Оқу бағдарламасы

ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ
Оқу бағдарламасы
(орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында)
Негізгі орта білім (5-9 сыныптар)

Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптары үшін «Дене
шынықтыру» пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
1. Түсіндірме жазба
1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080
қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта
білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. Оқу бағдарламасы оқушылардың жас ерекшеліктерінің танымдық
мүмкіндіктеріне сәйкес әр оқу пәнінің/сабақтың мазмұны мен білім, білік,
дағдыларының көлемін анықтайтын оқу-нормативтік құжат болып табылады.
3. Оқу бағдарламасы оқыту үдерісін оқушылардың пән салалары
бойынша білім мен біліктерді саналы түрде меңгеруі үшін әр пәннің
әдістемелік әлеуетін қолдануға, оқу, жоба, зерттеу іс-әрекеттері тәсілдерін
меңгеру арқылы дербестігінін дамытуға, әлеуметтік-мәдени кеңістікте орнын
таба білуі үшін біліктерді меңгеруге бағыттайды.
4. Оқу бағдарламасында оқу-нормативтік құжаттың дәстүрлі міндеттері
заманауи мектепте білім беру үдерісін ұйымдастырудың инновациялық
тәсілдемелерімен үйлесімді сабақтасқан. Оқытудағы тәсілдемелер пән бойынша
оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын құруда негізгі бағдарлары
болып табылады. Құндылықтық-бағдарлық, іс-әрекеттік, тұлғалық-бағдарлық,
коммуникативтік тәсілдемелер білім берудің классикалық негізі ретінде оқыту
мақсаттарының жүйесі мен білім беру үдерісі нәтижелерінің басымдылығын
арттыру үшін қолданылады, бұл оқу бағдарламасының жаңа құрылымында
көрініс тапты.
5. Қазіргі кезеңде оқушының өз бетімен білімге ие болу барысында оның
белсенді іс-әрекетін ұйымдастыру оқу үдерісіне қойылатын негізгі талаптардың
бірі болып табылады. Бұл тәсілдеме пәндік білімді, әлеуметтік және
коммуникативтік дағдыларды ғана емес, сонымен бірге өзінің жеке мүдделері
мен болашағын сезінуге, сындарлы шешімдер қабылдауына мүмкіндік беретін
тұлғалық қасиеттерді де меңгеруге ықпал етеді. Мұғаліммен бірлесіп
шығармашылықпен айналысу және серіктес, кеңесші ретінде мұғалімнің
қолдауы кезінде оқушының белсенді танымдық қабілеті тұрақты сипатқа ие
болады.
6. Тұлғалық-бағдарлық білім беруді осындай сипатта жақсарту білім
беру үдерісіне барлық қатысушылардың өзара қарым-қатынасында
өктемшілікке жол бермей, ынтымақтастығы үшін алғы шарттарды құрайтын
оқытудың алуан түрлі интерактивті әдістерін қолдану кезінде мүмкін.
Диалогтік және рефлексивті технологияларды қолдану оқушылардың жоба
және зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруымен сабақтасады. Оқу үдерісін
ұйымдастырудың барлық инновациялық тәсілдемелері оқытуды білім, идеялар
және іс-әрекет тәсілдерімен белсенді түрде алмасуды көздейтін оқушының
шынайы шығармашылық үдерісіндегі қарым-қатынас моделіне айналдырады.
Нақты пәннің оқу бағдарламасы жергілікті сипаттағы материалдарды
(нысандар, кәсіпорындар, ақпарат көздері) пайдалануға бағытталған оқу-

2

жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастыру арқылы танымдық және әлеуметтік
тұрғыдан оқушының белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. Осы пәннің оқу
мақсаттары аясында жүзеге асырылатын тәрбиелік сипаттағы жоба жұмысын
ата-аналармен, жергілікті қауымдастық өкілдерімен бірлесе отырып,
ұйымдастыруға болады.
7. Әр пәннің оқу бағдарламаларында үш тілде білім беруді жүзеге асыру
қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты оқушылардың
сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде
ұйымдастыру қарастырылған. Көп тілді оқу ортасын құрудағы әр пән қосқан
үлесі үш тілде білім беру саясатын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Тіл
үйретудің негізі болып табылатын коммуникативтік тәсілдеме әрбір оқу пәнінің
түрлі оқу жағдаяттарында білім және білікпен алмасу, тілдік және сөйлеу
нормалары жүйесін дұрыс қолдану сияқты әдіс-тәсілдері арқылы оқушылардың
сөйлеу әрекеттерін дамытудың жетекші қағидаты ретінде қарастырылады.
8. Пән мазмұнын меңгеру және оқу мақсаттарына қол жеткізу үдерісінде
оқушылардың ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, атап айтсақ:
қажетті ақпаратты іздеу, өңдеу, алу, құру және көрсету, ақпараттар және
идеялармен алмасу үшін бірлесіп әрекет ету, жабдықтар мен қосымшаларды
кең ауқымда қолдану арқылы өз жұмысын бағалау және жетілдіру сияқты
қолдану дағдыларын дамыту үшін алғышарттар/жағдайлар жасау керек.
9. Оқу бағдарламасында оқу пәнінің мазмұнын анықтаудың негізі болып
табылатын оқыту мақсаттарының жүйесі түрінде ұсынылған күтілетін
нәтижелері қалыптастырылған. Мазмұны тұрғысынан оқу бағдарламалары
оқушыны өзін-өзі оқыту субьектісі және тұлғааралық қарым-қатынас субьектісі
ретінде тәрбиелеуде нақты оқу пәнінің қосатын үлесін айқындайды. Оқу
бағдарламалары білім беру құндылықтарының өзара байланысы мен өзара
шарттылығына негізделген тәрбиелеу мен оқытудың біртұтастығы қағидатын
және нақты пәнді оқыту мақсаттарының жүйесі бар мектепті бітіргеннен
кейінгі нәтижелерін іске асыруға мүмкіндік береді. Оқу бағдарламаларының тек
пәндік білім мен білікке ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды дағдылардың
қалыптасуына бағыттылғаны оның ерекше өзгешелігі болып табылады. Оқыту
мақсаттарының құрастырылған жүйесі: білімді функционалдық және
шығармашылық қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу,
ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым-қатынас
жасаудың түрлі тәсілдерін қолдану, топпен және жеке дара жұмыс істей алу,
мәселелерді шешу және шешімдер қабылдау сияқты кең ауқымды дағдыларын
дамытуға негіз болады. Кең ауқымды дағдылар оқушының мектептегі білім алу
тәжірибесінде де, келешекте мектепті бітіргеннен кейін де жетістігінің кепілі
болып табылады.
10. Экономикадағы заманауи инновациялар, еңбек нарығындағы
өзгерістер оқушылардың күрделі міндеттерді шешу үшін немесе оларды
шешудің жаңа тәсілдерін табу үшін жағдаятқа, идеялар мен ақпараттарға
талдау жасау және бағалауға, алған білімі мен тәжірибесін жаңа идея мен
ақпаратты жинақтау үшін шығармашылық қолдануға мүмкіндік беретін

