МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДА БІЛІМ БЕРУ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ЖАҢА БАҒЫТ-ЦИФРЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ

Аннотация

Мақалада цифрлық білім беру ортасын құру арқылы оң имиджді дамытудағы балабақша тәжірибесі сипатталған. Сонымен қатар, мектепке дейінгі білім беруде заманауи цифрлық технологияларды қолдану мәселесі, оларды мектеп жасына дейінгі балаларды оқытуда пайдалану мүмкіндіктері және мектепке дейінгі мекемелерде білім беру сапасын арттырудағы рөлі туралы айтылады.Ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың мектепке дейінгі ұйым мен тәрбиешілер және тәрбиеленушілер, ата-аналар арасындағы байланысты дамытудағы негізгі технологиялар туралы түсінік кеңейтілген. Арнайы платформалар мен білім беру процесінде қолданатын интерактивті технологиялардың тәрбиеленушілерді тәрбиелеу жүйесінде тиімділігі нақтыланады.

Автор цифрлық қосымшаларды пайдалана білудің маңыздылығын атап өтеді, сонымен қатар білім беруді цифрландырудың артықшылықтары мен кемшіліктерін талдайды. Жастарды оқыту ортасында бүгінгі күні өзекті болып табылатын сандық қосымшалардың аннотацияланған тізімін ұсынады.

Түйін сөздер: мектепке дейінгі ұйымының бейнесі, цифрлық білім беру, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, онлайн білім беру; сандық қолданбалар.

Бүгінгі күні ақпараттық-коммуникациялардың арқасында тұтынушыларға компания туралы ақпаратты жинау, шолуларды оқу және ұйымның қызметтерін басқа тұтынушылардың пікірлерін талдау оңайырақ, бұл компанияның имиджін қалыптастырады. Балабақшаның имиджін қалыптастыру қажеттілігі, ең алдымен, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру есебінен туындады. Біздің балабақшаның шағын ауданда орналасуы, бір жағынан, білім беру қызметтерінің нарығы әртүрлі мектепке дейінгі ұйымдармен ұсынылған, ал екінші жағынан, «ескі» ықшамауданның құрылымы балабақшаның құрылысына мүмкіндік бермейді. Жаңа тұрғын үйлер, мекеме қызметтерін тұтынушылар контингенті тек халықтың көші-қонына байланысты аздап өзгереді, бұл тұрақты бәсекелестік тудырады. Сондықтан, тиімді бәсекеге қабілеттілік үшін бізге білім беру қызметтері нарығында сенімді сезінуге, ата-аналар арасында сенім мен балаға мекеме қабырғасында болып жатқан барлық нәрсеге, оның ішінде инновациялық процестерге қызығушылықты арттыруға мүмкіндік беретін оң имидж қажет. Жастарға да, білікті ұстаздарға да тартымды болу өте маңызды. Заманауи мектепке дейінгі білім беру цифрлық экономика және білім беруді цифрландыру ережелерін іске асыру үшін жағдай жасауға бағытталған уақыт талабы аясында дамып келеді. Цифрлық технологиялардың пайда болу жылдамдығы балабақшадағы педагогикалық іс-әрекетті жобалау және жүзеге асыру әдістерін өзгерту қажеттілігін туындатады [1, 100 б.].

Бұл жағдайда балабақшаның маңызды міндеті – мектепке дейінгі білім беру мекемесінің бәсекеге қабілеттілік деңгейін арттыруға көмектесетін заманауи цифрлық технологияларды қолдану арқылы қол жеткізуге болатын оқушылардың танымдық, интеллектуалдық, шығармашылық дамуы үшін жағдай жасау. Тәрбиеленушілердің құзіреттілігін дамытуға бағытталған цифрлық ортаны құру, олардың кез келген жағдайда ақпараттық ағынмен төтеп беріп, шешімін табуға мүмкіндік беру – балабақша имиджін дамытудың бір бағыты [3, 121 б.].

