Мектептегі дене шынықтыру сабағында баскетбол ойынының техникасын қалыптастыру

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Батыс Қазақстан Инновациялық Технологиялық Университеті

Тақырыбы: Мектептегі дене шынықтыру сабағында баскетбол ойынының техникасын қалыптастыру

Орындаған:Ерболат Бекзада Әлібиқызы

Тексеруші :Қуаныш Өмірбекұлы

Тобы : ПМНО-111

Орал 2024 ж

Жоспар:

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

2.1 Баскетбол ойындарын сабақта өткізу әдістемесі

2.2 Мектепте дене шынықтыру сабағында баскетбол ойынының техникасын қалыптастыру

ІІІ. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Дене тәрбиесі – балалардың дұрыс дамуының қажетті шарттарының бірі. Бала кезінен спортқа баулу адамның дене шынықтыруын дамытады, ептілік, тепе-теңдік пен реакция жылдамдығын дамытады, белсенділігін арттырады, достық сезімін дамытады. Балалардың толық дене дамуы тек дене тәрбиесі құралдарын: табиғи факторларды, гигиеналық шараларды және дене жаттығуларын кешенді пайдалану арқылы мүмкін болады. Балалардың жан-жақты физикалық дамуында спорттық жаттығулар, сондай-ақ спорттық ойындардың элементтері үлкен орын алады. Балалардың жан-жақты дене дайындығы үшін спорттық жаттығулардың барлық түрлерін меңгерудің маңызы зор.

Доптарды лақтыру және домалату жаттығулары көздің дамуына, координацияға, ептілікке, ырғақтылыққа, қозғалыстарды үйлестіруге ықпал етеді. Олар затты ұстау және лақтыру қабілеттерін дамытады, лақтыру бағытын есептеуге, күштерді қашықтықпен үйлестіруге, қозғалыстың мәнерлілігін, кеңістікті бағдарлауды дамытады. Доппен ойнау балалардың физикалық қасиеттерін дамытады: жылдамдық, секіру, күш. Бірінші сыныптағы балалардың дәл қимыл-қозғалыс қабілеті нашар дамыған, сондықтан доппен кез келген іс-әрекет бұл сапаның дамуына оң әсер етеді. Доппен жаттығулар мен ойындар дұрыс ұйымдастырылған жағдайда баланың физикалық дамуы мен үлгеріміне жақсы әсер етеді. Әртүрлі салмақтағы және көлемдегі шарлармен жаттығулар екі қолдың үлкен ғана емес, сонымен қатар кішкентай бұлшықеттерін дамытады, саусақтардың және қолдардың буындарының қозғалғыштығын арттырады. Допты қағып алу және лақтыру кезінде бала екі қолын пайдаланады. Бұл орталық жүйке жүйесінің және бүкіл ағзаның үйлесімді дамуына ықпал етеді. Баскетбол ойнауды үйрену кезінде баланың барлық бұлшықет топтарына қажетті физикалық жүктемені қамтамасыз ететін доппен әртүрлі әрекеттер қолданылады, омыртқаны ұстайтын бұлшықеттер дұрыс дене қалпын қалыптастыруда ерекше маңызды.

ІІ Негізгі бөлім

2.1 Баскетбол ойындарын сабақта өткізу әдістемесі.

Баскетбол – ұжымдық ойын, оның табысы ойыншылардың іс-әрекетін үйлестіру мен өзара түсіністікке байланысты, оған өз мүдделерін ұжым мүддесіне бағындыру арқылы қол жеткізіледі. Осылайша, баскетбол оқушыда ұжымдық жұмысқа оңтайлы қатысу дағдылары мен дағдыларын қалыптастырады.

Баскетболда спортшыларды дайындаудың көптеген құралдары мен әдістері әзірленді және ұсынылды. Ойын техникасын дамыту үшін кіріспе жаттығулар қолданылады, ал сыртқы ойындар негізгі құрал ретінде қолданылады.

