Материалдар / Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу жолдары
МИНИСТРЛІКПЕН КЕЛІСІЛГЕН КУРСҚА ҚАТЫСЫП, АТТЕСТАЦИЯҒА ЖАРАМДЫ СЕРТИФИКАТ АЛЫҢЫЗ!
Сертификат Аттестацияға 100% жарамды
ТОЛЫҚ АҚПАРАТ АЛУ

Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу жолдары

Материал туралы қысқаша түсінік
Жұқпалы аурулармен күресу шаралары жоспарлы және кешенді түрде жүзеге асырылған жағдайда ғана, яғни жүйелі түрде жүргізілген жағдайда ғана қысқа мерзімде тиімді және сенімді нәтиже бере алады. Анда-санда емес, алдын ала жасалған жоспар бойынша. Біздің күйзеліс және ластанған орта әлемінде әртүрлі аурулар, тіпті пандемиялар пайда болуда
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
21 Қараша 2024
84
0 рет жүктелген
1500 ₸
Бүгін алсаңыз
+75 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +75 бонус беріледі Бұл не?
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Мазмұны:

Кіріспе……………………………………………………………….. 

I. Жұқпалы аурулар……………………………………...  

1.1.Жұқпалы аурулар дегеніміз не және олар қашан пайда болуы мүмкін.................................................................................

1.2. Жұқпалы аурулардың қоздырғыштары............................

1.3. Жұқпалы аурулардың классификациясы ........................

1.4. Мектепте жұқпалы аурулардың таралуының негізгі жолдары ............

II. Жұқпалы аурулардың алдын алу………

2.1.Жұқпалы аурулардың алдын алу дегеніміз не және ол не үшін қажет ..

2.2. Мектеп қабырғасында жұқпалы аурулардың алдын алу әдістері ...........

2.3. Алдын алу шараларының түрлері ...............................

2.4. Инфекциялардың спецификалық профилактикасы ...........................

2.5. Инфекциялардың спецификалық емес профилактикасы ........................

2.6. Жұқпалы аурулардың шұғыл алдын алу ................................

2.7. Ішек ауруларының алдын алу ..............................

2.8. Ауа-тамшы инфекцияларының алдын алу ....................

2.9. Мектепшілік инфекциялардың алдын алу .....................

2.10. Инфекцияның таралу жолдарын бұзуға бағытталған іс-шарала

2.11. Жұқпалы аурулардың алдын алудағы жеке және жалпы гигиенаның рөлі .............................................................................

Қорытынды ……………………………………………………....

Әдебиеттер ……………………………………………………………

























Аңдатпа

Жұқпалы аурулар қашанда көкейкесті мәселе болып келген, қазіргі заман да ерекшелік емес. Жыл сайын, суық ауа райының келуімен, емі әлі ойлап табылмаған жаңа жұқпалы аурудың пайда болу қаупі бар. Немесе сол тұмау вирусы мутацияға ұшырауы мүмкін, ал біз оқушылар осы жағдайларға үнемі дайын болуымыз қажет. Бұл жоба жұқпалы аурулардың қоздырғышы не екенін анықтауға және жұқпалы аурулардың алдын алу шараларын жасауға үйретеді.

Мақсаты: адамдар үшін жұқпалы аурулардың алдын алудың пайда болуы мен маңызы туралы әңгімелеу.

Жобаның негізгі идеясы: Жұқпалы аурулардың ерекшеліктеріне тоқталып, олардың жұқпалы болуы және оқушылар арасында жаппай таралу жолдарын бұзуға бағытталған іс-шаралар туралы ұсыныстар білдіру болып табылады.

Аннотация

Инфекционные заболевания всегда были актуальной проблемой, и современность не исключение. Каждый год, с приходом холодов, существует риск развития нового инфекционного заболевания, лечение которого еще не изобретено. Или этот вирус гриппа может мутировать, и мы, ученики, должны быть постоянно готовы к этим условиям. Этот проект научит вас определять, что является возбудителем инфекционных заболеваний, и разработать меры по профилактике инфекционных заболеваний. Цель: рассказать о происхождении и значении профилактики инфекционных заболеваний для человека. Основная идея проекта: остановиться на особенностях инфекционных заболеваний и высказать предложения о мероприятиях, направленных на нарушение путей их заразности и массового распространения среди учащихся.



