3

дағдылар жиынтығын меңгеру қажеттілігіне себепші болады. Жігерлілік,
алғырлық, өзгерістерге дайындығы, байланысқа бейімділігі сияқты тұлғалық
қасиеттер өзекті болып отыр.
11. Нақты пән бойынша күнделікті білім беру үдерісінің мазмұны оқу
мақсаттарына бағынады және оқушылардың меңгерген білім, білік және
дағдыларын кез келген оқу үдерісінде және өмір жағдаяттарында
шығармашылықпен пайдалану даярлылығын қалыптастыруға, жетістікке қол
жеткізуде қажырлылықты дамытуға бағытталған, өмір бойы білім алуға
ынталандырады.
12. Кең ауқымдағы дағдылармен бірлікте жеке қасиеттердің дамуы:
«қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік», «құрмет»,
«ынтымақтастық», «еңбек пен шығармашылық», «ашықтық», «өмір бойы білім
алу» сияқты білім берудің басты құндылықтарына оқушыларды
дағдыландырудың негізі болып табылады. Бұл құндылықтар оқушының тәртібі
мен күнделікті іс-әрекеттерін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдары
болуы тиіс.
2. «Дене шынықтыру» пәнінің мақсаты мен міндеттері
13. Қимыл-қозғалыс, сондай-ақ оны дамыту тұрғысынан алып қарағанда,
«Дене шынықтыру» пәні білім беру бағдарламасының басты міндеті болып
табылады. Себебі дене шынықтыру оқушының ағзасын дамытуға және оның
физикалық белсенділігін қамтамасыз етуге бағытталған бірден-бір пән.
Оқушылар түрлі жаттығуларды орындауға, физикалық қабілеттерін дамытуға
және жетілдіруге мүмкіндік беретін жан-жақты құрастырылған оқу
бағдарламасы арқылы аталған міндетке қол жеткізуге болады. Нәтижесінде
оқушының бойында дене шынықтыру жаттығуларының адам ағзасына тигізетін
оң әсері туралы білім жүйесі қалыптасады.
14. Ағзаның бүкіл жүйелерін дамыту, барлық физикалық қасиеттерін
жетілдіру – дене шынықтыру пәнінің басты мақсаты. Дене шынықтыру пәнінің
жеке тұлғаны тәрбиелеуде алатын орны ерекше. Ол оқушының физикалық
дамуына, сондай-ақ әлеуметтік, дербес және рухани қасиеттерін
қалыптастыруға ықпал етеді. Мектептің білім беру жүйесінің құрамында бола
отырып, дене шынықтыру оқушыларда салауатты өмір салтын қалыптастыруға
бағытталған. Осындай жол арқылы болашақта салауатты әлеумет
қалыптастыруға болады. Осы мақсатты жүзеге асыру аясында жалпы орта білім
беретін мектептердің оқушыларына арналған бұл бағдарлама келесі міндеттерді
шешуге бағдарланады:
1) тән мен жан саулығының
негізін қалайды, бұл
тұлғаның
қалыптасуына және әлеуметтік дағдыларының дамуына ықпал етеді;
2) оқушыларды тән және жан саулығын нығайту маңыздылығыг түсінуге
ынталандырады;
3) дене шынықтыру және спорт саласындағы теориялық білімді
қалыптастыруға және практикалық дағдыларды дамытуға ықпал етеді;

