Материалдар / Инф олимпиада есептері

Инф олимпиада есептері

Материал туралы қысқаша түсінік

Ұсынылып отырған «Информатика пәні бойынша оқушыларды олимпиадаға дайындау» әдістемелік құралда информатика пән мұғалімдеріне Паскаль программалау тілінде олимпиадаға дайындық үшін еспетер тізбегі ғана беріліп қоймай, өз тәжірибемнен алынған олимпиадаға дайындау кезеңдерін ұсынып отырмын. Бұл құралда информатика пән мұғалімдері сабақ барысында оқушылардың шығармашылық қабілеттерін көтеруге арналған денгейленген тапсырмалар берілген.

Харсах Еркежан

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

14 Желтоқсан 2018

18163

10 рет жүктелген

Информатика Оқушылар жұмысы Барлық сыныптар

693 ₸ 770 ₸

Бүгін алсаңыз 10% жеңілдік
беріледі

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Информатика пәні бойынша оқушыларды олимпиадаға дайындау (әдістемелік құрал)

М А З М Ұ Н ЫКіріспе.....................................................................................................

К І Р І С П ЕҚазақстан Республикасы білім беру жүйесінің стратегиялық мақсаты- жоғары білімді, бәсекелесуге қабілетті шығармашыл тұлғаның қалыптасуына қажетті оң жағдайларды жасау. Өскелең,болашағы зор жас ұрпақты қоғам талаптары мен оның мақсат,мүдделеріне сай өмір сүруге бейімдей отырып,оқытып,логикалық ой тұжырымдатып,таңғажайып ғылым саласына тартуда мектептегі пән мұғалімдерінің атқаратын ролі зор. Ең дарынды оқушыларды анықтау,олардың бойында алға қойған мақсатқа жетудегі табандылықты,өз бетімен жұмыс істеу әдетін қалыптастыру мақсатында олимпиядалар өткізіледі. Олимпияда-оқушыларды білім жағынан өсуге ынталандыратын,олардың бойында информатикаға қызығушылықты,табандылықты тәрбиелейтін жарыс.Олимпиядалар әр түрлі деңгейлерде өткізіледі: Мектепішілік,аудандық,қалалық,т.с.с.Ұсынылып отырған «Информатика пәні бойынша оқушыларды олимпиадаға дайындау» әдістемелік құралда информатика пән мұғалімдеріне Паскаль программалау тілінде олимпиадаға дайындық үшін еспетер тізбегі ғана беріліп қоймай, өз тәжірибемнен алынған олимпиадаға дайындау кезеңдерін ұсынып отырмын. Бұл құралда информатика пән мұғалімдері сабақ барысында оқушылардың шығармашылық қабілеттерін көтеруге арналған денгейленген тапсырмалар берілген.. Оқушылардың білім сапасын арттыру мақсатында әр тарау соңында бақылау сұрақтарымен, тест тапсырмаларын пайдалануға болады. Теориялық материалдар қысқа және тарау мазмұнын ашатын тұрінде көрсетілген. Құрал соңында оқушыларға 2007-2009 жылдар аралығында республикалық, облыстық, аудандық олимпиада есептері, шығарлау программаларымен берілген.Егер олимпада нәтижесі оқушының, мұғалімнің жоғары шығармашылық денгейнің көрсеткіші болса, онда мұғалімнің алданда қойлатын талаптар ерекше. Соның біреу ол осы жарысқа дайындалу кезеңі. Қызылорда облысы бойынша жалпы информатика пәні бойынша жетістіктер мәз емес. Ол мұғалімнің әлде болса олимпиадаға ғылыми зерттеу жұмысының бір түрі ретінде қарамауы. Сондықтан болар мен осы әдістемелік құралымда информатика пән мұғалімдеріне жеке –жеке әр тақырыпты өтетін мезгілі бойынша жаспарын енгіздім. Былайша айтқанда олимпиадаға дайындық журналы. Сонымен бірге олимпиядалар информатиканы оқытудың жалпы деңгейіне де жақсы әсер етеді,оқушыларды білім сапаларын анықтауға мүмкіндік береді және жоғары деп саналатын дайындық деңгейін сипаттай отыра қандай да бір дәрежеде мүғалімге бағыт береді.Бірақ олимпиядалар оқушылар үшін жаңа,оларды қызықтыратын ақпараттың елеулі көзі болып табылмайтындығына,сондықтан тереңдетіп дайындаудың негізгі түрі бола алмайтындығына назар аудару керек.