Кіріспе

Жұқпалы аурулар – бұл жұқпалылықтың жоғары дәрежесімен сипатталатын аурулар. Олар кенеттен пайда болады және тез таралады, ауыр клиникалық көрініспен және өлімнің жоғары дәрежесімен сипатталады. Аса қауіпті жұқпалы аурулар кенеттен тез және жаппай таралуы мүмкін, тіпті ауыр өтетін және өлім деңгейі жоғары болатын жағдайлар да болады. Оның ішінде сібір жарасы, бүйрек синдромы, құтыру, бруцеллез сияқты аурулар бар. Бұл аурулардың таралуын болдырмау үшін мектебімізде профилактикалық жұмыстар жоғары деңгейде жүргізіледі. Алғашқы профилактикалық шаралар мектебімізде былай жүргізіледі: жұқтырғандарды уақытша оқшаулау; диагностика, жедел жәрдем шақыру,  науқасқа алғашқы медициналық көмек көрсету, байланыстағы тұлғаларды анықтау, оларды тіркеу, жұқпалы ауру шыққан сыныпта ағымдағы және қорытынды дезинфекцияны жүргізу. Инфекция түріне байланысты алдын алу шаралары әртүрлі болуы мүмкін. Егер мектеп оқушыларына нақты қауіп төнсе, карантин енгізіледі. Таралу қаупі төнген кезде оқушыларды иммундау жүргізіледі. Сонымен, аса қауіпті жұқпалылығы жоғары болатын аурулар бұл өлімге әкелетін инфекциялар. Ең қысқа мерзімде олар балалардың көп бөлігін жұқтыруға қабілетті, сондықтан ауру жануарлармен және құстармен қарым-қатынас болған кезінде барлық сақтық шараларын сақтау, сондай-ақ уақтылы вакцинациялау өте маңызды. Бұл жобамда мен жұқпалы аурулар олар патогенді яғни ауру тудыратын қоздырғыштар тудыратын және жұқтырған адамнан сау адамға берілетін аурулардың кең тобын қамтитындығы туралы мәліметтер жинадым. Жұқпалы аурулардың ерекшеліктеріне тоқталып, олардың жұқпалы болуы, жаппай таралу жолдарын бұзуға бағытталған іс-шаралар туралы ұсыныстар білдірдім. Осы жобамды зерделеу барысында   жұқпалы ауруларды жұқтырмау үшін жеке гигиена ережелерін сақтап, қоғамдық орындар мен дәретханаларға барғаннан кейін қолды жуу, тамақтанар алдында жемістерді жуу қажет екенін түсініп, ең басты ұстанымыма айналды.













I Жұқпалы аурулар

1.1 Жұқпалы аурулар дегеніміз не және олар қашан пайда болуы мүмкін

Жұқпалы аурулар — бұл организмге қоздырғыш (патогенді) микроорганизмдердің енуінен болатын аурулар тобы екен. Қоздырғыш микробтың жұқпалы ауруды қоздыруы үшін оның қарсылығын жеңу және уытты әсерін көрсету қабілеті болуы керек. Кейбір қоздырғыш агенттер ағзаның тіршілік әрекеті кезінде улануын тудырса, басқалары ағзалары (тырысқақ, іш сүзегі) жойылған кезде токсиндерді шығарады.

XVIII ғасырдың аяғында француз ғалымы Луи Пастер микроорганизмдердің өздігінен пайда болуы туралы теорияны жоққа шығарды. Ол күйдіргі, қызамық, құтыру ауруларының қоздырғыштарын анықтап, тамақ өнімдерін залалсыздандыру әдісін (пастерлеу) ұсынған.  Жұқпалы аурулар үш компонент болған кезде пайда болуы мүмкін, егер бар болса:

- инфекция қоздырғыштарының көзі (жұқтырған адам немесе жануар);

- қоздырғыштардың жұқтырған организмнен сау организмге берілуін қамтамасыз ететін фактор;

- инфекцияға бейім адамдар.

 1.2. Жұқпалы аурулардың қоздырғыштары

Әртүрлі микроорганизмдерде ауру тудыру қабілеті әртүрлі болады екен. Ол қоздырғыштардың белгілі бір мүшелер мен ену, оларда көбею және улы заттарды шығару қабілетін анықтайды. Медицинада жұқпалы ауруларды жіктеу қоздырғыштың түріне қарай жүргізіледі екен. Осыған сүйене отырып, аурулар вирустық және бактериялық болады екен:

Shape1





1. 3. Жұқпалы аурулар да бөлінеді:

- Зонозды. Жануарлар ауруларына жататын қоздырғыштың адам ағзасына да әсер ету қабілетімен сипатталады. 

Мұндай жұқпалы ауруларға, мысалы, жатады: сібір жарасы мен құтыру, бруцеллез т.б.

- Антропоноздық. Бұл жұқпалы аурулар адам ағзасына ғана әсер етеді, мысалы, дифтерия, сүзек, қызылша, табиғи шешек, тырысқақ.

