Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
Оқу бағдарламасы "математика "пәні бойынша 2018 жыл
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
Бастауыш білім беру
деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған
«Математика» пәні бойынша үлгілік оқу
бағдарламасы
-
Түсіндірме жазба
-
Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
-
Оқу бағдарламасы оқушылардың жас ерекшеліктерінің танымдық мүмкіндіктеріне сәйкес әр оқу пәнінің мазмұнын және олардың білім, білік, дағдыларының көлемін анықтайтын оқу-нормативтік құжат болып табылады.
-
Пәннің оқу бағдарламасы «шиыршық» қағидаты негізінде әзірленген, яғни оқу мақсаттары мен тақырыптардың басым көпшілігі белгілі бір оқу кезеңінен кейін (оқу жылы барысында немесе келесі сыныптарда) білім мен дағдының көлемі көбірек, тереңірек, күрделірек деңгейде қайта қарастырылады.
-
Оқу бағдарламасы оқу жылы көлемінде бөлімдердің оқытылу ретін көрсететін ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады. Тақырыптарға сағат санының үлестірілуі және тоқсан көлемінде тақырыптардың оқытылу реттілігін мұғалім анықтай алады. Ұзақ мерзімді жоспар күнтізбелік-тақырыптық жоспарды әзірлеудің негізі бола алады.
-
Оқу бағдарламасы оқыту процесін оқушылардың пән салалары бойынша білім мен біліктерді саналы түрде меңгеруі үшін әр пәннің әдістемелік әлеуетін қолдануға, оқу, жоба, зерттеу іс-әрекеттері тәсілдерін меңгеру арқылы дербестігін дамытуға, әлеуметтік-мәдени кеңістікте орнын таба білуі үшін бағыттайды.
-
Оқу бағдарламасында оқу-нормативтік құжаттың дәстүрлі міндеттері заманауи мектепте білім беру процесін ұйымдастырудың инновациялық тәсілдерді кіріктіреді. Оқытудағы тәсілдер пән бойынша оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын құруда негізгі бағдарлары болып табылады.
-
Қазіргі кезеңде өздігінен білімді игеруі үшін оқушының белсенді іс-әрекетін ұйымдастыру оқу процесіне қойылатын негізгі талаптардың бірі болып табылады. Мұндай тәсіл пәндік білімді, әлеуметтік және коммуникативтік дағдыларды ғана емес, сонымен бірге өзінің жеке мүдделері мен болашағын сезінуге, сындарлы шешімдер қабылдауына мүмкіндік беретін тұлғалық қасиеттерді де меңгеруге ықпал етеді. Мұғаліммен бірлесіп шығармашылықпен айналысу және серіктес, кеңесші ретінде мұғалімнің қолдауы кезінде оқушының белсенді танымдық қабілеті тұрақты сипатқа ие болады.
-
Тұлғалық-бағдарлық білім беруді осындай сипатта жақсарту білім беру процесіне барлық қатысушылардың өзара қарым-қатынасында өктемшілікке жол бермей, ынтымақтастығы үшін алғы
-
шарттарды құрайтын оқытудың алуан түрлі интерактивті әдістерін қолдану кезінде мүмкін. Диалогтік және рефлексивті технологияларды қолдану оқушылардың жоба және зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруымен сабақтасады.
-
Білім беру процесін ұйымдастырудың барлық инновациялық тәсілдер оқытуды білім, идеялар және іс-әрекет тәсілдерімен белсенді түрде алмасуды көздейтін оқушының шынайы шығармашылық процесіндегі қарым-қатынас моделіне айналдырады.
-
Нақты пәннің оқу бағдарламасы жергілікті сипаттағы материалдарды (нысандар, кәсіпорындар, ақпарат көздері) пайдалануға бағытталған оқу-жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастыру арқылы танымдық және әлеуметтік тұрғыдан оқушының белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. Осы пәннің оқу мақсаттары аясында жүзеге асырылатын тәрбиелік сипаттағы жоба жұмысын ата-аналармен, жергілікті қауымдастық өкілдерімен бірлесе отырып, ұйымдастыруға болады.
-
Әр пәннің оқу бағдарламаларында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты оқушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған. Көптілді оқу ортасын құруда әр пәннің қосқан үлесі үш тілде білім беру саясатын іске асыруды қамтамасыз ету. Тіл үйретудің негізі болып табылатын коммуникативтік т әсіл әрбір оқу пәнінің түрлі оқу жағдаяттарында білім және білікпен алмасу, тілдік және сөйлеу нормалары жүйесін дұрыс қолдану сияқты әдіс-тәсілдері арқылы оқушылардың сөйлеу әрекеттерін дамытудың жетекші қағидаты ретінде қарастырылады.
-
Пән мазмұнын меңгеру және оқу мақсаттарына қол жеткізу процесінде оқушылардың ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, атап айтсақ: қажетті ақпаратты іздеу, өңдеу, алу, құру және көрсету, ақпараттар және идеялармен алмасу үшін бірлесіп әрекет ету, жабдықтар мен қосымшаларды кең ауқымда қолдану арқылы өз жұмысын бағалау және жетілдіру сияқты қолдану дағдыларын дамыту үшін алғышарттар/жағдайлар жасау керек.
-
Оқу бағдарламасында оқу пәнінің мазмұнын анықтаудың негізі болып табылатын оқыту мақсаттарының жүйесі түрінде ұсынылған күтілетін нәтижелері қалыптастырылған. Мазмұны тұрғысынан оқу бағдарламалары оқушыны өзін-өзі оқыту субьектісі және тұлғааралық қарым-қатынас субьектісі ретінде тәрбиелеуде нақты оқу пәнінің қосатын үлесін айқындайды.
-
Оқу бағдарламалары білім беру құндылықтарының өзара байланысы мен өзара шарттылығына негізделген тәрбиелеу мен оқытудың біртұтастығы қағидатын және нақты пәнді оқыту мақсаттарының жүйесі бар мектепті бітіргеннен кейінгі нәтижелерін іске асыруға мүмкіндік береді.
-
Оқу бағдарламаларының тек пәндік білім мен білікке ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды дағдылардың қалыптасуына бағыттылғаны оның ерекше өзгешелігі болып табылады. Оқыту мақсаттарының құрастырылған жүйесі: білімін функционалды қ және шығармашылықта қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым-қатынас жасаудың түрлі тәсілдерін қолдану, топпен және жеке дара жұмыс істей алу, мәселелерді шешу және шешімдер қабылдау сияқты кең ауқымды дағдыларды дамытуға негіз болады. Кең ауқымды дағдылар оқушының мектептегі білім алу тәжірибесінде де, келешекте мектепті бітіргеннен кейін де жетістігінің кепілі болып табылады.
-
Экономикадағы заманауи инновациялар, еңбек нарығындағы өзгерістер оқушылардың күрделі міндеттерді шешу үшін немесе оларды шешудің жаңа тәсілдерін табу үшін жағдаятқа, идеялар мен ақпараттарға талдау жасау және бағалауға, алған білімі мен тәжірибесін жаңа идея мен ақпаратты жинақтау үшін шығармашылық түрде қолдануға мүмкіндік беретін дағдылар жиынтығын меңгеру қажеттілігіне себепші болады. Жігерлілік, алғырлық, өзгерістерге дайындығы, байланысқа бейімділігі сияқты тұлғалық қасиеттер өзекті болып отыр.
-
Нақты пән бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқу мақсаттарына бағынады және оқушылардың меңгерген білім, білік және дағдыларын кез келген оқу процесінде және өмір жағдаяттарында шығармашылықпен пайдалану даярлылығын қалыптастыруға, жетістікке қол жеткізуде қажырлылықты дамытуға бағытталған, өмір бойы білім алуға ынталандырады.
-
Кең ауқымдағы дағдылармен бірлікте жеке қасиеттердің дамуы «қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік», «құрмет», «ынтымақтастық», «еңбек пен шығармашылық», «ашықтық», «өмір бойы білім алу» сияқты білім берудің басты құндылықтарды оқушыларға дарыту негізі болып табылады. Бұл құндылықтарды оқушының тәртібі мен күнделікті іс-әрекеттерін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдары болуы тиіс.
