Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз

Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
ИНТЕРАКТИВТІ ПЛАТФОРМАЛАР: ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ДЕҢГЕЙІ
ИНТЕРАКТИВТІ ПЛАТФОРМАЛАР: ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ДЕҢГЕЙІ
Куртыбаева Шырын Тастанбековна
152 мектеп-гимназиясының ағылшын тілі пәні мұғалімі
Алматы. Қазақстан
Білім беру саласы – қоғамның дамуында шешуші рөл атқаратын маңызды факторлардың бірі. Ол адамның жеке тұлғасын қалыптастырумен қатар, әлеуметтік және экономикалық құрылымның негізін қалады. Білім алу әрбір адамның өмірлік тәжірибесін байыту, оның кәсіби дағдыларын жетілдіру және әлемді танып-білуіне мүмкіндік береді. Заманауи қоғамның даму үрдісі, әлемдегі өзгерістер мен талаптар білім беру жүйесіне үнемі жаңа көзқарас пен өзгерістер енгізуді талап етеді. Қазіргі уақытта білім беру тек мектеп немесе университет қабырғасындағы сабақтармен ғана шектелмейді. Білім алу процесі үздіксіз, динамикалық және көп қырлы сипатқа ие болуда.
Қазіргі технологиялардың қарқынды дамуы білім беру жүйесін түбегейлі өзгертуге мүмкіндік берді. Бұл өзгерістер білім алу тәсілдерін жаңа деңгейге көтеріп, оқыту процесін толықтай цифрландыруды талап етуде. Қазіргі білім беру кеңістігінде интерактивті платформалардың пайда болуы мен таралуы – бұл өзгерістердің айқын көрінісі. Бұрынғы дәстүрлі әдістермен салыстырғанда, интерактивті құрлымдар білім беру процесін тиімдірек, қолжетімдірек әрі қызықтырақ етуге мүмкіндік береді. Мұндай платформалар оқу процесін тек механикалық түрде ұйымдастырып қана қоймай, білім алушылардың шығармашылық және аналитикалық қабілеттерін дамытуға, оқу барысында белсенділіктерін арттыруға ықпал етеді.
Сонымен қатар, технологиялардың білім беру саласына әсері мұғалімдер мен оқытушылар үшін де үлкен мүмкіндіктер туғызуда. Олар оқыту әдістерін жаңартуға, жеке оқушылармен жұмыс істеуді жетілдіруге және оқу нәтижелерін нақты бақылауға мүмкіндік алуда. Бұл өзгерістер тек білім сапасын ғана емес, оқушылардың жалпы дамуын, олардың білімді қалай қабылдап, оны өмірде қалай қолданатынын жақсартуға бағытталған. Сонымен бірге, интерактивті платформалар оқу үдерісін дербестендіруге, оқушылардың жеке қажеттіліктеріне сәйкес материалдар ұсынуға және оқу барысында тиімді кері байланыс алуға мүмкіндік береді.
Бұл өзгерістердің маңыздылығы әсіресе пандемия кезінде айқын көрінді. Әлем бойынша білім беру жүйесі қарқынды цифрландыруға бет бұрып, қашықтан оқытуға көшу қажеттілігі туындады. Осы кезеңде интерактивті платформалар білім беру саласындағы негізгі құралға айналды. Олар оқыту процесін үздіксіз әрі тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік берді. Технологиялар мен интернеттің дамуымен білім алу мүмкіндігі кеңейіп, оқушылар мен студенттер түрлі білім беру ресурстарына кез келген уақытта қол жеткізе алатын болды.Цифрлық байланыс құралдарының кеңінен таралуы білім беру жүйесінің жаһандануымен және цифрлануымен тікелей байланысты. Қазіргі заманғы жастар технологияларды еркін меңгерген және олардың қажеттіліктеріне сәйкес білім беру әдістері де өзгеруде. Бұрынғы дәстүрлі оқыту әдістері мен құралдары заман талабына сай болмай қалды. Оқушылардың білім алуға деген қызығушылығын арттыру, оқу процесін жеңілдету және тиімді ету мақсатында жаңа білім беру құралдары мен платформалары пайда болды. Бұл құралдар оқытушылар мен оқушылар үшін жаңа мүмкіндіктер ашып, білім беру жүйесінің тиімділігін арттырады.