Баскетболдағы оқу-жаттығу процесінің құрылысының сыртқы ойындарды қолдануда өзіндік ерекшеліктері бар, оларды бірнеше бағытта қолдануды ұсынады. Осылайша, ашық ойындар бақылау сынақтарымен үйлесімде жаңадан бастаушыларды таңдау мәселесін шешуге мүмкіндік береді, өйткені ойын әдісі оқушылардың жеке ерекшеліктерін барынша айқын және табиғи түрде ашады. Олардың көмегімен арнайы физикалық қасиеттерді дамыту және техникалық және тактикалық арсеналды меңгеру үшін жүйелі түрде күрделі ойын жағдайларын жасау міндеттері шешіледі.

Баскетболдағы ойын әрекеті ойыншыларға жылдамдық пен қозғалыс бағытын өзгерте отырып, әртүрлі қашықтықта көптеген серпілістерді орындауға, бір және екі аяқты итеру арқылы секірулерді орындауға, бірнеше қорғаныс әрекеттерін орындайтындай дамиды. жылдамдыққа дайын баскетболшыға жоғары талаптар Бұл жылдамдық, күш, ептілік және төзімділік сияқты физикалық қасиеттерді дамытуға мүмкіндік беретін ашық ойындар. Бұл мәселені шешуге «Он пас», «Капитанға арналған доп» сияқты ашық ойындар көмектеседі.«Ойна, ойна, допты жоғалтпа», «Лақтыр, қағып ал», «Допқа қарсы» ойындары бұл мәселені шешуге көмектеседі. қабырға» техниканың кейбір элементтерін қалыптастыруға мүмкіндік береді және т.б. Сонымен қатар, ашық ойындар жағымды, адамгершілік және ерікті қасиеттерді дамытуға қолайлы жағдай жасайды. Мысалы: командалық ойындар ойыншыларды өзара көмек көрсетуге және бір-біріне мейірімділік танытуға үйретеді. Ашық ойындарды пайдалану эмоционалдық стрессті азайтуға және жаттығу әрекеттерінің психологиялық шиеленісін «жұмсартуға» көмектеседі.Ашық ойындар зейінді белсендіреді және өнімділікті қалпына келтіруге оң әсер етеді.

Жаттығу сабақтары жүйесінде ойындарды сәтті және тиімді пайдалану үшін сыртқы ойындарды ұйымдастыру мен өткізудің әдістемелік аспектілерін білу және ескеру қажет. Ашық ойындардың қатысушыларға білім беру, білім беру және сауықтыру әсері оны басқаруға байланысты. Ойынды жоспарлау кезінде ескеру қажет бірқатар факторлар бар.

Ойындарды іріктеу студенттерге ашық ойындарда алған дағдылары мен дағдыларын күшті меңгеру үшін жүйелі қайталау арқылы олардың күрделілік жүйесі бойынша жүзеге асырылады. Ойынды таңдау кезінде мыналарды ескеру қажет: осы сабақта қойылған педагогикалық міндеттер; қозғалыс дағдыларының оң ауысуын есепке алу; қатысқандардың физиологиялық ерекшеліктері; әртүрлі жыныстардың психологиялық ерекшеліктері; топтық дайындық; оқушылардың сандық құрамы; сабақтың өтетін орны (зал, табиғи орта жағдайлары). Мен құрал-жабдықтарды дайындауға ерекше назар аударамын, өйткені ойынның нәтижесі соған байланысты. Құрал-жабдық түрлі-түсті және ойында көрінетін болуы керек, оның мөлшері мен салмағы ойыншылардың күшіне сәйкес келуі керек, ал құрал-жабдықтардың көлемі алдын ала берілуі керек. Оны өткізу орнында ұстаған дұрыс, бірақ ойын түсіндірілгеннен кейін ғана жабдықты таратып, реттеңіз.

Ойынды түсіндіру кезінде мыналарды ұстанып, ескеру керек: ойынның аты; ойын алаңының өлшемдері; ойыншылардың рөлі және олардың орналасуы (ойыншылардың орналасуы мен жетекшінің орны мен үшін ерекше маңызды. Ойынды қатысушылар көшбасшыны көріп, еститіндей етіп түсіндіру керек); ойынның барысы; мақсат; ойын ережелері.

