Жасанды интеллект (Artificial intelligence (AI)) – компьютердің немесе роботтың адамдарға тəн зияткерлік процестерге байланысты тапсырмаларды орындау мүмкіндігі. Бұл – алдыңғы тəжірибе негізінде ойлау, түсіну, жалпылау немесе үйрену қабілеті. Жасанды интеллект бүгінгі күні технологиялық инновация əлемінде күнделікті тіркеске айналып үлгерді. Жасанды интеллект көптеген қайталанатын процесстерді автоматтандыруға мүмкіндік береді. Үлкен мəліметтермен жұмыс жасауға жəне олардың тиімді шешімін табуға мүмкіндік беретіндей ақпараттарды өңдейді. Адам миының нейронды жүйесі тəрізді қызмет етеді. Жасанды интеллект екі бағытта жүзеге асады. Біріншісі, адамның интеллектуалды əрекетін қарастырса (есептер мен теоремаларды шешу, т.б.); екіншісі адамның саналы іс- əрекетін қарастырады.

Педагогика ең ертеде қалыптасқан сала. Дегенмен əлі де көптеген тақырыптардың зерттеу обьектісі бола алады. Педагогика ғылымы динамикалық құбылыс. Ол əр кез толықтыруды, жаңартып зерттеулерді қажет етеді. Ғылымның, заманның даму үдерісіне қарай теориялық-практикалық тұрғыдан дамып, жетіліп отырады. Соңғы жылдары бұл процесс тіпті қарқынды жүруде. Ғылым мен техиниканың дамуы педагогикаға да өз əсерін тигізді. Ескі дəстүрлі, жаттанды, таптаурын оқу жүйесі оқушыға ғана емес, педагогтердің өзіне де қолайсыздық тудыра бастады. Сондай-ақ ескірген педагогикалық əдіс-тəсілдер заманның үдесінен шығудан да қалып барады. Жаңа ақпараттық технологиялар əсерінен бастауыш білім педагогтерін дайындауға, ұстаздардың этикалық, интеллектуалдық қарым-қабілетін дамытуға арналған əдіснамалық бағдарламалар ойластырып, практикада жолға қойыла бастады. Солардың бірі жасанды интеллект арқылы педагогтердің интеллектуалдық əлеуетін асырып, қабілетін жетілдіріп сапалы маман ретінде дайындау

Жасанды интеллект білім беру саласында маңызды рөл атқарады, оқу үдерісін жекелендіруге, əкімшілік тапсырмаларды автоматтандыруға жəне оқу орындарын басқару тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. DreamBox жəне Smart Sparrow сияқты бейімделген жүйелер оқушылардың үлгерімін 20–30%-ға жақсартып, əкімшілік шығындарды 30%-ға қысқарта алады. McKinsey деректеріне сəйкес, алдағы екі жылда ақпараттық технологиялар саласының кірісі 9%-ға, ал білім беру индустриясының кірісі 4%-ға артуы мүмкін. Дегенмен, технологияларды енгізудің басты мақсаты – экономикалық пайда емес, білім беру сапасын арттыру.

Технологиялар дəстүрлі «мұғалім – оқушы» моделін түбегейлі өзгертпесе де, пандемия қашықтықтан оқытуға көшу арқылы цифрландыру үдерісін жеделдетті. IMARC Group зерттеуіне сəйкес, 2023 жылы білім беру саласындағы жасанды интеллект нарығы 3,5 миллиард долларды құраса, 2033 жылға қарай бұл көрсеткіш 55,3 миллиард долларға жетеді деп болжануда. Жасанды интеллектті енгізу қомақты қаржы инвестицияларын, деректер қауіпсіздігін қамтамасыз етуді жəне жоғары білікті мамандарды даярлауды талап етеді.

Дүниежүзілік экономикалық форум (ВЭФ) баяндамасына сəйкес, жасанды интеллектті сəтті енгізу үшін келесі шарттарды сақтау қажет: мұғалімдердің басты рөлін сақтау, деректер қауіпсіздігін қамтамасыз ету, инновациялық қаржыландыру модельдерін қолдану, пайдаланушыларды оқыту жəне инклюзивтілік принциптерін ұстану. ЮНЕСКО ұйымы 13 жасқа дейінгі балаларға жасанды интеллект құралдарын пайдалануды шектеуді жəне нормативтік-құқықтық базаны қалыптастыруды ұсынады.