Интерактивті платформалар тек білім сапасын арттырып қана қоймай, оқу процесінің қолжетімділігін қамтамасыз етуге, әрбір білім алушының жеке ерекшеліктеріне қарай оқу жолын бейімдеуге мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда цифрлық технологияларды қолдану арқылы білім беру әлемінде жаңа тәсілдер мен әдістер енгізілуде. Бұл жаңа әдістер білім беру жүйесін тиімдірек, ашық әрі тең дәрежеде қолжетімді етеді. Интерактивті платформалар оқу процесін ұйымдастыруды жеңілдетіп, әрбір оқушыға немесе студентке өзінің жеке оқу траекториясын құруға мүмкіндік береді. Сонымен бірге, бұл платформалар білім алушылар мен оқытушылар арасында тікелей байланыс орнатуға және оқу материалдарын бірлесіп талқылауға жағдай жасайды.
Білім беру жүйесінің болашақта қандай болатынын болжау қиын, бірақ бір нәрсе айқын – ол технологиялармен тығыз байланыста болатыны анық. Интерактивті платформалар білім беру процесінің ажырамас бөлігіне айналып, оқушылар мен оқытушылар үшін жаңа мүмкіндіктер әлемін ашады. Технологияларды интеграциялау арқылы біз білім беру жүйесінің тиімділігін арттырып, оқу процесін барынша жетілдіре аламыз.
Интерактивті платформалар – бұл цифрлық технологиялар негізінде құрылған инновациялық білім беру құралдары. Олар әртүрлі форматта білім алуға мүмкіндік береді, мысалы: бейнелекциялар, тесттер, ойын элементтері, топтық жобалар және тағы басқа әдістер арқылы. Мұндай платформалар оқытудың дәстүрлі әдістерін толықтырып, білім алушылардың жеке қажеттіліктеріне бейімделуге жағдай жасайды. Қоса айтқанда, белсенді платформалардың басты артықшылығы – қашықтықтан оқыту мүмкіндігі, бұл әсіресе пандемия кезеңінде өзекті болғаны белгілі.
Қазақстанда 2020 жылы COVID-19 пандемиясына байланысты қашықтықтан оқыту форматына ауысу онлайн платформалардың кеңінен қолданылуына жол ашты. Мысалы, Қазақстанның Білім және ғылым министрлігі ұсынған "Kundelik.kz" платформасы мектеп оқушылары мен мұғалімдер үшін негізгі байланыс құралына айналды. Бұл платформа арқылы 4 миллионнан астам пайдаланушы оқу материалдарына қол жеткізіп, бағалау процесін қадағалауға мүмкіндік алды. Сонымен қатар, жоғары оқу орындары арасында Moodle, Zoom, Microsoft Teams секілді платформалар кеңінен қолданылды.
Осы платформалардың тағы бір маңызды ерекшелігі – білім беру процесінің дербестендірілуі. Мысалы, оқушылар өз білім деңгейіне сәйкес оқу материалдарын таңдап, жеке жылдамдықпен оқи алады. Бұл әдіс әсіресе жаңа тақырыптарды тереңірек меңгеруді немесе әлсіз тұстарды жақсартуды қажет ететін білім алушылар үшін өте қолайлы. Сонымен бірге, платформалар оқытушыларға студенттердің оқу барысын бақылауға және нақты уақыт режимінде кері байланыс беруге мүмкіндік береді.
Қазақстандық зерттеулер көрсеткендей, интерактивті платформаларды қолдану оқу үлгерімін орта есеппен 20%-ға арттырады. Мысалы, Алматы қаласының мектептерінде жүргізілген зерттеу барысында интерактивті платформалармен жұмыс істеген оқушылардың ұлттық бірыңғай тестілеудегі нәтижелері дәстүрлі әдістермен оқығандарға қарағанда айтарлықтай жоғары болды.