Цифрлық орта – бұл, ең алдымен, білім беру үдерісіне барлық қатысушылардың (тәрбиеленушілер, тәрбиешілер және ата-аналар) ақпараттық мәдениеті, білім беру үдерісін цифрландыру, ақпараттық ресурстар мен технологиялар, мектеп жасына дейінгі баланың қарым-қатынас, шығармашылық және ойын алаңы т.б сынды құндылықтар арқылы баланы интелектуалды дамытатын орта. Біз төрт негізгі бағыт бойынша цифрлық білім беру ортасын құру бойынша жұмыс істеп жатырмыз.

1. Мектеп жасына дейінгі балалармен оқу іс-әрекетіндегі цифрлық орта. Бұл біз топтар мен сыныптарда жасайтын орта: интерактивті тақта, электронды құрылғылар - балалар планшеттері, мультистудия, шағын роботтар - роботтық тінтуір, Logobot Bee, Botley роботы, LEGO WeDo, компьютерлік оқыту бағдарламалары және онлайн ресурстар (мысалы, «Робоборик» білім беру платформасы), электронды ойындар кітапханасы.

Бағдарламалардың түрлі-түсті дизайны мен анимациясы мектеп жасына дейінгі балалардың зейінін белсендіреді, ассоциативті ойлауын дамытады, ал шебер таңдалған тапсырмалар ынтымақтастықтың психологиялық жағымды атмосферасын қалыптастырады.

2. Мектеп жасына дейінгі балаларға қосымша білім берудегі цифрлық орта. Биылғы оқу жылында біз қосымша «Робототехника» қызметін іске қостық. Ол үшін жеке кабинетті жөндеп, жиһаз, құрал-жабдықтар сатып алып, мұғалім оқыттық. Сабақтар аптасына екі рет «Бала» робот жолын қолдану арқылы өткізіледі. Бүгінгі таңда 5-6 жас аралығындағы 70-тен астам бала робототехника сабағында оқиды. Сонымен қатар, балалардың техникалық шығармашылығын дамыту мақсатында күнтізбелік және тақырыптық жоспарлауға сәйкес «Робототехника» кабинетінің ресурстарын балалардың оқу іс-әрекетінде пайдалануға болады. Осының барлығы «Нейрончик» сандық технологияларды енгізу жөніндегі халықаралық жобаның қатысушысы болуға мүмкіндік берді.

3. Ұжымның кәсіби іс-әрекетіндегі цифрлық орта. Цифрлық технологиялар ұжымға кәсіби қызметті тиімді және жылдам жүзеге асыруға мүмкіндік беретін маңызды құралға айналды. Қолданылатын цифрлық технологиялар:

• деректерді сақтаудың, пайдаланудың және берудің сарқылмайтын құралы (бұлтты сақтау, Google электрондық кестелері, веб-сауалнамалар), сандық ақпарат көздері.

• оқу процесінің коммуникациялық құрамдас бөлігінде серпіліс жасайтын жоғары жылдамдықты интернет. Балабақшада интернет қосылымын екі провайдер қамтамасыз етеді, үлкенірек қамту аймағы үшін төрт Wi-Fi маршрутизаторы орнатылған.

• мәтіндік және графикалық редакторлар, электрондық кестелер, презентация және бейне өңдеу құралдары, пошта, жедел хабар алмасу бағдарламалары, кәсіби беттер және қауымдастықтар сияқты жалпы пайдаланушы бағдарламалары.

• мектепке дейінгі білім беру мекемесінің қоймасында педагогикалық диагностикадан бастап азық-түлік өнімдерін есепке алу мен сақтауға дейінгі әртүрлі жұмыс процестерін автоматтандыру.

Балабақша ұжымы оқу процесінің барлық қатысушыларының өзара әрекетін ұйымдастыруға, баланың даму траекториясын қалыптастыруға, түрлі процестерді автоматтандыруға және білім сапасын бақылауға мүмкіндік беретін Clix онлайн платформасын тест режимінде сынап жатыр.

