Шакабаева А.Е.

«QAMQOR» мүгедектерді

медициналық-әлеуметтік

қолдау» ҚБ логопед-дефектолог

Семей қаласы Айбай облысы

МҮМКІНДІГІ ШЕКТЕУЛІ БАЛАЛАРДЫҢ ҚОЛДАРЫНЫҢ ҰСАҚ МОТОРИКАСЫН ҮЙ ЖАҒДАЙЫНДА ДАМЫТУ

ДАМЫТУДЫҢ ӘДІС ТӘСІЛДЕРІ

Қолдың ұсақ моторикасы тікелей баланың сөйлеу қабілетіне әсер ертетіндігн дүние жүзі нейропсихологтары зерттеп анықтап қойған.

Бала кішкентай кезінен бастап кез келген затты қолмен сипап сезіп көруге дағдыландырған жөн. Себебі саусақтың ұшында миллиондаған нерв рецепторлары орналасқан. ежелден атам қазақ баланың қолмен тамақ алып жеуіне неліктен көңіл бөлегндігі осыдан айдан анық түсінуге болады. Мен «QAMQOR мүгедектерді медициналық-әлеуметтік қолдау» ҚБ-де логопед-дефектолог маманы ретінде бұл мәселеге көп көңіл бөлемін.

Өз тәжірибемде тәрбишілерге, ата-аналарға саусақ ойындарын, сергіту жаттығуларына, , барлық ұйымдастырылған оқу іс - әрекеттері үстінде үнемі пайдалануды ұсынып отырамын. Нәтижесінде балалардың тілі, қимыл, қозғалысы мен икемділігі айтарлықтай дами бастайды.

Мүмкіндігі шектеулі балалардың тіл кемістігі жиі кездеседі, жалпы жіне ұсақ моторикасы нашар дамыған, қарапайым қимыл қозғалыс дағдылары жастарына сай қалыптаспаған болып келеді. Өзімнің жұмысым барысында міндетті түрде қолдың ұсақ моторикасын дамытудан бастаймын.

Қазіргі кездің балаларында жалпы моторлық артта қалушық байқалады екен. Ойлап көріңізші, тіпті қазіргі балабақшадағы балалардың ешбірінде баулы аяқ киім кездеспейді. Бау байлауды үйрету ата- анаға да, тәрбиеші ге де қиындық туғызатын болса керек.

Жалпы моториканың дамуының аздығын, соның ішінде қол қимылының аздық себебін зерттей келе қазіргі заманғы барлық баланың жазуға дайын еместігі немесе тілінің дамуында бір ақау бар екендігі анықталды. Осыдан келе мынадай қорытынды шығаруға болады: егер тілінің дамуында ақау болса, онда бұл ұсақ моториканың мәселесі.

Үй жағдайында ұсақ моториканы дамытудың бірнеше әдістерін тізіп шығуды жөн көріп отырмын:

1. Күріш пен қара шымықты бір ыдысқа араластырып балаға екіуін екі бөлек ыдысқа іріктеп салуды үйрету.

2. Макарон өнімдерін бауға тізіп, моншақ жасау.

3. Ыдысқа сусабын немесе балалар жуынатын сұйық сабын қосылған суды көпіртіп, ыдыстың түбәне ұсақ ойыншықтарды салып қойып, баланың өзіне сипап - сезу арқылы ойыншықтарды табу.

4. Кез келген сусынның құтысының қақпағын ашып-жабу.

©Шакабаева А.Е., 2023