«Менің өмірлік таңдауым»

«Дамыған елдердегі ең басты қағидат мынандай  жұмыс адамды емес, адам жұмысты іздейді».

Н.Ә.Назарбаев

Жобаның өзектілігі

Бұл кезеңде кәсіби өзін-өзі анықтау процесі жеке даму сәті өте маңызды.Жеке қасиеттерін дұрыс таңдау арқылы жасөспірім мамандық талаптарына сәйкес келеді. Кәсіптік бағдар беру оқушыға кәсіби таңдау мәселесінде дұрыс шешім қабылдауға көмектесуіне талап етеді.

Жасөспірімдердің тұлғалық қалыптасуларына,өмірлік маңызды шешім қабылдауларына, мамандық таңдауда кәсіптік бағдар беруде сынып жеткші,мектеп психологы және әлеуметтік педагогттың көрсететін көмегінің маңызы зор.

Менің ойымша, осы кезеңде жасөспірімдерге кәсіптік бағдар беру өмірге лайықты өмір сүруге көмектесу үшін қарқынды түрде жүргізілуі өте қажет.

Психологиялық тұрғыдан дұрыс мамандық таңдауды жеңілдету үшін, оқушыларға мамандық әлемі туралы білуі керек, мамандықтардың мазмұны мен жұмыс жағдайлары, таңдалған қызмет саласы, мамандыққа сәкес қойылатын талаптарды білу,қызметкерге белгілі талап етілетіндігін жеткізу.

Өкінішке орай, бұл ақпарат үнемі іске асырыла бермейді, себебі маңызды кезеңде сауатты түрде көмек көрсету мен кәсіби дайындықтан өткен мамандар кездесе бермейді.

Осы таңдаудың негізінде жасөспірімнің кәсіби өзін-өзі анықтаудағы дайын болу критерийлерін тұжырымдау мүмкін болады.

• Мамандық туралы жеткілікті ақпараттану және оны алу жолдары. Аашық көрініссіз таңдалған мамандықтың мазмұны мен еңбек жағдайларын туралы еш хабарсыз бола тұра жасөспірім таңдау жасай алмайды.Бұл жағдайда ақпараттың жеткіліктілік көрсеткішінде кәсіптің талаптарын адамға нақты ұсыну, оны алудың нақты орны,осы мамандардың қоғамдағы қажеттіліктері болып табылады.

• Кәсіби мамандықты таңдаудың қажеттілігі.Мамандық таңдаудағы қалыптастыру көрсеткішінде- жасөспірімдердің кәсіби таңдауға деген қажеттіліктерінің,белгілі бір мамандық туралы қажетті ақпаратты алудағы белсенділігінің өздігінен айқын анықталуы мен өздерінің кәсіби жоспарын өз бетімен дайындаулар болады.

• Жасөспірімнің еңбек әлеуметтігіне деген сенімділігіөте маңызды рөл атқарады, яғни оған өмірлік құндылық ретінде қарайды.

• Әлеуметтік зерттеулерде анықталған бір жайт 15-17 жас аралығындағы жасөспірімдердің еңбекке деген көзқарастары кәсіби мамандықты таңдау қажеттілігімен тікелей өмірлік маңызы бар екенін көрсетеді.

• Жасөспірімдердің өзін-өзі тану дәрежесі. Оның зерттеуі қаншалықты тереңдіктекәсіби маңызды қасиеттері, оның таңдауының жарамдылығына байланысты болады.

• Түлектерге арналған кәсіби қолжетімді жоспар түрі.Мамандық таңдау таңдау түсінігінің бастысы болып-негізгі критерийлерінің бірі кәсіптік бағдарлау жұмысының тиімділігіболып табылады.Алайда бұл критерий тәуелсіз емес, бірақ мансаптық бағыттағы жұмыстың негізгі бағыттарын іске асырумен байланысты.

• Сенімділік көрсеткіші шеберлік болып табылады онда мамандыққа деген талап және тұлғаның дарындылығы яғни сол қызметті келешекте жалғастырудағыкәсіби маңызды қасиеттер.

• Кәсіптік бағдарлауға қатысу және мамандықты таңдауға негізделген көмек көрсету - бұл бір осы жоба бойынша ең маңызды аспектілерім.

Осы жобаның шеңберінде мен іс-шаралар кешенін ұйымдастыруды ұсынамын яғни кәсіптік таңдау үшін өмірлік позицияны қалыптастыруға бағытталғанәрекеттер. 2016-2017 оқу жылынан бастап үздіксіз кәсіптік бағыт-бағдар беру жұмысымен айналысамын.

ЖОБАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ;

Менің жобамның басты мақсаты:- түлектердің кәсіби дайындықтарын қалыптастыру, қызығушылықтарына қатысты мамандықты таңдауға көмектесу,бейімділік,жеке сипаттамалары мен қажеттіліктерін анықтау.

Бұл дегеніміз іс жүзінде түлектерге жалпы мамандықтар туралы білім беру,

атап айтқанда, олардың мүдделері мен бейімділігін қалыптастыруға көмектесу.

Кәсіптік бағдар беру бойынша жоба міндеттері:

1. жеке қасиеттерді дамыту қажеттілігіне сенімділік, болашақ мамандық алу үшін қажеттілікті,жеке мүдделер мен қоғамның қажеттіліктерін үйлестірудегі білікті қызметкерлерді тәрбиелеу;

2. жасөспірімдерге жұмыс және мамандықты таңдау үшін тәжірибелік сабақтарын өткізу, мамандықтар туралы ақпарат беру, шығармашылық семинарлар арқылы жеке тұлғаның шығармашылық қасиеттерін дамыту

3. Жасөспірімдерге кәсіби өзін-өзі анықтауда сараланған көмек, әрқайсысының ерекшеліктері мен денсаулықтарына қарай және қабілеттеріне қарау таңдауға көмек көрсету;

4. Жобаның өзі мобилденген және жаттығу оңай өзгереді, балалардың өтініштері негізінде, олардың белгілі бір мәселеге және қол жетімді уақытқа дайындайды.

