Мамандықтар өте көп

Сабақтың барысы

5.Қауіпсіздік сабағы«5 секунд» ережесі»,«Бейтаныс адаммен қалай дұрыс диалог құруға болады ?» (10 минут)

Мақсаты: балаларды бейтаныс адамдармен қарым-қатынас кезінде болатын қауіптермен таныстыру, дұрыс әрекет жасауға үйрету.

Балалар, қауіп-қатер кез келген жерде күтіп тұруы мүмкін. Біз қоғамда өмір сүреміз және адамдардың барлығы әртүрлі.

Тақтада сөз ілініп немесе жазылып тұр:

Кез келген кездескен адам нағыз дос бола бермейді.

Бұл нақыл сөздің мағынасын қалай түсінесің? (Барлық адам мейірімді емес). Ендеше, бүгінгі сабақта бейтаныс адаммен қарым-қатынас туралы сөйлесетін боламыз.Сіз абайсыз мінез-құлық, қағидаларды бұзу қайғылы салдарға әкелген қандай ертегілерді білесіз?(«Бауырсақ», «Қасқыр және жеті лақ», «Қызыл телпек», «Ағайынды Иванушка мен әпкесі Аленушка», «Қар ханшайымы» т.б.)

Бейтаныс адаммен кездесу кезінде не болу мүмкін?

Білімді бастапқы игеру және оны тексеру.

Топтық жұмыс. Кез келген қиындықты болдырмау үшін бірнеше қадамдардан тұратын қарапайым және сенімді әрекетті жасау керек.

1-қадам. Жағдайды бағалау.

Сіздің алдыңызда бейтаныс адам бар екенін және ол ықтимал қауіп төндіруі мүмкін екенін түсінуіңіз керек. Сондықтан одан сақтану керек. Бұл адамның кім екендігі маңызды емес – қыз, ұл, ата, жас әйел. Егер ол бейтаныс адам болса, онда олардың барлығымен бірдей әрекет ету керек.

2-қадам. Қашықтықты сақтаңыз!

Сіз бен бейтаныс адам арасындағы қашықтық кемінде екі метр болуы керек. Бұл өте маңызды! (балаларға осы ара қашықты көрсету керек.

3-қадам. Бейтаныс адаммен сөйлесу уақыты 5-10 секундтан аспауы керек. Содан кейін сөйлесуді тоқтату керек. Біреудің сізбен сөйлесуіне немесе сізді әңгімеге тартуына жол бермеңіз. Қылмыскерлерді керемет психологтер деп айтуға болады және олар кез келген адамның, тіпті ересек адамның сеніміне кіре алады. Мұндай жағдайда адам әңгімелескенде, қырағылығын жоғалтады. Тәжірибелі қылмыскерлер ересек адамдарды қауіпті іс-әрекеттерді жасауға сендіре алады. Мысалы, қаңырап қалған жерге бірге бару және т.б. (Балалардан 5 секундтан кейін сөйлеуді тоқтатуды сұраңыз, оларға осы уақыт ішінде қанша сөз тіркесін айтуға болатынын көрсетіңіз).

4-қадам. Қауіпсіз жерге бар. Бұл дегеніміз, өзіңіз танитын ауладағы адамдарға, достарыңызға, өзге балалардың аналары мен әкелеріне жақындаңыз. Бейтаныс адам сіздің артыңыздан келе жатпағанына көз жеткізіңіз. Егер жақын жерде таныс ересектер болмаса, жай ғана кетіңіз, егер бейтаныс адам сіздің артыңыздан әрі қарай жүруге және сізді әңгімеге тартуға тырысса, өтіп бара жатқан адамдардың назарын келесі сөздерді айтып, аудартыңыз: менің соңымнан ерудің қажеті жоқ, мен сізге көмектесе алмаймын. Ересектерге жүгініңіз.

Бекіту. Ситуациялық жағдайларды шешу.

Мұғалім: осындай жағдайдың мысалын қарастырайық:

• Сәлеметсің бе, қызым!

• Сәлеметсіз бе! (жағдайды бағалаңыз: бейтаныс адам, қашықтықты сақтаңыз, одан 2 метр қашықтықта жүріңіз).

• Маған баламның добын табуға көмектесіп жіберші. Доп жертөлеге домалап кетті, ал менің көру қабілетім нашар.