4

4) оқушылардың төзімділік, жылдамдық, күш, ептілік және иілгіштік
секілді қимыл-қозғалыс дағдылары дамытады;
5) оқушылардың
патриоттық
сезімдерін,
жалпыадамзаттық
құндылықтарын, коммуникативтік дағдыларын тәрбиелейді және дамытады;
6) оқушыларды салауатты өмір салтын сақтауға, бойға сіңірген
дағдыларын болашақта қолдануға ынталандырады;
7) оқушылардың
бойында
дене
тәрбиесінің
жалпыадамзаттық
мәдениеттің бір бөлігі екендігі туралы түсінікті қалыптастырады.
15. «Дене шынықтыру» пәнін оқу-үйрену оқушыларға:
1) пән бойынша игерген білім, біліктілік және дағдыларын күнделікті
өмірде қолдануға;
2) өзінің
физикалық
дамуын
жетілдіруде
қимыл-қозғалыс
құзыретттіліктерін жақсарту қажеттіліктерін бағалауға;
3) адамгершілік қасиетін дамытудың маңыздылығын түсінуге және әділ
бәсекелестік пен өздерін үздіксіз жетілдіру қажеттілігін сезінуге;
4) жеке бас гигиенасын сақтау маңыздылығы мен қажеттілігін түсінуге;
5) дене жаттығуларының адамның физикалық және энергетикалық
жүйелеріне әсерлерін білуге;
6) өзінің және өзгелердің физикалық жағдайын бағалауға;
7) сын тұрғысынан және шығармашылықпен ойлану, қиындықтарды жеңе
білу мен қарым-қатынас орната білу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.
3. Оқыту процесін ұйымдастырудаға педагогикалық әдіс-тәсілдер
16. Құндылықтарға бағытталған ұстаным:
1) оқытудағы құндылықтарға бағытталған ұстаным – ол оқу әрекетін
белгілі бір құндылықтар тұрғысынан ұйымдастыру және жүзеге асыру,
нәтижелерге қол жеткізу және пайдаланудың тәсілі. Құндылыққа бағытталған
ұстаным оқушы тұлғасының бойында мақсатты түрде құндылықтар жүйесін
қалыптастырады. Құндылықтарға бағытталу–ол тұлғаның өз әрекетінде
жетекшілікке жекелеген құндылықтарды таңдап алу (құндылықтарда
бағдарлану қабілеттілігі) қабілеттілігі (қасиеті), және оларды өзінің әлеуметтік
маңызды
құндылықтары
ретінде
сезіну
және
қабылдау
қабілеттілігі.Құндылықтарды жүзеге асыру дегеніміз құндылықтардан шығатын
талаптарға сай болу және күнделікті өмірді сол талаптарға бағындыру.
Құндылықтардың мәні қоғамда сәтті әрекет ету үшін қажетті ережелерді,
дағдыларды, өмір салтын, жүріс-тұрысты қалыптастыруда көрініс табады;
2) құндылықтар–қоғам
қолдайтын
және
адамдардың
көпшілігі
мойындайтын белгілі нысандардың және құбылыстардың, адамдық қасиеттер
мен өзін өзі ұстау ережелерінің тұлғалық және әлеуметтік-мәдени
маңыздылығы. Құндылықтар тұлғаны ынталанырудың өте маңызды факторы
ретінде жүріс-тұрыс пен іс-әрекеттерді бағдарлайды. «Мәңгілік ел» ұлттық
идеясының құндылықтары орта білім беру құндылықтарының негізі болып
табылады. Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік, құрмет,

5

ынтымақтастық, еңбек пен шығармашылық, ашықтық және өмір бойы оқыпүйрену - орта білім берудің құндылықтары ретінде белгіленді.
17. Тұлғаға бағытталған ұстаным:
1) тұлғаға бағытталған ұстанымның мақсаты оқу үдерісін дараландыру,
оқу үдерісінде тұлғаны, оның жеке психикалық және физиологиялық
ерекшеліктерін, қажеттіліктері мен жүріс-тұрыс уәждерін, әлеуетті
қабілеттіліктерін ескере отырып үйлесімді қалыптастыру және жан-жақты
дамыту, оның шығармашылық қабілеттерін толық ашу.
18. Іс-әрекеттік ұстаным:
1) іс-әрекеттік ұстанымның негізгі мазмұны –оқушыбілімді дайын
күйінде алмай, оны өзі өндіреді, өзінің оқу әрекетінің мазмұны мен түрлерін
ұғынады, оның ережелер жүйесін түсінеді және қабылдайды, жетілдіруге
белсенді қатысады. Ол өз кезегіндебілімдердің, біліктердің, оқып-үйрену және
кең ауқымды дағдылардың белсенді әрі сәтті қалыптасуын қамтамасыз
етеді.Оқушылардың оқу әрекеттері келесі басты санаттар бойынша
топтастырылған: «біледі», «түсінеді», «талдайды», «бағалайды», «синтездейді».
19. Саралап оқыту ұстаны:
1) саралап оқыту ұстанымы - оқу үдерісін оқушылардың әртүрлі
топтарынамамандандырылуын,оқушылардың жеке қабілеттіліктерін ескеру
мақсатында әртүрлі топтарға түрлі жағдайларды жасауды көздейді. Саралап
оқыту ұстанымы әртүрлі оқушылар тобының оқу әрекетін ұйымдастыру
үшінарнайы оқыту әдістерін және іс-әрекеттерді саралау тәсілдерін кіріктіреді.
Күрделілігімен, оқу-танымдық қызығушылықтарымен, мұғалім тарапынан
көмек сипатымен ерекшеленетін сараланған тапсырмаларды қолдану сараланған оқу іс-әрекеттерін ұйымдастырудың шарты болып табылады.
20. Коммуникативтік ұстаным:
1) білім берудегі коммуникативтік ұстаным дегеніміз ақпаратты тарату
мен жариялауда, білім, білік және дағдылармен алмасуда екіден асатын
адамдардың сөйлеу арқылы атқарылатын әрекеттесу үдерісі. Коммуникативтік
ұстанымның нәтижесі болып тіл арқылы қатынасу қабілеттілігі, яғни тілдік
және сөйлеу нормаларын дұрыс пайдалана және қатынас жағдайына сай тиімді
қатынас жүріс-тұрысын таңдай отырып, түрлі жағдайларда қатынас әрекетінің
басқа қатысушыларымен ой бөлісу және алмасу қабілеттілігі болып табылады.
Коммуникативті ұстанымға сәйкес ұйымдастырылған оқу үдерісі қатынасу
икемділікті қалыптастыратын тапсырмаларды және шынайы қатынас
жағдайларына сай жұмыс режимдерін (жұптық және топтық жұмыстарды)
кіріктіру керек.
21. Ортақ тақырыптар арқылы оқыту:
1) «Дене шынықтыру» оқу пәнінің «ортақ тақырыптарының» мазмұны
оқушының жақын аймағынан, яғни оның өз іс-әрекетімен тікелей байланысты
тақырыптарды оқудан басталады. Алты-жеті жастағы балалар өз ойын
білдіруге, оқу мазмұны бойынша сұрақ қоюға, сұрақтарға жауап іздеуге үйренуі
тиіс.
22. Ойын іс-әрекеттері арқылы оқыту:

