Эссе

«Ыстық қайрат» номинациясы бойынша эссе

Расында, Абай мұрасы өміршең, жылдан жылға өзінің құндылығын арттыра түсуде. Абай атаған талап пен еңбек – қайратты танытса, терең ойыңыз – ақыл, ал қанағат пен рахым – жүректен туатын қасиеттер. Адам бойындағы осы үш қасиетті ерекше танып білуге тұратын таным екенін ақын «Малға достың мұңы жоқ малдан басқа» өлеңінде: «Үш-ақ нәрсе – адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек» деп нақтылай түседі. «Ыстық қайрат» үнемі ізденіс үстінде, тек алға ұмтылу, жасампаз болу ұғымын аңғартса керек. «Нұрлы ақыл» – елге сәуле түсіріп, ізгілікті іс істеу, Алла берген ақылды тек жақсылыққа жұмсау. Ал, «жылы жүрек» деген ұғым иманды, иман жүзді болу, адамдарға құрметпен қарау, олардың мұң-мұқтажын, көңіл-күйін ұға білу, айналаға шуақ шашу дегенді білдірсе керек. Міне, осы үш қасиет ізгілікті мақсатта пайдаланылған жағдайда ғана толық адам деген мәртебеге ие боламыз. «Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста, Сонда толық боласың елден бөлек» дейді хәкім Абай. Олай болса, Абай үшін дүниенің басты құндылығы – адам, жәй ғана адам емес, рухани тұрғыда кемелденген толық адам. Осы толық адам болу үшін қайрат керек, яғни жігерлі болуымыз қажет. Кейбір адамдар табиғатынан баяу жүреді: олар барлық шешімдерді салмақтайды, оны қабылдауға ұзақ уақыт кетеді және осы процесте шаршау мүмкін. Энергетикалық адамдар, керісінше, бір орында отыра алмайды: олар үнемі бірдеңе жасайды және осы уақытта жаңа мақсаттар қоя алады. Қуатты жақсарту үшін дұрыс күн тәртібін ұстануымыз керек. Энергетикалық адамдар жұмыс уақытын ұтымды бөлуді біледі және кешке дейін өздерін сарқпайды. Алайда, сіз ұйықтауға тым көп уақыт бөлмеуіңіз керек, әйтпесе сіз шаршап-шалдығып көрінесіз. Барлығы жақсы деген қағидаға сүйеніңіз. Энергетикалық адамдар табиғатынан арманшыл және авантюрист келеді. Олар өмірден көп нәрсе алғысы келеді және әрекет ету керек екенін түсінеді. Сізге қол жеткізгіңіз келетіндердің тізімін жасаңыз және оны жүзеге асыра бастаңыз. Егер сіз көп талдауды тоқтатсаңыз және мақсатқа жету үшін қажетті әрекеттерді орындайтын болсаңыз, сіз күштің жоғарылауын байқап таң қаласыз. Энергия оны шынымен қажет ететіндерге және оны ұтымды пайдалануды білетіндерге беріледі. Үйіңізді жинастырып, жеке кеңістігіңізді бұзбаңыз. Ескі заттар мен қоқыстар адамның бойынан қуат алады. Үнемі бұзылу хаос сезімін тудырады, ал адам оған үйреніп, өзіне, өзінің сыртқы келбеті мен денсаулығына немқұрайлы қарай бастайды. Айналаңызда тазалық пен тәртіптің болуына көз жеткізіңіз. Өзіңіздің киіміңізді киюге жол бермеңіз. Сіз мінсіз болып көрінетін білім кез-келген жағдайда күш пен сенімділік береді. Батареяларды зарядтаудың ең жақсы тәсілі - табиғатта, ормандар мен өзендердің сұлулығына тамсану. Таңды қарсы алу немесе күннің батуын көру, әлемнің таңғажайып орналасуына назар аудара отырып, адам планетада өмір сүрудің қандай бақыт екенін түсінеді. Мұның өзі оған көптеген жағымды эмоциялар мен өміршеңдік зарядын береді. Дұрыс тамақтану күшті қалпына келтіріп, сізге жақсы көңіл-күй сыйлай алады. Майлы және ауыр тағамнан аулақ болыңыз, шамадан тыс тамақтанбаңыз. Көп тамақтануға үйренгендер бағалы энергияны тиімді қызметке емес, ас қорытуға жұмсауға мәжбүр. Аз мөлшерде жиі тамақтануды әдетке айналдырыңыз. Спортпен айналысыңыз және көбірек уақытты далада өткізіңіз. Таңертең контрастты душ қабылдауды бастаңыз, ол тек қуат беріп қана қоймай, бүкіл денеге пайда әкеледі. Сіздің денсаулығыңызды бақылаңыз. Халық даналығы «сау денеде сау ақыл болады» деп бекер айтпаған. Өмірге және айналаңыздағы адамдарға деген жағымды қатынасты реттеңіз. Егер сіз кемшіліктерді іздемей, тек жақсылық пен сұлулықты байқасаңыз, сіздің энергияңыз әрқашан таза және позитивті болып, бейбіт арнаға бағытталады. Көңілді адамдар өмірден күлімсіреп өтеді, олар жетістікке жетеді, олар жаңа байланыстарды оңай орнатады және нәтижеге қол жеткізеді. Әзіл сезімі бар адам ешқашан шетте отырмайды, керісінше қалың нәрселер арасында болады. Әр адам осындай тұлға бола алады «Кім ерте тұрады, Құдай оған береді» деген мақалдың дұрыстығын әркім өзі тексере алады. Әрине, ерте көтерілу жағдайында жоғары күштердің мейірімділігі сізді рахаттың көшкінімен басып қалуы екіталай, бірақ түнгі демалысты дұрыс ұйымдастыру сізге көп нәрсе жасауға және энергияңызды тиімді қалпына келтіруге кепілдік береді Біздің қазіргі өмір қарқыны демалуға уақытты аз қалдырады. Жақсы демалу, өзіңіз білетіндей, адамның физикалық және психикалық денсаулығының кепілі. Міне, сондықтан да біз Абай айтқан толық адам болу үшін, ыстық қайрат қасиетінд, яғни энергиясы жоғары адам болумыз керек.