Мектепке дейінгі мекемелердегі логопед қызметінің негізгі бағыттары

Еспагамбетова Б.Щ.

Ақтөбе қ. Қалалық ПМПК

Әдіскер-логопед

Мектепке дейінгі білім беру мекемесіндегі логопедтің диагностикалық қызметі түзету әрекетінің тактикасын анықтауға, мақсатқа жетудің құралдары мен жолдарын таңдауға мүмкіндік береді.

Мектепке дейінгі білім беру мекемесінің логопедінің диагностикалық қызметі мыналарды қамтиды:

1) Дамуында ақауы бар балаларды ерте анықтау, яғни жалпы дамытушы мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының (топтарының) тәрбиеленушілеріне сауалнама жүргізу және олардың арасында сөйлеу тілінің алдын алу және түзету көмегін қажет ететін балаларды анықтау.

2) логопедиялық қолдауды қажет ететін балалардың сөйлеу деңгейін, когнитивтік, әлеуметтік, тұлғалық, физикалық дамуын және жеке типологиялық ерекшеліктерін зерттеуді, жұмыстың негізгі бағыттары мен мазмұнын анықтауды көздейтін балаларды олардың әрқайсысымен. логопедиялық және психологиялық-педагогикалық тексеруді бастау.

Балаларды мұндай зерттеудің мақсаты - олардың сөйлеу дамуындағы ауытқулардың себептерін, құрылымын және ауырлығын анықтау, бұл объективті логопедиялық қорытынды жасауға және ұзақ мерзімді (оқу жылы) түзету-педагогикалық жұмыстың жеке бағдарламаларын белгілеуге мүмкіндік береді. ).

3) Медициналық-педагогикалық анамнез жинағы, ерте дамуы туралы мәліметтер.

4) Оқу үрдісіндегі динамикалық бақылау, аралық кесу. Мақсаты: түзету-педагогикалық процестің тиімділігін талдау.

Педагог-логопед мектепке дейінгі білім беру мекемесі жағдайында түзету және сөйлеу жұмысының үйлестірушісі болып табылады, оның негізгі субъектілері: ерекше білім беру қажеттіліктері бар бала, мектепке дейінгі білім беру мекемесінің педагогикалық ұжымы, дефектолог, баланың ата-анасы.

Логопедтік топтағы логопед жұмысының түзету-дамытушы бағытына мыналар кіреді:

• логопедтің сабақтары.

• педагог – психологпен бірлескен іс-әрекет.

• Тәрбиешілермен бірлескен іс-шаралар.

• логопед мұғалім мен музыка жетекшісінің бірлескен қызметі.

• логопед пен дене шынықтыру мұғалімінің бірлескен қызметі.

Логопедтің балалармен түзету жұмысы жеке, топтық, фронтальды логопедиялық сеанстарды өткізу арқылы сөйлеу және психофизикалық бұзылыстарды жеңуге бағытталған.

Балалармен жеке сабақтарда: 1. Тыныс алу жаттығулары (дыбыстарды дұрыс айту үшін ұзын, күшті, тегіс ауа ағынын қалыптастыру);

2. Артикуляциялық гимнастика (артикуляциялық аппараттың бұлшықеттерін дамытуға арналған әртүрлі жаттығулар);

3. Саусақ гимнастикасы (саусақтардың моторикасын дамытуға арналған жаттығулар мен ойындар);

4. Дыбыстардың айтылуын әртүрлі тәсілдермен түзету;

5. Сөйлеудегі дыбыстарды автоматтандыру;

6. Сөйлеудегі дыбыстарды ажырату;

7. Сөздік қорын байыту;

8. Балалардың фонтан және топша логопедиялық сабақтарында алған білімдерін бекіту.

Жоғарыда аталған сабақтардың барлығында қозғалыс дағдыларын, үйлестіруді, кеңістікте бағдарлауды және конструктивті праксиканы жетілдіру жүзеге асырылады.

Логопедиялық білімдерді насихаттау – мұғалімдердің кәсіби іс-әрекетінің деңгейін және ата-аналардың логопедтік түзету жұмыстарының міндеттері мен ерекшеліктері туралы хабардарлығын арттыру. Педагогикалық кеңестер, әдістемелік бірлестіктер, ата-аналар жиналысы, жеке және топтық консультациялар, әңгімелесу, семинарлар, ашық сабақтар, ата-аналар мен тәрбиешілерге арналған алынбалы материалы бар логопедиялық стенд арқылы жүзеге асырылады.

Логопедтің ата-аналармен консультативтік-ағарту жұмысының негізгі бағыттары: Педагогпен өзара әрекеттесуге жағымды мотивацияны қалыптастыру, сөйлеуді дамыту және түзету үшін сабақтарға қызығушылықты белсендіру, балаларды сауаттылыққа дайындау, жазбаша сөйлеудің бұзылуын түзету.

• Балалардың сөйлеу әрекетінің ерекшеліктеріне адекватты қатынасты дамыту.

• Әртүрлі жас топтарындағы балалардың сөйлеуін дамыту (онтогенезі) және сөйлеу бұзылыстары (мәнерлі және әсерлі сөйлеу, жазу және оқу) мәселелері бойынша құзыреттілігін қалыптастыру (жетілдіру).

• Түзету-дамыту жұмыстарының негізгі әдістерін (артикуляциялық гимнастика, логопедиялық ойындардың кейбір түрлері, жазбаша тапсырмаларды орындаудың негізгі ережелері (алгоритмдері) және т.б.) үйрету.

• Үйде дамыту сабақтарын ұйымдастыру және өткізу бойынша дидактикалық құралдар мен әдебиеттердің әртүрлі түрлерімен танысу.

Мектепке дейінгі білім беру мекемесінің логопедінің әдістемелік қызметіне:

• логопедтерге, тәрбиешілерге және ата-аналарға балаларға логопедиялық көмек көрсету бойынша әдістемелік нұсқаулар әзірлеу;

• кеңейтілген жоспарлау;

• озық тәжірибелерді зерттеу және жалпылау;

• логопедтердің әдістемелік бірлестіктерінің жұмысына қатысу;

• тәжірибе алмасу (конференциялар, семинарлар, ашық шоулар және т.б.);

• балалардың сөйлеуін түзетудің ең жақсы құралдарын іздеу;

• түзетуші көмектің вариативті нысандарын зерделеу және енгізу;

Аналитикалық жұмыс логопедке жүргізіліп жатқан түзету-дамыту қызметінің тиімділігін бақылауға мүмкіндік береді, сонымен қатар әр баланың даму динамикасын қадағалау. Оған мыналар кіреді:

• Бақылау бөлімдерін, тест тапсырмаларын орындау (қажет болған жағдайда).

• Балаларды босатуға байланысты мәселелер бойынша ПМПК қорытындысы.

• Бітіру туралы сұхбат (қорытынды іс-шаралар).

• Оқу жылының жұмысын қорытындылау. Сандық есеп – логопедтің атқарған жұмысын талдау.