6

1) оқу үдерісінде білімді меңгертуде оқу әдісі ретінде ойын іс-әрекетін
қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді;
2) педагогикалық ойын технологияларың басты элементтері – ойын
алдында оқушыларға нақты оқу мақсаты қойылады; ойын арқылы белгілі
педагогикалық нәтижеге қол жеткізу жоспарланады, оқу әрекеті ойын
ережелеріне бағынады, оқу материалы ойынның құралы болып табылады.
Оқушылардың сабақтағы ұжымдық іс-әрекетін ұйымдастыруға бағытталған
ойын әдісі арқылы, олардың шағын топтың өзге мүшелерінің пікірін
сыйлауына, әртүрлі өнімді іс-әрекет негізінде соңғы нәтижені алдын-ала көре
білуіне, өзбетіндік іс-әрекетін жоспарлауына, мақсатқа жету амалдарын
таңдауына мүмкіндік беріледі.
23. Жобалық ұстаным:
1) оқу жобасы – оқушының немесе оқушылар тобының ғылымизерттеушілік, шығармашылық немесе практикалық сипаттағы проблемаларды
шешу жөніндегі нәтижелерге қол жеткізу үшін бағытталған оқу-танымдық
әрекеті. Ортақ мақсатымен, келісілген әдістер мен іс-әрекеттердің реттілігімен,
кеңейтілген шешімдер мен белгілі тәсіл бойынша рәсімделген нәтижелермен
сипатталынады. Бұл әдіс білім алушының өз алдына жеке проблема қойып, оны
шешуде өзбетіндік іс-әрекетін танытуымен сипатталады. Бастауыш деңгей
білім алушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес жобалау әдісі толығымен
жүзеге асырылмайды. Бірақ, жобалау іс-әрекетінің алгоритімі (жоба –
мұғалімнің көмегімен білім алушының маңызды проблеманы шешудегі
өзбетіндік іс-әрекет кешені) толығымен сақталады. Бөлім мазмұнымен танысу
аясында білім алушылардың ұжымдық/топтық жобалар бойынша жұмыстарын
ұйымдастыру ұсынылады. Жобалық жұмыстарды ұйымдастыру сабақпен
шектелмейді, сондықтан да сабақ-сабақтан тыс интеграцияда қарастырылады.
24. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану:
1) ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану құзыреттілігі
оқушылардың жұмыс барысында, бос уақыттарында және коммуникацияда
сенімді және шығармашылықпен қолдана білуін қамтамасыз етеді. Бұл
құзыреттілік АКТ-ның негізгі дағдылары арқылы қалыптасады;
2) оқушылар өздерінің АКТ-ны қолдану дағдыларын барлық пәндерге
арналған білім беру бағдарламаларын меңгеру барысында дамытады. Яғни,
АКТ-ны пайдалана отырып ақпаратты табу, құру, мәліметтер мен ой
түйіндерімен бөлісе және алмаса отырып құрал-жабдықтар мен
қосымшалардың кең ауқымын пайдалану арқылы өз жұмысын бағалайды және
жетілдіреді.
25. Бұл «Дене шынықтыру» пәні бағдарламасында төмендегідей жұмыс
түрлері арқылы жүзеге асырылады:
1) бұқаралық ақпарат құралдары және мультимедиялық құралдарды
пайдалану;
2) дерекқордан және интернеттен ақпаратты іздеу;
3) сандық, интернет жүйелері арқылы алынған ақпараттарды таңдап,
өңдеу және оның нақтылығын, сенімділігін, құндылығын бағалай алу;

