Күні:_______ Сыныбы:_9 «а»,«б»___

І. Сабақтың тақырыбы:

Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан негіздердің химиялық қасиеттері

ІІ. Сабақтың мақсаты:

А) Білімділігі: Электролиттік диссоциация тұрғысынан негіздердің химиялық қасиеттерін оқып үйренуді тереңдете түсу.

Б) Дамытушылығы: Негіздердің химиялық қасиеттерін еске түсіре отырып, оқушыларды толық және қысқартылған иондық

теңдеуді жаза білуге және ерігіштік кестені пайдалануға, икемділіктерін қалыптастыру.

В) Тәрбиелілігі: Оқушыларды ізденуге, ой-пікірін айтуға тәрбиелеу.

ІІІ. Керекті құралдар: реактивтер: HCl, H₂SO₄, Na₂SO₄, BaCl₂, NaOH, CuSO₄, AgNO₃, NaCl ерітінділері, мырыш түйірі, темір

шеге, мыс(ІІ) оксиді, Са(ОН)_2, сынауықтар, ерігіштік кесте, электрондық оқулық, тірек – нұсқа, компьютер, кодаскоп.

ІV. Өткізу әдісі: Сұрақ – жауап, оқулықпен жұмыс.

V. Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.

VІ. Сабақтың жүрісі:

І. Кезеңі. Миға шабуыл.

Лезде жауап.

1. Негіздер дегеніміз не, нешеге бөлінеді?

2) Негіздердің судағы ерітіндісінде лакмус қандай түске өзгереді?

3) Негіздердің қандай қасиетін білесіңдер.

4) Берілген негіздерді жіктеңдер: Cu(OH)₂, NaOH, Zn(OH)₂, Ba(OH)₂, КOH, Fe(OH) ₃

ІІ. Ақпараттық кезең.

І. Негіздердің ортақ химиялық қасиеттері.

1) Негіздердің индикаторларға әсері:

1-ші тәжірибе: Үш сынауыққа да натрий гидроксидінің ерітіндісін құйып, біріншісіне лакмус, екіншісіне метилоранж, үшіншісіне фенолфталеин ерітіндісін тамызып сынаңдар, қандай өзгеріс болды?

Р.Т. NaOH = Na⁺ + OH^-

Cа(OH)₂ = Cа²⁺ + 2OH^-

Қорытынды: Суда еритін негіздердің барлығына ортақ қасиеті олардың ерітінділерінде гидроксид ионының болуына байланысты.

2)Негіздер қышқылдық оксидтермен әрекеттеседі

Cа(OH)₂ + CO₂ = CaCO₃↓ + H₂O

3)Барлық негіздер күшті қышқылдармен әрекеттеседі.

А) сілтілер күшті қышқылдармен әрекеттеседі.

2-ші тәжірибе: Таза сынауыққа1-2 мл калий гидроксидін құйып, оған 1-2 тамшы фенолфталеин тамызыңдар. Ерітінді түссізденгенше дәл сондай мөлшерде тұз қышқылынан ептеп қосыңдар, не байқадыңдар? Реакция теңдеуін жазыңдар.

Р.Т. 2KOH+ H₂SO₄ = К₂SO₄ + 2H₂O

Қорытынды: Фенолфталеин құйғанда таңқурай түске өзгерді, ал оған тұз қышқылын қосқанда түсі жойылды. Сынауықтың сырты жылыды, бейтараптану реакциясы жүрді.

Б) Суда ерімейтін негіздер күшті қышқылдармен әрекеттеседі.

3-ші тәжірибе: Таза сынауыққа 1-2 мл натрий гидроксидін құйып, тұнба түзілгенше мыс сулфатының ерітіндісін қосыңдар. Алынған тұнбаға қышқыл ерітіндісін қосыңдар, қандай өзгеріс болғанын бақылаңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар.

Р.Т. а) CuSO₄+2NaOH =

Б) Cu(OH)₂ + H₂SO₄ =

Қорытынды:

4)Сілтілер ерімтал тұздармен әрекеттесуі нәтижесінде ерімейтін негіз немесе ерімейтін тұз түзеді.

4-ші тәжірибе:: Сынауыққа 1-2 мл мыс сульфатын құйып, оған сілті ерітіндісін қосыңдар:

Р.т.

Қортынды:

Екідайлы гидроксидтерде күшті қышқылдармен әрекеттеседі.

5-ші тәжірибе:: Сынауыққа 1 мл мырыш хлоридінің ерітіндісін құйып, оған қоймалжың тұнба түзілгенше тамшылатып натрий гидроксидінің ерітіндісін қосыңдар. Тұнбаны екі бөлікке бөліңдер. Бірінші бөлікке – қышқыл ерітіндісін, ал екіншісіне – сілті ерітіндісін қосыңдар. Байқалған құбылыстарды түсіндіріңдер. Реакция теңдеуін жазыңдар.

Р.т.

Қортынды:

1) Тәжірибе: Алынған тұнбаны екі сынауыққа бөліп, бірінші сынауыққа қышқыл ерітіндісін қосыңдар:

Р.т. Zn(OH)₂↓ + H₂SO₄ = ZnSO₄ + 2H₂O

Қортынды: Екідайлы гидроксидтер қышқылдармен әрекеттесіп негіздік қасиет көрсетеді

ІІІ Кері байланыс

2-42 е/ж И. Нұғыманов 62 бет.

Реакция теңдеуін жазыңдар

А) калий гидроксиді + натрий хлориді;

Ә) алюминий хлориді + натрий гидроксиді;

Б) темір (ІІ) нитраты + калий гидроксиді

Үйге тапсырма. §9. В тапсырмасы 50 бет.