- Инвазиялық немесе паразиттік. Паразиттер қоздырады: кенелер, қарапайымдылар, жәндіктер.

Жұқпалы аурулардың жеке тобына карантиндік аурулар деп аталатын аса қауіпті аурулар енгізіледі екен. Бұл топ шағын инкубациялық кезеңмен, таралуының жоғары жылдамдығымен, ауыр ағымымен және өлім-жітімнің жоғары пайызымен сипатталады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы жұқпалы аурулардың бұл тобына: тырысқақ, Эбола, оба, табиғи шешек, тұмаудың кейбір түрлері, сары безгекті жатқызған.

  1. 4. Жұқпалы аурулардың таралуының негізгі жолдары және оларға әсері:

Ауа-тамшылы жолмен жұғу (тұмау, суық тию, желшешек, көкжөтел, туберкулез, дифтерия, қызылша, қызамық және т.б.) – профилактика үшін бетперделер, сынып бөлмесін желдету, оқушылардың көп жиналуын болдырмау үшін қолданылады;

Shape2

 

II. Жұқпалы аурулардың алдын алу

2.1. Жұқпалы аурулардың алдын алу дегеніміз не және ол не үшін қажет

Кез келген басқа аурулар сияқты жұқпалы ауруларды кейінірек емдегеннен гөрі алдын алу оңайырақ. Ол үшін жұқпалы аурулардың алдын алу шараларын қолдану керек, бұл инфекциялық процестің дамуын болдырмауға мүмкіндік береді. 

Қоғамдық және жеке профилактиканы ажыратады.

Shape3

2.2. Мектеп қабырғасында жұқпалы аурудың алдын алу әдістері

Жұқпалы аурулардың алдын алудың негізгі шаралары келесідей:

Shape4

1. Вакцинация. Ағзаға антигендік материал енгізгеннен кейін оның әртүрлі қоздырғыштарға төзімділігі артады.






Shape5


Shape6

2. Иммундау. Бұл жұқпалы аурулардың әмбебап профилактикасы. Бұл иммундық жүйені нығайтуға көмектеседі және витаминдік кешендерді қабылдауды, дұрыс тамақтануды және негізгі гигиеналық ережелерді сақтауды қамтиды.





Shape7

Shape8

3.   Науқастарды оқшаулау.









2.3. Алдын алу түрлері

Жалпы – оқушылардың тамақтануын, демалысын жақсартуға, мектептің асханасындағы азық-түлік сапасын жүйелі бақылауға, жалпы санитарлық шараларға (сумен қамтамасыз ету сапасын жақсартуға) бағытталған жалпы іс-шараларды үздіксіз жасау қажет.

Мектеп медбикесі жүргізетін профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыру керек деп ойлаймын.

 2.4 Инфекцияларды арнайы енгізу.

Әдістің мәні иммунитетті жасанды түрде құру болып табылады. Инфекцияның алдын алудың арнайы шаралары организмге қоздырғыш енген кезде пайда болатын табиғи процестердің көбеюін қамтиды. Олардың үш түрі болады екен:

Shape9

- Белсенді. Профилактиканың бұл түрі тірі, бірақ әлсіреген немесе өлі қоздырғыштары бар вакциналарды енгізуден тұрады. Осының арқасында иммунитет антиденелер түзе бастайды. Ағзаның төзімділігін дамытуға 3-4 апта кетуі мүмкін.

- Пассивті. Ол, әдетте, вакцинация нәтижесін күтуге уақыты болмаған эпидемия кезеңінде жүзеге асырылады. Жұқпалы аурулардың пассивті профилактикасы организмге дайын антиденелерді енгізуден тұрады.

- Белсенді-пассивті. Жоғарыда аталған алдын алу шараларының екі түрінің қоспасы. Науқастың ағзасына вакцина да, антиденелері бар сарысу да енгізіледі. Соңғылары өте ұзақ өмір сүрмейді, бірақ иммунитетті қалыптастыруды бастау үшін бірнеше апта жеткілікті.


















2.5 Инфекциялардың спецификалық емес профилактикасы

Бұл қоздырғыштардың таралуына әсер ететін іс-шаралар кешені. Жұқпалы аурулардың спецификалық емес профилактикасы келесідей:

Shape10

·                     Сынып бөлмелерін жүйелі түрде желдету;

·                     қол жуу;

·                    оқушылар көп жиналатын орындардан аулақ болу;

·                     жеке қорғаныс құралдарын пайдалану;

·                     шынықтыру;

·                     жалпы иммунитетті арттыру.














