"Ең ойшыл математик"

Тақырыбы: " Ең ойшыл математик"

Мақсаты:

1) оқушылардың пәнге деген танымдық белсенділігін арттыру;

2) математикалық сұрақтарға жауап беру арқылы оқушыларды

мәдениеттілікке тәрбиелеу;

3) оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландыру.

Көрнекілігі: интерактивті тақта, технологиялық карталар, плакаттар:

"Ең ойшыл математик", " Білімді мыңды жығар".

Ойын ережесі:

Ойынға 12 оқушы қатысады. Олар 1-турда 15 сұраққа жауап берулері керек. 1- турдан көп ұпай жинаған оқушылар 2- турға өтеді. Әр оқушы 1 минут ішінде математика тақырыбы бойынша сұрақтарға жауап берулері керек. 2- турдан ұпайы аз оқушылар ойыннан шығады. Ұпайлары көп 3 оқушы финалға шығады. Әділ-қазылар 5 сұраққа жауап берген оқушыларға арнайы дипломдармен марапаттайды.

Ойынның өту барысы:

1) Ойынға қатысатын оқушылармен, әділ- қазылар алқасымен танысу; қатысушылардың сәлемдесуі.

2) 1- іріктеу туры.

1. Қосудың нәтижесі ( қосынды).

2. Неше цифр білесің? (10).

3. Ең кіші үш таңбалы сан (100)

4. Санның жүзден бір бөлігі ( процент)

5. Бұрышты өлшейтін құрал ( транспортир)

6. Ең кіші жай сан ( 2)

7. Барлық қабырғалары тең тіктөртбұрыш ( квадрат)

8. Тікбұрыштан кіші бұрыш ( сүйір)

9. Бағытталған кесінді ( вектор)

10. Ең үлкен хорда ( диаметр)

11. Квадраттық функцияның графигі қалай аталады? ( парабола)

12. Жазыңқы бұрыштың шамасы ( 180⁰)

13. Үшбұрыштың тікбұрышына қарсы жататын қабырғасы қалай

аталады? ( гипотенуза)

14. sin30⁰ –ты есепте. ( ½)

15. Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғаларына қатысты теорема қалай

аталады? ( Пифагор)

Әділ- қазылар бағасын береді.

3) 2- тур:

6 ойыншы математиканың тараулары бойынша сұрақтарға жауап береді. ( 1турдың қорытындысы бойынша кезектері анықталады). Тараулар: геометрия, теңдеулер, бөлшектер, математика негіздері, математикалық мозайка, алгебра. 1 минут уақыт беріледі.

Геометрия.

1. Жазықтықтағы фигуралардың қасиеттерін зерттейтін ғылым қалай

аталады? ( планиметрия)

2. Негізгі геометриялық фигуралар ( нүкте, түзу)

3. Дәлелдеуді қажет етпейтін сөйлем ( аксиома)

4. Үшбұрыштардың теңдігінің неше белгісі бар? (3)

5. 90⁰ бұрышы бар үшбұрыш қалай аталады? ( тікбұрышты)

6. Үшбұрыштың төбесінен шығып, қарама- қарсы қабырғаны қаққа бөлетін кесінді қалай аталады? ( медиана)

7. Үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы (180⁰)

8. Еген төртбұрыштың диагональдары қиылысып, қиылысу нүктесінде қақ бөлінсе, ол төртбұрышты .... ( параллелограмм).

9. Бағытталған кесінді .... ( вектор)

10. 30⁰-қа қарсы жатқан катет .. ( гипотенузаның жартысына тең)

11. Екі қабырғасы параллель, екі қабырғасы параллель емес төртбұрыш қалай аталады? ( трапеция)

12. Барлық қабырғасы тең параллелограмм қалай аталады? ( ромб)

13. Екі вектор коллинеар, егенр олар ... ( бағыттас болса).

14. Тіктөртбұрышта неше симметрия осі бар? ( 4)

15. Көпбұрыштың периметрі деген не? ( барлық қабырғаларының

қосындысы).

Теңдеулер:

1. Құрамында әріпі бар теңдік ( теңдеу)

2. Теңдеу шешу деген не? ( түбірлерін табу)

3.кх+в=0 түріндегі теңдеу қалай аталады? ( сызықтық)

4. Теңдеуді шеш: -5х-2,5=0 ( -0,5)

5. Екінші дәрежелі теңдеу қалай аталады? ( квадраттық)

6. Квадрат теңдеуді шешу үшін , ең алдымен нені табу керек? ( дискриминант)

7. Д- табу формуласы ( Д= в²-4ас)

8. Егер Д>0 болса, теңдеудің неше түбірі болады? ( 2)

9. Квадрат теңдеудің түбірлерін табу формуласын жаз .