2.2 Мектепте дене шынықтыру сабағында баскетбол ойынының техникасын қалыптастыру

Оқушыларға спорт сабақтарында баскетбол ойынының негіздерін үйрете отырып, өз жұмыс тәжірибемде келесі оқыту әдісін қолданамын.

Бұл ойынды оқытуға бағдарлама бойынша бөлінген сағаттар жеткіліксіз. Бірақ мұндай қысқа мерзімде баскетбол ойнауға қажетті техниканы үйретуге және баскетбол ойнаудың техникасы мен тактикасын жетілдіру үшін сыныптан сыныпқа көшуге болады. Негізгі дайындықтан бастап, алдымен ойыншының алаңда дұрыс қозғалуына мүмкіндік беретін позициясын үйрету керек.Сабақ барысында ойыншының қалпына мән беріп, қорғанысты дұрыс ойнауға мүмкіндік беретін жаттығулар беру қажет. Бұл жаттығуларды оқушыларға ойын түрінде беремін. Залдың айналасында бүйірлік адыммен қозғалатын, артқа қарай қозғалатын студенттермен кез келген ойынды таңдауға болады, мен назар аударатын ең бастысы - аяқ пен қолдың жұмысы.Егер оқушылар қорғаныс жағдайында дұрыс қозғалмаса, бұл олардың аяқтарының дұрыс орналаспағанын білдіреді. Қозғалыс координациясында міндетті түрде бұзылулар болады. Бұл жағдайда студент допты иемденген ойыншыға құлап қалуы немесе оны жеңе алмауы мүмкін. Әрқашан оқушыларды тоқтатып, олардың аяқтарының орналасуына назар аудару керек.

Допты беру және қағып алу техникасын үйренуге дайындалатын жаттығулар үлгісі.

1. Допты жоғары лақтырып, бір немесе екі қолмен қағып алу.

2. Допты алдыңызға лақтырып, бір немесе екі қолмен қағып алу.

3. Бір-екі қолмен балаға ыңғайлы түрде допты серігіне лақтыру.

4. Допты жоғары лақтыру және оны еденге соғу және екі қолмен қағып алу.

5. Допты алдарыңа шапалақтап лақтырып, қағып алу.

6. Допты еденге алақанмен ұрып, шеңбер бойымен айналдырып, қағып алу.

7. Допты лақтырып, екі қолмен қағып алу кезінде жүру.

8. Допты екі қолмен кеудеден қабырғаға беру және қағып алу.

9. Допты саппен және шеңбер бойымен беру.

10. Жұпта бір-біріне допты екі және бір қолмен беру.

Допты дриблингке дайындау жаттығулары.

1. Допты бір қолмен еденге соғып, тұрғанда және жүргенде екі қолмен қағып алу.

2. Допты оң қолмен еденге соғу және сол қолмен қағып алу және керісінше.

3. Оң және сол қолмен допты орнында дриблинг.

4.. Оң және сол қолмен допты орнында дриблинг, соңынан ерікті түрде екі қолмен допты беру.

5. Допты лақтыру мен еденге соғуды кезектестіру.

6. Допты дриблинг, алақанмен соғу (еркін түрде).

7. Допты дриблинг, жүру және допты беру арқылы тоқтау.

8. Допты айналып өту.

9. Қозғалыс жылдамдығы мен бағытын өзгерте отырып, допты дриблинг.

10. Балалар допты бастарын жоғары көтеріп дірілдейді, мұғалім саусақтарындағы сандарды көрсетеді, ал балалар саусақтардың санын атайды.

Допты себетке лақтыруға дайындалу жаттығулары.

1. Допты баланың басынан жоғары созылған тордың үстінен лақтыру (еркін түрде).

2. Допты еденде орналасқан құрсауға 2-2,5 метр қашықтықтан төменнен, жоғарыдан және бастың артынан лақтыру.

3. Допты еденге соғу және оны баскетбол тақтасына лақтыру.

