Мақала "Орта және қосымша білім беру интеграциясының нысандары"

Орта және қосымша білім беру интеграциясының нысандары

Білім, адамның зияткерлік даму деңгейі басты стратегиялық ресурс және экономика дамуының маңызды факторы болып табылатын қазіргі қоғамда білім беру мәртебесі айтарлықтай артады, оның деңгейі мен сапасына жаңа талаптар қойылады.

Анықталған қиындықтар мен қиындықтарды талдау тек орта мектептегі өзгерістерді ғана емес, жалпы білім беру кеңістігіне жаңаша қарауға, оқытуды қабылдауға көзқарасты өзгертуге және қазақстандық білім беруді жетілдіру бойынша бағытты таңдауға мүмкіндік берді.

Интернеттің пайда болуына байланысты кез келген ақпарат жеті жыл бойы ескірген, қазір бұл аралық екі жылға дейін қысқарды. Бұл нені білдіреді? Оқушы қазір алған білімдері мектеп бітіргенге дейін толығымен ескіреді. Мұндай жағдайда білім берудің басты мақсаты білім саны емес, белгілі бір ақпарат массивинде қалыптасқан функционалдық сауаттылық болып табылады.

Ең алдымен бұл оқушы тек ережелерді жаттап, тапсырмаларды шешіп қана қоймай, сонымен қатар шығармашылық ойлау, кәсіби жолды таңдай білу және өмір бойы оқуға дайын болу керек дегенді білдіреді.

Осы міндетті шешуде балаларға қосымша білім беру жүйесі маңызды рол атқарады, ол қазіргі қазақстандық қоғамда қалыптасқан бірыңғай білім беру кеңістігінің құрамдас бөлігі ретінде қарастырылады.Оқушылардың негізгі құзыреттілігін қалыптастыру процесіне ықпал ететін вариативтік оқыту мен оқытудың, тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің, дамыту мен өзін-өзі дамытудың, өсіп-жетілу мен әлеуметтендірудің инновациялық сала болып табылады.

Білім беру жүйесінде жекелеген ұйымдар мен түрлі мамандықтағы педагогтардың өзара іс-қимылына ықпал ететін, балаларға орта және қосымша білім беруді интеграциялау сияқты құбылыс пайда болды. Орта білім беру шекаралары білім беру нәтижелеріне қойылатын қазіргі заманғы талаптар шеңберінде тар болып келеді. Сондықтан орта білім беруді дамыту қосымша білім берудің әлеуеті есебінен мүмкін болды.

Мектепке дейінгі жән орта білім беруді қосымша білім берумен үйлестіру қажеттілігі туындайды, оның негізгі мақсаты балалардың үнемі өзгеріп отыратын әлеуметтік- мәдени және білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады. Қосымша білім кез келген балаға тартымды болып табылады, өтйкені онда қызығушылық бойынша таңдау еркіндігі, бейресми қарым-қатынас бар, қатан регламенттеу жоқ. Осындай білім беру үдерісінде әрбір бала үшін табысқа жету жағдайын жасау мүмкіндігі сарқылмайды.

Орта, мектепке дейінгі және қосымша білім беру интеграциясы:

* оқу әрекетінің мазмұны мен нысандарын байытуға;

* тәрбие, оқыту және даму процестерін жақындастыруға;

*білім алушыларға қызығушылықтары бойынша сабақтарға қосу арқылы өзінің жеке бағдарын таңдаудың нақты мүмкіндігін ұсынуға;

* білім алушылардың қабілеттеріне сәйкес табысқа жетуіне жағдай жасауға;

* оқушылардың әлеуметтік бейімделуі мен кәсіби өзін-өзі анықтау проблемаларын шешуге мүмкіндік береді.