Қазақстанда STEM-білім беруді дамыту, университеттерде жасанды интеллект бойынша білім беру бағдарламаларын кеңейту, «Болашақ» бағдарламасының əлеуетін тиімді пайдалану жəне мемлекет пен жеке сектор арасындағы серіктестікті нығайту маңызды. Бұл шаралар Қазақстанның білім беру жүйесінде жасанды интеллекттің тұрақты дамуын қамтамасыз етіп, жаһандық деңгейде бəсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді.

Білім беру саласында жасанды интеллекттің пайдасы зор. Десе де, қауіп те аз емес дейді сарапшылар. Мысалы, Австралияда студенттер шығарма жазарда чат-боттардың көмегіне жиі жүгінетін болған. Сол себепті елдің ірі университеттері емтихан қабылдау əдісін өзгерткен. Енді жасанды интеллектті қолдану,,,алаяқтыққа теңеледі. Бұған дейін АҚШ-тың кейбір мектептерінде технологияға тыйым салынған. Енді осы мəселеге британдық ұстаздар алаңдап отыр. Бұл жаңа оқу жылына дайындалып жатқан британдық оқушылар. Олар үй тапсырмасын орындауда жасанды интеллектің көп көмегі тиетінін айтады. Сондықтан сабақ басталғанда, технологияны ары қарай да қолдана береміз дейді. Мысалы, балалар Чат ДжиПиТидің көмегімен шығармалар жазады, мəтіндегі қателерін түзетеді. Миа Крофтс, оқушы: "Оқушы көп. Кейде мұғалімдердің қолы тимей кетеді. Сондықтан бірдеңені түсінбей жатсам, жасанды интеллектің көмегіне жүгінемін. Үй жұмысын да арнайы бағдарламаға салып тексеріп шығамын." Бірақ мұғалімдер оқушылардың мұндай қызығушылығына күмəнмен қарайды. Мұны жүргізілген сауалнама нəтижелері айғақтайды. Оған Ұлыбританиядағы 500 мектептің ұстазы қатысқан. Солардың 9 пайызы компьютерлік технологияның көмегімен жасалған тапсырманы ажыра алмаса керек.

Источник:

https://24.kz/kz/zha-aly-tar/lemde/613814-zhasandy-intellektti-bilim-beru-salasyna-pajdasy-zor

Қолданылған материалдарға міндетті түрде 24.kz сайтына гиперсілтеме берілуі тиіс

Қазақстан жасанды интеллектіні жан-жақты қолдана бастады. Технологияның дамуы еліміздегі əр салаға, соның ішінде білім жүйесіне көптеген өзгерістер енгізді. Биыл жасанды зиятты енгізу бойынша қандай қадамдар жасалды? Əріптесім Темірлан Нұржанұлы шолып шықсын.

Темірлан Нұржанұлы, тілші:

Биыл Үкімет жасанды интеллектіні дамытудың 5 жылдық тұжырымдамасын қабылдады. Ондағы мақсат жаңа технологияны экономика, логистика, денсаулық сақтау жəне тағы басқа бағыттарда жетілдіру. Білім мен ғылым салалары да тыс қалмады. Тұжырымдамада жасанды интеллектімен жұмыс істейтін мамандар даярлау көзделген.

Рысгүл Құдіретоллаева, Жоғары оқу орнынан кейінгі білім комитеті білім беру мазмұны басқармасының басшысы:

Жасанды интеллект саласы бойынша 15 жоғары оқу орны, 20 білім беру бағдарламасы бойынша жүзеге асырады. Ол бағдарламаларды айтып кететін болсақ, жасанды интеллектінің негіздері, кибернетика жəне жасанды интеллект, медицинадағы жасанды интеллект, білім берудегі жасанды интеллект жəне тағы басқа бағдарламалар. Осы бағдарламалар бойынша біздің жоғары оқу орындарында 2000-нан астам студент білім

алуда.

Елордадағы Astana IT университетінде жасанды интеллект ғылыми орталығы бар. Мұнда жаңа технологияның көмегімен белгісіз объектілер мен құбылыстарды анықтайды. Мамандардың айтуынша, қазіргі таңда адам бейнесін табу, жануарларды классификациялау жəне медициналық суреттердегі обыр мен қатерлі ісіктің түрін анықтау сияқты жұмыстар жүргізілу үстінде.