• Кешіріңіз, мені әкем шақырып жатыр (бейтаныс адамның сөйлеуіне жол бермей, ересектерге қарай тез жүріңіз; толық қауіпсіздікте болғаннан соң, ата-анаңызбен байланысыңыз).

Мұғалім: әртүрлі жағдайларда ең тиімді қауіпсіз шешім табу үшін сізбен бірге жаттығу жасайық. Ол үшін төрттікте жұмыс істеп, жаңа тапсырмалар аламыз. Топтың әр өкілі шығып, өзін қалай ұстау керектігін айтады.

Топтарға арналған тапсырмалар (6 топ): әртүрлі жағдайлардағы қауіпсіз мінез-құлықтың қағидаларын жасаңыз.

1. Сізді күшпен алып кетуде.

(Егер олар сізді күштеп алып кетуге тырысса, қатты айқайлаңыз: бұл менің ата-анам емес, мен оларды білмеймін! Менің атым... телефоным... ата-анама қоңырау шалыңыз! Шабуыл қаупі төнген кезде шу шығарыңыз, көршілеріңіздің назарын аударыңыз (ысқырыңыз, әйнекті сындырыңыз, қоңырау шалыңыз, есіктерді қағыңыз, айқайлаңыз!)

2. Соңынан бейтаныс адам ерсе.

Біріншіден, егер сіздің артыңызда бейтаныс адам болса, кіреберіске (подъезд) кіруге болмайды. Бір нәрсені ұмытып кеткендей кейіп танытып, көшеде тұрыңыз. Егер бейтаныс адам кіреберістің жанында тұрса, күте тұр немесе таныстарыңыздан, көршілеріңізден шығарып салуын сұрағаныңыз жөн. Екіншіден, егер бейтаныс адам кіреберісте болса, пәтерге жақындамаңыз және оны ашпаңыз. Кіреберістен шығып, бейтаныс адам көшеге шыққанша күтіңіз, содан кейін көршілеріңізге қоңырау шалып, басқа қабаттарда бөгде адамдардың бар-жоғын тексеруді сұраңыз.

3. Бейтаныс адам өзін полиция қызметкері ретінде таныстырса және істің мән-жайын анықтау үшін онымен бірге жүруді ұсынса.

Өзін полиция қызметкері ретінде таныстырған адамнан ата-анаңызға қоңырау шалуын талап етіңіз. Егер ол мұны істеуден бас тартса және сізді күштеп алып кетуге тырысса, қарсы тұрыңыз, айқайлаңыз, көмекке шақырыңыз, яғни бейтаныс адамдар шабуыл жасағанда ұсынылғандай әрекет етіңіз.

4. Сіздің артыңыздан мектепке бейтаныс адам келіп, оны ата-анаңыз жібергенін айтса.

Сізге ескертілмегенін айтып, бас тартыңыз. Бұл туралы педагогке, мектептегі күзетшіге айтыңыз. Ата-анаңызға қоңырау шалыңыз.

5. Мектепке және үйге бара жатқан жолда күнде бір адамды кездестірсеңіз.

Ата-анаңа айтып, олардың шығарып салуын және қарсы алуын сұрап, маршрутыңызды өзгертіңіз. Бейтаныс адамнан құтыламын деп, таныс емес үйлер мен аулаларға кірмеңіз, дүкен мен кинотеатрға кіріп, әкімшіден (администратор) ата-анаңа қоңырау шалып, қай жерде екеніңді хабарлауды сұраңыз.

2. Көшеде біреу сізге тәтті ұсынса.

Қабыл алмаңыз. Бірден бас тартыңыз. «Жоқ! Қажет емес!» деп айтыңыз.

Қорытынды. Рефлексия.

Жеке қауіпсіздік қағидаларын қайталау.

Жеке қауіпсіздіктің барлық қағидаларын «БОЛМАЙДЫ» сөзіне

қысқартуға болады.

Мектептен шыққан кезде көшеде көп жүруге болмайды. Қараңғы түскенде сыртта ойнауға болмайды.

Бейтаныс адамды үйге кіргізуге болмайды.

Бейтаныс адаммен бірге ешқайда баруға болмайды.

Бейтаныс адаммен көлікке отыруға болмайды.

6.Қауіпсіздік сабағы «Желі арқылы танысу қаупі» (10 минут)

Мақсаты: интернет желісінің сауатты және жауапты пайдаланушысын тәрбиелеу, балаларды интернетті қауіпсіз пайдаланудың негізгі қағидаларымен, «желілік этикет» қағидаларымен таныстыру.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі

Сәлемдесу. Жағымды мотивациялық көзқарасты қалыптастыру.