І тарау. Турбо Паскаль ортасындаІ.1. Тіл альфавитіКомпьютер белгілі бір есептерді шешу үшін адам тарапынан сол есепті қандай жолмен және қалай шығару керектігі туралы тапсырма алуы қажет. Бұл тапсырмалар бір жағынан компьютерге түсінікті болып жазылуы керек болса екінші жағынан тапсырма беруші кісіге де ыңғайлы болғаны жөн. Осындай компьютерлік тілде жазылған тапсырмалар мен командалар жинағы программа деп аталады. Ал программалық тексттерді шешу үшін пайдаланатын символдардың жиынтығы компьютерлік тіл альфавитін құрайды.Кез келген программалық тіл символдардан, сөздерден, сөз тіркестері және сөйлемдерден тұрады. Сөздер символдардан құралады, ал операторлар сөз тіркестерінен тұрады. Turbo Pascal тілі құрылымының қарапайымдылығы мен игеруге жеңілдігінің арқасында программалаушылар арасында кеңінен қолданылады. Turbo Pascal тілінің альфавиті келесі символдардан тұрады.1. Латын альфавитінің 26 әрпінен;2. Араб цифрларынан: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9;3. Ұлттық альфавит әріптерінен;4. Аранайы символдардан: + - ; ‘ , . () : ;

І.2. ПАСКАЛЬ ТІЛІНІҢ ОПЕРАТОРЛАРЫ

Меншіктеу операторы       Меншіктеу   операторы   барлық   тілдерде   пайдаланылатын негізгі оператор болып табылады.       Меншіктеу операторының жалпы жазылу түрі төмендегідей:W:=Е.        Мұнда: W - айнымалы атауы, ":=" меншіктеу белгісі, Е-арифметикалық өрнек.       Мысалы: К:=19.36; М:="завод";Џ1:=3.5+sqrt(sqrt(x)+1);Y1:=3.5+sin(x)

Бос оператор

      Бос оператор ешқандай да амал орындамайды. Бос оператор қалдырылып кеткен (жоқ оператор) оператордың орнын белгілеу үшін пайдаланылады. Әдетте бос оператор орнына нүктелі үтір ";" қойылады. Мысалы:S:=А; R:=5;М:=19.36;Мұнда үшінші оператор бос оператор болады.Мәліметтерді енгізу операторы      Енгізу операторы READ (READ-ағылшынша оқу дегенді білдіреді) пайдаланылады.      Енгізу операторының жалпы түрі (форматы) төмендегідей:READ(а1,а2,...,аn);      Мұңдағы а1,а2,...,аn - айнымалы атаулары, оларды енгізу операторының параметрлері деп те атайды.

Мәліметтерді шығару операторы     Паскаль тілінде нәтижені экранға шығару үшін WRITE (жазу) операторы пайдаланылады:WRITE(а1,а2, ...,аn);      Мұндағы а1,а2,...,аn - жай айнымалылар немесе апострофтар ішіне алынған символдар тобы болуы мүмкін. Мысалы, егер В=17.15 болып, WRITE ('В =', В)командасы орындалғанда, экранда В=17.15 дерегі көрінеді.Нақгы сан үшін формат екі саннан түрады:І-сан - санға берілетін барлық орын,ІІ-сан - үтірден кейін алынатын бөлшек бөлік саны.Мысалы:WRITE (Џ : 5 : 2);      Мұндағы 5-нәтижеге берілген барлық орын, 2-үтірден соң алынатын бөлшек бөліктің саны.      WRITE операторын түсініктеме беруге пайдалануға болады. Мысалы, WRITE('А,В,С - мәндерін енгіз:'); READ(А,В,С)      Бүл жағдайда экранға:      А, В, С мәндерін енгіз: деген түсініктеме сөз шығады. Мәндер арасына қажетті бос орын калдыру үшін: ' ' пайдаланылады.Айталық, Х=7, У=15, 2=11, ал, К=450,08 болсын, олардыэкранға шығарудың әр түрлі жағдайын көрсетейік.