10. х²-5х+6= 0 теңдеуі қалай аталады? ( келтірілген)

11. Келтірілген квадрат теңдеуді шешу теоремасы ( Виет)

12. х²-5х+6 =0 теңдеуінің түбірін тап.

13. Егер екі теңдеуді бірігіп шешу керек болса қалай шешеміз? ( теңдеулер жүйесін)

14. Теңдеудің мүшелерін теңдіктің бір жағынан екінші жағына көшіргенде таңбалары .... ( қарама- қарсы таңбаға ауысады)

15. х- ті тап, егер (х-2)(х+5)=0? (2;-5)

Бөлшектер:

1. Егер бөлшектің алымы бөлімінен кіші болса , ол бөлшек қалай аталады? ( дұрыс)

2. Егер бөлшектің алымы бөліміне тең болса, (1).

3. Бөлшек сызығы- бұл белгі ... ( бөлу).

4. Ондық бөлшектерді жазғанда қандай тыныс белгісі қойылады? (үтір)

5. Бөлімдері әртүрлі бөлшектерді қосу үшін ( ортақ бөлімге келтіру керек).

6. Бүтін бөлігі, бөлшек бөлігі бар бөлшек ... ( аралас сан).

7. Аралас сандарды көбейту, бөлу үшін... ( бұрыс бөлшекке айналдыпу керек)

8. Ондық бөлшектерді 0,01- ге бөлу үшін бөлінгіштегі үтір 2 орынға кейін бе, алдыға жылжи ма? ( кейін)

9. ¼ бөлшегін ондық бөлшекке айналдырғанда ( 0,25).

10. Санның 50% -і неше бөлігіне тең? ( 2).

11. Есепте: 101/4+3/4= ? (11)

12. Бөлшек сызығының үстіндегі сан .( алымы)

13. Есепте: 5-2/7= ? ( 45/7)

14. Егер 5/2 бөлшегінің алымы мен бөлімінің орнын ауыстырсақ, бөлшек өсе ме, әлде кеми ме? (кемиді).

15. Санның жүзден бір бөлігі . (процент).

Математикалық мозайка:

1. 1 жұмыртқа 5 минут піседі, 4 жұмыртқа неше минутта піседі? (5мин)

2. Асыл тастардың өлшем бірлігі ( карат).

3. Үйрек 2 аяғымен тұрса 4 кг тартады, 1аяғымен тұрса ше? (4кг).

4. Қоян 8 сәбіз алып, 5-інен басқасын жеді. Неше сәбіз қалды? (5).

5. Егер үшбұрыштың бір бұрышын кесіп тастаса неше бұрышы қалады? (4)

6. Шаруа 3 қозыны 3 теңгеге сатты. Әр қозы қаншадан кетті? (жермен )

7. Квадрат бөлмеде неше бұрыш бар? (8)

8. Қай уақытта бөлгіш пен бөлінгіш тең болады? (бөлінді =1 болса)

9. Екі қатынастың теңдігі (пропорция).

10. Сызықтық функция графигі ( түзу)

11. 2-ге бөлінетін сандар (жұп сандар)

12. Сағаттың 1/60 бөлігі (минут)

13. Нәрселерді санауда қолданылатын сандар( натурал)

14. Санның үш дәрежесі (куб)

15. Тікбұрышты координаттар жүйесін енгізген кім? (Декарт)

Математика негіздері:

1. Қосудың мәні (қосынды)

2. Қай амал бірінші орындалады: қосу немесе көбейту?(көбейту)

3. Азайтудың компоненттері( азайғыш, азайтқыш)

4. Нәрселерді санауда қолданылатын сандар( натурал)

5. Белгісіз көбейткішті қалай табады?(көбейтіндіні белгілі көбейткішке бөлу керек)

6. Көпбұрыштың барлық қабырғаларының қосындысы(периметр)

7. -18-ге қарама-қарсы санды тап (18)

8. Есепте: -22+18 (-4)

9. Бөлшек сызығының астындағы сан қалай аталады? (бөлім)

10. Ең кіші натурал сан (1)

11. Тіктөртбұрыштың ауданы (ені мен ұзындығын көбейту)

12. Қарама-қарсы сандардың қосындысы (0)

