Латын әліпбиі жайлы
бірер сөз...
Қазақстан Республикасының
Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өзінің 2017 жылғы 12
сәуірдегі «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында
«Біріншіден, қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру
жұмыстарын бастауымыз керек», - деген еді. Баршамызға мәлім алғашқы
рет дыбыс жүйелерін арнайы зерттеп, әліпби құрастырып, «Әліпбидің
атасы» атанған атақты ғұламамыз Ахмет Байтұрсынұлы болатын. Ол 1905
жылдан бастап араб таңбасының негізінде құралған 24 әріптен тұратын
қазақтың ұлттық әліпбиін жасаған. 1929-1940 жылдар аралығында
халқымыз латын графикасындағы әліпбиді пайдаланса, 1940 жылдан осы
кезге дейін кирилл әріптерін пайдаланып келеміз. 2025 жылдан бастап
кирилл әріптерін латын әріптеріне көшіруге тиіспіз. Бұл бастама біз
үшін оңтайлы болмақ. Себебі, жаһандану дәуірінде бәсекеге қабілетті
ұрпақ тәрбиелеу біздің басты парызымыз. Ал ол ұрпақ білімді қайдан
алады? Әрине, білім ошақтарынан. Қазіргі күнде латын тілін Түркия,
Әзірбайжан, Өзбекстан, Түрікменстан сияқты туысқан елдер қолданады.
Егер біз латын тіліне көшсек, біздің тарихымызды, қазақи
салт-дәстүрлерімізді бүкіл дүниежүзі еркін оқып білетін болады.
Сонымен қатар қазақ әліпбиіне тән әріптерді де танып алады. Себебі,
біздегі латын әліпбиі 31 әріптен тұрады және онда қазаққа ғана тән
әріптер толығымен сақталған. Қазіргі күнгі жастарға латын әріптерін
үйрену қиындық келтірмейді деп ойлаймын. Өйткені жастардың көбісі
ағылшын тілін мол қолданады. Ал, біздегі әріптер ағылшын тіліне де
ұқсас болып келеді. Дәл қазіргі сәттің өзінде байқағаным
дүкендерден, аурухана мен түрлі мемлекеттік және мемлекеттік емес
ұйымдардан, білім ошақтарынан латын тілінде жазылған сөздерді
көруімізге болады. Тағы да біздің құнды кітаптарымыздың барлығы да
латын тілінде қайтадан жазылып жатыр. Осылай жасасақ қана
сауаттылық деңгейіміз артып, тасымыз өрге домаламақ. Бірақ, тіл
тазалығымызды сақтап, өз елімізді биік белестерден көру,
Қазақстанның атын бүкіл ғаламға әйгілі ету біздің қолымызда деп
ойлаймын.
Маматқадыр Гүлнара
Мирзакаримқызы
Қостанай облысы әкімдігі
білім
басқармасының «Қостанай қаласы
білім
бөлімінің №22 жалпы білім
беретін мектебі»
КММ-нің қазақ тілі мен
әдебиеті пәні мұғалімі
17 Мамыр 2021
289
0 рет жүктелген