7

4) сандық, мәтіндік және визуалдық ақпаратпен және дерекқормен, оның
ішінде гиперсілтемелерді, электрондық кестелерді, графикалық және басқа
қосымшаларды пайдаланып жұмыс істеу арқылы мәліметті жүйелеу; қолдану;
заңдылықтар мен тенденцияларды зерттеу; модельдер мен модельдеуді
пайдалану мүмкіндіктерін зерделеу, сонымен қатар жылжымайтын және
қозғалыстағы бейнелерді, дыбыстарды және мәтіндерді мультимедиалық
таныстырылымдар құру үшін біріктіру;
5) басқа нұсқаларды зерделеуде, нақтылауда және нәтижелерді
жақсартуда сандық ақпараттың икемділігін толығымен пайдалану;
6) электрондық байланысқа, он-лайн форумдарға, виртуалдық оқыту
орталарына қатысу арқылы, басқа оқушылармен және мұғалімдермен әртүрлі
байланыс арнасы бойынша ынтымақтастықта болып қарым-қатынас жасау және
ақпарат алмасу;
7) интерактивті тақтаны белсенді оқытуға техникалық қолдау көрсету
мақсатында қолдану;
8) аяқталған жұмысты мектеп шеңберінде және өзге орталарда
мультимедиялық таныстыру.
4. Оқу жетістіктерін бағалау тәсілдері
26. «Дене шынықтыру» пәнін меңгеру нәтижелері критериалды
бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады.
27. Критериалды бағалау оқыту, оқу және бағалаудың өзара тығыз
байланысында негізделген. Критериалды бағалау нәтижелері білім беру
процессін тиімді жоспарлау және ұйымдастыру мақсатында пайдаланылады.
28. Критериалды бағалау қалыптастырушы және жиынтық бағалаудан
тұрады.
29. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз өткізіледі, оқушы мен оқытушы
арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және оқу процессін дер кезінде
түзетуге мүмкіндік береді.
30. Жиынтық бағалау белгілі оқу мерзімінде оқу блогын оқып бітіргенде
өткізіледі, оқушыларға кері байланысты қамтамасыз ету үшін, пән бойынша
5. «Дене шынықтыру» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
31. Оқу жүктемесінің бөлінуі
1-кесте
Сынып

Апталық жүктеме

Жылдық сағат саны

5-сынып
6-сынып
7-сынып
8-сынып
8-сынып

3 сағат
3 сағат
3 сағат
3 сағат
3 сағат

102 сағат
102 сағат
102 сағат
102 сағат
102 сағат

32. «Дене шынықтыру» пәнінің мазмұны

8

1) пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер өз ішінде
білім, түсінік және дағдыларды қалыптастыруды көздейтін бөлімшелерден
тұрады. Оқу мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен оқушыға болашақ
қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға
мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
2-кесте
Бөлім
1. Қозғалыс
әрекеті

2. Қозғалыс
дағдылары
арқылы
шығармашылық
қасиеттер және
сыни ойлау

3. Денсаулық
және салауатты
өмір салты

Бөлімше
1.1 Түрлі арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындау
кезіндегі дәлдікті, бақылауды және икемділікті дамыту
1.2 Түрлі қимыл-қозғалыс комбинацияларын құру және оларды дене
жаттығуларын орындауда қолдану реттілігі
1.3 Арнайы спорттық техникаларды орындау кезінде қимыл-қозғалыс
дағдыларын және олардың орындалу ретін түрлендіру
1.4 Қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындауды жақсарту үшін өзінің және
өзгелердің біліктіліктерін бағалау
1.5 Бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегиялары мен
құрылымдық идеяларын қолдану және бағалау
1.6 Қиындықты жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсенділігімен
байланысты қауіп-қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту
2.1 Қимыл-қозғалыс әрекеттері арқылы өзгермелі жағдайға жауап
қайтара білуге бейімделу
2.2 Көшбасшылық, сондай-ақ команда құрамында жұмыс істей білу
дағдыларын дамыту және қолдану
2.3 Қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптастыруға қажет бірқатар
тиімді дағдыларды көрсету
2.4 Дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және
балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді
бағалау
2.5 Өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін сын
тұрғысынан бағалау, сондай-ақ оны шешудің балама жолдарын ұсыну
2.6 Жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін білу
2.7 Жарыс кезінде адал ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа
жататын мінез-құлық көрсету
2.8 Түрлі қимыл-қозғалыстарға негізделген рөлдерді орындау және
олардың айырмашылықтарын сезіне білу
3.1 Жекебас денсаулығы және салауатты өмір салты туралы білімді
қалыптастыру
3.2 Іс-әрекет түрлеріне сәйкес дене қыздыру және қалпына келтіру
жаттығуларын әзірлеу мен орындау
3.3 Түрлі бағыттағы дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың
ағзаның энергетикалық жүйесімен байланысын зерттеу
3.4 Денсаулықты нығайтуға бағытталған бірқатар дене жүктемелері
кезінде туындауы мүмкін қауіп-қатерді басқара білу стратегиясын құру
және қолдану
3.5 Басқалардың дене жаттығулары тәжірибесін байыту мақсатында
білім, біліктілік және дағдыларды қолдану

50. Оқу мақсаттарының жүйесі.