Осылайша, интегративтік кеңістік- бұл тек оқушылардың ғана емес, сонымен қатар білім беру мекемелерінің да дамуының қуатты факторы. Қосымша білім беру мекемесіне әлеуметтік тапсырыстың рөлі артады,бұл білім беру мекемесінің балаларға, олардың ата-аналарына және әлеуметтік ортаға әсерін күшейтуге, ерекше әлеуметтік-мәдени кеңістік құруға, оның сапасын міндетті түрде арттыруға әкеледі.

Баланы дамыту - бұл білім саласында әлеуметтік әріптестіктің нәтижесі. Осылайша, қосымша білім беру саласы әлеуметтік-педагогикалық кешенді қалыптастыра отырып, басқа әлеуметтік институттармен байланыс орнатады.

Әртүрлі мекемелермен бірлескен әрекеттестік қосымша білім беруге деген қаланың әлеуметтік институттарының қызығушылығын арттыруға, балалар орталығының білім беру қызмет сапасын жақсартуға, әлеуметтік серіктестіктің барлық субъектілері қызметінің тиімділігі мен нәтижелілігін жақсартуға, қаланың тәрбие-білім беру кеңістігіндегі мекемелердің өзара іс-қимыл жолдары мен құралдарын таңдауға бағытталған.

Қазіргі қосымша білім берудегі жаңа үрдістерге сай, Шахтинск қаласындағы Оқушылар сарайының жұмысы оқу-тәрбие үдерісін жүзеге асыруға ғана емес, сонымен қатар білім беру қызметінің жаңа өзекті бағыттарын енгізуге бағытталған. "Қосымша, мектепке дейінгі және орта білім беруді интеграциялау факторы ретінде білім беру мекемелері базасында үйірмелер ұйымдастыру" тәжірибелік - эксперименттік жұмысының Бағдарламасын іске асыру шеңберіндемектепке дейінгі, орта және қосымша білім беруді интеграциялаудың сапалы таңдалған механизмдері белсенді жұмыс істейді. Бұл балаларға орта, қосымша және мектепке дейінгі білім беру бір-бірін теңқұқықтық озара толықтыратын компоненттерге айналуға және сол арқылы әрбір баланың толыққанды жеке дамуы үшін қажетті бірыңғай білім беру кеңістігін құруға тиіс дегенді білдіреді.

"Оқушылар сарайы" КМҚК ұжымы балалар мен жасөспірімдерді қосымша біліммен қамтуды ұлғайту үшін балабақшалар, мектептер мен колледж базасында жұмыс істеуге байланысты меморандумдар мен келісім шарттаржасасты. Бұл орта білім берудің мүмкіндіктерін кеңейтеді және жалпы білім берудің дамуына, соның ішінде еліміздің перспективалық даму міндеттеріне сәйкес оның мазмұнының жаңаруына оң әсер етеді. Іс жүзінде ол білім беру модельдері мен болашақ технологияларын өңдеуге арналған инновациялық алаң болып табылады.

"Ұрпақ 1+1" қалалық оқу-тәрбие жобасының аясында орта және қосымша білім беру жүйесін интеграциялау мақсатында төмендегідей шығармашылық жобаларды іске асырылуда:

1. "Ойлағанды іске асыру" білім беру робототехникасын дамытудың шығармашылық жобасы - орта және қосымша білім беру мекемелерінің желілік өзара іс-қимылы мен әлеуметтік әріптестік жүйесі арқылы ғылыми -техникалық бағытты дамыту.

"Робототехника негіздері" курсы бойынша сабақтар арқылы жобаны технологиялық шешімдері дарынды балалармен жұмыстың тиімділігін артыруға, қаланың білім беру мекемелері жүйесінде профоринтациялық жұмысты жетілдіруге, ал, сайып келгенде, жоғары кәсіптік білім беретін оқу орындары шығаратын инженерлік -техникалық персоналдың біліктілік деңгейін арттыруға мүмкіндік береді.

