І. Жансүгіров "Құлагер" поэмасы

Бө Бөлім: «Адам жанының құпиясы» бөлімі

Мұғалімнің аты-жөні: Қабылова К.Т.

Күні: 26.01.2022

Сынып: 9А

№55

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспаған оқушылар саны:

Сабақтың тақырыбы:

І. Жансүгіров "Құлагер" поэмасы

Сабақ негізделген оқу мақсаттары

9.2.3.1. Шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға беру.

9.2.4.1. Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу

Сабақ мақсаты:

Оқушылардың барлығы: Шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға береді. Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазады.

Оқушылардың көпшілігі: Шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға береді.

Оқушылардың кейбірі: Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазады.

Сабақтың жоспары

Сабақтың кезеңі, уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Баға-лау

Ресурс-тар

Басы

Амандасу. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.

Қызығушылығын ояту.

1.Қалай ойлайсыңдар, қазіргі заманда Құлагердей жүйрік аттар бар ма?

2. Күреңбай секілді сыншылар бар ма?

3. Ат баптау, бәйге өнерінің бүгінгі күнгі даму жағдайы қандай?

Үй тапсырмасына жауап береді.

«Құлагер» поэмасының сюжетіне шолу жасау.

Ортасы

«Көршіңмен талқыла» әдісі арқылы оқушылар теориялық мәліметті талқылайды.

1 тапсырма.

«Үш жақты күнделік» әдісі

2-тапсырма.

«Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі.Венн диаграмма-сы арқылы салыстырыңдар.

3-тапсырма.

Троп - грекше - tropos - бұрылыс, бұрма деген сөз. Троптың(құбылту ) түрлері.

метафора;кейіптеу;метонимия; ирония; синекдоха;символ;аллегория; сарказм;гипербола; литота;гротеск.

Фигура (латынша келбет, бейне).

Фигураның (айшықтау) түрлері: арнау, қайталау, антитеза, градация,паралллелизм, эллипсис,инверсия

Ажарлаудың түрлері:

Эпитет, теңеу, аллитерация, ассонанс.

ТЖ. 1-кесте

Мұғалім оқушыларға поэма тарауларын бөліп береді немесе өздері таңдайды. Поэманың көркемдік ерекшеліктерін талдай отырып автор стиліне баға береді.

Дескрипторы:

• Құбылту мен айшықтаудың түрін анықтайды;

• Көркемдегіш құралдың қолданылу мақсатын анықтайды;

• Автордың стильдік ерекшелігіне баға береді.

«Құлагер» поэмасындағы Құлагер мен Абайдың «Аттың сыны» өлеңіндегі аттардың сипатын салыстырыңдар. Ажарлаудың түрлерін табыңдар.

Дескрипторы:

Екі шығармадағы аттың сынын салыстырады;

Ажарлаудың түрлерін табады.

Оқушылар поэма мәтінінен берілген үзінділермен танысады. «Ақын стиліне тән ең басты ерекшелік не?» деген сұрақтың жауабын бірлесіп іздейді.

Ақын стиліне сүйене отырып жазуды жоспарлайды: кейіпкерге хат, өлең т.б.

Жазғандарын топ ішінде оқып таныстырады, өзара бағалайды.

Дескрипторы:

Кейіпкерге хат, өлең жазады;

Автор стиліне сүйенеді;

Құрылымын сақтайды.

Соңы

Кері байланыс.

Үйге: Поэмадан үзінді жаттау.

Шығармадан үзінді

құбылту мен айшықтаудың түрі, қолданылу мақсаты

Автордың стильдік ерекшелігіне баға

Тілісің, теңіз көңіл, батылысың,

Өткір ой, сезгір сезім батырысың;

Желіндей қуаныштың жеделдей соқ,

Өлеңнің өзені бір сапырылсын.

Тегінде кәр құлақсың, сұңғыласың,

Сондықтан сұлу сөзді жыр қыласың.

Соғайын сөзімнен бір сұлу сарай,

Я көрсін, я көрмесін тұрғыласым.

Халқымның қуанышты бұлбұлымын,

Жұртымның жүйрігінің дүлдүлімін.

Көтеріп көптің көңілін күнде шауып,

Жүлде алар жұма сайын туды күнім,

Шығармадан үзінді

құбылту мен айшықтаудың түрі, қолданылу мақсаты

Автордың стильдік ерекшелігіне баға

Бурасан, бұқа мойын, түкті қара,

Күмбездей көрінеді күпті қара,

Борбаңдап жолбарыстай жонын беріп,

Майданға бір тізелеп шөкті қара.

Нән, жуан, мен – мен кеуде, намыс ері,

Суық қол Батыраштың жібергені.

Жалт етті жайдың оты жүрегінен,

Кек қайнап, мұз құйылып жүре берді.

Басынан Ерейменнің соқты боран,

Түйілді қара бұлттай қара қыран.

От болып екі көзі көрмей кетті,

Жауды сел – қар ма, қан ба қабағынан.

Шығармадан үзінді

құбылту мен айшықтаудың түрі, қолданылу мақсаты

Автордың стильдік ерекшелігіне баға

«Не болды- ай, бай – бай, саған Құлагерім?!

Суалдың, сорлы иеңнің бұлағы едің...

Тірегі көңілімнің, бәйтерегім,

Бұл жерге қалайынша құлап едің?!

Құлазып күзді күнгі Көкшетаудай,

Қызықтың көшіп кеткен саржайлауы

қанында шығысың мен батысың жоқ,

Ағылшын арғымақтың шатысы жоқ.

Қашаннан қазағымның қолтумасы,

Араптың дүлдүлінің қатысы жоқ.