9

1) Қозғалыс әрекеттері;
3-кесте
Бөлімше
1.1 Түрлі
арнайы
спорттық
қимылқозғалыс
әрекеттерін
орындау
кезіндегі
дәлдікті,
бақылауды
және
икемділікті
дамыту

5-сынып
5.1.1.1
Аздаған
ауқымдағы
арнайы
спорттық
спецификал
ық қозғалыс
әрекеттеріні
ң дәлдігін
бақылауды
және
икемділікті
дамытуға
арналған
қимылқозғалыс
дағдыларын
білу және
түсіну

6-сынып
6.1.1.1 Аз
ауқымды
арнайы
спорттық
қозғалыс
әрекеттерінің
дәлдігін
бақылауды
және
икемділікті
дамытуға
арналған
қимылқозғалысты
дағдыларын
қолдану

7-сынып
7.1.1.1 Кең
ауқымдағы
арнайы
спорттық
қимылқозғалыс
әрекеттеріні
ң дәлдігін,
бақылауды
және
икемділікті
дамытуға
арналған
қимылқозғалыс
дағдыларын
жетілдіру

8-сынып
8.1.1.1
Арнайы
спорттық
қимыл
әрекеттерін
ің дәлдігін
бақылауды
және
икемділікті
дамытуға
арналған
қимылқозғалыс
дағдылары
н көрсету

9-сынып
9.1.1.1 Үлкен
ауқымдағы
арнайы
спорттық қимыл
әрекеттерінің
дәлдігін
бақылауды және
икемділікті
дамытуға
арналған қимылқозғалысты
салыстыру

1.2 Түрлі
қимылқозғалыс
комбинаци
яларын
құру және
оларды
дене
жаттығула
рын
орындауда
қолдану
реттілігі

5.1.2.2
Қимылқозғалыс
комбинация
ларын және
олардың
кейбір
жаттығулард
ағы
реттілігін
білу және
орындай алу

6.1.2.2.
Қимылқозғалыс
комбинацияла
рын және
олардың
кейбір
жаттығуларда
ғы реттілігін
құра білу
және орындай
алу

8.1.2.2 Кең
ауқымдағы
қимылқозғалыс
комбинаци
яларын
және
олардың
орындалу
реттілігін
түсіндіру
және
көрсету

9.1.2.2 Қимылқозғалыс
комбинациялары
н және олардың
кейбір дене
жаттығуларында
ғы реттілігін
жеткілікті
техникалық
деңгейде
негіздеу және
қолдану

1.3 Арнайы
спорттық
техникалар
ды
орындау
кезінде
қимылқозғалыс
дағдылары
н және
олардың
орындалу
ретін
үйлестіру

5.1.3.3
Қарапайым
арнайы
спорттық
техникалард
ы орындау
кезіндегі
дағдылар
мен
реттілікті
білу және
анықтау

6.1.3.3
Арнайы
спорттық
техникаларды
орындау
кезіндегі
дағдылар мен
реттілікті
таңдай білу

7.1.2.2
Қимылқозғалыс
комбинация
ларын және
олардың
кейбір дене
жаттығулар
ындағы
реттілігін
жетілдіру
мен
қорытындыл
ау
7.1.3.3
Арнайы
спорттық
техникалард
ы орындау
кезіндегі
дағдылар
мен
реттілікті
жетілдіру
және
жинақтау

8.1.3.3
Арнайы
спорттық
техникалар
ды
орындау
кезіндегі
дағдылар
мен
реттілікті
түсіндіру
және
көрсету

9.1.3.3 Арнайы
спорттық
техникаларды
орындау
кезіндегі
дағдылар мен
реттілікті
үйлестіру

10

1.4 Қимылқозғалыс
әрекеттерін
орындауды
жақсарту
үшін өзінің
және
өзгелердің
біліктілікте
рін бағалау
1.5
Бірқатар
дене
жаттығула
рының
тактикалар
ын,
стратегиял
ары мен
құрылымд
ық
идеяларын
қолдану
және
бағалау
1.6
Қиындықт
ы жеңе
білу және
қимылқозғалыс
белсенділіг
імен
байланыст
ы қауіпқатерлерге
жауап
қайтара
білу
дағдылары
н дамыту

5.1.4.4
Қимылқозғалысты
орындау
кезіндегі
өзінің және
өзгелердің
қолынан не
келетінін
білу және
анықтау
5.1.5.5
Аздаған
ауқымдағы
дене
жаттығулар
ының
тактикасын,
стратегиясы
н және
құрылымды
қ идеяларын
білу және
сипаттау

6.1.4.4
Қимылқозғалыс
орындау
кезіндегі
өзінің және
өзгелердің
қолынан не
келетінін
түсіну және
түсіндіре білу
6.1.5.5
Бірқатар дене
жаттығулары
ның
тактикаларын,
стратегиялар
ын және
композициял
ық идеяларын
түсіну және
қолдана білу

7.1.4.4
Қимылқозғалысты
орындау
кезіндегі
өзінің және
өзгелердің
біліктілік
сапасын
жақсарта
білу
7.1.5.5
Бірқатар
дене
жаттығулар
ының
қарапайым
тактикалары
н,
стратегиялар
ын және
композиция
лық
идеяларын
құру және
бағалай білу

5.1.6.6
Қимылқозғалыс
белсенділігі
мен
байланысты
қиындықтар
ды жеңу
және қауіпқатерге
жауап
қайтара
білудің
қарапайым
дағдыларын
білу және
анықтау