4. Дриблинг пен тоқтағаннан кейін допты себетке лақтыру.

Баскетбол техникасын меңгеруге көмектесетін кейбір ойындар

Доппен ашық ойындар.

1. «Ойна, ойна, допты жоғалтпа».

Тапсырмалар. Балаларды сигналды тыңдауға, доптың физикалық қасиеттерін сезінуге, допты басқара білуге ​​және досына кедергі келтірмей онымен ойнауға, алаңда бос орынды табуға үйрету.

Ойынның сипаттамасы. Барлық балалар ойын алаңында орналасқан және әркім өз қалауы бойынша доппен ойнайды. Мұғалімнің белгісінен кейін барлығы допты мүмкіндігінше тез көтеруі керек. Кеш келгендер айыппұл ұпайын алады. Ойын қайталанады.

Опциялар. Мұғалімнің белгісінен кейін барлық ойыншылар допты дұрыс ұстауы немесе баскетболшының позициясын ұстауы керек.

Нұсқаулар. Ойынның алдында мұғалім доппен балалар орындай алатын қимылдарды атайды.

2. Допты беру және қағып алу ойындары.

«10 беріліс».

Тапсырмалар. Балаларды допты беру және қағып алуды үйрету, жолдастарымен әрекеттерді үйлестіру қабілетін дамыту, жолдасқа қимылдарды дұрыс орындауға көмектесу ниетін тәрбиелеу.

Ойынның сипаттамасы. Балалар бір-бірінен 1,5-2 метр қашықтықта жұпқа айналады. Әр жұпта доп бар. Белгі бойынша балалар допты жерге түсірмеуге тырысып, берілген әдіспен бір-біріне бере бастайды. Жеңімпаз - доп құламай 10 пасты жылдам орындаған жұп.

Нұсқаулар. Балалардың назарын допты кеудеге тигізбей ұстап алу керек, бірақ кеуде деңгейінде серіктеске лақтыру керек.

3. «Допты басып озу».

Тапсырмалар. Беруді, допты қағып алуды, топ алдындағы жауапкершілікті дамыту.

Ойынның сипаттамасы. 2 немесе 4 команда ойнайды. Әр топтың ойыншылары шеңбер бойына тұрып, допқа ие жүргізушілерді таңдайды. Мұғалімнің белгісінен кейін жүргізушілер допты оң жағында тұрған ойыншыға береді, ал өздері солға жүгіріп, шеңбер бойымен жүгіріп, орындарына отырады. Допты алғандар оны оң жақтағы келесіге береді, т.б. Біріншісі өз орнына қайтып келгенде, келесі ойыншы жүгіреді. Ойын барлығы шеңбер бойымен жүгіріп өтіп, доп жүргізушіге оралғанша жалғасады. Ойынды тезірек аяқтаған команда жеңеді.

4. «Доптың артында».

Тапсырмалар. Беруді үйрету, допты екі қолмен кеудеден қағып алу, алаңды бағдарлау қабілетін дамыту, топ алдындағы жауапкершілікті дамыту.

Ойынның сипаттамасы. Балалар бірнеше командаға бөлінеді. Әр команда екі бағанға бөлінеді, олар бір-біріне қарама-қарсы 2-3 метр қашықтықта тұрады. Жүргізушіде доп бар. Белгіден кейін жүргізуші команда бойынша бағанда тұрған балаға қарсы допты береді және ол қарама-қарсы бағананың соңына дейін, яғни доптан кейін жүгіреді. Ұстаушы да допты қарсы тұрған адамға беріп, доптың соңынан барады. Ойын барлық ойыншылар орындарына оралғанша және доптар жүргізушілердің қолында болғанша жалғасады.

Нұсқаулар. Балалар допты өткізгеннен кейін қайда жүгіру керектігін тез түсінеді, егер доптан кейін немен қозғалу керек, допты лақтырған бағыт бойынша.

Допты дриблингке үйретуге арналған ойындар.

5. «Допты ұстаушы».

