Мұнай өндірісінің қалдықтарынан кұрылыс материалын алудың тиімді жолдары

Қазақстан Республикасының білім және

ғылым министрлігі

Сайрам ауданының білім басқармасы

№ 103 жалпы орта мектебі

Инновациялық идеялар мен

жобалар байқауына

Мұнай өндірісінің қалдықтарынан кұрылыс

материалын алудың тиімді жолдары

1 0^«а» сынып оқушысы: Нұртай Ақереке Сайфуллақызы

Ж етекшілері: Құтжанова Асқан Нұртайқызы,

Кадиракынова Гулбану Несіпбекқызы

Мазмұны

Тезис ...............................................................................................................2

Кіріспе.............................................................................................................4

Жалпы жоба жайлы мәліметтер...................................................................5

Қолданылған әдебиеттер тізімі.....................................................................6

Тезис

10 ^<<А>> сынып оқушысы : Нұртай Ақерке Сайфуллақызы

Жоба жетекшілері:Құтжанова Асқан Нұртайқызы,

Кадиракынова Гулбану Несіпбекқызы

Баяндама тақырыбы:Мұнай өндірісінің қалдықтарынан кұрылыс

материалыналудыңтиімдіжолдары

Тақырыптың мақсаты :

Қазақстандағы ірі өндіріс салалары қалдықтарының, мәселен, мұнай өңдеу зауытының қалдығы - мұнай шламы мен мұнай-битум жыныстарын агломерациялық әдіспен кешенді өңдеудің физикалық-химиялық және экологиялық негіздерін жасау, мұнай-битум жыныстары мен жергілікті саз топырақ қосылып күйдірілген аглопориттің физика-химиялық және физика-техникалық қасиеттерін зерттеу.

Зерттеу жұмыстарыныц мақсатын орындау үшін мынадай міндеттер қойылды:

Шымкент мұнай өңдеу зауытының қалдығы - мұнай шламын және Ақтөбе «Жаңажол» АҚҚ-ның мұнай-битум жыныстарының қоршаған ортаға зиянды әсерлерін қарастыру;

аталған өндірістік қатты қалдықтардың түзілу жолдары мен олардың экологиялық жағдайына сипаттама беру;

- қоршаған ортаның өндірістік қалдықтармен ластануының әлеуметтік-экологиялық жағдайын анықтау;

пайдаланылған өндірістік қалдықтардың химиялық және минералдық құрамына талдау жасау және оның физика-химиялық қасиеттерін анықтау;

- мұнай өңдеу зауытының қалдығы - мұнай шламы мен мұнай-битум жыныстарын агломерациялық жолмен күйдіру арқылы жылу сақтағыш материалы - аглопорит және аглопорит қиыршағын алудың жарамдылығын анықтау және аталмыш өндіріс қалдықтарын өңдеудің тиімді жолдарын қарастыру;

өндіріс қалдықтарын агломерациялық өңдеу арқылы залалсыздандырудың экологиялық және экономикалық тиімділігін анықтау.

Тиімділігі

Жасанды қуысты толтырғыштар, басқа да бір құрылыста пайдаланылып жүрген қабырғалық материалдарға қарағанда беріктілігі жағынан 1,2-7 МПа жоғары көрсеткішке ие. Керамзит пен аглопорит төменгі тығыздыққа ие 350-760 кг/м , сол себепті оларды жылусақтағыш, конструктивті, конструктивті жылусақтағыш материалдар қатарына жатқызады. Аглопорит өндірісінде шикізат есебінде кең ауқымды қалдықтарды қолдануға болады, олар: ЖЭО-ның күлі, шлактар, көмір кен байыту қалдықтары және т.б. Сол себепті керамзит пен аглопориттен бұйымдар жасау кең көлемді құрайды. Ол құрылыс материалдарының жаңаруы мен дамуына және бағасының да қолайлы болуына әсер етеді. Сондықтан сапасыз сазды шикізат пен өндіріс қалдықтарын қосып сапалы өнім алу үшін, әртүрлі қоспалар кеңінен қолданыстабады
Аглопориттен қалыңдығы жұқа, бірақ жылусақтағыш қасиеті жоғары қабырғалық панельдер алуға болады.