-
«Математика» пәнін оқыту мақсаты мен міндеттері
-
«Математика» оқу пәні ретінде бастауыш білім берудің маңызды мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асыруда елеулі үлес қосады. Математика бойынша бастапқы білім сын тұрғысынан ойлау қабілетін дамытады, зерттеу және қарым-қатынастың, математикалық білімді өмірде қолданудың алғашқы дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді.
-
Бастауыш сынып оқушылары математика курсын игере отырып, талдау, синтездеу, жіктеу, салыстыру, себеп-салдарлық қатынастар мен заңдылықтарды анықтауды үйренеді, түрлі заттар мен қоршаған орта құбылыстарын сипаттау үшін математикалық тілдің негіздерін игереді, білім мен іс-әрекет тәсілдерін меңгереді, мұның барлығы жинақтала келе оқи білуге негіз болады.
-
Бастауыш білім беру деңгейдегі математика курсы кезең-кезеңге бөлініп, жүйелі түрде берілген, қоршаған ортадағы заттардың сандық арақатынасы мен кеңістіктегі формаларын сипаттаудан тұратын оқу курсының негізгі мақсаты – оқушылардың математикалық таным негіздерін меңгеруіне және тиісті дағдыларын қалыптастыруына мүмкіндік жасау. Бұл оқу пәні математиканы қоршаған ортаны бейнелеу мен түсіну тәсілі ретінде қабылдауды дамытуға бағытталған және оқушылардың қабылдауы мен танымын кеңейтуді, математика ғылымына қызығушылығын талап етеді.
-
Бастауыш білім беру деңгейінде математикалық білім берудің негізгі мақсатына сәйкес оқу пәні келесі міндеттерді айқындайды:
-
логикалық ойлауды, кеңістіктік елестетуді және математикалық терминдерді пайдалану біліктілігін дамыту;
-
оқу және тәжірибелік проблемаларды шешу, арифметикалық алгоритмдерді пайдалану, геометриялық салулар мен математикалық зерттеулер жүргізу қабілеттерін дамыту;
-
сын тұрғысынан ойлауды, шығармашылық қабілеттерді дамыту;
-
математиканы әлемді суреттеу, модельдеу және түсіну тәсілі ретінде қабылдау;
-
өзінің математикалық білімі мен біліктерін басқа пәндерді меңгеруде, сонымен қатар күнделікті өмірде қалай пайдалану керектігін түсіну;
-
білуге құштарлық, мақсаттылық, жауапкершілік, сенімділік және тәуелсіздік сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
-
түсінудің, түсіндірудің, талдаудың, синтездің, жүйелеудің, қолданудың және суреттеудің когнитивтік дағдыларын дамыту;
-
коммуникативтік және әлеуметтік дағдыларын, топпен жұмыс істеу және өз көзқарасын білдіру, басқа адамдардың пікірін құрметтеу, көшбасшылық қасиеттерін көрсету, өз жұмысын жазбаша және ауызша түрде таныстыру дағдыларын дамыту;
-
ақпаратты іздестіру және таңдау, өз уақытын басқару, өзін-өзі реттеу дағдыларын дамытуға негізделген.
-
Оқыту үдерісін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер
-
Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдары оқушыларды оқыту барысында оларды қалай оқып үйренуді білуге, дербестікке, ізденімпаздыққа, сенімділікке, жауапкершілікке және талдау жүргізуге қабілетті болуға үйрету басты міндет болып табылатын қағидаға сүйенеді.
-
Мұғалімдер бұл қасиеттерді әр түрлі әдістерді қолданып дамытуы қажет:
1)оқушылардың жеке пікірін тыңдай білу, бұған дейін алған білімдері мен қалыптасқан түсініктерін одан әрі дамыту үшін оларды қолданудың маңыздылығын құптау;
2)жеке және саралай оқыту тәсілін қолдану;
3) проблемаларды және оларды шешу стратегияларын
құрастыру;
4) оқушылардың жетістіктерін бағалау арқылы олардың оқуына қолдау
жасау;
5) оқушылардың зерттеу іс-әрекеттерінің негізінде белсенді оқуға
ынталандыру;
6) оқушылардың сын тұрғысынан ойлау дағдыларын дамыту.
25. Математиканы оқыту стратегияларының үлгілері:
1) оқушылардың ойын әрекетін, шығармашылық және жобалық
жұмыстарын ұйымдастыру;
2) түсіндіру, идеяларды таныстыру, диалогтарға қатысу,
мәтінмен жұмыс, алгоритмдер, нұсқаулықтар құру, математикалық
тапсырмаларды орындау әдістерін сипаттау және түсіндіру барысында
оқушылардың коммуникативтік дағдыларын дамыту;
3) мұқият таңдап алынған тапсырмалар
мен іс-әрекет түрлері арқылы оқушыларды ынталандыра және дамыта
оқыту;
4) оқушылардың өзіндік іс-әрекетін
ұйымдастыру: жеке және топтық жұмыс;
5) бірін-бірі оқыту;
6) түрлі дерек көздерінен ақпарат
іздеуді талап ететін есептерді шығаруға көмектесу, АКТ ның
мүмкіндіктерін пайдалану;
7) математиканың практикада
қолданылуын пайдалана отырып оқушылардың іс-әрекетін
ұйымдастыру;
8) оқушыларды өз жұмысын талдауға
және түзетуге ынталандыру (рефлексия).
26. Ақпараттық-коммуникациялық
технологияларды қолдану:
1) математикада сандық
технологияларды қолдану құзыреттілігі оқушылардың жұмыс барысында,
бос уақытында технологияларды сенімділікпен және шығармашылықпен
пайдалануын қамтиды, АКТ-ны пайдаланудың бастапқы дағдылары арқылы
қалыптасады.
27. «Математика» пәнін оқу
бағдарламасы төменгі мәселелерді қамтиды:
1) оқушыларға негізгі ақпараттық
технологияларды пайдалануды үйрету;
2) ақпаратты іздестіру және оны
таңдауға байланысты өздігінен жұмыс істеу дағдысын дамыту;
3) математиканың түрлі бөлімдерін
оқу кезінде презентациялар құру үшін керекті компьютерлік
бағдарламаны қолдану, математикалық тапсырмаларды орындау барысында
фото/видео әзірлеу (геометриялық фигураларды жасау);
4) өздігінен жоспар мен графиктер
құру.
28. Оқушылардың коммуникативтік
дағдыларын дамыту:
1) білім беру бағдарламасының
мақсаттарының бірі-түрлі әлеуметтік қауымдастыққа сәйкес тіл
табысуға қабілетті азаматтарды тәрбиелеу. Осы мақсатқа жетуге
қажетті коммуникациялық дағдыларды дамыту үшін ынталандырушы және
қолдаушы қарым-қатынас ортасын құру керек:
2) оқыту барысында оқушылардың
ауызша және жазбаша қарым-қатынаста математикалық тілді сауатты
қолдану дағдыларын дамыту қажет;
3) математиканы оқытуда оқушылардың
тыңдалым және айтылым дағдыларын дамытуға ықпал ететін жұмыс
үлгілері:
топтық және сыныптық жұмыстар (түсіндіру, ойларын айту);
жобалардың презентациясын жасау;
талқылауларға қатысу;
сұрақтар құрастыру және сұрақтарға жауап іздеу;
мұғалімдермен және оқушылармен диалогке қатысу;
4) математиканы оқытуда оқушылардың
оқылым дағдыларын дамытуға ықпал ететін жұмыс үлгілері; мәтінде
тірек сөздерді белгілеу; ғылыми мәтіндермен жұмыс, семантикалық
құрамын анықтау;
5) математиканы оқыту үдерісінде
оқушыларды жазылым дағдыларын дамытуға ықпал ететін жұмыс үлгілері;
тапсырмаларды орындау үшін нұсқаулықтарды, алгоритмдерді құру;
математикалық есептерді ауызша және жазбаша шешу тәсілдерін
сипаттау және түсіндіру; тапсырманы орындау барысына талдау жасау
(ауызша және
жазбаша).