Бейбіт Əбдікенов, ASTANA IT университеті Жасанды интеллект ғылыми орталығының директоры:

Курс кезінде жаңағы дəн-дақылдардың түгі болады. Өсімдіктердің түгіне классификация жасау. Сондай жеңілірек жұмыстар береміз. Ертең оны үйреніп, ары қарай басқа да сол қолданған тəжірибелерін үлкен жобаларға қолдануға болады. Негізгі өзімнің бағытым жасанды интеллектінің ішінде, компьютерлік көру. Сол бағытта жұмыс істейміз.

Жасанды интеллектінің арқасында мектеп ұстаздарының да тайм-менеджменті жақсармақ. Технологияның көмегімен мұғалімдер уақытын үнемдей алады.

Азамат Жұмахмет, Ы.Алтынсарин атындағы ұлттық білім академиясының вице-президенті:

Мысалы, қысқа мерзімді жоспарға егер де ұстаздар 3 сағат жұмсаса, жасанды интеллектінің арқасында ол уақыт 20 минутқа дейін қысқарды. Астана қаласындағы жайлы мектептеріне 3 күндік шеберлік практикалық сағаттар ұйымдастырғанбыз. Балаларға арналған тегін ІТ курстар дайындап жатырмыз. Соның ішінде жасанды интеллектіні этикалық жағынан қалай қолдану керек, сол туралы да айтып кетеміз.

PwC зерттеуіне сенсек, жасанды интеллектінің арқасында жаһандық жалпы ішкі өнім 2030 жылға қарай 14 %-ға жоғары болуы мүмкін. Осы сынды болжамдар өте көп. Сондықтан да елдердің жасанды интеллектіні қолдану аясын кеңейтуі қалыпты жағдай.

Сабақ жоспарлары өнімділік деректеріне негізделген емес пе ... 

– Әр оқушы өз қарқынымен оқиды - біреулер бәрін жылдам түсінеді, басқалары тақырыпты түсіну үшін ондаған тапсырманы шешуі керек. Бірақ кәдімгі сыныпта мұғалімге нақты оқушылардың жетістігін талдап, әрқайсысына жеке бағдарлама жасау қиын. Бірақ AI мұны бірнеше секундта жеңеді - ол нақты уақытта өнімділікті талдайды, оқушы профилін жасайды және әр оқушыға өзінің оқу жоспарын береді. Ол үй тапсырмасын таңдай алады, үшінші тарап ресурстарын ұсына алады және оқудың оңтайлы кестесі туралы кеңес бере алады. 

  

– Интеллектуал бақылау дегеніміз .... 

– Оқушылар жалығып, көңілдері ауып, ойлары шашырайды, мұғалім мұны дер кезінде байқамайды. AI көбірек мұқият. Оқушылардың мимикасын және белгілі бір әрекеттерге немесе ақпаратқа реакциясын талдайтын технологиялар қазірдің өзінде бар. Балалар қаншалықты жиі есінейді, терезеге қарайды немесе телефондарын тексереді? Бұл деректерді оқушылардың сабаққа қатысуын басқару және сабақ жоспарларын реттеу үшін пайдалануға болады. 

Жасанды интеллект көмегімен оқушы сұранысы бойынша түрлі тапсырмаларды жасай аласыз, оларды автоматты түрде тексере аласыз және тұтастай алғанда жеке оқу траекториясын құра аласыз. Бұл тәсіл арқылы мұғалім материалды түсіндіріп қана қоймай, алға мақсат қойып, оған жетуге көмектесетін тәрбиешіге айналады. 

Оқу материалдарын таңдау және жасау шынымен де автоматтандырылуы мүмкін - барлығы осыған қарай жылжуда. Нейрондық желілер мұндай тапсырмаларды мүлтіксіз орындай алмаса да, пәндік сала мен әдістеме бойынша сарапшының бақылауы әлі де қажет. Бірақ интеллектуал оқытудың көмегімен нейрондық желілерді мінсіз нәтижелерге жеткізу мүмкін болса да, бұл оқу процесін құру үшін жеткіліксіз болады. 