Күрделі жұқпалы аурулардың алдын алу карантинді де қамтиды – дені сау адамдардың науқастармен байланысын шектеуге бағытталған іс-шаралар кешені. Оның ауқымы мен мерзімі аурудың түріне, оның таралуына байланысты өзгеріп отырады. Барлық ауруларға ортақ жалғыз ереже – карантин аурудың максималды инкубациялық кезеңі соңғы тіркелген науқас сауығып кеткеннен кейін өткеннен кейін ғана жойылады.

2.6 Жұқпалы аурулардың шұғыл алдын алу


Мұндай алдын алу шарасы жұқтырған оқушыларға қатысты жүргізілетін медициналық іс-шаралар кешені болып табылады екен. Жұқпалы аурулардың шұғыл профилактикасы қоздырғыштың ағзаға енуінен кейін оның одан әрі дамуын болдырмау мақсатында дереу жүргізіледі. Бұл болады:

·                     жалпы;

·                     ерекше.

Соңғысы ағзаға әсер ететін инфекция түрі анықталып, оның дәрілік заттарға сезімталдығы анықталғаннан кейін жүзеге асырылады. 

2.7 Ішек инфекцияларының алдын алу

Оқушыларға аурудың ауыр зардаптарының алдын алуға болады, себебі дерттің алдын алу әлдеқайда жеңіл өтеді.  Ішек инфекцияларының алдын алу шаралары төмендегідей :

1. Азық-түлік өнімдерін таңдауға мұқият қарау керек. Тамақты күдікті жерлерден сатып алмау керек.

2. Тағам жақсы дайындалған болуы керек. 

3. Азық-түлікті сақтаудың барлық ережелерін сақтау керек.

4. Ыстық тағамдарды пісіргеннен кейін бірден жеген жөн. Әйтпесе, салқындаған кезде оларда микробтар белсенді түрде көбейе бастайды екен.

5. Тамақтанар алдында міндетті түрде қолды жуу керек.

6. Мектепте жылы және тек таза суды пайдалану өте маңызды.

2.8 Ауа-тамшы инфекцияларының алдын алу

Вирустық инфекциялардың ең тиімді профилактикасы вакцинация болып табылады. Сонымен қатар, салауатты өмір салтын ұстану, күніңізді дұрыс ұйымдастыру, иммундық жүйені нығайту, ауру адамдармен байланыста болудан аулақ болу және індет кезінде адамдар көп жиналатын орындарға бару, жеке гигиенаның барлық негізгі ережелерін сақтау арқылы өзіңізді қоздырғыш микроорганизмдерден қорғауға болады. .

2.9 Метепішілік инфекциялардың алдын алу жолдары

Оқушылар барлық санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы талаптарды қатаң сақтауға міндеттіміз, инфекциялардың алдын алу жоғары сапалы антисептиктерді қолдануымыз қажет. Сондай-ақ жұқпалы аурулардан қалай сақтануға болады? Мектептің әрбір қызметкері мен оқушылар міндетті түрде дифтерия, В гепатиті, тұмау және т.б. ауруларға қарсы вакцинациядан өтуі керек.


2.10 Жұқпалы аурулардың алдын алудағы жеке және жалпы гигиенаның рөлі

Әртүрлі инфекциялардан қорғанудың бірінші (профилактикалық егулерден кейін) бағыты — гигиеналық ережелерді сақтау қажет.

Осы қарапайым ережелерді сақтай отырып, біз өзімізді қорғап қана қоймай, инфекция біздің денемізге еніп кеткен болса, инфекцияның басқа оқушыларға таралуына жол бермейміз:

- қолыңызды сабынмен жақсылап жуыңыз (кем дегенде 20 секунд);

- қолды көзге, мұрынға және ауызға тигізбеңіз;

- түшкіргенде және жөтелгенде шынтағыңызды бүгіп жабыңыз, аузыңыз бен мұрныңызды майлықпен жабыңыз, пайдаланылған майлықты тастаңыз;

- ЖРВИ белгілері бар оқушылардан кемінде 1 м қашықтықты сақтауға тырысыңыз;

- жеке заттарыңыз бен жеке күтім заттарыңызды бөліспеңіз, тек тіс щеткаңызды, сүлгіңізді, орамалыңызды, ұстараңызды, қайшыңызды, тырнақ қыстырғыштарын (пинцет) пайдаланыңыз;

- егер сіз өзіңіз ауырып қалсаңыз және аурудың жеңіл белгілері болса (төмен температура, мұрыннан су ағу, бас ауруы), сауығып кеткенше үйде болыңыз, егер жоғары температура көтерілсе, жөтел және тыныс алу қиындаса, шұғыл түрде медициналық көмекке жүгініңіз;