2. Әр түрлі бағыттағы балалар бірлестігінде сабақтан тыс уақытта оқушылардың шығармашылық сауаттылығын дамытуға бағытталған, қосымша білім беру қызметтерді көрсету бойынша "Сәттілік тұмары" шығармашылық жобасы: "Моделист -конструктор", "Paper craft", "Master Art" ШБ.

Биылғы оқу жылында қалалық шығармашылық жобаларды жүзеге асыру аясындаосы қызмет түрлерімен 250 адам қамтылды - Шахтинск қ. жалпы білім беру мектептерінің 5 сынып оқушылары (№ 3,6,7,8,9ЖББМ, № 1,5 мектеп-гимназия, Ә.Бөкейханов атындағы мектеп - лицей).

Бүгінгі таңда ғылыми-техникалық шығармашылық мектеп оқушыларын оқытудың ең қажетті бағыттарының бірі болып табылады және бұл инновациялық процеске әр түрлі жастағы оқушыларды тартуға мүмкіндік береді.

Оқушылар сарайындағы "КЕМЕҢГЕР" техноорталығы - бұл Шахтинск аймағының қосымша білім беру жүйесіндегі балалардың техникалық және ғылыми -техникалық шығармашылықпен айналысуға деген қызығушылығы мен талантын анықтау үшін жаңа үлгі, түрлі салаларда инженерлік- конструкторлық және зерттеу әрекетке білім алушыларды дайындайды. Техноорталық қазіргі жаңа жабдықтармен жабдықталған: 3D модельдеумен робототехника кабинеті, жарыстық робототехника кабинеті, балалар робототехника кабинеті,Fablab -ЧПУ станок жабдығы бар зертхана,STEM- арнайы жабдықталған зертхана (биология және химия бағытында), тілдерді дамытуға арналған лингафон кабинеті, радиоэлекторникалық құрастыру кабинеті, гидропоника оқу-әдістемелік кешені, «

Робототехника, модельдеу, бағдарламалау, ақпараттық- комуникациялық технологиялар негіздерін зерттеу саласындағы озық білім беру практикаларды тиімді жинақтау және таратудың кешенді моделін құру үшін Интеллектуалды Технологиялардың Шығармашылық Зертханасы жұмыс істейді (жетекшісі Шеенко И.Н.), оның мақсаты робототехника мен ғылыми-техникалық шығармашылық саласында Шахтинск аймағының мектепке дейінгі, орта және қосымша білім беру мекемелерінің жұмыс тәжірибесімен бөлісу және желілік ынтымақтастығы үшін жағдай жасау болып табылады.

оның негізінде білім беру мекемелерінің ынтымақтастығы мен сабақтастығы қаланған.

ШТК -мен жасалған меморандум шеңберінде ШТК СКБ (студенттердің конструкторлық бюросы) мен БЖО "Кемеңгер" техноорталығы арасындағы ғылыми -техникалық бағытты дамыту бойынша № 6 ЖББМ НОУ-ды тартумен қызмет жүзеге асырылады: STEM -зертхана (жетекшісі -Филиппова Л.В.), 3Д модельдеумен робототехника және 3 Д графика (жетекшісі - Морозов Я.Н.), радиоэлектроникалық құрастыру (жетекшісі -Хамков И.А.). сонымен қатар дене шынықтыру мәдениеті сабақтарына спорттық туризм және туристік көпсайыстың денсаулық сақтау технологияларын енгізу бойынша "Спорт-Туризм - Здоровье" бірлескен шығармашылық жобасын құру бойынша жұмыс жүргізілуде (ШТК --№ 6 ЖББМ).

Ерекше білім беру қажеттілігі бар балалардың қоғамдағы өмір жағдайларына әлеуметтік -психологиялық бейімделу мәселесі жалпы интеграциялық жүйенің ең маңызды қырының бірі болып табылады. Бүгінгі таңда қосымша білім беру даму режимі - инновациялық режимде жұмыс істейді. Сондықтан, Балалар -жасөспірімдер орталығының қызметі инклюзивті білім беруді одан әрі дамытуға бағытталған, ерекше білім қажеттілігі бар балалардың шығармашылық бастамаларын педагогикалық қолдауға, "Рухани жаңғыру" Республикалық жобасын іске асыру шеңберінде әзірленген, "Я в большом мире" қалалық әлеуметтік «Тәрбие және білім» бағдарламасына сәйкес оны жасампаз нәтижелі қызмет арнасына бағыттауға бағытталған(59 баланы қамтиды).