Оператордың жазылуы:                        Экранда              WRITE (Х,Џ);                               715              WRITE (X,'__',Y);                      7_ _15              WRITE ('X=',X);                           Х=7              WRITE   (X,'' : 3, Z);                    7   11              WRITE('Х+Џ=', Х+Џ);                Х+Џ=22              WRITE(Z, 'соңы');                   11 - соңы              WRITE('бітті');                             бітті              WRITE(R);                               4.5008+2

Мысалдар:1-мысал. Радиусы R болатын шардың көлемін есептеугепрограмма құрындар.(*_______-______! шар көлемін есептеу ! ______._________*)program B1(input, output);const        рі=3.14 Varг : геаl; (*шар радиусы*)V : геаl; (*шар кљлемі*)Begin writeln ('r-мѕнін енгіз:');геаd(г);v:=(3/4) * рі * r * r * r;writeln;writeln ('нѕтиже:'); writeln ('шар кљлемі v=', V : 8 : 3); end.экранда R-мәнін енгіз:0.2 Enter нәтиже: шар көлемі               v=0.033       Паскаль тілінде дәрежелеу амалы жоқ, сондықтан дәрежелеуді жеке программа көмегімен немесе хn-дәрежесін - ехр(ln(х*n))формуласы арқылы табады. Мысалы, у =S*x(1+x)n /15(1+x)n -1 өрнегін есептеу қажет болса, онда мына үзінді пайдаланылады: ... а:=ехр(1n(1+х)*n); у:=(S*х*а)/(15*а-1);....       2-мысал.   Берілген   төрт   орынды   санның   цифрларының көбейтіндісін табуға программа құрыңдар.Программа. Program kob;     Var х, р, d: integer;Begin     write ('төрт орынды сан енгіз!');     readln(х);        р:=1;        d:= х div 1000; р:=р*d;        d:= (х div 100)mod 10; р:=р*d;        d:=(x mod 100) div 10;    p:=p*d;        d:=x mod 10; p:=p*d;    Write('нѕтиже=', р);End.Сұрақтар және жаттығулар.1.   Енгізу   және   шығару   операторларының   міндеттерін көрсетіндер?2.   Тұрақтылар - енгізу операторының параметрлері бола ала ма?3.   Енгізу жѕне шығару операторларында енгізілетін жѕне шығарылатын параметрлер санына шек қойыла ма?4.   Программада түсініктеме қалай жазылады?5.   Төмендегі    Паскаль    тілінде    жазылған    өрнектердің мағынасы қалай? Экранда не көрінеді? (*цилиндр көлемі*)WRITELN ('цилиндр көлемі')6.    Мына айнымалыларды енгізу түрін жазыңдар:а) А, А2, АЗ, А4;б) х және у;7.   Егер х=3, у=5 болса, онда (5,х+у) мәндерін шығарғанда экранда кандай сандар көрінеді?8. Паскаль   тілінде   жазылған   төмендегі   операторлардың қатесін табыңдар:а)    write (у1, у2);г)    write [у1,у2];б)    write (у1, у2)д)    write 1.62в)    write (y1,у2;е) write (А, В/Ғ)

Программа құрылымыПрограммалық текст келесі бөлімдерден тұруы мүмкін:

Программа тақырыбы (program);

2.Пайдаланушылар модульдерін көрсету бөлімі (uses);3.Таңбалар бөлімі (label);4.Тұрақтылар бөлімі (const);5.Типтер бөлімі (type);6.Айнымалылар бөлімі (var);7.Процедуралар мен функциялар бөлімі (procedure, function);8.Операторлар бөлімі (begin…end.);9.Түсініктемелер