13. 80 санының ¼ бөлігін тап (20)

14. Квадраттың ауданы 25м². Периметрін тап ( 20м)

15. Мәнін тап: ? (+12,-12)

Алгебра:

1. сызықтық функция графигі ( түзу)

2. Есепте: 3³ (27)

3. х²=4 теңдеуінің неше түбірі бар? (түбірі жоқ)

4. Формуланы аяқта: (а+в)(а-в). (а²-в²)

5. у=ах²+вх+с функциясы қалай аталады? (квадраттық)

6. Есепте: (+25,-25)

7. а^п өрнегіндегі п қалай аталады? ( дәреже көрсеткіші)

8. π саны неге тең? (3,14)

9. Екі теріс санның көбейтіндісі ( оң сан)

10. Ең үлкен теріс сан (-1)

11. Нүктенің бірінші координатасы қалай аталады? (абсцисса)

12. Оң көрсеткішпен алмастыр: а^-3 (1/а³)

13. cos 60⁰ неге тең? (1/2)

14. х²-5х+6=0 теңдеуінің түбірлері (2,3)

15. Формуланы аяқта: а²±2ав+в²... ( а±в)²

Әділ-қазыларға сөз беріледі, ұпай саны көп 3 оқушы финалға шығады.

4) 3-(қорытынды)- тур.

Оқушылардың жауап беру реті "Дешифровщик" ойынының қорытындысы бойынша анықталады. Финалда 16 сұрақ бар: 4 қызыл сұрақ ("алгебра" категориясы), 4 көк сұрақ ( "геометрия " категориясы), 4 жасыл сұрақ ("жалпы білім " категориясы), 4 сары сұрақ (" математика тарихы" категориясы). Оқушылар өз категорияларын таңдайды, содан кейін 4 түсті сұрақтары бар кесте беріледі (есте сақтауға). Сұрақтың номері бойынша жауап береді. "Өз" сұрағына жауап берсе- 2 ұпай, "басқа" сұрақ болса – 3 ұпай, "еркін сұраққа" – 1 ұпай беріледі.

" Дешифровщик " ойыны:

7 әріптен тұратын сөз жасырылған:

Әйгілі теореманы дәлелдеген Ежелгі Грек ғалымы.

5 3 7 1 2 5 6 - жауабы : Ньютон.

1 2 3 4 5

АБВ ГДЕ ЖЗИ КЛМ НОП

6 7 8 9 10

РСТ УФХ ЦЧШ ЩЫЬ ЭЮЯ

1	2	3	4
5	6	7	8
9	10	11	12
13	14	15	16

" Алгебра" категориясы.

1. Тізбектің үш мүшесін жаз: 3,8,13,18,23... (28,33,38)

2. Қай жағдайда дәреже көрсеткіштері қосылады? (көбейткенде)

3. у=к/х функциясының графигі ( гипербола)

4. Келтірілген квадрат теңдеудің түбірлерінің қосындысы мен көбейтіндісі

неге тең? (қосындысы- қарама-қарсы таңбамен алынған екінші

коэффициентке, көбейтіндісі- бос мүшеге тең).

" Геометрия " категориясы:

1. Дәлелдеуді қажет ететін сөйлем ( теорема)

2. Чему равна сумма треугольников?

3. Параллелограммның бір бұрышы 35⁰, екінші бұрышын тап ( 145⁰)

4. Бір нүктеден неше түзу жүргізуге болады? ( шексіз көп)

" Жалпы білім" категориясы:

1. 6 мен 7 сандарының арасына қандай таңба қойғанда 6- дан үлкен, 7-ден

кіші сан шығады? ( үтір)

2. Тікбұрышқа қарсы жатқан үшбұрыштың қабырғасы қалай аталады?

(гипотенуза)

3. 666 санын 1,5 есе көбейт. (999)

4. Шеңбердің екі нүктесін қосатын ең үлкен кесінді ( диаметр)

" Математика тарихы" категориясы:

1. Төрт таңбалы математикалық кестенің авторы (Брадис)

2. Координаттар жүйесін енгізген кім? ( Декарт)

3. Сиракуздік математик ( Архимед)

4. Физикалық заңдарымен әйгілі болған ағылшын математигі.( Ньютон)

4) Қорытынды:

Сайысқа қатысқан барлық оқушыларға дипломдар беріледі. Үздік

жетістіктері бойынша " Ең ойшыл математик" атағы бойынша 1- орын

(2- орын, 3- орын) беріледі.