Интерактивті платформалар білім алушылардың қажеттіліктеріне бейімделу арқылы әрбір білім алушының жеке ерекшеліктерін ескереді. Кейбір платформалар жасанды интеллект негізінде жұмыс істейді, бұл студенттің үлгерімін талдауға және оның білім деңгейіне сәйкес материалдарды ұсынуға мүмкіндік береді. Мұндай тәсіл оқытудың тиімділігін арттырып қана қоймай, уақытты үнемдеуге де жағдай жасайды. Мысалы, қиын тақырыптарды меңгеруде қосымша тапсырмалар ұсыну немесе тест арқылы білім деңгейін тексеру – бұл білім беру үдерісінің сапасын арттырудың заманауи әдістері.
Қазақстандағы тағы бір мысал ретінде "BilimLand" платформасын айтуға болады. Бұл платформа мектеп оқушыларына бейнелекциялар, интерактивті тапсырмалар және тесттер арқылы білім алуға мүмкіндік береді. 2021 жылғы мәліметтерге сәйкес, бұл платформаға 2 миллионнан астам оқушы тіркелген. "BilimLand" платформасының мазмұны мемлекеттік стандарттарға сай жасалғандықтан, оны қолдану елдегі білім беру сапасын арттыруға ықпал етеді.
Интерактивті платформалардың тағы бір маңызды қыры – олардың мобильділігі мен қолжетімділігі. Бүгінде білім алушылар смартфон, планшет немесе компьютер арқылы кез келген жерде және кез келген уақытта оқуға мүмкіндік алады. Бұл әсіресе қашықтықтан білім алу форматында өте маңызды. Платформалардың көпшілігі оффлайн режимде жұмыс істеуге мүмкіндік беретін функциялармен жабдықталған, бұл интернетке қосылу мүмкіндігі шектеулі аймақтарда да білім алуға жағдай жасайды. Қазақстанның ауылдық жерлеріндегі оқушылар үшін бұл өте өзекті, себебі интернет жылдамдығы мен қолжетімділігі әлі де болса кейбір аймақтарда шектеулі болып отыр.
Білім беру процесіндегі интерактивті платформалар тек білім алушыларға ғана емес, оқытушыларға да үлкен қолдау көрсетеді. Олар оқу бағдарламаларын құру, тапсырмаларды жоспарлау, бағалау жүйесін автоматтандыру және студенттермен кері байланыс орнату сияқты процестерді айтарлықтай жеңілдетеді. Бұл оқытушылардың жұмысын оңтайландырып, олардың шығармашылық және кәсіби дамуына көбірек уақыт бөлуіне мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, платформалар топтық жұмыс пен ынтымақтастықты дамытуға жағдай жасайды. Платформаларда арнайы чаттар, форумдар, бірлескен жобаларға арналған құралдар бар. Бұл білім алушылар арасында қарым-қатынас пен командалық жұмысты нығайтып, олардың болашақ кәсіби қызметінде қажет болатын дағдыларды қалыптастырады.
Интерактивті платформалардың қолдану аясы өте кең. Олар тек мектептер мен жоғары оқу орындарында ғана емес, оған қоса кәсіби біліктілікті арттыру, корпоративтік оқыту және жеке даму салаларында да кеңінен қолданылады. Бұл платформалар үздіксіз білім алу тұжырымдамасын жүзеге асыруға көмектесіп, әр адамға өмір бойы жаңа дағдылар мен білім алуға мүмкіндік береді.
Қазақстандық кәсіпорындар арасында "Coursera" және "Udemy" сияқты халықаралық платформаларды қолдану белең алуда. Бұл платформалар кәсіби мамандарға жаңа дағдыларды үйренуге және өз саласында бәсекеге қабілетті болуға мүмкіндік береді. Мысалы, 2022 жылы Қазақстандағы IT мамандарының 60%-ы "Coursera" платформасын қолданғаны белгілі болды.
Интерактивті платформалар қазіргі білім беру жүйесінде үлкен рөл атқарып, оқытуды жаңа деңгейге көтеруге мүмкіндік береді. Олар білім алу процесін жаңартып, тиімдірек, қолжетімді әрі қызықты етеді. Мұндай платформалар оқушылар мен студенттерге ғана емес, оқытушыларға да тиімді әрі ыңғайлы. Әрбір білім алушының жеке қажеттіліктеріне бейімделген оқыту әдістері олардың білім алу деңгейін жоғарылатып, жеке қабілеттерін дамытуға ықпал етеді. Желідегі платформалар арқылы білім беру үдерісі тиімді басқарылып, әрбір студенттің оқу барысы мен нәтижелері үнемі бақылауда болады.