Пәнаралық байланыста кезең бойынша бөлінген есептер жинағы:Сызықты программа құруГеометрия пәнінен алынған есептер1. Есептің шарты берілген, программасын құр.Көлбеу призманың бүйір қабырғасы мен арасындағы бұрыш берілген. Биіктігін тап. 2. Програма денесі берілген, толықтыр. ............................. ............................. ............................. У: = х div 10; ............................ ...........................3. Құрылған программаның қатесін тексерProgram;Var X: integer; y:real;Begin read (x,a);Y:=sqr (x) + 2*a – sqr(p/2+5*sin(0.1));End.

4. Программа құрылған, шартын өзің жаз. Program taban; Var a,b,c:integer; s:real; Begin read(a,b,c); P:=(a+b+c)/2; S:=sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c)); Write(s); End.5. Программаның басы мен аяғы берілген, денесін тап. Program paralli; Var p,s:integer; h:real; Begin read(p,s); ……………. Write(h); End. Тік төртбұрыштың екі қабырғасы берілген. Оның ауданын табатын программа жаз. 7. Программасы берілген, шартын жаз. Program uzyndyk; Const m:=3.14; Var r,l:real; Begin read; R:=5.5; L:=2*pi*r; Write(‘radiusy 5.5 cm bolatyn shenber uzyndygy 35cm’); End. 8. Программаның қатесін тап. Program san; Var x,y:integer; k:real; Begib read(x,y); Sqr(r)=(sqr(x)+sqr(y)); Write(r); End. 9. Программа денесі берілген, басы мен аяғын толықтыр. .................... .................... .................... P:=(a+b+c)/2; S:=sqrt( p*(p-a)*(p-b)*(p-c)); V:=s*4/3; ……………. ……………. 10. Басы мен аяғы берілген, денесін құрастыр. Program ktb; Var r,r1,h,l,v,s:real; BeginWriteln(‘radiustarymen biktikti’);Readln(r,r1,h); ………… Writeln(‘konus parametrleri’); Writeln(‘r=’,r:3, r1=’,r1:3, h=’,h); Writeln(‘v=; v:8:P3;’3;,’s=’,s:8:3); End. 11. Есептің шарты берілген, программасын жаз. Тік бұрышты үшбұрыштың екі катеті берілген, гипотинузасын тап.12. Программа денесі берілген, толықтыр. ................. ................. С:=sqrt(sqr(a)+sqr(b); ………….

Физика пәнінен алынған есептер 1. Программа құрылған, шартын өзің жаз. Program tok;Var I,U,A:integer; t:real;Begin read(I,U,A)t:=sqr(A)/sin(U)+I; write(t); end. Program tok1; Var I,U,A: integer; Begin readln(I,U); t:=i*U mod 15+a; writeln(t); end.3. Программа денесі берілген, толықтыр …………. …………. Y:=sqrt(x/(a*tan(b)+c)-); …………. …………. 4. Есептің шарты берілген, программасын құр. Ток күші болғанда тасымалдау қаншф уақытқа созылады.5. Программаның басы мен аяғы берілген, денесін тап. Program sum; Var a,b:integer; t:real; Begin read(a,b); …………….. Write(t); End.6. Есептің шарты берілген, программасын өзің құр. Дененің жылдамдығы мен уақыты берілген. Жүріп өткен жолын табатын программа құр.7. Құрылған программаның қатесін тап. Program uekyt; Var I,U,A:integer; t:real; Begin real(I,U,A); t:=A/*U*I writ(t) end.8. Программасы құрылған, шартын жаз Program jumyc;Var P,t:integer; A:real; Begin read(P,t); A:=P*t/S+v; Write(A); End.10. Программаның басы мен аяғы берілген, денесін құрастыр Program tygyzdyk; Var m,v:integer; p:real; Begin read(m,v); ………… Write(p); End. Егер дененің массасы мен тығыздығы белгілі болса, онда оның көлемін табатын программа жаз.12. Есептің программасы құрылған, шартын жаз. Program kuat; Var A,t:integer; n:real; Begin read(A,t); N:=A/t; Write(n); End.13. Программаның қатесін тексер. Program ; Var a:real; Begin read(u,r); A=sqr(u)/r; Write(a); End.