Тапсырмалар. Балаларды жүгіру кезінде оң және сол қолмен дұрыс қалыпта допты дриллингке үйрету, қозғалыс бағыты мен жылдамдығын өзгерту, адалдыққа, әділдікке тәрбиелеу.

Ойынның сипаттамасы. Доптары бар балалар ойын алаңында еркін қозғалады, олардың бірі жетекшілік етеді. Оның мақсаты допты дриблинг кезінде біреуге қолын тигізу. Егер ол сәтті болса, соққан жүргізуші, ал жүргізуші ойыншы болады.

Нұсқаулар. Бастапқыда жүргізуші рөлін мұғалім, кейінірек допты еркін басқаратын бала ойнайды.

Допты себетке лақтыру ойындары.

6. «Бес лақтыру».

Тапсырмалар. Балаларды себетке доп лақтыру, ұқыптылыққа, қимыл ұқыптылыққа тәрбиелеу, адалдыққа, әділдікке тәрбиелеу.

Ойынның сипаттамасы. Балалар қоржыннан 1,5-2 метр қашықтықта орналасады. Мұғалімнің белгісі бойынша барлық балалар доптарды себетке лақтырады. Көрсетілген әдіс бойынша себетке 5 есе жылдам түскен адам жеңімпаз атанады.

Допты қағып алу, беру және дриблингті қамтитын ойындар.

7. «Капитанға арналған доп».

Тапсырмалар. Ойында доппен әртүрлі қимылдарды қолдануды үйреніңіз, өз әрекетіңізді серіктесіңіздің әрекетімен үйлестіріңіз.

Ойынның сипаттамасы. Балалар екі командаға бөлінеді. Әр команда басқа команданың алаңының соңында сызылған шеңберде тұратын капитанды таңдайды. Балалар допты капитанына лақтырады, ал қарсыластар допты ұстап алып, капитанына беруге тырысады.

Нұсқаулар. Допты дриблинг жасауға, ойыншыға беруге болады, бірақ онымен жүгіре алмайсыз.

Қорытынды

Ашық ауадағы ойындар техникалық әдістерді жетілдіруге және тактика элементтерін жаттықтыруға бағытталған. Осы орайда олардың тәрбиелік мәні де сөзсіз.Ойын әрекеті тек физиологиялық және психикалық процестермен сипатталмайды.Ойын барысында есте сақтау, зейіннің тұрақтылығы, зейінін шоғырландыру және бөлу қабілеті дамиды.

Ойындар оқу міндеттерін шешуге кең мүмкіндіктер береді. Жағдайдың өзгеруі кезінде ойыншылар өзара көмек және өзара көмек көрсетеді. Өзін-өзі ұстау, тәртіптілік, төзімділік сияқты мінез-құлық қасиеттері дамиды. Ойын барысында батылдық, жігер, табандылық таныту керек.

Осылайша, ойын тәжірибесінің күші мен байлығы қозғалыс жаттығуларының маңызды элементі болып табылады және баскетбол спортын оқу кезінде баға жетпес пайда әкелуі мүмкін. Баскетбол жаттығуларына ашық ойындарды қосу жүктемені азайтуға, қатысқандар үшін сабақтан жағымды әсер қалдыруға және оларды келесі жаттығуларға дайындауға көмектеседі. Бала үнемі сабағыма қатысып, жарыстарға қатысып, қуанышымен, тәжірибесімен бөліссе, спорт мектебін бітіріп, басқа оқу орындарына түсіп, баскетбол ойнауды жалғастырса, онда менің ұстаздық миссиям аяқталды.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Уразбаев А., Валиев А., Қуатбеков Ш. Баскетбол / Оқу құралы. - Түркістан, 2018. – 305 б.

2. Құлназаров А.Қ., Жолымбетов Ө.Ш. Қазақша-орысша спорт терминдерінің түсіндірме сөздігі / Кітап. – Алматы, 2015. – 450 б.

3. Есіркепов Ж.М., Егізбаев Ж.Ә., Мұстафаев Е.Т., Ким А.В. Қимылды-қозғалыс ойындарды оқыту әдістемесі / Оқу-әдістемелік құралы. – Қызылорда, 2016