Хамитова Салтанат Камбаровна

Балқаш қаласы М.П Русаков атындағы №2 мектеп-интернаты

Биология-химия пәндерінің мұғалімі

МЕКТЕП ЖАНЫНДАҒЫ ЖЫЛЫЖАЙДЫҢ АГРОТЕРАПИЯ ӘДІСІ БОЙЫНША САУЫҚТЫРУДАҒЫ МАҢЫЗЫ

Кіріспе

Зерттеу жұмысы оқушылардың ғылыми академиясына жоба ретінде даярлануда.Баспаға осы жұмыстан кішігірім сипаттама ұсынып отырмыз.

Балалар игілігі үшін ашылған жылыжай енді олардың көкөністермен

қамтылуына ғана емес, табиғат аясында денсаулықтарын нығайтуына да мол мүмкіндік ашатын болады. Өйткені, мұнда тәрбиеленетіндердің дені – дамуында кемшілігі бар мүгедек,денсаулығы әлсіз,жетім балалар. Ттабиғатпен, өсімдіктермен, құстармен араласу балаларға ерекше әсер сыйлап, олардың тезірек сауығуына мүмкіндік туғызады.

Бұл балаларды дәрі-дәрмекпен емдеуден гөрі әлдеқайда тиімді. Өйткені балалар мұндағы өсімдіктер, гүлдер, құстармен араласа отырып, өздеріне қажетті күш-қуат, жігер жинайды. Әдемі табиғат аясында көкөністерді күтіп-баптау, оларға ерекше мейірім, қамқорлықпен қарау да балалардың бойындағы әсерлі сезімді оятады. Бұл олардың емделіп, сауығуына мол әсер етеді. Бүгінгі таңда еңбек терапиясының тиімділігі туралы көп айтылып жүр. Енді міне, бұл мүмкіндікке № 2 мектеп-интернаты қол жеткізіп отыр. Мұндай жылыжай тек балғындар үшін ғана емес, осында еңбек ететіндер үшін де аса пайдалы. Олар да өсімдіктермен араласу арқылы бойындағы шаршауды басады. Сондықтан да мұндай жылыжай алдағы уақытта барлық интернаттық мекемелерде ашуға болар еді.

Жалпы өзім балаларды дәрі-дәрмекпен емдеуге қарсымын. Өйткені, оның қанша дегенмен денсаулыққа зияны бар. Сол үшін біз осындағы балалардың жағдайының жақсы, көңілдерінің көтеріңкі болуына басты көңіл бөлеміз. Дұрыс тамақтануын қадағалап, үйдегідей жағдай жасаймыз. . Агротерапия – бұл мүгедектердi, жаны жаралы балаларды, сезімі, жүйке жүйесінің ауруларын емдеудегi жаңа тәсiл. Ол жалпы бұлшықет жүйесi мен жұқа моторикасын нығайтуға, буын қозғалыс көлемiн ұлғайтуға септiгiн тигiзiп қана қоймайды, қозғалысты нақты және үйлесiмдi болуға ықпал етедi. Сонымен бiрге, аталмыш мекемеде балалардың жеке жағдайлары ескерiле отырып, олардың денсаулығын жақсартып, дамуы жолында реабилитациялық, емдiк, мәдени және еңбекке баулу шаралары жиi ұйымдастырылып тұрады.

Зерттеу әдістемелері

Зерттеуде еңбек терапиясының негізгі практикалық бөлігі ретінде-агротерапия қарастырылады.Осы саланы зерттеуде біршама шетел ғалымдары жұмыстар жүргізген. (Д.Релф, П.Хефли)-осы практиканың мүгедек балаларды емдеудегі маңызы, П.ДеЧармс, Э.Джордан, Дж.Дурбин-қоршаған ортаның әсерлерін белсенді және баяу қабылдауын зерттеу, ), агротерапиялық қызметтің түрлері (А.МакЛатчи, Р.Оукоун, Р.Салливан, Дж.Скелси, Е.Хьюкаби)т.б.

Осы орайда біз интернат тәрбиеленушілерінің әлеуметтік құрамын зерттеп - зерделей отырып Агротерапияның-өсімдіктермен қарым-қатынас құралы ретіндегі маңызын ашу мақсатында жұмыс жасаудамын.

Зерттеудің мақсаты әлеуметтік қызметкерлер үшін мүгедек , асыраушысынан айрылған,қамқоршысыз қалған балаларға арнайы ғылыми – зерттеу , сауықтыру шараларын ұсыну.

Осы мақсатты жүзеге асыру үшін төмендегідей міндеттер қойылады:

1. Мүгедек,денсаулығы әлсіз,жетім балалардың әлеуметтік құрылымын арнайы топтарға жүйелеу

2. Сауықтыруға алынған осы категориядағы оқушылардың салыстырмалы сараптамасы жасау.