-
Оқу жетістіктерін бағалау
29. «Математика» пәнін меңгеру нәтижелері критериалды бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады.
30. Критериалды бағалау оқыту, оқу және бағалаудың өзара тығыз байланысында негізделген. Критериалды бағалау нәтижелері білім беру үдерісін тиімді жоспарлау және ұйымдастыру мақсатында пайдаланылады.
31. Критериалды бағалау қалыптастырушы және жиынтық бағалаудан тұрады.
32. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз өткізіледі, оқушы мен оқытушы арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және оқу үдерісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік береді.
33. Жиынтық бағалау белгілі оқу мерзімінде оқу блогын оқып бітіргенде өткізіледі, оқушыларға кері байланысты қамтамасыз ету, пән бойынша тоқсандық және жылдық бағаларды қою үшін колданылады.
-
«Математика» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
34. Оқу жүктемесінің бөлінуі:
1) оқу бағдарламасындағы әр сыныпқа
арналған сағат саны:
1-кесте
Сынып |
Апталық жүктеме |
Жылдық жүктеме |
1 |
4 сағат |
132 сағат |
2 |
4 сағат |
136 сағат |
3 |
5 сағат |
170 сағат |
4 |
5 сағат |
170 сағат |
35. Сынып кабинетіндегі жиһаздардың орналасуы үлгілеу және практикалық жұмыстарды жүргізу бөліктерін, оқушылардың жұмыстарын таныстыра алатын орынды, бумаларды, кітап сөрелерін орналастыратын орындарды қарастыруы қажет. Сыныптағы жиһаз жеке, жұп немесе топ ішіндегі жұмыстарды, семинарларды ұйымдастыруға мүмкіндік беру үшін қозғалмалы болғаны дұрыс.
36. 4-сыныпта күрделі есептеу операцияларын орындау үшін қажетті жағдайда калькуляторлар берілуі керек.
37. Оқу пәнінің мазмұны:
1) пәннің мазмұны оқыту бөлімдерінен тұрады. Бұл бөлімдер
сыныптарға арналған оқыту мақсаттары бойынша білім, білік және
дағдыларды қалыптастыруға арналған бөлімшелерден тұрады.
Бөлімшелердің ішіндегі оқу мақсаттары мұғалімге өз жұмысын
жоспарлауға, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар
оқушыларды келесі оқыту мақсаттарымен таныстыруға мүмкіндік
береді:
2-кесте
№ |
Бөлім |
Бөлімше |
1 |
Сандар және өлшемдер |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
||
1.3 Шамалар және оларды өлшеу бірліктер |
||
2 |
Алгебра элементтері |
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу |
||
3 |
Геометрия элементтері |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты |
||
4 |
Жиын. Логика элементтері |
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
4.2 Пікірлер |
||
4.3 Тізбектер |
||
4.4 Нысандардың комбинациялары |
||
5 |
Математикалық модельдеу |
5.1 Есептер және математикалық модель |
5.2 Математикалық тіл |
38. Мұғалімдер тараулар мен бөлімдерді тараудың және тиісті тоқсанның аясында оқу ретін өз бетімен анықтауға құқылы. Бірнеше мақсатқа жетуге бағытталған тапсырмаларды құрастыруға құқылы. Мұғалімдер тақырыпқа /оқу мақсатына берілген сағат санын өз бетімен анықтауларына құқылы. Бұл шешім оқу-әдістемелік бірлестігінде қабылданады. Жоспарлағанда мұғалімдер бекіту және қайталау сабақтарын ескеруге тиісті.
39. 1 сынып «Математика» пәнінің базалық мазмұны оқыту бөлімдерінен тұрады:
«Сандар мен цифрлар»
Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер. Тура, кері және реттік санау. Сандарды оқу, жазу және салыстыру.
Сандар құрамы. Разрядтік құрамы, разрядтік қосылғыштар.Ондықтар. Сандық топпен санау. Заттар санының жартысы.
Сандармен амалдарды орындау. Сандарды қосу және азайту. Қосудың ауыстырымдылық қасиеті.1 мен 0 қасиеті. Сандардың қосу кестесі.
Шамалар және олардың өлшем бірліктері. Ұзындық, масса, көлем, уақыт шамалары. Өлшем бірліктерін өлшеу, салыстыру, түрлендіру. Циферблат бойынша уақытты анықтау. Монеталармен әрекеттер.
«Алгебра элементтері»
Санды және әріпті өрнектер. Санды және әріпті өрнектерді құрастыру, жазу және оқу. Әріпті өрнектің мәні. Теңдік құру үшін әріпті өрнектер түрінде қолдану. Өрнектерді салыстыру. Теңдік және теңсіздік. Теңдеу. Тура және тура емес теңдік пен теңсіздік. Теңдеулерді шешу.
«Геометрия элементтері»
Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі. Нүкте, кесінді, сәуле, бұрыш. Жазық және кеңістік фигуралар. Геометриялық фигуралардың қабырғаларын өлшеу және салыстыру.
Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу. Түзу, қисық және сынық сызықтар, тұйықталған және тұйықталмаған сызықтар. Кесінді. Геометриялық фигуралардан композициялар. Нысандардың орналасуы және бағыты.
Нүктелердің координаталары және қозғалыстың бағыты. Нүктелердің сандық түзуде орналасуы.
«Жиындар. Логика элементтері»
Жиындар және олармен орындалатын амалдар. Жиындар. Жиындардың классификациясы. Жиындарды салыстыру. Тең жиындар, бос жиын. Тұжырымдар. Ақиқат немесе жалған тұжырымдар. Ребустар, логикалық есептер.
Тізбектер. Сандар мен амалдар тізбегі. Заттардың комбинациялары. «Екі - екіден» заттар комбинациялары.
«Математикалық моделдеу»
Есептер және математикалық модель. Есеп шартын моделдеу. Ұғымдар, терминдар. Есептерді талдау және шығару. Есептерді шығару тәсілдері.
Математикалық тіл. Сандарды бейнелеу. «+», «-», «≠», «=», «>», «<» белгілері. Сандық сәуле. Қосу және азайту амалдарының компоненттері. Деректерді жинақтау, жүйелеу. Кестелер, пиктограммалар, диаграммалар.
40. 2 сынып «Математика» пәнінің базалық мазмұны оқыту бөлімдерінен тұрады:
«Сандар және шамалар»
Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер. 100 көлемінде сандар. Тура және кері санау. Екітаңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.
Сандар құрамы. Сандарды римше нөмірлеу. 1000 көлемінде сандарды оқу, жазу және салыстыру.
Сандармен амалдар орындау. Көбейту және бөлу. Қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттері. Көбейтудің ауыстырымдылық қасиеті. Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесі. 2; 3; 4; 5-ке көбейту және бөлу кестесі. Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайту. Екітаңбалы сандарды қосу және азайту.
Шамалар және өлшем бірліктер. Әртүрлі өлшеу аспаптар шәкілдері. Шамалар мәндерін: ұзындықты, массаны, көлемді (сыйымдылықты) салыстыру. Шамалар мәндерін: ұзындықты, массаны, көлемді (сыйымдылықты) түрлендіру. Монеталармен әрекеттер.
«Алгебра элементтері»
Санды және әріпті өрнектер. Қосу және көбейту қасиеттері, санды 1-ге көбейту және бөлу. Жақшалы және жақшасыз әріпті, санды өрнектер. Теңдік және теңсіздік. Теңдеулерді шешу. Күрделі теңдеулер.
«Геометрия элементтері»
Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі. Бұрыштар түрлері. Көпбұрыштар классификациясы. Тіктөртбұрыш, шаршы, тікбұрышты үшбұрыштың белгілері. Фигуралардың қабырғаларын табу. Периметрдің формуласы.
Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу. Кесінділер және түзулер. Тік бұрыш. Жазық фигураларды салу. Геометриялық фигураларды орны, қозғалыс және бағыты бойынша нұсқаулыққа сәйкес сызу. Нүктелердің координаталары және қозғалыстың бағыты. Нүктелердің түзуде орналасуы.