15 жылдан астам уақыт бойын біз "Шахтинск қ. жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі" ММ және № 1 ДАБ балалар үшін облыстық арнайы мектеп -интернатпен ДАБ балаларға үйде әлеуметтік көмек көрсету бөлімшесімен ынтымақтасамыз. Осы санаттағы балалар үшін сабақтар "Ерекше бала" клубында өткізіледі ( БЖО базасында), ал № 1 ЖББМИ базасында келесі балалар бірлестіктері жұмыс істейді: "Техникалық дизайн" және "Фантазийки" техникалық бірлестіктері, "Краски радуги" және "Веселые нотки". Сондай-ақ тірек-қимыл жүйесі бұзылған балаларға арнап тоғызқұмалақ ұлттық ойынына оқыту тобы ашылды (үйде жеке сабақтар өткізіледі).

"Сабақтан тыс уақытта оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту бойынша қосымша қызмет көрсету туралы" Ережені іске асыру шеңберінде (Шахтинск қ. Білім бөлімімен келісілген) БЖО қызметі балаларды қосымша білім беру қызметімен қамтуды ұлғайту мақсатында баланың жеке басын барынша тиімді, үйлесімді дамыту үшін жағдай жасауға бағытталған. Жұмыстың мазмұны мен ұйымдастырушылық нысандары: -конкурстар, викториналар, байқаулар, фестивальдар, конференциялар, жиындар, салтанатты қабылдау, линейкалар, спорттық сайыстар, турнирлер, олимпиадалар, көрмелер, әлеуметтік-маңыыыызды қызмет.

Шахтинск аймағының бірыңғай тәрбиелік кеңістікті қалыптастыру мақсатында әлеуметтік -маңызды қызметтегі балалар қоғамдық бірлестіктерін нығайту арқылы, "Ұрпақ 1+1"қалалық тәрбиелік жобасын, "Рухани жаңғыру" Республикалық жобасын мен Шахтинск аймағының "Жас Ұлан" ББЖӨҰ РҚБ жасақтарының "Балалар қозғалысын жетілдіру бағыты" қызмет бағдарламасын, әлеуметтік-маңызды қызметтіжүзеге асыру шеңберінде биылғы оқу жылында 1712 адам қамтылды.

Алға қойылған мақсатқа қол жеткізу және сабақтан тыс уақытта көрсетілген ұйымдастырушылық нысандарды табысты енгізуі ішкі мәдени- демалыс бағдарламалары, тәрбиелік кіші бағдарламалар, сондай-ақ әртүрлі әлеуметтік институттармен және қоғамдық ұйымдармен бірлескен қызмет жоспары арқылы жүзеге асырылады.

Осылайша, бірыңғай білім -тәрбие кеңістігін құру бойынша қызмет:

* қосымша білім алу үшін шарттарды кеңейтуге;

* қосымша білім беру жүйесіндегі сабақтарға барлық жастағы балалардың мотивациясын арттыруға;

*балаларды қосымша біліммен қамтуды ұлғайтуға;

* педагогикалық бастамаларды дамыту үшін, мектепке дейінгі, орта және қосымша білім беруді интеграциялау жағдайында инновациялық қызметке деген біліктілігі мен мотивациясын арттыруға мүмкіндік береді.

"О0ушылар сарайы" КМҚК

Әдістемелік бөлім меңгерушісі

Есжанова Бақтигул Сейфуллиновна

:Есжанова Б.С..

: 6-47 - 00

: shahtinsk_duc@krg.gov.kz