3. Агротерапияның негізгін,мазмұнын ұғындыру.Негізгі бағытын,механизмін,эффектісін көрсету.

4. Мүгедек,денсаулығы әлсіз,жетім балаларда еңбек,денсаулық,әлеуметтік,тұлғалық үдерісін қалыптастыру сараптамасы.

Зерттеу объектісі мүгедек,денсаулығы әлсіз,жетім балалар және психикалық өзгерістері бар тәрбиеленушілер.

Болжам ,егер осы әдіс бойынша мектеп жанындағы жылыжайда жұмыс жүргізілетін болса ,онда тәрбиеленушілерде тұлғалық,еңбекқорлық, қарым-қатынас қалыптасып, онда жаттығып, жұмыс жасау арқылы денсаулығын нығаяды.. Әрі жылы қамқорлық арқылы өздерін қоғамға керекті сезінеді.

Нәтиже

Агротерапия аясында топтық,жекелей жаттығулар жүргізіледі. Психологтың жолдауымен арнайы жеке жұмыс жүргізілетін оқушылар да болады.Агротерапия жаттығулары оқушыларда кішілі,ірілі моторикасын қалыптастыруға, танымдық үдерістің аумағын кеңейтеді.Оқушылар өсімдіктер туралы,оларды күту-баптау,сөйлесу,егу жұмыстарын жүргізеді. Жылыжайда әртүрлі көкөністер,сәндік гүлдер,экзотикалық жемістер,тропикалық ағаштар өсіріледі,осылардың барлығымен тіл табысу тәрбиеленушілерге ерекше қуаныш сыйлайды.

Аталмыш жылыжай балалардың қиялымен арманының нәтижелі жұмысы.Қолдан да жасап жұмыстар жүргізілді.Жаттығу жұмыстарының нәтижелерін суреттерден көруге болады.

Алғашқы оқушы арманындағы қолдан жасалған жылыжай

Стандартқа сай қала әкімі сыйға берген поликарбонды жылыжай

Қорытынды

Агротерапия –интернатта мүгедек ,денсаулығы төмен,жетім,өздеріне деген сенімі жоқ оқушылармен жүргізілетін сауықтыру жұмысы.

Жылыжайдағы жұмыстар-көшеттерді егу,суару,қопсыту,тұқым жинау-оларда тек бақылауды қалыптастырып қоймайды,тағы да шыдамдылыққа,мінез қалыптастыруға, оң сезіммен қарауға,еңбек сүйгіштікке,басқа оқушылармен қарым –қатынаста жаңа істер бастауға жетелейді .

Пайдаланылған әдебиеттер:

• Энциклопедия. Я познаю мир.Экология.-М ООО «Издательство Астрель»,2000

• Маллер А.Р Социально-трудовая адаптация глубоко умственно отсталыхдетей

• Республикалық ғылыми-танымдық !Гүлстан !журналы 2009-2013

• Баранов В.Д., Устименко Г.В «Мир культурных растений

• FloweryVale.ru

• http//www.od-flowers

• googole.kz /ru

• Острун Н Творческие занятя как метод реабилитации детей-инвалидов

• О.А Маслов Современные социальные технологии трудотерапии детей с ограниченными возможностями здоровья:сравнительный анализ социальных практик в России и Великобритании

МЕКТЕП ЖАНЫНДАҒЫ ЖЫЛЫЖАЙДЫҢ АГРОТЕРАПИЯ ӘДІСІ БОЙЫНША САУЫҚТЫРУДАҒЫ МАҢЫЗЫ

Абеуова Мақпал Бөлекбайқызы

Балқаш қаласы М.П Русаков атындағы №2 мектеп-интернаты

директордың өндірістік-зерттеу жұмыстары жөніндегі орынбасары

Балалар игілігі үшін ашылған жылыжай енді олардың көкөністермен

қамтылуына ғана емес, табиғат аясында денсаулықтарын нығайтуына да мол мүмкіндік ашатын болады. Өйткені, мұнда тәрбиеленетіндердің дені – дамуында кемшілігі бар мүгедек,денсаулығы әлсіз,жетім балалар. Табиғатпен, өсімдіктермен, құстармен араласу балаларға ерекше әсер сыйлап, олардың тезірек сауығуына мүмкіндік туғызады.