6.1.6.6
Қимылқозғалыс
белсенділігім
ен
байланысты
қиындықтард
ы жеңу және
қауіп-қатерге
сезу
дағдыларын
түсіну және
қолдана білу

7.1.6.6 Түрлі
қимылқозғалыс
белсенділігі
н
орындауды
сынақтан
өткізу
кезіндегі
қауіпқатерді білу
және алдын
алу

8.1.4.4
Қимылқозғалысты
сапалы
орындау
кезіндегі
өзінің және
өзгелердің
қолынан не
келетінін
салыстыру
8.1.5.5 Кең
ауқымдағы
дене
жаттығула
рының
тактикалар
ын,
стратегиял
арын және
композици
ялық
идеяларын
анықтау
және
бағалай
білу
8.1.6.6
Қимылқозғалыс
белсенділіг
імен
байланыст
ы
қиындықта
рды жеңу
және жауап
қайтара
білу
дағдылары
н жақсарта
білу

9.1.4.4 Қимылқозғалысты
сапалы орындау
кезіндегі өзінің
және өзгелердің
қолынан не
келетінін
бағалау

9.1.5.5 Кең
ауқымдағы дене
жаттығуларыны
ң түрлі
тактикаларын,
стратегияларын
және
композициялық
идеяларын құру,
талдау және
салыстыра білу

9.1.6.6 Қимылқозғалыс
белсенділігімен
байланысты
қиындықтарды
жеңу және
жауап қайтара
білу дағдыларын
бағалау

2) Қозғалыс дағдылары арқылы шығармашылық қасиеттер және сыни
ойлау;
4-кесте
Бөлімше

5-сынып

6-сынып

7-сынып

8-сынып

9-сынып

11

2.1 Қимылқозғалыс
әрекеттері
арқылы
өзгермелі
жағдайға
жауап
қайтара
білуге
бейімделу

5.2.1.1
Өзгермелі
жағдайға
жауап
қайтара білу,
қимыләрекеттерме
н
байланысты
білімді білу
және түсіну

6.2.1.1
Өзгермелі
жағдайға
жауап қайтара
білу қимыл
әрекеттерімен
байланысты
білімді
анықтау және
қолдана білу

7.2.1.1
Өзгермелі
жағдайға
жауап
қайтара білу,
қимыл
әрекеттеріме
н
байланысты
білімді
жетілдіре
білу

8.2.1.1
Өзгермелі
жағдайға
жауап
қайтара
білу
қимыләрекеттері
мен
байланыст
ы білімді
көрсете
білу
2.2
5.2.2.2
6.2.2.2
7.2.2.2
8.2.2.2
Көшбасшы Көшбасшыл Көшбасшылы Көшбасшыл Көшбасшы
лық,
ық дағдылар қ дағдылар
ық дағдылар лық
сондай-ақ
мен команда мен команда
мен команда дағдылар
команда
құрамында
құрамында
құрамында
мен
құрамында жұмыс істей жұмыс істей
жұмыс істей команда
жұмыс
білуді түсіну білуді
білуді
құрамында
істей білу
анықтау және талқылау
жұмыс
дағдылары
қолдана білу
және
істей білуді
н дамыту
көрсете білу көрсету
және
және
қолдану
қолдана
білу
2.3
5.2.3.3
6.2.3.3
7.2.3.3
8.2.3.3
Қолайлы
Қолайлы оқу Қолайлы оқу
Қолайлы оқу Қолайлы
оқу-үйрену ортасын
ортасын
ортасын
оқып –
ортасын
қалыптастыр қалыптастыру қалыптастыр үйрену
қалыптаст
у бойынша,
бойынша,
у бойынша
ортасын
ыруға
біріккен әрі
біріккен әрі
біріккен әрі
қалыптаст
қажетті
тиімді
тиімді жұмыс тиімді
ыру
бірқатар
жұмыс
дағдыларын
жұмыс
бойынша
тиімді
дағдыларын анықтау және дағдыларын біріккен,
дағдылард түсіну және қолдана білу
талқылау
әрі тиімді
ы көрсету
анықтау
және
жұмыс
көрсете білу дағдылары
н қолдану
және
көрсете
білу
2.4 Дене
5.2.4.4 Дене 6.2.4.4 Дене
7.2.4.4 Дене 8.2.4.4
жаттығула жаттығулар жаттығулары жаттығулар Дене
ры
ы аясындағы аясындағы іс- ы аясындағы жаттығула
аясындағы ісәрекеттерді
ісры
ісәрекеттерді
оңтайландыру әрекеттерді
аясындағы
әрекеттерді оңтайланды және балама
оңтайланды ісоңтайланд ру және
түрлерін
ру және
әрекеттерді
ыру және
балама
құруға қажет балама
оңтайланд
балама
түрлерін
ережелер мен түрлерін
ыру және

9.2.1.1 Өзгермелі
жағдайға жауап
қайтара білу,
қимыләрекеттерімен
байланысты
білімді бағалай
білу

9.2.2.2
Көшбасшылық
дағдылар мен
команда
құрамында
жұмыс істей
білуді бағалау

9.2.3.3 Қолайлы
оқып - үйрену
ортасын
қалыптастыру
бойынша
бірқатар біріккен
әрі тиімді жұмыс
дағдыларын
бағалай білу