ЖОБАНЫ ІСКЕ АСЫРУДЫҢ ЕРЕЖЕСІ

1. Ұйымдастыру кезеңі

• жобаны жүзеге асыру жоспарын құру және қатысушылармен таныстыру;

• Қызығушылықтарына қарай топ құру;

• Жоспарды жүзеге асыру мерзімдерін анықтау.

БАҒЫТЫ

• Жобаны іске асыру кезеңі /негізгі іс-шараларды жүзеге асыру/

• Жобаның тиімділігін анықтау үшін мониторинг жүргізу

ҚОРЫТЫНДЫ бөлім

• жұмыс тәжірибесін жалпылау және тарату,әдістемелік нәтижелермен алмасу,

• жобаның қызметін талдау,

• алынған нәтижелерді ескере отырып, жұмыстарды орындауды жоспарлау,

ЖОБАНЫҢ МАЗМҰНЫ

Тақырыптық іс-шара жоспары

1. «Мамандық таңдауда алғашқы көмек көрсету» /жасөспірімдер мен олардың ата-аналарынан сауалнама жүргізу/, кәсіби және жеке өзін-өзі анықтау мәселелеріне қатысты алғашқы ақпараттарды жинау,

2. «Мен мамандықты қалай таңдаймын» /кеңес беру/ ақпараттық және еркін жоспарлауға жасөспірімдердіің ішкі дамуына ықпал ету,реттеу олардың кәсіби жоспарлары мен мүдделерін жүзеге асыру.

АҚПАРАТТЫҚ-ПРАКТИКАЛЫҚ БЛОК

1. Кәсіптік бағыт-бағдар, мамандық, мамандандыру,қызмет деген ұғымдармен таныстыру /пікір талас/

2. «Кәсіби болашақ және қоғамдағы ұстаным» /викториналық сұрақтар,сауалнамамен бірге/Жасөспірімдерге өз кәсіби мамандарын анықтауға көмектесу нақты бағыт беруге көмектесу

3. Кәсіптер әлемі және оларға жасалған талаптар, Әлемдегі кәсіптердің алуандығы туралы балалардың ойлау қабілеттерін кеңейтіп, деңгейін көтеріп кәсіптік жұмыс әлеміне бағдарлау,

4. «Өмірдегі бір күн ... өмірдегі арман» /шығарма/ оқушылар өздерінің таңдауын және болашаққа қатысты идеяларын ашудағы шығармашылық жұмыс.

5. «Айналамыздағы кәсіпкерлер» /сұрақ жауап/ Кәсіптерге қызығушылықты дамыту

6. «Этикет еліне саяхат» (іскерлік этикеттің білгірлер турнирі)Әр түрлі кәсіптегі өзіне сәйкес этикалық және моральдық қасиеттерді тәрбиелеуге жәрдемдесу.

7. «Менің ата-анамның мамандықтары» /шығармашылық шеберхана/ Шығармашылық қабілеттерін жариялауға мақалалар, өлеңдер туралы жазуата-аналарының мамандықтары, фотоконкурсқа қатысу, сондай-ақ театрландырылған көрініс көрсету

8. «Экономика, нарық, маман» /брейн-ринг/Жасөспірімдерді нарық тарихымен кәсіпкерлікпен таныстыру.

9. «Маңызды кәсіп» /саяхат/жасөспірімдерді Балқаш қаласының мамандықтармен таныстыру

10. «Жұмысқа қалай орналасуға болады?» /іскерлік ойын/Мақсатқа жету үшін кедергілерді жеңу қабілетін дамытуға жәрдемдесу, ақпараттық кеңістікті қалыптастыру,

11. «Мен және мамандық әлемі»/тренинг/

12. «Ең үздік мамандық мен таңдаған мамандық!» /шығармашылық шеберлік/ Жоба барысында алынған ақпаратты қорытындылау.

ЖОБАНЫҢ РЕСУРСТАРЫ

• Ақпараттық және жарнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету,

• Материалдық-техникалық жабдықтауды пайдалану,

ЖОБАНЫҢ ӘСЕРІН БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ

Жобаның тиімділігін бағалау критерийлері сандық және сапалық болуы

САНДЫҚ

• Жасөспірімдерді мансапқа бағытталған іс-шараларға тарту. Жобаға қатысушылардың жоспарға және іс жүзіне сәйкес пайызын шығару;

• мансапқа бағытталған іс-шаралар саны, пайызбен қатынасы;

• жобаны іске асыру бойынша ақпараттық-әдістемелік жұмыстар саны, ақпараттық-әдістемелік материалдарды тарату;

САПАЛЫҚ

• оң нәтиже беру, жобаның қызметі туралы кері байланыс;

• білім беру үдерісін кәсіби қызметтегі өмірдің қалыптасуына бағыттау;

• қатысушылардың қызметтік талдауын жасау.

Пайдаланылған әдебиет тізімі:

1. Мектеп психологы №1 «Кәсіби сапа жәрмеңкесі»Шадура А:2011

2. Мектеп психологы №2 «Кәсіптік қоғамдастық кімге және не үшін қажет» Мардер Л: 2011

3. Мектеп психологы №2«Дело мастера боится» /Ярошук Н: 2011

4. Мектеп психологы № 6 «Мамандық сынауы» / Шахова Е., Орлова О: 2011