Тақырыпты анықтау:

Мұғалім: интернет не екендігін анықтауға тырысып көрейік (балалар анықтама береді).

Интернет - ақпаратты сақтауға және беруге арналған дүниежүзілік ғаламдық компьютерлік желі.

Сіздер интернетті не үшін пайдаланасыздар? (оқушылардың жауабы)

Дүниежүзілік желіні әрқашан да қауіпсіз пайдалануға болады ма?

Бүгін біз желі арқылы танысу қауіптері туралы сөйлесетін боламыз.

Білімді бастапқы игеру және оны тексеру:

Мұғалім: көпшілігіміз желі арқылы адамдармен жиі сөйлесеміз. Желі арқылы тілдесу не үшін ұнайды? (оқушылардың жауабы) .

Шынында да, кейде біз желі арқылы әңгімелесу кезінде өз ойымызды айтқанды ұнатамыз. Бірақ біз желіде нақты кіммен әңгімелесіп отырғанымызды білмейміз. Бұл өте қауіпті!

«Шындық немесе жалған» ойыны.

Балалар екі жаққа орналасады.

Бір жағынан 1 адам «пайдаланушы», екінші жағынан 3 адам «Белгісіз».

Пайдаланушының міндеті, «Белгісізге» бірнеше сұрақтарды қойып, танысады. Содан соң оның шындықты немесе жалған айтып тұрғанын табуы керек.

Қызығушылықты арттыру үшін сіз «Белгісіздерге» кез-келген атрибуттарды бере аласыз немесе оларды шығармалардың кейіпкерлері ретінде ұсына аласыз. Сұрақ пен жауаптар алдын-ала карточкаларда әзірленеді.

Мұғалім: 1 қағиданы жасақтайық: КӨПТЕГЕН АДАМДАР ИНТЕРНЕТТЕ ӨЗДЕРІ ТУРАЛЫ ЖАЛҒАН АҚПАРАТТЫ АЙТАДЫ (қағиданы тақтаға ілеміз).

Одан 2 қағида шығады: ИНТЕРНЕТТЕ ТАНЫСҚАН АДАММЕН КЕЗДЕСПЕ.

Мұғалім: келесі жағдайды елестетіңіз. Сізге көшеде бейтаныс адам жақындап, қайда тұратындығыңызды, аты-жөніңізді, жасыңызды сұрайды. Сондай жағдайда не істейсіз? (оқушылардың жауабы) .

Қорытынды: бейтаныс адамға өзің туралы және отбасың туралы айтуға болмайды.

Мұғалім: 3 қағиданы жасақтаймыз: ӨЗІҢ, ОТБАСЫҢ ТУРАЛЫ ЖЕКЕ АҚПАРАТТЫ, ӨЗІҢНІҢ ФОТОСУРЕТТЕРІҢДІ ЕШҚАЙДА ОРНАЛАСТЫРМА.

Бекіту:

«Кім сені таниды?» ойыны

Қатысушылар- барлығы.

Пайдаланушы -1 адам, өзі туралы ақпарат қамтылған файлды қалдырады және шығып кетеді.

Оның міндеті оралғаннан кейін қатысушылардың қайсысы ақпаратқа ие екенін анықтау. Файлда толтырылған профилі бар бірнеше бірдей парақтар бар. Парақты өзіне қалдыра отырып, адам файлды жіберу арқылы ақпаратты көшіреді - оны желі арқылы бөліседі.

Қорытынды. Егер ақпарат желіге енсе, оның қай жерде екенін білу өте қиын. Оны басқару мүмкін емес.

Қорытынды. Рефлексия.

Сөйлемді оқып, жалғастырыңыз.

Маған ....... білуге қызық болды.

Маған….....ұнады.

Мені......таңғалдыр

Интернет оқуға, демалуға немесе достарыңызбен сөйлесу үшін тамаша және пайдалы құрал бола алады. Бірақ нақты әлем сияқты интернет те қауіпті болуы мүмкін!

Өмірде де, интернет кеңістігінде де бәрі жақсы болуын тілеймін.