  

Мұғалімнің рөлі тек білім беру мазмұнын құру және таңдаумен шектелмейді. 

• мақсат қою (оқушының қажеттіліктеріне шынымен сәйкес келетін оқу процесінің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдауға көмектесу);

• эмпатия (оқушының көңіл-күйі мен психологиялық жағдайын түсіну, оның мінез-құлқындағы өзгерістерді анықтау, оқуға ынтасын сақтау үшін қиын сәттерде қолдау көрсету);

• креативтілік (мазмұнды үлгі бойынша ғана емес, стандартты емес студенттердің сұраныстары бойынша таңдау, оқу үдерісіне жан-жақтылық енгізу, стандартты жоспардан ауытқу қажеттілігін дер кезінде анықтау; бұған сонымен қатар «табысты жағдайларды» құру кіреді. мұғалім сабақты оқушы туындаған қиындықтарды жеңе алатындай етіп үлгілейді).

  

  

– Жаңашыл кәсіби дамыған мұғалім қандай болу керек? 

– Технологиялық мүмкіндіктердің дамып, оқушылар тарапынан білімге қойылатын талаптардың артуына байланысты мұғалімдерге қойылатын талаптар да артуда. 

Диплом немесе тіпті оқушылардың белгілі бір санатымен жұмыс істеу тәжірибесі жеткіліксіз. Мұғалімнің әр салада біліктілігі болуы керек, сондықтан білім беруде соңғы технологияларды қолданатын білім мекемелері саны артуы міндетті. 

Бұл кез келген адамдармен ортақ тіл табу, импровизациялау, төтенше жағдайларға жауап беру және сабақта оң көзқарасты сақтау қабілетін тексереді. Егер мектеп өзінің онлайн платформасын қолданса, өз әдістемесі бойынша оқытса және білім беру үлгісі болса, онда табысты үміткер сабақты бастамас бұрын осының бәрін меңгеріп, тәжірибеден өтуі керек. 

Бұл да сынақтың бір түрі: дайындық кезеңінде ол ақыл-ойдың икемділігін және жаңа нәрселерді үйренуге дайындығын көрсетуі керек - бұл технологиялық жаңалықтар мен зерттелетін пәннің теориясы мен әдістемесіндегі өзгерістерге ілесу үшін маңызды. үйрету, табу және оқушыларға өзекті ақпаратты беру. 

Егер мұғалімді тек материалдың эстафетасы ретінде қарастыратын болсақ, АИ оның міндетін жақын арада адамнан да жақсы жеңе алады. Дегенмен, педагогикада негізгі болып қалатын мотивациямен жұмыс істеу және адаммен байланыс сияқты тереңірек мәндерді әлі алмастыру мүмкін емес. AI мұғалімнің көмекшісі болуы мүмкін, бұл сізге күнделікті тапсырмаларды орындау уақытын қысқартуға және өзін-өзі дамытуға және дағдыларды жақсартуға көбірек көңіл бөлуге мүмкіндік береді, бұл әлі де адам кәсіпқойының артықшылығы болып қала береді. 

Соңғы уақытта жасанды интеллекттің өмірдің әртүрлі аспектілеріне, соның ішінде, әрине, білімге әсері туралы көбірек айтылуда. Егер сіз тағамға онлайн тапсырыс берсеңіз, интернет-дүкендерден заттар сатып алсаңыз, ағынды платформаларда музыка тыңдасаңыз немесе фильмдер көрсеңіз - тіпті іздеу жүйелерін ғана пайдалансаңыз - сіз жасанды интеллектті пайдаланудасыз. 

  

– Қазіргі уақытта АИ-нің қай түрі жиі қолданылады? 

– Бұл семантикалық талдау, сөзді тану: сіз үлкен мәтінді алып, ондағы сөздерді танисыз. Бұл ең көп таралған жасанды интеллект. Бірақ, оның негізінде Брокгауз және Эфрон сөздігі бар, яғни бір нәрсені білдіретін және олардың арасында кейбір байланыстар бар сөздердің үлкен массиві бар. Ол бұл сөздікте не бар екенін дәл тани алады. Мысалы, оның массивінде жоқ кейбір күрделі сөздік нұсқалары болса, ол оларды ешқашан танымайды. Бұл, мысалы, нақты сөздік қоры көп құрылыс алаңындағы жұмысшылардың әңгімесі жасанды интеллекттен қорғалатынын білдіреді - нейрондық желі оны түсінбейді. 