9.2.4.4 Дене
жаттығулары
аясындағы ісәрекеттерді
оңтайландыру
және балама
түрлерін құруға
қажет ережелер
мен

12

түрлерін
құруға
қажет
ережелер
мен
құрылымд
ық
тәсілдерді
бағалау

құруға қажет
ережелер
мен
құрылымды
қ тәсілдерді
білу және
түсіну

құрылымдық
тәсілдерді
түсіну және
қолдана білу

құруға қажет
ережелер
мен
құрылымды
қ тәсілдерді
көрсете білу

балама
түрлерін
құруға
қажет
ережелер
мен
құрылымд
ық
тәсілдерді
қолдану
және
талқылай
білу
2.5 Өзінің
5.2.5.5
6.2.5.5 Өзінің 7.2.5.5
8.2.5.5
және
Өзінің және және
Өзінің және Өзінің
өзгелердің өзгелердің
өзгелердің
өзгелердің
және
шығармаш шығармашы шығармашыл шығармашы өзгелердің
ылық
лық
ық
лық
шығармаш
қабілеттері қабілеттерін қабілеттерін
қабілеттерін ылық
н сыни
білу және
түсіну және
қолдана
қабілеттері
тұрғыдан
түсіну,
қолдана білу, білу, сондай- н көрсету
бағалау,
сондай-ақ
сондай-ақ оны ақ оны
және
сондай-ақ
оны
шешудің
шешудің
салыстыра
оны
шешудің
балама
балама
білу,
шешудің
қарапайым
жолдарын
жолдарын
сондай-ақ
балама
балама
ұсыну
ұсыну
оны
жолдарын
жолдарын
шешудің
ұсыну
ұсыну
балама
жолдарын
ұсыну
2.6 Жарыс 5.2.6.6
6.2.6.6 Жарыс 7.2.6.6
8.2.6.6
ісЖарыс ісіс-әрекеттерін Жарыс ісЖарыс ісәрекеттерін әрекеттері
және төрелік
әрекеттерін
әрекеттерін
және
және төрелік ету
және төрелік және
төрелік ету ету
ережелерін
ету
төрелік ету
ережелерін ережелерін
түсіне білу
ережелерін
ережелерін
білу
білу
қолдана білу көрсету
және
салыстыра
білу
2.7 Жарыс 5.2.7.7
6.2.7.7 Жарыс 7.2.7.7
8.2.7.7
кезінде
Жарыс
кезінде адал
Жарыс
Жарыс
адал ойнау, кезінде адал ойнау,
кезінде адал кезінде
патриотизм ойнау,
патриотизм
ойнау,
адал ойнау,
және
патриотизм
және
патриотизм
патриотизм
ынтымақта және
ынтымақтаст және
және
стыққа
ынтымақтас ыққа жататын ынтымақтас ынтымақта
жататын
тыққа
мінез-құлық
тыққа
стыққа
мінезжататын
көрсетуді
жататын
жататын
құлық
мінез-құлық түсіну және
мінез-құлық мінезкөрсету
көрсету
қолдана білу
көрсетуді
құлық

құрылымдық
тәсілдерді
бағалау және
салыстыра білу

9.2.5.5 Өзінің
және өзгелердің
шығармашылық
қабілеттерін
бағалау және
талдай білу,
сондай-ақ оны
шешудің
қарапайым
балама
жолдарын ұсыну

9.2.6.6 Жарыс ісәрекеттерін және
төрелік ету
ережелерін
бағалау және
талдай білу

9.2.7.7 Жарыс
кезінде адал
ойнау,
патриотизм және
ынтымақтастыққ
а жататын мінезқұлық көрсетуді
талдай білу

13

және
түсіндіру

2.8 Түрлі
қимылқозғалыста
рға
негізделген
шарттасты
рылған
рөлдерді
орындау
және
олардың
айырмашы
лықтарын
сезіне білу

5.2.8.8 Түрлі
қимылқозғалыстар
ға
негізделген
рөлдерді
анықтай білу

6.2.8.8 Түрлі
қимылқозғалыстарға
негізделген
рөлдерді
сезініп,
олардың
айырмашылы
қтарын
түсіндіре білу

талқылау
және
бейімдей
білу.

көрсетуді
бағалай
білу

7.2.8.8 Түрлі
қимылқозғалыстар
ға
негізделген
рөлдерді
қолдана білу

8.2.8.8
Түрлі
қимылқозғалыста
рға
негізделген
рөлдерді
көрсету
және
салыстыра
білу

9.2.8.8 Түрлі
қимылқозғалыстарға
негізделген
рөлдерді бағалау
және бейімдей
білу

7-сынып
7.3.1.1 Өз
денсаулығы
на салауатты
өмір
салтының
тигізетін
әсерін түсіну
және
түсіндіре
білу
7.3.2.2 Дене
жаттығулар
ының
алдында
жалпы
қыздыру
жаттығулар
ын жасау
және ағзаны
қалпына
келтіру
жаттығулар
ының
құрамын
көрсету

8-сынып
8.3.1.1
Салауатты
өмір
салтының
денсаулық
қа тигізетін
әсерін
жекебасты
ң үлгісімен
көрсету
8.3.2.2
Денені
қыздыру
және
қалпына
келтіру
жаттығула
рының
кешенін
құру және
көрсету,
сондай-ақ
оның
маңыз