Бұл балаларды дәрі-дәрмекпен емдеуден гөрі әлдеқайда тиімді. Өйткені балалар мұндағы өсімдіктер, гүлдер, құстармен араласа отырып, өздеріне қажетті күш-қуат, жігер жинайды. Әдемі табиғат аясында көкөністерді күтіп-баптау, оларға ерекше мейірім, қамқорлықпен қарау да балалардың бойындағы әсерлі сезімді оятады. Бұл олардың емделіп, сауығуына мол әсер етеді. Бүгінгі таңда еңбек терапиясының тиімділігі туралы көп айтылып жүр. Енді міне, бұл мүмкіндікке № 2 мектеп-интернаты қол жеткізіп отыр. Мұндай жылыжай тек балғындар үшін ғана емес, осында еңбек ететіндер үшін де аса пайдалы. Олар да өсімдіктермен араласу арқылы бойындағы шаршауды басады. Сондықтан да мұндай жылыжай алдағы уақытта барлық интернаттық мекемелерде ашуға болар еді. Жалпы өзім балаларды дәрі-дәрмекпен емдеуге қарсымын. Өйткені, оның қанша дегенмен денсаулыққа зияны бар. Сол үшін біз осындағы балалардың жағдайының жақсы, көңілдерінің көтеріңкі болуына басты көңіл бөлеміз. Дұрыс тамақтануын қадағалап, үйдегідей жағдай жасаймыз. Агротерапия – бұл мүгедектердi, жаны жаралы балаларды, сезімі, жүйке жүйесінің ауруларын емдеудегi жаңа тәсiл. Ол жалпы бұлшықет жүйесi мен жұқа моторикасын нығайтуға, буын қозғалыс көлемiн ұлғайтуға септiгiн тигiзiп қана қоймайды, қозғалысты нақты және үйлесiмдi болуға ықпал етедi. Сонымен бiрге, аталмыш мекемеде балалардың жеке жағдайлары ескерiле отырып, олардың денсаулығын жақсартып, дамуы жолында реабилитациялық, емдiк, мәдени және еңбекке баулу шаралары жиi ұйымдастырылып тұрады.

Осы орайда біз интернат тәрбиеленушілерінің әлеуметтік құрамын зерттеп - зерделей отырып Агротерапияның-өсімдіктермен қарым-қатынас құралы ретіндегі маңызын ашу мақсатында жұмыс жасаудамын.

Осы мақсатты жүзеге асыру үшін төмендегідей міндеттер қойылады:

-Мүгедек,денсаулығы әлсіз,жетім балалардың әлеуметтік құрылымын арнайы топтарға жүйелеу

-Сауықтыруға алынған осы категориядағы оқушылардың салыстырмалы сараптамасы жасау.

-Агротерапияның негізгін,мазмұнын ұғындыру.Негізгі бағытын,механизмін,эффектісін көрсету.

-Мүгедек,денсаулығы әлсіз,жетім балаларда еңбек,денсаулық,әлеуметтік,тұлғалық үдерісін қалыптастыру сараптамасы.

Егер осы әдіс бойынша мектеп жанындағы жылыжайда жұмыс жүргізілетін болса ,онда тәрбиеленушілерде тұлғалық,еңбекқорлық, қарым-қатынас қалыптасып, онда жаттығып, жұмыс жасау арқылы денсаулығын нығаяды.. Әрі жылы қамқорлық арқылы өздерін қоғамға керекті сезінеді.

Нәтижесінде агротерапия аясында топтық,жекелей жаттығулар жүргізіледі. Психологтың жолдауымен арнайы жеке жұмыс жүргізілетін оқушылар да болады.Агротерапия жаттығулары оқушыларда кішілі,ірілі моторикасын қалыптастыруға, танымдық үдерістің аумағын кеңейтеді.Оқушылар өсімдіктер туралы,оларды күту-баптау,сөйлесу,егу жұмыстарын жүргізеді. Жылыжайда әртүрлі көкөністер,сәндік гүлдер,экзотикалық жемістер,тропикалық ағаштар өсіріледі,осылардың барлығымен тіл табысу тәрбиеленушілерге ерекше қуаныш сыйлайды.

Аталмыш жылыжай балалардың қиялымен арманының нәтижелі жұмысы.Қолдан да жасап жұмыстар жүргізілді.Жаттығу жұмыстарының нәтижелерін суреттерден көруге болады.

Алғашқы оқушы арманындағы қолдан жасалған жылыжай

Стандартқа сай қала әкімі сыйға берген поликарбонды жылыжай

Қорытынды

Агротерапия –интернатта мүгедек денсаулығы төмен,жетім,өздеріне деген сенімі жоқ оқушылармен жүргізілетін сауықтыру жұмысы.

Жылыжайдағы жұмыстар-көшеттерді егу,суару,қопсыту,тұқым жинау-оларда тек бақылауды қалыптастырып қоймайды,тағы да шыдамдылыққа,мінез қалыптастыруға, оң сезіммен қарауға,еңбек сүйгіштікке,басқа оқушылармен қарым –қатынаста жаңа істер бастауға жетелейді .