Бұл күшті жасанды интеллект пен әлсіздің арасындағы айырмашылық. Әлсіз жасанды интеллект бұл мәселені шеше алмайды, өйткені оның деректер жинағында мұндай полифония болған жоқ, мұндай сөздер болған жоқ. Бірақ күшті жасанды интеллект басқаша әрекет етеді. 

Мысалы, сізде өздігінен үйренетін нейрондық желі бар және ол пайдаланушылардың сөйлеуіне үйретілген. Алдымен оған профессорлар, колл-центрдегі қыздар, оқушылар сөз сөйледі, содан кейін олар ағаш кесетін учаскедегі жұмысшылардың сөзін бастады. Ол бұл да сөйлеу екенін және бұл сөйлеудің танылмайтынын бірден түсінеді - бұл мәселе шұғыл шешімді қажет етеді. Ол бұл танылмаған сөз туралы мүмкіндігінше көп деректер жинауға бар күш-жігерін салады. Нейрондық желі барлық жерден мүмкіндігінше әдепсіз сөздерді жинауға тырысады. Мұндай желілер деректерге өте «аш» болып табылады. 

Нейрондық желі деректері көп болған кезде жақсырақ үйренеді. Адамзат мәдениетімен, жоғары математикамен, ғылыммен байланысты барлық нәрсе ол үшін ең төменгі басымдыққа ие болады. Неліктен? Бірақ бұл мәселені шешу оңай болғандықтан, бірақ әлі шешілмеген мәселелерді шешу қажет. 

  

– Жасанды интеллектпен жұмыс істегенде ең маңыздысы не? 

– Ең бастысы - деректер туралы дұрыс сұрақтар қою. Міне, ата-ананың өзі балаларын үйреніп, үйретуі керек. Яғни, сұрақтар құрастыру, гипотезаларды тұжырымдау, осы сұрақтар мен гипотезаларды деректер бойынша тексеру. Осы сұрақтарды сол нейрондық желілерге, жасанды интеллектке қойыңыз. Олардың не ойлап тапқанын қараңыз. Сұрақтарды қайта құрыңыз, табысқа жеткенше жаңа тәсілдермен сұраңыз. 

Бұл дұрыс сұрақ қоя білу 19 ғасырда қазіргідей маңызды болды. Ештеңе күрт өзгерген жоқ. Бұл жай ғана қазір біз ежелгі томдар мен ғалымдарға, профессорларға ғана емес, сонымен қатар нейрондық желілерге де сұрақ қоя аламыз. 

AI-дағы, атап айтқанда ChatGPT-дегі жетістіктер туралы сөйлесейік. Бүгінгі күні балалар мен ата-аналар бұған қалай бейімделе алады? 

Менің ойымша, ата-ана бұл туралы ештеңе істей алмайды. Ал тыйым салу да аса пайдалы емес. Мүмкін бұл тіпті керісінше болуы мүмкін: бұл қызметке балаңызбен бірге кіріп, оның қалай жұмыс істейтінін көру керек. 

Керісінше, мен AI-ды өзін-өзі оқыту үшін пайдалануды ынталандырар едім - егер отбасылық тәрбие туралы айтатын болсақ, онда ата-аналар балаларына қамқорлық жасайды және жетілдірілген оқыту платформаларын пайдаланады. 

Мектептердің басым көпшілігінде стандартты, түсінікті үлгі бар, соған сәйкес балалар оқытылады. Ал, негізінен, біздің оқу курстарымыз - бұл үлгілерді түсіну, ішкі қабылдау және оларды қолдану мүмкіндігі. 

Егер біз отбасылық тәрбие немесе жекеменшік мектептердегі тәрбие туралы айтатын болсақ, онда бұл басқа көзқарас. Дәл осы жерде AI қолдану орынды. Бұрыннан танымал ChatGPT қызметі немесе оған ұқсас ресурс - бұл Ресейде қолдануға болатын және орыс тілінде қол жетімді Perplexity. Егер сіз оны бәрін автоматты түрде орыс тіліне аударатын Яндекс браузерінде іске қоссаңыз, онда қызмет пайдалы болады. Сонымен қатар, Perplexity нейрондық желісі жауапты қайдан алғаны және неге олай ойлайтыны туралы сілтемелер береді. Ал егер баламалы білім туралы айтатын болсақ, онда қызмет балаларға көмектеседі. 