«Жиындар. Логика элементтері»
Жиындар және олармен орындалатын амалдар. Жиындарды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу. Сандық жиындардың классификациясы. Жиындар элементтері. Жиындардың қиылысуы мен бірігуі.
Тұжырымдар. Ақиқат және жалған тұжырымдар. Басқатырғыштар. Логикалық есептер.
Тізбектер. Сандар тізбектеріндегі заңдылық. . «Үш -үштен» заттар комбинациялары.
«Математикалық моделдеу»
Есептер. Математикалық модель. Есептерді кесте, сызба, қысқа жазба түрінде моделдеу. Есептерді талдау және шығару. Шамалар арасындағы байланысқа есептер шығару. Тура және жанама сұрақтары болатын есептер. Екі амалды сандық өрнек түрінде берілген есептер..
Математикалық тіл. Екітаңбалы сандардың графикалық моделі. Латын алфавитінің бас әріптері. және таңбалары. Деректерді жинақтау, кестелер мен диаграммаларды кескіндеу.
41. 3 сынып «Математика» пәнінің базалық мазмұны оқыту бөлімдерінен тұрады:
«Сандар мен шамалар»
Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер. 1000 көлемінде сандар. Тура және кері санау. Сандарды оқу, жазу және салыстыру.
Сандардың разрядтік және кластық құрамы. Разрядтік қосылғыштардың қосындысы. Мыңдық. Үлестер: оқу, жазу және салыстыру.
Сандармен амалдар орындау. Бөлшектер. Бөлшектерді салыстыру. Санның квадраты және кубы. 1 мен 0 –дің көбейту және бөлу қасиеті. Көбейтудің ауыстырымдылық , терімділік қасиеттері. 6; 7; 8; 9-ға көбейту және бөлу кестесі. Сандарды қосу және азайту. Қалдықпен бөлу. Кестеден тыс көбейту және бөлу. Қосынды мен көбейтіндіні санға бөлу. Қосындыны санға көбейту. Кестелік көбейту және бөлу. Санның үлесі, кері амал.
Шамалар және өлшем бірліктер. Палетка. Шамаларды өлшеу, салыстыру түрлендіру.Купюраларды ажырату және олармен әрекеттер жасау. Сағаттар түрлері. Уақытты анықтау.
«Алгебра элементтері»
Санды және әріпті өрнектер. Өрнектерді құрастыру, жазу және оқу. Өрнектің мәні. Көбейтудің ауыстырымдылық , терімділік қасиеттері әріпті теңдік түрінде. Санды өрнектерді салыстыру. Жақшалы және жақшасыз өрнектерде амалдардың орындалу тәртібі. Теңдік құру үшін әріпті өрнектер түрінде қолдану. Өрнектерді салыстыру. Теңдік және теңсіздік. Теңдеу. Теңдеулер және теңсіздіктерді шешу.
«Геометрия элементтері»
Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі. Шеңбер мен дөңгелек, центр, радиус, диаметр. Симметриялы және симметриялы емес фигуралар. Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу. Тікбұрышты үшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш аудандары. Құрастырылған фигуралардың, периметрі. Параллель және қиылысатын түзулер. Шеңбер сызу. Кеңістіктік фигуралардың жазбасын дайындау. Кеңістіктік фигуралардың өзгерістері.
Нүктелердің координаталары және қозғалыстың бағыты. Нүктелердің жазық фигурада орналасуы.
«Жиындар. Логика элементтері»
Жиындар және олармен орындалатын амалдар. Жиындардың қиылысуы мен бірігуі. Тұжырымдар. Ақиқат және жалған тұжырымдар. Логикалық есептер. Кестелер мен графтар. Тізбектер. Сандар тізбектеріндегі заңдылық. Тізбектерді құрастыру. Заттар комбинациялары. Мүмкіндіктер тармағы.
«Математикалық моделдеу»
Есептер. Математикалық модель. Есептердің шартын моделдеу. Есептерді талдау және шығару. Есептің жауабын алдын ала болжау.
Математикалық тіл. Екітаңбалы сандардың графикалық моделі. Разрядтар және кластар кестесі. Жиын белгілері. Латын алфавитінің әріптері. Амалдар компоненттерінің атаулары.Деректерді жинақтау, кестелер мен диаграммалар, пиктограммалар.
42. 4 сынып «Математика» пәнінің базалық мазмұны оқыту бөлімдерінен тұрады:
«Сандар мен шамалар»
Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер. Көптаңбалы сандар. Санның натурал сандар қатарында орны. Көптаңбалы сандарды оқу, жазу, салыстыру және дөңгелектеу. Көптаңбалы сандардың разрядтік және кластық құрамы. Разрядтік қосылғыштардың қосындысы. Миллион. Пайыз. Пайыз бүтіннің жүзден бір үлесі. Бөлшектерді салыстыру. Дұрыс және бұрыс бөлшектер, аралас сандар.
Сандармен амалдар орындау. Бөлшектерді қосу және азайту. Көптаңбалы сандарды қосу және азайту. Санды қосындыға көбейту, санды көбейтіндіге бөлу. 0, 100, 1000-ға бөлу. Көптаңбалы санды көбейту және бөлу. Көптаңбалы сандарды екі таңбалы санға қалдықпен бөлуді орындау. Аралас санды бұрыс бөлшекке және бұрыс бөлшекті аралас санға айналдыру. Пайызды бөлшекке, бөлшекті пайызға түрлендіру
Шамалар және өлшем бірліктер. Шамаларды өлшеу, салыстыру түрлендіру. Шетелдік және ұлттық валюта, олармен әрекеттер.
«Алгебра элементтері»
Санды және әріпті өрнектер. Өрнектерді құрастыру, жазу және оқу. Бірнеше айнымалысы бар өрнектер. Бөлшектің негізгі қасиеті.
Бөлшектері бар өрнектерді салыстыру. Жақшалы және жақшасыз өрнектерде амалдардың орындалу тәртібі. Теңдік құру үшін әріпті өрнектер түрінде қолдану. Қуып жету қозғалысы мен бір бағыттағы қалып қою қозғалысына байланысты формулалар. Микрокалькулятор көмегімен есептеу. Сандарға қалдықпен бөлу. Өрнектерді салыстыру. Теңдік. Қос теңсіздік. Теңдеу. Теңдеулер және теңсіздіктерді шешу.
«Геометрия элементтері»
Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі. Тікбұрышты үшбұрыш, куб, тікбұрышты параллелепипед және оның элементтері.. Үшбұрыштардың классификациясы. Тікбұрышты параллелепипедтің көлемі. Фигуралардың аудандары.
Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі. Перпендикуляр түзулер. Симметрия осі. Симметриялы және симметриялы емес фигуралар. Бұрыштың градустық өлшемі. Пирамида, цилиндр, конустың жазбасы.
Нүктелердің координаталары және қозғалыстың бағыты. Геометриялық фигураларды орны, қозғалыс және бағыты бойынша нұсқаулыққа сәйкес сызу.
«Жиындар. Логика элементтері»
Жиындар және олармен орындалатын амалдар. Жиындар арасындағы қатынас. Қиылысуы мен бірігу аймақтары. Жиындардың ауыстырымдылық , терімділік қасиеттері.
Тұжырымдар. Математикалық мазмұны бар тұжырымдар.
Тізбектер. Сандар тізбектеріндегі заңдылық. Тізбектерді құрастыру. Заттар комбинациялары. Комбинаторика есептері.
«Математикалық моделдеу»
Есептер. Математикалық модель. Есептердің шартын моделдеу. Есептерді талдау және шығару. Есептердің алгебралық және арифметикалық тәсілдері.
43. Бағдарламада оқу мақсаттарын қолдануға, мониторинг өткізуге тиімді болу үшін, төрт саннан тұратын кодтық белгі енгізілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмерін көрсетеді. Мысалы, 1.2.1.4. кодында «1» - сынып, «2.1» - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, «4» - оқу мақсатының реттік саны.
44. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
«Сандар және өлшемдер»:
Бөлімше |
Оқыту мақсаттары |
|||
1-сынып |
2-сынып |
3-сынып |
4-сынып |
|
|
Оқушы келесілерді меңгеруі тиіс: |
|||
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшек тер |
1.1.1.1 натурал сандар және нөл санының құрылу жолын түсіну; 10/11-20 көлемінде тура және кері санау; натурал сандар қатарындағы орнын анықтау |
2.1.1.1 100-ге дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну; 100 көлеміндегі сандарды тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын анықтау |
3.1.1.1 1000-ға дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну; 1000 көлеміндегі сандарды тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын анықтау |
4.1.1.1 көп таңбалы сандардың құрылу жолын түсіну, натурал сандар қатарындағы 1 000 000 көлеміндегі санның орнын анықтау |
1.1.1.2 бір таңбалы сандарды және 10 санын/ 11-ден 20-ға дейінгі сандарды оқу, жазу және салыстыру |
2.1.1.2 екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру |
3.1.1.2 үш таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру |
4.1.1.2 көп таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру, сандарды берілген разрядқа дейін дөңгелектеу |
|
1.1.1.3 бір таңбалы сандардың құрамын /20 көлемінде сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу |
2.1.1.3 екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу; 12-ге дейінгі рим сандарын оқу, жазу және қолдану |
3.1.1.3 үш таңбалы сандардың разрядтық және кластық құрамын және разрядтық бірліктердің жалпы санын анықтау, разрядтық қосылғыштар қосындысына жіктеу |
4.1.1.3 көп таңбалы сандардың разрядтық және кластық құрамын және разрядтық бірліктердің жалпы санын анықтау, разрядтық қосылғыштар қосындысына жіктеу |
|
1.1.1.4 санаудың ірі бірлігі - ондықты құрастыру; 100-ге дейін ондықтармен санау, жазу және салыстыру |
2.1.1.4 санаудың ірі бірлігі – жүздікті құрастыру; 1000-ға дейін жүздіктермен санау, жазу, салыстыру |
3.1.1.4 санаудың ірі бірлігі – – мыңдықты құрастыру; 1 000 000-ға дейін мыңдықтармен санау, жазу, салыстыру |
4.1.1. 4 санаудың ірі бірлігі – миллионды құрастыру; жүз миллион көлемінде санау, жазу, салыстыру |
|
1.1.1.5 20-ға дейінгі сандарды 2-ден топтап тура және кері санау; тәжірибе арқылы 2, 4, 6, 8, 10 заттың жартысын табу |
2.1.1.5 50-ге дейін 3, 4, 5-тен топтап тура және кері санау; жұп/тақ сандарды ажырату; заттар тобын 6, 7, 8, 9-дан тең бөліктерге бөлуді көрсету |
3.1.1.5 үлесті құру жолын көрсетіп беру, оларды оқу, жазу және салыстыру |
4.1.1.5 пайыз бүтіннің жүзден бір бөлігі екенін түсіну; бүтіннің бөліктерін пайызбен жазу |
|
|
|
3.1.1.6 жай бөлшектерді оқу, жазу; бөлімдері бірдей жай бөлшектерді көрнекілік қолдану арқылы салыстыру |
4.1.1.6 бөлімдері бірдей және алымдары бірдей жай бөлшектерді сан сәулесінде салыстыру, дұрыс бөлшек, бұрыс бөлшек, аралас сандарды ажырату |
|
1.2 Сандармен амалдар орындау |
1.1.2.1 қосу амалын ортақ элементтері жоқ жиындардың бірігуі, азайтуды - жиынның бөлігін ажыратып алу ретінде түсіну |
2.1.2.1 көбейтуді бірдей қосылғыштардың қосындысын табу, бөлуді – заттардың түрлеріне қарай және тең бөліктерге бөлу ретінде түсіну |
3.1.2.1 бөлшекті - бүтіннің бір не бірнеше бөлігі және екі натурал санның бөліндісі ретінде түсіну, санның квадратын - бірдей екі көбейткіштің, ал кубын - бірдей үш көбейткіштің көбейтіндісі ретінде түсіну |
4.1.2.1 бөлімдері бірдей жай бөлшектерді қосу және азайтуды бөлімді сол қалпында қалдырып, сәйкес алымдарды қосу және азайту деп түсіну |
1.1.2.2 қосу және азайту - өзара кері амалдар екенін түсіну, қосу және азайту амалдары компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланысты анықтау |
2.1.2.2 көбейту және бөлу - өзара кері амалдар екенін түсіну, көбейту және бөлу амалдарының компоненттері арасындағы байланысты анықтау |
3.1.2.2 көбейту және бөлуді орындауда 0 мен1 сандарының қасиеттерін қолдану; санды 0 санына бөлуге болмайтынын білу |
4.1.2.2 көп таңбалы сандармен арифметикалық амалдарды орындауда 0 мен 1 сандарының қасиеттерін қолдану |
|
1.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық қасиетін; 0 мен 1 сандарының қасиетін қолдану |
2.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін/ көбейтудің ауыстырымдылық қасиетін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану |
3.1.2.3 көбейтудің ауыстырымдылық, үлестірімділік, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану |
4.1.2.3 көп таңбалы сандармен есептеулер жүргізгенде қосу және көбейтудің қасиеттерін қолдану |
|
1.1.2.4 бір таңбалы сандарды ондықтан аттамай қосу кестесін құру, білу және қолдану |
2.1.2.4 бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін құру, білу және қолдану/ 2; 3; 4; 5 сандарына көбейту кестесін құру, білу және қолдану |
3.1.2.4 6; 7; 8; 9 сандарына көбейту мен бөлу кестесін құру, білу және қолдану |
4.1.2.4 2-ге, 5-ке, 10-ға бөлінгіштік белгілерге сүйеніп, натурал сандарды топтастыру |
|
1.1.2.5 ондықтан аттамай бір таңбалы сандарды/ 20 көлеміндегі біртаңбалы мен екітаңбалы сандарды/ ондықтарды ауызша қосу және азайтуды орындау |
2.1.2.5 бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайту / 300+200 (3жүзд.+2жүзд.), 170-130 (17онд.-13 онд.) түрінде ауызша қосу және азайтуды орындау |
3.1.2.5 үш таңбалы сандарды/мыңдықтарды санның ондық құрамы негізінде ауызша қосу және азайтуды орындау |
4.1.2.5 көп таңбалы сандарды ондық құрамы негізінде ауызша қосу және азайтуды орындау; микрокалькулятордың көмегімен есептеулер жүргізу |
|
|
2.1.2.6 екі таңбалы сандарды: 40+17, 57-40; 35±12 түріндегі өрнектерді ондықтан аттамау жағдайында ауызша қосу және азайтуды орындау |
3.1.2.6 бір таңбалы санға қалдықпен бөлуді орындау |
4.1.2.6 10, 100, 1000 сандарына қалдықсыз және қалдықпен бөлу |
|
|
2.1.2.7 мынадай жағдайларда: 45±9,, 40-14, 100-35 ондықтан аттап, ауызша қосу мен азайтуды орындау |
3.1.2.7 кестеден тыс мынадай жағдайларда: 17•5 96:6 75:15 84:4 ауызша көбейту мен бөлуді орындау |
4.1.2.7 екі таңбалы/үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға ауызша көбейту мен бөлуді орындау |
|
|
2.1.2.8 мынадай жағдайларда: 34+ 23, 57-23; 45±19, 47+33; 80-47, 100-35 екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану |
3.1.2.8 үш таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмдерін қолдану |
4.1.2.8 көп таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмдерін қолдану |