Жолда жүру ережесі №2 «Реттелмейтін жол қиылыстары»

Жолда жүру ережелерін білеміз бе, оларды қалай меңгергенбіз, өз өміріміздің қауіпсіздігін сақтай аламыз ба, сол жөнінде ой бөлісейік. Және жолда жүрудің үлгісін көрсетейік. Екі оқушы тақтаға шығып сурет арқылы көрсетеді.

Сендер алдымен менің жұмбағымды шешіп беріңдер:
Сөйлеуді ол білмейді,
Бірақ, тоқта, жүр дейді.
– Бағдаршам!
– Жарайсыңдар, балалар! Ендеше, бағдаршамға назар аударайық. Жолда жүру тәртібін, ережесін жақсы білеміз бе екен, байқайық! Қане, жол белгілері ортаға келейік, өздеріңді таныстырыңдар!
– Мынау қандай белгі?  

Балалар! Сендер бұл белгілерді біліп жүріңдер. Ал, енді қауіпсіздік ережелерін мына тұрған балалардың есіне салып көріңдер.
1. Жолдың машина жүретін бөлігінде ойнауға болмайды.
2. Жолды жаяу жүргіншілерге арналған жолдан өт.
3. Егер жолдан өтуге үлгірмесең, орталық сызықта немесе «қауіпсіздік аялдамасында» тоқта да, бағдаршамның жасыл түсі жануын күт.
3. Жолдан өтерде солға қара, ал бөлгіш жолақтан кейін оңға қара.
4. Жолдан бағдаршамның тек жасыл түсі жанғанда ғана өт.
5. Егер жаяу жүргіншілерге арналған жол болмаса, жаяу жүргінші жолдың шетімен қозғалысқа қарсы жүруге тиісті.
6. Келе жатқан машина алдынан жолды кесе жүгірме.

7.Қауіпсіздік сабағы «Супермаркетте өнімдерді таңдау ережелері»

Мақсаты: өнім сапасына және тұтыну мәдениетіне белсенді танымдық қызығушылықты қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі

Сәлемдесу. Жағымды мотивациялық көңіл-күйді қалыптастыру.

Тақырыпты анықтау.

Балалардың диалогі тыңдалады.

1-оқушы: Қауіпті өнімдер бар ма?

2-оқушы: Ешқандай тағамның зияны жоқ деп ойлаймын. Өйткені, ол дүкенде сатылады. Мен үшін бәрі пайдалы, мен дәмдінің бәрін жеймін! Маған әдемі қаптамадағы кез келген тағам ұнайды және оның зияны жоқ деп ойлаймын.

3-оқушы: Менің ойымша, зиянды тағамдар бар.

4-оқушы: Кейбір тағамдық қоспалар адам денсаулығына қауіпті деп естідім. Сондықтан мен дүкендерде өнімдерді өте мұқият таңдаймын. Өйткені, менің денсаулығым мен үшін өте құнды.

Мұғалім: балалар, мына оқушылар қызықты және мүлде басқа көзқараста екенін көріп тұрсыңдар.

Айтыңдаршы, сауатты тұтынушы деген нені білдіреді?

Бүгін біз дүкенде тағам таңдау қағидалары туралы айтатын боламыз.

Бастапқы білімді игеру және түсінгенін тексеру.

Мұғалім: кімдікі дұрыс, кімнің қате екендігін білу үшін біз зерттеуші ғалымдардың рөліне енуіміз керек. Нәтижелердің объективтілігі үшін ғалымдар топтарда жұмыс істейді.

Назар аударыңыз! Біздің ғылыми-эксперименттік зертханада азық-түлікті зерттеу басталады. Құрметті зертхана қызметкерлері, сіз бүгін топтарда алдыңызда тұрған 2 өнімді (печенье, пряник, кәмпит, газдалған сусын) қарастыруыңыз керек.

Тапсырма:

1) құрамында "Е" белгісі бар тағамдық қоспалар бар өнімдерді анықтаңыз - оларға қызыл түсті жапсырма, құрамында "Е" әрпі бар қоспасы жоқ өнімдерге-жасыл түсті жапсырма жапсырылуы керек;

2) тағамдық қоспалардың қауіптілігі туралы материалдардан осы өнімдердің қауіптілік санатын және оларды тұтынудың салдарын анықтау қажет (экранда тапсырма және қауіптілік сипаттамалары бар тағамдық қоспалардың кестесі);

3) нәтижелерді бақылауды тіркеу журналына жазыңыз (өнімнің атауы - тағамдық қоспа - қауіптілік дәрежесі - орган ауруы).