14. Есептің денесі берілген, басы мен аяғын толықтырып жаз. ………….. ………….. F:=m*A; ………….. …………..15. Программаның басы мен аяғы берілген, денесін жаз. Program audan; Const m:=3.14; Var k:integer; s:real; Begin …………… Writeln(‘audan s=’,s:6:4); Readln end.Алгебра пәнінен алынған есептер1. Программа денесі берілген, басы мен аяғын жаз …………… …………… Y:=sqr(x)+2*cos(x); …………… ……………2. Құрылған программаның қатесін тексер Program tendeu; Var 2,x:integer; real; Begin read(x); Y:=cos(sqrx+20 mod 10/sqrt(x); Write(y); End.3. Есептің шарты берілген, программасын құр Y:=cosx+(x – ni becke bolgendegi ,utin boligi):√x+5;4. Программаның басы мен аяғы берілген, денесін тап Program esep; Var a,b:integer; c:real; Begin readln(a,b); ……………… Writeln(c); Readln end. Program esep1; Var x,y:real; Begin read(x); Y:=sqrt(sqr(x)+sqr(5))/sqr(sin(x))*3; Write(y); End.6. Есептің шарты берілген, программасын құр y=sin(x-6x+8);7. Программа денесі берілген, толықтыр …………. …………. Y:=cos((sqr(x)-3*x+2)/(2*sqr(x)-5*x+3)); …………. ………….8. Программаның басы мен аяғы берілген, денесін құрастыр Program bolu; Var x:integer; y:real; Begin read(x); ………………. Write(y); End.9. Құрылған программаның қатесін тап Program galia Var x,6,1); Begin read(x) Y:=1/ln(sqr+(6-x-sqr(x)); Write(x); End.10. Программа денесі берілген толықтыр ……………. ……………. M:=sqrt(x*x*x*x+19); D:=sqrt(9-sqr(x))-sqrt(x+9); N:=sqrt(x*x*x-x*x)-8*x+20); ……………. ……………11. Есептің шарты берілген, программасан құр Математикалық y:=(x*x+B)(A*A+cosx)+B(A+2x) есептеу программасын құр. X – айнымалы, A=3.7; B=10;12. Есептің программасы құрылған, шартын жаз Program ornek; Var x,y:real; Begin write(‘x-?’); readln(x); Y:=sqr(ln(x)/ln(10))-exp(x)/(4*sqr(x)-1)+cos(4*x); Writeln(‘y=’,y:4:1); Readln end.13. Берілген программаның қатесін тексер Program san, Var a:integer; Begin readln(A); Writeln (‘tubir=’,sqrt(A):2:4); Readln end.14. Есептің денесі берілген, программасын құр …………….. …………….. X:=sqr(a)+sqr(b); ……………. …………….15. Программаның басы мен аяғы берілген, денесін тап Program ikc; Var x,a,b,c:integer; Begin readln(x); …………… Writeln(‘x – tyn keri cany=’,x); Rteadln end.16. Есептің шарты берілген, программасын құр Төрт таңбалы бүтін х санынының цифрларының қосындысын табу программасын құр.17. Берілген программаның қатесін анықта Program symbol; Var A,b:Boolean; Begin a:=false; b:=not b; c: not a Writeln(‘a=’,not a,’b=’,b); Readln end.18. Есептің программасы құрылған, шартын жаз Program bool; Var a,b,c,x,y:string; Begin a:=’men’; B:=’mektepte’; c:=’okimyn’; X:=a+bv+c; y:=a+b;19. Программаның денесі берілген, толықтыр ………….. …………..

693 ₸ - Сатып алу

Материал жариялап тегін
сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!