- ластанған суы бар су қоймаларында шомылудан аулақ болыңыз;

- егер сізде диарея немесе ашық жара болса, бассейнге бармаңыз



Қорытынды

Жұқпалы аурулармен күресу шаралары жоспарлы және кешенді түрде жүзеге асырылған жағдайда ғана, яғни жүйелі түрде жүргізілген жағдайда ғана қысқа мерзімде тиімді және сенімді нәтиже бере алады. Анда-санда емес, алдын ала жасалған жоспар бойынша. Біздің күйзеліс және ластанған орта әлемінде әртүрлі аурулар, тіпті пандемиялар пайда болуда. Бүгінгі күні біз өз денсаулығымызды қадағалап, оған қамқорлық жасауымыз керек. Біз спортпен шұғылдануымыз керек, дұрыс тамақтануымыз керек, сыныптағы бөлмелерді желдетуіміз керек, қашықтықты және науқастардың жанында болу ережелерін сақтауымыз керек. Ерте ме, кеш пе, біз өте қарапайым ақиқатқа келеміз: аурудан гөрі сау болған жақсы. Шынында да, ауруларға байланысты біз денсаулығымызды одан да көп жұмсаймыз (мысалы, бауыр мен асқазанға әсер ететін антибиотиктерді ішеміз), емделуге және уақытты көп жұмсаймыз. Менің зерделеу бойынша жоба барысындағы ұсынысым: Бірінші инфекцияның пайда болуына оқушылардың иммунитетін арттыруға бағытталған іс-шараларды жүзеге асыру керек: 1. Салауатты өмір салты (Салауатты өмір салты) - бұл аурудың алдын алу және денсаулықты нығайту мақсатында жеке оқушының өмір салты. Салауатты өмір салты - бұл дұрыс тамақтану, дене шынықтыру, адамгершілік және зиянды әдеттерден бас тарту арқылы денсаулықты жақсартуға және сақтауға бағытталған адам өмірінің тұжырымдамасы.

- дәрумендерді қабылдау

- спортпен шұғылдану

- жұмыс және демалыс режимін дұрыс ұйымдастыру

- күнделікті су процедуралары және қатайту

- тамақтану тәртібін сақтау

Екінші вакцинация арқылы белгілі бір аурудан қорғау.  Бірақ вакциналар барлық жұқпалы ауруларға жасалмайды.

- жоспарлы вакцинация

- шұғыл вакцинация эпидемия кезеңінде эпидемиялық қолайсыз жағдайда жүргізіледі.

Осылайша, жоғарыда аталған қарапайым, бірақ өте маңызды салауатты өмір салты ережелерін сақтай отырып, біз денсаулығымызды жай-күйіне сәтті қамқорлық жасай аламыз және көптеген жұқпалы аурулардан аулақ бола аламыз, өйткені бұл олармен күресудің негізгі әдістерінің бірі болып табылатын профилактика. Ал негізгі профилактика бұл салауатты өмір салты, зиянды әдеттерден бас тарту, қарым-қатынас, тамақтану мәдениетін сақтау, демалысты, дене шынықтыруды сақтау.

 



Пайдаланған Әдебиеттер

 

1.                  "Қоғамдық денсаулық сақтау және денсаулық сақтау" саласы бойынша біліктілікті арттыруға және аттестаттауға арналған материалдар. Оқулық (редакторы В.С. Лучкевич және И.В. Поляков). Санкт-Петербург, 2007

2.                 "Жұқпалы ауруларға арналған нұсқаулық" А.П. Казанцев пен В.С. Матковский.

3.                 https://aptstore.ru/articles/infektsionnye-zabolevaniya-profilaktika-i-lechenie/

4.                 https://klinikarassvet.ru/vzroslaya-klinika/infektsionnye-bolezni/profilaktika-infektsionnykh-zabolevaniy/

5.                 https://spravochnick.ru/medicina/profilaktika_infekcionnyh_zabolevaniy/

6.                 https://www.krasotaimedicina.ru/diseases/infectious#title_detail

Shape11 Shape12 Shape13





Қосымша:

Shape15 Shape14

Дәрігердің ауа-тамшылы жолмен жұққан баланы емдеу профилактикасы

Дәрігермен сұхбат барысы. Аурулар вирустық және бактериялық болады екенін білдім.





Shape17 Shape16

Әртүрлі инфекциялардан қорғанудың бірінші бағыты — гигиеналық ережелермен таныстым



Вакцинация туралы ақпаратпен танысу сәтінен көрініс

Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!