|
|
|
3.1.2.9 100 көлеміндегі сандарды ауызша көбейту мен бөлуді орындауда қосындыны және көбейтіндіні бір таңбалы санға бөлу, қосындыны санға көбейту ережесін қолдану |
4.1.2.9 санды қосындыға көбейту, санды көбейтіндіге көбейту және бөлу ережелерін қолдану |
|
|
|
3.1.2.10 мынадай жағдайларда: 23•2, 123•2, 46:2, 246:2 екі таңбалы/үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға жазбаша көбейту мен бөлу алгоритмдерін қолдану |
4.1.2.10 көп таңбалы сандарды бір таңбалы/екі таңбалы /үш таңбалы сандарға қалдықпен бөлуді орындау |
|
|
|
3.1.2.11 мынадай жағдайларда: 28•3, 269•2, 84:3, 538:2 екі/үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту мен бөлу алгоритмдерін қолдану |
4.1.2.11 екі таңбалы/үш таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу алгоритмдерін қолдану |
|
|
|
3.1.2.12 нөлдермен аяқталатын үш таңбалы санды бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу тәсілін қолдану |
4.1.2.12 нөлмен аяқталатын көп таңбалы сандарды бір таңбалы/екі таңбалы/үш таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу алгоритмін қолдану |
|
|
|
3.1.2.13 бөліндінің бір разрядында нөл болатын кезде үш таңбалы санды бір таңбалы санға бөлу алгоритмін және кері амал алгоритмін қолдану |
4.1.2.13 бөлінді мәнінде нөлдер болатын жағдайда көп таңбалы санды бір таңбалы/екі таңбалы/үш таңбалы санға бөлу алгоритмін және кері амал алгоритмін қолдану |
|
|
|
3.1.2.14 санның/шаманың бөлігін табу және бөлігі бойынша санды/шаманы табу: 100 көлеміндегі сандар мен жүздіктердің жартысын, үштен бір, төрттен бір, оннан бір бөлігін табу |
4.1.2.14 аралас санды бұрыс бөлшекке және бұрыс бөлшекті аралас санға айналдыру |
|
|
|
|
4.1.2.15 бөлімдері бірдей жай бөлшектерді қосу және азайту алгоритмін қолдану |
|
|
|
|
4.1.2.16 пайызды бөлшекке, бөлшекті пайызға түрлендіру |
|
1.3 Шамалар және өлшем бірлік тері |
1.1.3.1 ұзындық/ масса/ көлем (сыйымдылық) /уақыт шамаларын ажырату; оларды өлшеу үшін өлшемдер мен құралдарды таңдау, өлшемдер жүргізу |
2.1.3.1 әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларын (шәкілдерін) бір бірінен ажырату және шамалардың сәйкес мәндерін анықтау |
3.1.3.1 ауданы болатын нысандарды атау және ауданды өлшеуге арналған өлшемдер мен құралдарды таңдап алу, палеткамен өлшеу |
4.1.3.1 көлемі болатын нысандар мен кеңістіктік геометриялық фигураларды атау, көлемді өлшеуге арналған өлшемдер мен құралдарды таңдау, кубиктермен (1 см3) өлшеу |
1.1.3.2 өлшем бірліктерді (см, дм/ кг/л/сағ) қолданып өлшеу |
2.1.3.2 ұзындық (м)/ масса (ц)/ уақыт (мин), тәулік өлшем бірліктерін қолданып шамаларды өлшеу |
3.1.3.2 мм, км/ гр, т/см2, дм2, м2 /сек өлшем бірліктерін қолданып өлшеу |
4.1.3.2 см3, дм3, м3, га, ар, өлшем бірліктерін қолданып өлшеу |
|
1.1.3.3 шамалар мәндерін (см, дм/ кг/ л/ сағ) салыстыру және амалдар орындау |
2.1.3.3 шамалар мәндерін: ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц)/ көлем (сыйымдылық) (л)/ уақыт (сағ, мин, ай, жыл) тәулік, апта өлшем бірліктерін салыстыру және амалдар орындау |
3.1.3.3 шамалар мәндерін: ұзындық (мм,см, дм, м)/ масса (г, кг, ц, т)/ көлем (сыйымдылық) (л)/ аудан ( см2, дм2, м2,)/ уақыт (сек, мин, сағ, тәул, жыл, ғасыр) өлшем бірліктерін салыстыру және амалдар орындау |
4.1.3.3 шамалар мәндерін: ұзындық (мм, см, дм, м, км)/ масса (г, кг, ц, т)/ аудан (мм2 ,см2, дм2, м2 , га, ар) / көлем (л, мм3, см3, дм3, м3) өлшем бірліктерін салыстыру |
|
1.1.3.4 ұзындық өлшем бірліктерін (см, дм) олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру |
2.1.3.4 ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц)/ уақыт (сағ, мин, тәулік, ай, жыл) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру |
3.1.3.4 ұзындық (мм, см, дм, м, км)/масса (г, кг, ц, т)/ аудан (см2, дм2, м2, ) / уақыт (сек,мин, сағ, тәул., ғасыр) бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру |
4.1.3.4 ұзындық (мм, см, дм, м, км)/масса (г, кг, ц, т)/ аудан (мм2, см2, дм2, м2, га, ар)/ көлем (мм3 , см3, дм3, м3 )/ уақыт (сек, мин, сағ, тәул., жыл, ғасыр) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру |
|
1.1.3.5 циферблат бойынша 12 сағаттық форматта уақытты анықтау: сағат /уақытты бағдарлау: минут, сағат, күн, апта, ай, жыл |
2.1.3.5 циферблат бойынша уақытты анықтау: сағат және минут |
3.1.3.5 әртүрлі сағат бойынша уақытты анықтау: сағат, минут, секундты |
4.1.3.5 уақыт өлшем бірлігінің үлесін табу (мысалы, 1/60 сағ =1 мин;
1/2 сағ = 30
мин; |
|
1.1.3.6 1 теңгелік, 2 теңгелік, 5 теңгелік,10 теңгелік, 20 теңгелік монеталармен түрліше төлем жасау |
2.1.3.6 50 теңгелік, 100 теңгелік монеталарды, 200 теңгелік, 500 теңгелік купюраларды ажырату және түрліше төлем жасау |
3.1.3.6 1000 теңгелік, 2000 теңгелік, 5000 теңгелік купюраларды ажырату және түрліше төлем жасау |
4.1.3.6 10 000 теңгелік купюраны және түрлі мемлекеттің валюталарын (рубль, евро, доллар) ажырату және түрліше төлем жасау |
2) «Алгебра
элементтері»:
4-кесте
Бөлімше |
1-сынып |
2-сынып |
3-сынып |
4-сынып |
|
Оқушы келесілерді меңгеруі тиіс: |
|||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
1.2.1.1 санды және әріпті өрнектерді (қосынды, айырма)/ теңдік, теңсіздіктерді ажырату, құрастыру, жазу және оқу |
2.2.1.1 санды және әріпті өрнектерді (көбейтінді, бөлінді)/теңдіктер мен теңсіздіктерді ажырату, құрастыру, жазу және оқу |
3.2.1.1 бір /екі әріпі бар әріпті өрнектерді ажырату, құрастыру, жазу және оқу |
4.2.1.1 санды және әріпті өрнектерді түрлендіру |
1.2.1.2 әріптің берілген мәніндегі бір амалды әріпті өрнектің мәнін табу |
2.2.1.2 әріптің берілген мәніндегі екі амалды әріпті өрнектің мәнін табу |
3.2.1.2 әріптердің берілген мәндерінде екі әріпі бар әріпті өрнектің мәнін табу |
4.2.1.2 әріптердің берілген мәндеріндегі бірнеше әріпі бар әріпті өрнектің мәнін табу |
|
|
|
|
4.2.1.3 әріпті өрнектерді құру және есептер шығару барысында қолдану |
|
1.2.1.3 қосу мен азайту амалдары арасындағы қатынасты әріпті өрнектер түрінде: а +b = c, c -a= b, c -b =a көрсету және қолдану |
2.2.1.3 қосу
мен көбейтудің қасиеттерін әріпті теңдік түрінде: a+b=b+a;
(a+b)+c=a+(b+c) |
3.2.1.3
көбейтудің үлестірімділік және терімділік қасиеттерін әріпті теңдік
түрінде: (ab)c=a(bc); a(b+c)=ab+ac; |
4.2.1.4
бөлімдері бірдей жай бөлшектерді қосу және азайту алгоритмін әріпті
теңдік түрінде: |
|
1.2.1.4 қосу және азайту жағдайында 0 -дің қасиетін әріпті өрнек түрінде: a+0=a; a-0=a көрсету |
