Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Мәдениеттану 3 курс студенті Қайсарқызы Аяулым

Музей- мәдениет айнасы

Музей – бұл тек көне жәдігерлерді жинақтайтын орын ғана емес, ол – халықтың тарихын, мәдениетін, рухани байлығын танытатын, өткен мен бүгінді жалғайтын маңызды мекеме. "Музей" сөзі грек тілінен аударғанда “музалар мекені” деген мағынаны білдіреді. Яғни, бұл – ғылым, өнер және тарихпен тығыз байланысты қасиетті орын. Музей – ұлттың жады, ұлттық рухтың куәгері.

Қазақстанда қазіргі таңда 200-ден астам музей жұмыс істейді. Олар мемлекеттің мәдени, тарихи, рухани мұрасын сақтап, халыққа насихаттауда үлкен рөл атқарады. Музейлердің барлығы бірдей емес, олардың қызметі мен бағытына қарай бірнеше түрге бөлінеді.

Тарихи музейлер – елдің өткені мен тарихи даму жолын таныстырады. Оларға мысал ретінде Астана қаласындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық музейін келтіруге болады. Бұл – еліміздегі ең ірі және заманауи музей. Өлкетану музейлері – белгілі бір өңірдің табиғаты, халқы, тұрмысы туралы мәлімет береді. Мысалы, Шымкент қалалық тарихи-өлкетану музейі. Ал мемориалдық музейлер – белгілі тұлғаларға арналып ашылады. Абайдың, Мұхтар Әуезовтің, Сәкен Сейфуллиннің музейлері осы санатқа жатады.

Сондай-ақ, көркемөнер музейлері мен ғылыми-техникалық бағыттағы музейлер де бар. Мысалы, Алматы қаласындағы Әбілхан Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музейі – Қазақстандағы ең бай көркемсурет қоры бар орын. Ал техникалық музейлер балалар мен жастардың ғылымға деген қызығушылығын арттыруда маңызды рөл атқарады.

Музейдегі өндірістік тәжірибе – жоғары оқу орындарының студенттері үшін үлкен мүмкіндік. Бұл кезеңде студент теориялық білімін іс жүзінде қолдануды үйренеді. Олар экскурсоводпен бірге жұмыс істеп, келушілерге экскурсия жүргізуді, жәдігерлерді тіркеуді, сипаттауды, архивпен жұмыс істеуді, қордағы құжаттарды сақтауды меңгереді. Сонымен қатар, музей қызметкерлеріне көмек көрсетіп, түрлі мәдени шараларды ұйымдастыруға белсене қатысады.

Музейде өткізілетін іс-шаралар өте алуан түрлі. Атап айтқанда, тарихи тақырыптағы көрмелер, мерейтойлар мен мерекелерге арналған шаралар, ашық сабақтар мен шеберлік сағаттар, ғылыми кездесулер, танымдық ойындар, викториналар мен экскурсиялар ұйымдастырылады. Соңғы жылдары онлайн форматтағы іс-шаралар да жиі өткізіледі. Мұндай шаралар жас ұрпақтың білімін тереңдетіп, музейге деген қызығушылығын арттырады.

Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік музейі – еліміздегі ең ірі және маңызды мәдени мекемелердің бірі. Бұл музей Қазақстан халқының бай тарихын, этнографиясын, археологиясын, өнері мен рухани мұрасын сақтау, зерттеу және таныстыруда үлкен рөл атқарады. Музей Алматы қаласында орналасқан және жыл сайын мыңдаған қонақтарды, зерттеушілерді, оқушылар мен студенттерді қабылдайды.

Мен осы музейде мәдениеттанушы мамандығы бойынша өндірістік тәжірибеден өттім. Бұл тәжірибе мен үшін өте құнды әрі танымдық болды. Музей қызметімен танысу барысында мен мәдени мұраны сақтау мен насихаттаудың күрделілігін, жүйелі түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстарын және көпшілікпен жұмыс істеудің маңызын терең түсіндім.

Тәжірибе барысында мен келесі бағыттарда жұмыс істедім:

• Экспонаттарды сипаттау, каталогқа енгізу және музейлік қор жұмысымен танысу;

• Экскурсиялар ұйымдастыруға және өткізуге көмек көрсету;

• Тақырыптық көрмелерді безендіру және материалдар дайындау;

• Балалар мен жасөспірімдерге арналған мәдени-ағартушылық іс-шараларға қатысу.

Музейде өткізілген ашық сабақтар, тарихи-мәдени дәрістер мен уақытша көрмелер арқылы мен теориялық білімімді нақты практикамен ұштастырдым. Әсіресе, әрбір жәдігердің артында тұтас бір тарих жатқанын сезіну – мәдениеттанушы үшін баға жетпес тәжірибе болды.

Қорытындылай келе, Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік музейінде өткен өндірістік тәжірибем мен үшін кәсіби және рухани тұрғыда үлкен мектеп болды. Бұл тәжірибе менің мәдениеттанушы ретінде қалыптасуыма, болашақ мамандық жолымды тереңірек ұғынуыма, мәдениетке деген құрметімнің артуына әсер етті. Музей – бұл тек өткенді сақтайтын орын емес, ол – ұлт руханиятының тірегі, болашаққа бағдар беретін мәдени кеңістік.