  

– Сабаққа дайындық пен сабақтың өзі екі бөлек нәрсе емес пе ? ... 

– Егер сабақ барысында сізге үйде берілген үлгіні қалай меңгергеніңізді көрсету керек болса, онда ChatGPT қажет емес. Өйткені үлгі сізге қалай берілсе, солай көрсетілуі керек. 

Егер біздің сабағымыз дискурсивті форматта болса: қарым-қатынас және пайымдау форматы, онда сіз өзіңізді дайындауыңыз керек. Мектеп пәндерінің тұтас кешені, егер дұрыс дайындалса, аналитикалық ойлау, сыни ойлау және жүйелік ойлау дағдыларын көрсетуге көмектеседі. 

Мысалы, нейрондық желілер-кеңесшілер көмегімен сіз «айналған сынып» сияқты форматтарға өз бетіңізше дайындала аласыз. Және мұны сыныпта және ұжымда дұрыс орындаңыз. Бұл технологиялық инновацияның қиындықтарына тіпті ата-ана емес, білім беру ортасы жауап беруі керек. 

Егер біз балалардан тек үлгі бойынша білетіндерін растауды талап етсек, ChatGPT білім беруді бұзады. Өйткені қызмет оларға оқитын, бірақ түсінбейтін мәтіндерді береді. 

Егер сіз және мен жұмысты әртүрлі позицияларды білдіруге және әртүрлі көзқарастарды қорғауға болатындай етіп талқылау форматына ауыстырсақ, онда мұғалім тек модератор, баяндамашы ретінде әрекет етеді, ал АИ көмегімен сіз екі сабақта да жақсы дайындала аласыз. сыныпта және үйде. Олардың сізге қандай сұрақтар қоятынын әлі толық білмейсіз. Өйткені, талқылау әрқашан импровизация болып табылады. 

  

– Ата-ана ретінде AI-мен қарым-қатынас жасау тәжірибеңізбен бөлісе аласыз ба? 

– Менің балаларым жасанды интеллектті негізінен әлі көрмеген мультфильмдерді табу үшін кеңес беру қызметі ретінде пайдаланады. Олар Алисамен кеңеседі, тағы қандай мультфильмдерді көруге болатынын талқылайды. Яғни, олар сөйлесуші боттармен сөйлеседі. Сондай-ақ олар жасанды интеллект ойынға қатысушы болған кезде ойнағанды жақсы көреді. 

Менің екі кіші балам бар (5 және 7 жас). Олар ойнаған кезде Алиса мен басқа біреуді қосылуға шақырады. Оларға өз рөлдерін тағайындайды. Бірақ бұл ойындар ұзаққа созылмайды, себебі балалар Алисаның балалар белгілеген ойын ережелерін ұстанбауынан жалықтырады. Яғни, басында аздап қызық, кейін жалықтырады. Өйткені ойынға бәрі сеніп, ережені берік ұстанса ойын жақсы. Ал чатбот осы ойын күйінен шығады. 

  

– Ата-аналарға тілектеріңіз бен ұсыныстарыңыз: АИ-мен қалай оқуға және өмір сүруге болады? 

– Әрбір адамға тән даму мүмкіндігі бар екенін, және оны дамыту өзіміздің қолымызда екенін әрдайым есте сақтап, пайдалануымыз керек. Бұл бізге тез арада жасанды интеллект әзірлеушілері болу керек дегенді білдірмейді. Бірақ, кем дегенде, оның не екенін, AI қалай жұмыс істейтінін, оның не әсер ететінін түсініңіз. Мақалаларды оқып, барлығына сыни тұрғыдан ойланыңыз. 

Бір нәрсеге үзілді-кесілді тыйым салудың мағынасы жоқ. Әсіресе жиі кездесетін нәрсе. Сіздің балаларыңыз басқа балалармен сөйлеседі, бірақ сіз оларды торға салмайсыз. 

Олар бәрібір кездесе береді. Сондықтан мұны олармен бірге жасаған дұрыс. Олар айтқандай, егер сіз күресе алмасаңыз, жетекшілік етіңіз! 