2.2.1.4 санды 1-ге көбейту және бөлу жағдайларын әріпті теңдік түрінде: a 1=a; a:1=a көрсету |
3.2.1.4 санды 0-ге көбейту, 0-ге бөлуге болмайтын жағдайларды әріпті теңдік түрінде: a 0 =0; a 0 көрсету |
4.2.1.5
бөлшектің негізгі қасиетін әріпті теңдік
түрінде: |
|
1.2.1.5.жақшасыз әріпті/, санды өрнектерді салыстыру |
2.2.1.5 екі амалдан артық жақшалы және жақшасыз санды өрнектерді салыстыру |
3.2.1.5 үш амалдан артық санды өрнектерді салыстыру |
4.2.1.6 бөлімдері бірдей бөлшектері бар өрнектерді салыстыру |
|
|
2.2.1.6 екі/үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектере арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу |
3.2.1.6 төрт амалды жақшалы және жақшасыз өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу |
4.2.1.7 төрт амалдан артық жақшалы және жақшасыз өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу |
|
|
|
3.2.1.7 формулаларды шамалардың арасындағы өзара қатынасты орнатушы теңдік ретінде түсіну |
4.2.1.8 бірқалыпты түзу сызықты қозғалыстағы арақашықтық формуласын (s=v•t, t=s: v, v=s:t) қуып жету қозғалысы мен қалып қою қозғалысына байланысты формулаларды / қалдықпен бөлу формуласын (a=b•c+r)/ шығарып алу және қолдану |
|
2.2 Теңдік және теңсіздікТеңдеу |
1.2.2.1 теңдік және теңсіздікті, теңдеуді тану; тура және тура емес теңдікті айыра білу |
2.2.2.1 х < және х > түріндегі теңсіздіктерге сәйкес келетін сандарды анықтау |
3.2.2.1 қарапайым теңсіздіктердің шешімдер жиынын табу |
4.2.2.1 қос теңсіздіктердің шешімдер жиынын табу |
1.2.2.2 «таңдап алу» әдісімен және қосу мен азайту амалдарының байланысы негізінде теңдеулерді шешу |
2.2.2.2
көбейту мен бөлуге берілген қарапайым теңдеулерді; х+(25-6)=38; |
3.2.2.2 көбейту мен бөлуге берілген х:8=9; 51:х=17; 23 х=46 түріндегі қарапайым теңдеулерді, құрылымы күрделі х (25:5)=60; (24 3):х=6;х: (17 2)=2; k+124:4=465 түріндегі теңдеулерді шешу |
4.2.2.2 |
3) «Геометрия
элементтері»:
5-кесте
Бөлімше |
1-сынып |
2-сынып |
3-сынып |
4-сынып |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
1.3.1.1 геометриялық фигураларды: нүкте, түзу, қисық және сынық сызықтар, тұйықталған және тұйықталмаған сызықтар, кесінді, сәуле, бұрышты бір бірінен ажырату және атау |
2.3.1.1 бұрыш түрлерін (тік, сүйір, доғал) бір бірінен ажырату және атау/тіктөртбұрышты, шаршыны, тікбұрышты үшбұрышты мәнді белгілері бойынша анықтау |
3.3.1.1 шеңбер мен дөңгелекті, олардың элементтерін (центр, радиус, диаметр) бір бірінен ажырату және атау/симметриялы және симметриялы емес жазық фигураларды айыра білу және оларды қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру |
4.3.1.1 тікбұрышты үшбұрышты, текше, тікбұрышты параллелепипед және олардың элементтерін (төбесі, қабырғалары, қырлары) бір бірінен ажырату және атау |
|
1.3.1.2 жазық фигураларды (үшбұрыш, дөңгелек, шаршы, тіктөртбұрыш) және кеңістік фигураларды (куб, шар, цилиндр, конус, пирамида, тікбұрышты параллепипед) тану және қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру |
2.3.1.2 көпбұрыштарды жіктеу |
3.3.1.2 геометриялық фигураларды жіктеу |
4.3.1.2 үшбұрыштарды жіктеу |
1.3.1.3 геометриялық фигуралардың (үшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш) қабырғаларын өлшеу және салыстыру |
2.3.1.3
көпбұрыштардың, қоршаған ортадағы заттар қабырғаларының ұзындығын
өлшеу, периметрді табуға арналған формулаларды: Р=2(а+b), |
3.3.1.3 тікбұрышты үшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш ауданы формуласын: S= (a.b):2, S=a2, S=a.b шығарып алу және қолдану |
4.3.1.3. тікбұрышты параллепипед көлемінің формуласын (V=a•b•c) қорытып шығару және қолдану |
|
|
2.3.1.4 фигураның белгісіз қабырғасын оның периметрі мен белгілі қабырғалары арқылы табу |
3.3.1.4 суретте кескінделген құрастырылған фигуралардың, қоршаған ортадағы жазық фигуралардың периметрін анықтау |
4.3.1.4 суретте бейнеленген құрастырылған фигуралардың, қоршаған ортадағы жазық фигуралардың ауданын анықтау |
|
|
2.3.1.5 берілген периметрі бойынша жазық фигуралар салу, олардың пішіндері өзгеруіне қарай периметрдің қалай өзгеретінін түсіндіру |
3.3.1.5 берілген ауданы бойынша жазық фигуралар салу, олардың пішіндері өзгеруіне қарай ауданының қалай өзгеретінін түсіндіру |
4.3.1.5 жазық фигураларды оське қарағанда симметриялы болатын фигуралармен толықтыру; бұрыштың шамасын табу |
|
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
1.3.2.1 түзу, тұйықталған және тұйықталмаған және қисық, сынық сызықты жазықтықта / қарапайым жазық геометриялық фигураларды (үшбұрыш, төртбұрыш) нүктелі қағазда кескіндеу |
2.3.2.1 нүктелі қағазда кесінділер, түзулер мен геометриялық фигураларды орны, қозғалыс және бағыты бойынша нұсқаулыққа сәйкес сызу |
3.3.2.1 нүктелі қағазда параллель және қиылысатын түзулерді; қиылысатын геометриялық жазық фигураларды сызу, олардың қиылысу және бірігу аймағын табу |
4.3.2.1 нүктелі қағазда перпендикуляр түзулер, симметриялы және симметриялы емес жазық фигураларды сызу |
1.3.2.2 берілген ұзындығы бойынша кесінді сызу |
2.3.2.2 тік бұрышты сызу |
3.3.2.2 берілген қабырғалары бойынша тіктөртбұрыш пен шаршы, циркульдің көмегімен шеңбер салу |
4.3.2.2 градустық өлщемі бойынша бұрыш; екі қабырғасы бойынша тікбұрышты үшбұрыш; шеңбер және дөңгелекті радиусы бойынша сызу; тікбұрышты сызғыштың көмегімен түзуге перпендикуляр түзу сызу |
|
1.3.2.3 жазық фигуралардың модельдерінен және бөліктерінен композиция құрастыру |
2.3.2.3 жазық фигуралардың модельдерін бөлу және олардан композиция құрастыру |
3.3.2.3 кеңістіктік геометриялық фигуралардың (тікбұрышты параллепипед, куб) жазбасын дайындау және олардың моделін құрастыру |
4.3.2.3 кеңістіктік геометриялық фигуралардың (пирамида, цилиндр, конус) жазбасын дайындау және олардың моделін құрастыру |
|
1.3.2.4 геометриялық фигуралар арасындағы негізгі қатынастарды анықтау (үлкен-кіші, жоғары-төмен, кең-тар, жуан-жіңішке, қалың-жұқа) |
2.3.2.4 бастапқы орнын, бағытын, қозғалысын (оңға, солға, тура, толық бұрылу, сағат тілімен және сағат тіліне кері жартыға, төрттен бірге бұрылу), анықтау айқындайтын нұсқаулыққа сәйкес әрекет жасау |
3.3.2.4 солға және оңға бұрғанда, үстінен және жанынан қарағанда кеңістіктік фигуралардың қалпындағы өзгерістерді түсіндіру |
4.3.2.4 симметриялы және симметриялы емес жазық фигураларды бір бірінен ажырату және оларды қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру |
|
|