4. Оқушылардың отбасымен және қоғаммен өзара әрекеттесудегі цифрлық орта. Біздің балабақшада практикалық қолдануды тапқан және қазіргі жағдайда мектепке дейінгі білім беру мекемесінің, педагог пен ата-ананың өзара әрекеттесуінің тиімділігін қамтамасыз ететін негізгі технологиялар мен құралдар мыналар болып табылады:

• Мектепке дейінгі білім беру мекемесінің веб-сайтының болуы. Сайттан әрбір ата-ана өзіне ыңғайлы уақытта мектепке дейінгі білім беру мекемесінің қызметі, оқу-тәрбие процесі, өткізіліп жатқан іс-шаралар, жаңалықтар туралы өзін қызықтыратын ақпаратты таба алады.

• Әлеуметтік желілерді пайдалану, атап айтқанда ВКонтакте топтарын құру, Instagram парақшасын жүргізу. Біздің мектепке дейінгі мекемеде бұл бүкіл балабақша үшін жалпы ашық топты да, білім беру үдерісіне қатысушылардың құпия деректерін сақтау үшін жабық форматқа ие әрбір жас тобы үшін жеке топты сақтауды білдіреді. Мұғалімдер сонымен қатар өз жас тобындағы оқушылардың ата-аналарымен байланысу үшін жеке беттерді пайдаланады, онда нақты аудиторияға бағытталған өзекті ақпарат, белгілі бір жастағы балаларды дамыту және тәрбиелеу бойынша ұсыныстар бар.

• Ең жылдам ақпарат көзі болып табылатын Viber және WhatsApp сияқты мобильді байланыс қосымшалары қолданылады.

• Цифрлық білім беру платформаларын пайдалану мұғалімнің баламен білім беру процесін ұйымдастырған кезде ата-ананың қатысуына және тек бақылаушы ғана емес, сонымен қатар қатысушы болуына мүмкіндік береді [2, б. 14].

Ата-аналар да мұғалім ұсынған білім беру платформаларын пайдалана отырып, баланың оқу процесін өз бетінше ұйымдастыра алады. Мұғалімдер «балабақшаға виртуалды қатысу» технологиясын белсенді түрде қолдануда.

– Skype немесе Zoom сияқты веб-қызметтерді пайдалану

– бұл онлайн және офлайн режимінде ата-аналар жиналыстары мен консультациялар, оқу іс-шараларының онлайн трансляциялары, мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-аналары мен AGKP-ге баратын балалардың ата-аналарына арналған «Ата-аналар сағаты». Бұл технологиялар әсіресе күрделі эпидемиологиялық жағдай кезінде кеңінен қолданыла бастады. Осылайша, мектепке дейінгі білім беру ұйымының цифрлық трансформациясы жаңа мүмкіндіктер береді және педагогтардың білім беру ортасында өзара әрекеттесуінің жаңа жолдарын ашады. Әртүрлі цифрлық құрылғылар балаларды оқыту құралы да, қарым-қатынас процесін ұйымдастыратын көмекші де бола алады, тәрбие процесін ұйымдастырудың тиімділігін және мектепке дейінгі білім беру мекемесінің имиджін арттыратын бірлескен іс-шаралар үшін педагогтарды, ата-аналарды және мектеп жасына дейінгі балаларды біріктіреді.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Литвинова С.Н., Челышева Ю.В. Мектепке дейінгі білім беру ұйымының білім беру ортасының цифрлық трансформациясы // ПСТМУ хабаршысы. 4-серия: Педагогика. Психология. 2021 жылғы № 62.

2. Солдатова Г.У. Мектепке дейінгі және бастауыш мектеп жасындағы балалары бар отбасыларда цифрлық технологияларды қолдану ерекшеліктері // Ұлттық психологиялық журнал. 2019. Т. 4. No 4 (36). 12–27 беттер.

3. Челышева, Ю.В. Цифрлық орта мектепке дейінгі ұйымның имиджін дамытудың тиімді векторы ретінде / Ю.В.Чалышева. — Мәтін: тікелей // Мектепке дейінгі қызметкерлер күніне арналған Бірінші Мәскеу халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының нәтижелері бойынша ғылыми мақалалар жинағы (25 қыркүйек, 2020 ж.). — Мәскеу: «Перо», 2020. — 121–123 б.