Сондықтан мұны балаларыңызбен бірге жасап көруіңіз керек. Балаларға жасанды интеллектті дұрыс қолдануды бақылаңыз және көмектесіңіз. 

Мысалы, кейбір сабақтарға дайындалу, әртүрлі тәсілдермен дайындалу, сұрақ қою. 

Ең бастысы, қазір технологиялық процесс жасанды интеллектті дамытуға және деректермен жұмыс істеуге бет бұрғанын есте ұстаған жөн. Бұл бүкіл әлем жүретін жол. 

  

– Жасанды Интеллект Оқу Академиясы оқып үйренудің қандай мүмкіндіктерін ұсынады ? 

– Жасанды Интеллект Оқу Академиясында білім алушыларға бірнеше бағыттар бойынша оқу курстарын әзірледі. Оқу курстары 36/42 сағаттық білім алу форматында жинақталған. 

Оқу курстары онлайн және офлайн форматта жүзеге асады. Оқу курсын бітірген соң міндетті түрде сынақ өткізіледі және сынақты нәтижелі тапсырған білім алушылар сертификат, диплом құжаттарымен марапатталады. Оқу курстарының практикалық іс-тәжірибелері ай сайын тұрақты түрде «Жасанды Интеллект» журналында жарияланады. Тұрақты түрде өткізілетін оқу семинарлары мен конференцияларда талапкерлер өздерінің кәсіби біліктілігін қорғайды, өзара тәжірибе алмасуға мүмкіндік беріледі. 

  

Оқу курстарының негізгі бағыттары: 

1. Жасанды интеллекті күнделікті сабақта қолдану үрдісі.

2. Жасанды интеллект арқылы Презентация жасау.

3. Сурет салу және дизайнерлік көркемдеу

4. Авторлық әдістемелік кітап, эссе, баяндама, шығарма жазу және әзірлеу.

5. Видео әзірлеу, виртуалды көмекші онлайн робот қызметін пайдалану қызметі

XXI ғасырда технология адамзат өмірінің барлық саласына дендеп енді. Соның ішінде жасанды интеллект (ЖИ) – ғылым мен білімдегі жаңа дәуірдің бастамасы болды. Бүгінде бұл технологияның қолданыс аясы кеңейіп, әсіресе педагогика мен психология саласында елеулі өзгерістер енгізе бастады. ЖИ — адамның ойлау қабілетін модельдейтін, шешім қабылдайтын және үйренетін компьютерлік жүйе. Ол білім беруді дараландыру, тиімді жоспарлау, диагностика жасау және эмоционалдық жағдайларды болжау сияқты қызметтер атқара алады. Алайда кез келген технология секілді, ЖИ де екіжақты сипатқа ие: бір жағынан – зор мүмкіндіктер, екінші жағынан – нақты шектеулер мен тәуекелдер.

Осы рефераттың мақсаты — ЖИ-дің білім беру мен психология саласындағы рөлін кешенді түрде қарастыру, оның тиімділігі мен шектеулерін талдап, педагогтер мен психологтардың жұмысына ықпалын бағалау.

1. Жасанды интеллекттің педагогикадағы рөлі мен мүмкіндіктері

ЖИ қазіргі заман мұғалімінің көмекшісіне айналды. Ол тек ақпаратты өңдеп қана қоймай, оны талдап, тиісті ұсыныстар бере алады.

1.1. Жекелендірілген оқыту

Жасанды интеллект оқушылардың білім деңгейіне қарай жеке оқу маршруттарын ұсынады. Әр оқушының күшті және әлсіз тұстарын саралап, сәйкесінше тапсырмалар мен ресурстарды автоматты түрде береді. Бұл әдіс оқыту процесін тиімді әрі қызықты етеді. Мысалы, EdTech платформалары арқылы оқушылардың қабілеттеріне негізделген бейімделген сабақтар өткізуге болады.

1.2. Автоматты бағалау және кері байланыс

ЖИ-дің маңызды функцияларының бірі — оқу жетістіктерін автоматты түрде бағалау. Бұл мұғалімнің жұмысын жеңілдетіп, кері байланысты дер кезінде беруге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда көптеген онлайн платформалар (Google Classroom, Quillionz, Khan Academy) осындай қызметтерді ұсынады.