Қазіргі заманғы білім беру саласында технологиялардың рөлі барған сайын артып келеді, бұл оқытушылар мен білім алушылардың жұмысын жеңілдетіп қана қоймай, оқу процесін тиімді басқаруға да мүмкіндік береді. Әрекеттесу мүмкіндігі бар платформалар білім беру жүйесінің жаңа мүмкіндіктері мен шешімдерін ұсынатын құралдар болып табылады. Олар тек білім сапасын арттырып қана қоймай, білім беру процесіне икемділік пен дербестік енгізіп, оқушылар мен мұғалімдердің жұмысын жеңілдетеді.
Қазақстандағы "BilimLand", "Kundelik.kz" сияқты платформалардың тәжірибесі көрсеткендей, цифрлық технологияларды кеңінен енгізу білім беру саласындағы маңызды өзгерістерге алып келеді. Осы платформалардың табысы еліміздің білім беру жүйесіне цифрлық технологиялардың енгізілуі қажеттілігін айқындайды. Бұл үрдіс Қазақстанның білім беру саласын әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті етуге бағытталған маңызды қадам болып табылады.
Қорытындылай келе, интерактивті платформаларды дамыту мен қолдану білім беру жүйесін жаңғыртудың және оның сапасын арттырудың тиімді жолы болып табылады. Осы платформалардың артықшылықтарын пайдалана отырып, білім беру жүйесін жаңарту, білім сапасын көтеру және елдің кәсіби мамандарын даярлау ісін жаңа деңгейге шығару мүмкін болады. Цифрлық технологияларды дамыту мен мемлекеттік қолдау осы бағыттағы негізгі факторлар болып табылады, өйткені олар білім беру сапасын арттыруға және қоғамның жалпы дамуына оң әсерін тигізеді.
Әдебиеттер тізімі
-
Абдрахманова, А. Қ. (2022). Цифрлық технологиялар арқылы білім беру жүйесін дамыту. Қазақстан педагогика ғылымдары академиясының журналы. Алматы: Қазақстан педагогика ғылымдары академиясы баспасы. [1, б. 23–29].
-
Жұмағұлова, Г. Б. (2021). Қашықтықтан оқытудағы интерактивті әдістердің артықшылықтары. Білім және технологиялар журналы. Нұр-Сұлтан: Білім баспасы. [2, б. 45–50].
-
Aliyev, K. T., & Nurmaganbetova, S. B. (2022). Personalized learning in the digital era: Case study of Kazakhstan. International Journal of Education and Development. Cambridge: Cambridge Press. [3, б. 34–42].
-
Әбілқасымова, Ә. Ә. (2023). Интерактивті оқыту: теория және практика. Нұр-Сұлтан: Еуразия ұлттық университетінің баспасы. [4, б. 98–105].
-
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі. (2020). "Kundelik.kz" платформасының қолданылуы туралы есеп. Алматы: Білім министрлігі баспасы. [5, б. 12–18].
-
"BilimLand" платформасы туралы ресми сайт. (2021). Білім беру сапасын арттырудағы интерактивті платформалардың рөлі. [6, б. 5–11].
-
Moodle жобасы туралы ақпарат. (2020). Қазақстанның жоғары оқу орындарында Moodle жүйесін пайдалану. Алматы: "Атамұра" баспасы. [7, б. 28–35].
-
Coursera платформасының Қазақстандағы пайдалануы. (2022). Кәсіби біліктілікті арттырудың жаңа тәсілдері. "Цифрлық әлем" журналы. Алматы: Цифрлық технологиялар академиясы. [8, б. 14–20].
-
Қазақстанда білім беруді цифрландыру стратегиясы. (2021). "Цифрлы Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы. Нұр-Сұлтан: Цифрландыру министрлігі. [9, б. 7–12].
-
Zoom платформасы. (2020). Қашықтықтан оқытудағы Zoom құралдарының тиімділігі. Халықаралық білім беру журналы. Алматы: Халықаралық білім беру ұйымы. [10, б. 30–36].