Өткізілген зерттеу нәтижелері көрсеткендей аглопорит өндіру технологиясында мұнай-битумды жынысты пайдалану, көмір шығынын 70 %-ға азайтатынын көрсетті.

Дәстүрлі аглопорит және керамзит өндірісінде табиғи қорлар (көмір (жоғары мөлшерде), топырақ) шикізат ретінде, ұсынылған жұмыста шикізат орнына өндіріс қалдықтары (мұнай өндірісінің қалдықтары: мұнай шламы мен мұнай-битум жыныстары, көмір қалдығы) пайдаланылды.

Кіріспе

Қазақстан Республикасының экологиялық кодексінің «Өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу кезіндегі экологиялық талаптар» туралы 42-тарауының 291-бабында қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты кәсіпорындарды, ғимараттарды, кұрылыстарды, құрылыс-жайлар мен өзге де объектілерді салу және пайдалану кезінде мынадай экологиялық талаптар орындалуы тиіс:

- қалдықтардың санын азайту мақсатында оларды орналастыру
нормативтерінің жобаларын әзірлеуге;

- ең жаңа ғылыми-техникалық жетістіктер негізінде қалдықты аз шығаратын технологиялар мен қалдықтардың құралуын төмендету жөніндегі ұйымдастыру шараларын енгізуге;

- қалдықтар орналастырылған объектілердің аумақтарында қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізуге міндетті.

Осыған байланысты, минералды шикізаттар қалдықсыз кешенді түрде өңделуі тиіс те, ал егер қалдық түзілген жағдайда, оларды өңдеу негізгі өндіріс қүрамында болуы керек.

Өкінішке орай, күні бүгінге дейін қалдықсыз технологияны біртіндеп өндіріске енгізу бағдарламалары толық іске аспай, бұл проблеманы қоршаған ортаны залалсыздандыру мақсатымен ұштастырып жүзеге асыру жолында үлкен қиындықтар туып отыр. Себебі бұл саланың, қазіргі кездегі экономикалық қиыншылықтарға байланысты өкімет тарапынан шұғыл шешім табуы кешеуілдеуде.

Ғылыми жұмыстың бастапқы бөлігін жүргізуге негіз болған Оңтүстік Қазақстан облысы Шымкент қаласындағы мұнай өңдеу зауытынан шығарылатын мұнай шламының мөлшері:

6 млн. т-дан астамжинақталған.

Сондықтан, мұнайсіңгентопырақты, яғнимұнай-битум

жыныстарыннегізгішикізатретінде, оғанмұнай шламы мен көмірмайдасынотынорнынақосыпқайтаөңдеп, кәдегежаратумақсатындаагломерациялықпештеаталмышқалдықтардыкүйдіріп, аглопориталужолдарынғылымитұрғыданзерттеу -тақырыптыңқоғам мен мемлекетімізгеқажеттіөзектітақырыпекендігінайқындайды.

Жоба жайлы мәліметтер

Өзекті мәселе:Жан-

жақтызерттеулернәтижесіндемұнайөндірісініңқалдықтарынэкологиялықтиімдіагломерациялықәдіспенөңдеутехнологиясыжасалынды. Өйткені,

бұл

Қазақстандағыэкологиялықөткірөзектімәселелерқатарындаболғандықтан, олардыөңдеугеәдеттегімұнайдыөңдеудеқалдықкөптүзілуісебептіқолданылыпжүргентехнологиялықәдістерэкологиялықтұрғыданжарамсызболыптабылады.

Мұнай шламы мен мұнай-битум

жыныстарынагломерациялықөңдеудіңнегізгіартықшылығы –

күйдіруүрдісініңжоғарыжылдамдықпенжүретіндігінен, мұнайөңдеуқалдықтарынөңдеуөнімділігіартып, қалдыққұрамындағыотынныңжануыменбіргежанукинетикасынанықтауменбіргемемлекеттік стандарт

талаптарынасайаглопориталумүмкіндігінеқолжеткізеді.