1.3. Оқу үдерісін талдау

ЖИ арқылы оқу үрдісіндегі олқылықтарды анықтап, оқушылардың қай тұста қиналатынын бақылауға болады. Мұғалім оқушының оқу барысындағы прогресін, қатысу белсенділігін нақты көре алады. Бұл мәліметтер мұғалімге оқу әдістемесін жетілдіруге көмектеседі.

2. Жасанды интеллекттің психологиядағы қолданылуы

Психология саласында ЖИ жаңа мүмкіндіктерді ашуда. Ол адамның психикалық жағдайын талдау, психологиялық диагностика жүргізу және кеңес беру бағыттарында қолданылады.

2.1. Эмоционалды жағдайды болжау

ЖИ адамның сөйлеу мәнері, бет әлпеті, қимыл-қозғалысы сияқты белгілерді анализдеп, оның эмоционалды күйін болжай алады. Бұл білім алушының күйзеліс деңгейін, шаршау белгілерін немесе ынтасын анықтауға көмектеседі.

2.2. Когнитивті дағдыларды дамыту

ЖИ-ге негізделген ойындар мен жаттығулар арқылы оқушылардың зейінін, есте сақтауын, логикалық ойлау қабілетін арттыруға болады. Мысалы, Lumosity, Elevate сынды қосымшалар когнитивті процестерді жаттықтырады.

2.3. Онлайн психологиялық кеңес беру

Қазіргі таңда Replika, Wysa сияқты ЖИ-платформалар психологиялық көмек көрсетіп, адаммен эмоционалды әңгіме жүргізе алады. Бұл әсіресе әлеуметтік оқшауланған немесе психологқа тікелей баруға қиналатын адамдар үшін пайдалы.

3. Жасанды интеллекттің шектеулері мен қауіптері

Кез келген жетістікпен қатар, ЖИ-дің де кемшіліктері бар. Бұл технологияны білім беру мен психологияда қолданғанда келесі шектеулер ескерілуі тиіс:

3.1. Эмоционалды интеллекттің болмауы

ЖИ логикалық шешімдер қабылдауда шебер болғанымен, адам эмоциясын толық сезініп, эмпатия таныта алмайды. Психологиялық қолдау барысында бұл үлкен кемшілік болуы мүмкін.

3.2. Жекелікке қауіп төнуі

ЖИ жүйелері оқушылардың жеке деректерін жинайды. Бұл деректердің қауіпсіздігі мен құпиялылығын сақтау – басты міндет. Ақпараттың рұқсатсыз тарауы оқушының құқықтарының бұзылуына алып келуі ықтимал.

3.3. Мұғалімнің кәсіби рөлінің әлсіреуі

ЖИ кейбір мұғалімдердің кәсіби қызметін автоматтандыру арқылы олардың рөлін төмендетіп көрсетуі мүмкін. Бұл білім беру процесінде адами қарым-қатынастың азаюына әкелуі мүмкін.

3.4. Қолдану шектеулері мен техникалық қиындықтар

Кейбір ауылдық жерлерде немесе техникалық мүмкіндігі төмен мекемелерде ЖИ жүйесін толық қолдану мүмкін емес. Сонымен қатар, мұғалімдер мен мамандардың бұл технологияны меңгеру деңгейі де әртүрлі.

Қорытынды

Жасанды интеллект – заман талабына сай туындаған технология. Ол педагогика мен психология саласына тың серпін әкеліп, оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жаңа деңгейге көтеруге ықпал етіп отыр. ЖИ-дің арқасында оқыту жекелендіріліп, диагностика мен бағалау жеңілдейді, оқушы мен мұғалімнің арасындағы байланыс дербестене түседі.

Алайда бұл құралды қолданғанда оның шектеулерін ескеру, адамгершілік құндылықтарды ұмытпау маңызды. Мұғалім мен психологтың орны ЖИ-мен толық алмастырылмайды, себебі адами қарым-қатынас, түсіну, қолдау көрсету – машинаның қолынан келмейтін қасиеттер.

Сондықтан, ЖИ-ді көмекші құрал ретінде қарап, оны тиімді пайдалану – болашақтың табысты білім беру жүйесінің кілті болмақ.