Тапсырманы орындауға бөлінетін уақыт – 3 минут.

Зиянды қоспалар кестесі:

Мұғалім: сонымен, зерттеу нәтижелерін күтеміз.

Топ өкілдері өнімдер туралы білгендерін ұсынады. Пайдалы өнімдер жасыл қорапқа, өмірге және денсаулыққа қауіптісі қызыл қорапқа салынады. Мұғалім шағын зерттеу нәтижелерін тыңдап, оларға түсініктеме береді.

Бекіту:

Пайдалы және қауіпсіз өнімдерді таңдау қағидаларын жасау.

Мұғалім: денсаулықты сақтау үшін тауарларды сатып алу кезінде тағы не нәрсеге назар аудару керек (балалар бұл шығарылым күні және сақтау мерзімі деп болжайды.).

Мұғалім: балалар, мен пайдалы және қауіпсіз өнімдерді таңдау қағидаларын жасауды ұсынамын (сөздерден).

Тақтада сөз бұлты орналасқан:

Азық-түлік сатып алғанда, оның жарамдылық мерзіміне назар аударыңыз.

Өнімдердің құрамын мұқият зертте.

Өнімнің компоненттері қауіпсіз екенін әртүрлі ақпарат көздерінен тексеріңіз. Қорытынды. Рефлексия:

Мұғалім: бүгін қандай қорытынды жасаймыз? (Сіз әртүрлі және қауіпсіз тағамдарды жеуіңіз керек және оны дұрыс таңдау қағидаларын білуіңіз керек!).

8.Қауіпсіздік сабағы «Егер жабайы жануарларды кездестірсем не істеймін?»

Мақсаты: оқушыларды панасыз жануарлармен кездескен кездегі мінез-құлық қағидаларымен таныстыру.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Сәлемдесу. Жағымды мотивациялық көңіл-күйді қалыптастыру.

Тақырыпты анықтау:

Мұғалім: бүгін біз панасыз жануарлармен кездескен кездегі мінез-құлық қағидаларымен танысамыз.

Білімді өзектендіру. Өткенді қайталау:

Мұғалім: Жабайы жануарлар қайда тұрады? Үй жануарлары қайда тұрады?

Өкінішке қарай, барлық үй жануарлары иелерімен бірге өмір сүрмейді, олардың көпшілігінде баспана жоқ және көшеде, далада тұруға мәжбүр. Олар жиі ашығады. Аштық сезімі мұндай жануарларда реніш, агрессия, ашуланшақтықты тудырады. Мұндай жануарлармен кездесу кейде адамдар үшін қауіпті.

Білімді бастапқы игеру және түсінгенін тексеру:

Панасыз жануармен кездесу кезіндегі мінез-құлық қағидалары.

Ит – әдетте жалғыз жүгіреді. 3 немесе одан да көп иттерден тұратын топта жүгіре алады. Оның жүні лас, оған шөп, жапырақтар, кішкентай таяқшалар, үгінділер жабысады. Ит себепсіз және күтпеген жерден үріп, сіздің бағытыңызға бұрылуы мүмкін.

Есіңде болсын!

жалғыз келе жатқанда ит алдыңнан шықса, басқа (қарама-қарсы) жаққа бұрылуға тырысыңыз;

айқайламаңыз;

ересек адамдарға қарай жақындауға тырысыңыз;

егер кенеттен ит кішкентайларға жасырынып жақындаса, бұл туралы ересектерге тезірек хабарлаңыз;

иттерді ызаландырмаңыз;

жануарға бұрылып, ешқандай дыбыс шығармаңыз (үргенге еліктеу, айқайлау).

Тыйым салынады:

итке таяқ, бұтақ лақтыруға, қол бұлғауға;

айқайлауға;

жейтін азығын тартып алуға;

жануармен кездесу орнынан қашуға;

бейтаныс итке жақындап, оны сипауға.

Бекіту:

Мұғалім: Сіздердің үстелдеріңізде әрқайсысында екі жартыға бөлінген қағаз парақтары бар.

Сұрақтарға жауап беру үшін екі бағанға жауаптарды: өзіңіздің қазіргі және ересек болған кездегі әрекеттеріңізді жазыңыз. Көшеде панасыз жануармен (мысық, ит) кездескенде не істейсіз?

Қорытынды. Рефлексия (кез-келген