Мен өз елімнің экологиясын жақсартуға үлесімді қосқым келеді.Болашаұтағы арманым жүзеге асуы үшін мен көп ізденіп іліммен білімге бет бұруым қажет. Білімді азаматша болып өз еліме қол таңбам қаларлықтай қызмет етсем деген сенімдемін.

Менің сіздерге ұсынғалы отырған жобам мұнай өндірісінің қалдықтарынан кұрылыс материалын алудың тиімді жолдары.

Жүзеге асырылу кезеңі: Жобаның жоспары мен шынайы іске асырылу кезеңі бойынша жұмыс 2014 жылда, яғни 1 жылдың ішінде орындалып, жүзеге асу қажет. Төменде 2014 жылы 3 тоқсанға бөлініп, жобаның жүзеге асырылу жағдайлары көрсетілді:

1. мұнай шламы мен мұнай-битум жыныстарын күйдіру қондырғысының тәжірибелік қондырғысын дайындау - 2014 жылдың 2-тоқсанында орындалу жоспарлануда;

2) Мұнай өндірісінің қалдықтарын агломерациялық күйдіру нәтижесінде құрылыс материалы - аглопорит және аглопорит қиыршақтарын алу - 2014 жылдың 3-тоқсанында;

2. Ал, алынған құрылыс материалының химиялық және рентгенограммалық сапалық талдануы - 2014 жылдың 4-тоқсанына жоспарланды.

3.Аглопорит және аглопорит қиыршақтарын екіншілік ресурс ретінде алу мақсатында тәжірибелік жұмыстар нәтижесінде тиімді параметрді ұсыну жағдайы 2015 жылдың 1- тоқсанында жүзеге асырылады деп күтілуде.

Пайдаланғанәдебиеттер

1.«Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру -мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» /2008 жылғы Елбасының Қазакстан халкына Жолдауы./ Астана, 2008 ж.2014 Жолдау

2.Экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы // Егемен Қазақстан (10.12.2003 ж.). – Алматы, 2003.

3.Құтжанова А.Н., Дәрібаев Ж.Е., Шевко В.М. Күлдендайындалғантүйіршікдағымұнайшламыныңжанукинетикасынаәсері // Қ.А Ясауиатындағы ХҚТУ Хабаршысы. – Түркістан, 2003. – 87-91 б.

4.Құтжанова А.Н., Дәрібаев Ж.Е., Шевко В.М. Күлден дайындалған түйіршіклардағы мұнай шламының жану кинетикасына әсері // Қ.А. Ясауи атындағы ХҚТУ Хабаршысы. – Түркістан, 2003. – 87-91 б.

5.Дәрібаев Ж.Е., Құтжанова А.Н., Дәрібаева Н.Г. Кентау ЖЭО қалдығыныңкоршағанортағазияндыәсеріжәне оны өндірістікжолменөңдеуәдістері // Түркістанаймағыныңэкологиялықпроблемалары:Халықаралықғылыми конференция. Қ.А. Ясауиатындағы ХҚТУ. –Түркістан, 2002. – 299-302б.

6.Құтжанова А., Дәрібаев Ж., Шевко В. Жылу энергетика өндірісініңқалдығыкүлденжасалғантүйіршікқұрамындағыотыныңжанукинетикасы // Қазақстан өнеркәсіптері. – Алматы, 2004. – № 5(26). – 95-98 б.

7.Құтжанова А.Н., Дәрібаев Ж.Е., Шевко В.М. Мұнай шламы қосылыпдайындалғантүйіршікқұрамындағыотынныңжанукинетикасынзерттеу // Қ.И. Сәтбаеватындағы ҚАЗ ҰТУ Хабаршысы. – Алматы, 2004. – № 3(41). – 43-45 б.

8.Құтжанова А.Н., Дәрібаев Ж.Е., Шевко В.М. Жылу энергетика өндірісініңқалдығы – күлденаглопоритжасаутехнологиясы // Сәтбаев Қ.И. атындағы ҚАЗ ҰТУ Хабаршысы. – Алматы, 2004. – № 5(43). – 18-20 б.