1.3.2.5 заттардың кеңістікте (оң жақта, сол жақта, жоғарыда, төменде, үстінде, астында, арасында, алдында, артында) орналасуын анықтау |
|
|
|
3.3 Нүктелер кординат тары және қозғалыс бағыты |
1.3.3.1 сан сәулесінде белгіленген нүктелердің бір-біріне қатысты орналасуын анықтау |
2.3.3.1 сызықта белгіленген нүктелерді бір-біріне қатысты орналасуын анықтау |
3.3.3.1 жазық фигурада белгіленген нүктелердің орнын бір-біріне қатысты анықтау |
4.3.3.1 қозғалыстың басталуы мен бағытын пайдалана отырып, нысандар қозғалысы сызбасын құру, сәйкес есептеулер жүргізу |
4.3.3.2 нысандардың бастапқы орны мен қозғалыс бағытын (бір-біріне қарама қарсы, бірінен - бірі қарама-қарсы бағытта) анықтау |
4)
«Жиын. Логика
элементтері»:
6-кесте
Бөлімше |
1-сынып |
2-сынып |
3-сынып |
4-сынып |
4.1 Жиындар және олармен орындала тын амалдар |
1.4.1.1 екі жиынның бірігуін және жиыннан оның бөлігін айырып алуды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу |
2.4.1.1 тең жиындардың бірігуін және жиыннан оның тең бөліктерін айырып алуды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу |
3.4.1.1 екі жиынның бірігуі мен қиылысуын Эйлер-Венн диаграммасының көмегімен көрнекі түрде кескіндеу |
4.4.1.1 жиындар арасындағы қатынастың (тең, қиылысатын, қиылыспайтын жиындар, ішкі жиын) сипатын анықтай білу |
1.4.1.2 жиындарды элементерінің белгілері (нысандардың түсі, пішіні, өлшемі, материалы, әрекеті) бойынша құру және жіктеу |
2.4.1.2 сандардың жазылуындағы цифрлар саны, 2-ге бөлінуі, сандық тізбектегі алатын орындары бойынша сандық жиындар құру және жіктеу (бөліктеу) |
3.4.1.2 сандардың жиындарын, олардың бірігуі мен қиылысуын элементтердің берілген немесе оқушылардың өздері анықтаған қасиеттері бойынша құру |
4.4.1.2 түзу сызықтардың, геометриялық фигуралардың қиылысуын көрсету, қиылысу және бірігу аймақтарын белгілеу |
|
1.4.1.3 жұп құру арқылы нысандар жиындарын салыстыру; тең жиындарды, бос жиындарды анықтау |
2.4.1.3 жиындар мен олардың элементтерін диаграммада белгілеу; элементтердің жиынға жиындардың бірігуіне және қиылысуына тиістілігін анықтау |
3.4.1.3 сандар жиынының ішкі жиындарын элементтердің берілген немесе оқушылардың өздері анықтаған қасиеттері бойынша құру |
4.4.1.3 есептерді, теңдеулер мен теңсіздіктерді шешуде жиындардың қиылысуы мен бірігуінің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін қолдану |
|
4.2 Пікірлер |
1.4.2.1 тұжырымдардың ақиқаттығын немесе ақиқат еместігін анықтау |
2.4.2.1 тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру |
3.4.2.1 ақиқат немесе жалған пікірлер құру |
4.4.2.1 математикалық мазмұндағы пікірлер құру, олардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау |
1.4.2.2 бірдей цифрлар мен фигуралардан тұратын бар басқатырғыштар, ребустар шешу, сәйкестік пен ақиқаттықты анықтауға берілген қарапайым логикалық есептерді шығару |
2.4.2.2 сандық есептерді, әртүрлі сандардан тұратын басқатырғыштарды, ауыстырып құюға және өлшеуге берілген логикалық есептерді зерттеу және шығару |
3.4.2.2 кестелер және графтар құру әдісімен логикалық пайымдауға берілген есептерді шығару |
4.4.2.2 кеңістіктік ойлау қабілетін дамытуға арналған логикалық есептерді шығару |
|
4.3 Тізбектер |
1.4.3.1 10-ға дейінгі/ 20- ға дейінгі сандар тізбегін/ ондықтармен 100-ге дейіні және кері ретпен сандар тізбегін құрастыру; 100 көлеміндегі сандар, суреттер, фигуралар, символдардан тұратын тізбектердің заңдылықтарын анықтау |
2.4.3.1 100-ге дейінгі сандар, 1000-ға дейінгі жүздіктер тізбектерінің заңдылығын анықтау |
3.4.3.1 1000-ға дейінгі сандар, мыңдықтармен миллионға дейінгі сандар тізбектерінің заңдылығын анықтау |
4.4.3.1 1 000 000-ға дейінгі сандар және жай бөлшектермен өрнектелген сандар тізбектерінің заңдылықтарын анықтау |
|
1.4.3.2 іс-әрекет және табиғат күйінің тізбектілігін анықтау, сандар, фигуралар, ойыншықтар, түрлі-түсті моншақтар тізбектерін құру және тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу |
2.4.3.2 берілген заңдылық бойынша тізбекті құрастыру, тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу |
3.4.3.2 өзі таңдаған заңдылық бойынша тізбектер құрастыру, тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу |
4.4.3.2 заңдылықты немесе ережені өзі таңдап, сандар/ сандар тобы тізбектерін құру |
4.4 Нысандардың комбинациялары |
1.4.4.1 қоршаған ортадағы заттардан «екі - екіден» комбинациялар жиынын құрастыру |
2.4.4.1 қоршаған ортадағы заттардан «үш-үштен» комбинациялар жиынын құрастыру |
3.4.4.1 «мүмкіндіктер тармағы» туралы түсінігі болу, күнделікті өмірде кездесетін түрлі жағдаяттар мен есеп шығаруда қолдану |
4.4.4.1 «таңдап алу» әдісімен комбинаторлық есептерді шығару |
5)
«Математикалық модельдеу»:
7-кесте
Бөлімше |
1-сынып |
2-сынып |
3-сынып |
4-сынып |
5.1 Есептер және математикалық модель |
1.5.1.1 есепті сызба, сурет, қысқаша жазба түрінде модельдеу; есепті шешу үшін тірек сызбасын таңдау |
2.5.1.1 1-2 амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу |
3.5.1.1 2-3 амалмен орындалатын есепті кесте, сызықтық/бағандық диаграмма, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу |
4.5.1.1 есепті сызба, алгоритм, дөңгелек диаграмма, график түрінде модельдеу |
1.5.1.2 артық, кем, тең, сонша, бірнеше бірлікке артық/кем, ұзын, қысқа, ауыр, жеңіл, қымбат, арзан, баға ұғымдарын/ заттардың орналасуын, арақашықтығын, бағытын анықтайтын терминдерді қолдану |
2.5.1.2 есептерді шығару барысында «баға», «мөлшер» (сан), «құн»; ұзындығы, ені, периметр шамаларының өзара тәуелділігін пайдалану |
3.5.1.2 есептерді шығаруда «бір заттың массасы», «саны», «жалпы масса»/ «бір затқа жіберілген шығын», «заттардың саны», «жалпы шығын»/ ұзындығы, ені, ауданы ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану |
4.5.1.2 есептерді шығаруда жұмысқа жіберілген уақыт, атқарылған жұмыс; өнімділік/ егіннің түсімділігі; ауданы мен массасы/ жылдамдық, арақашықтық, уақыт/ биіктік, ені, ұзындық, көлемі шамаларырының өзара тәуелділігін пайдалану |
|
1.5.1.3 қосынды және қалдықты табуға берілген есептерді талдау және шығару, кері есеп құрастыру және шығару |
2.5.1.3 бірдей қосылғыштардың қосындысын табуға; мазмұнына қарай және бірдей бөліктерге бөлуге берілген есептерді талдау және шығару; кері есеп құрастыру және шығару |
3.5.1.3 санның және шаманың үлесін табуға берілген есептерді талдау және шығару; кері есеп құрастыру және шығару |
4.5.1.3 бүтіннің бөлігін табуға берілген есептерді талдау және шығару; кері есеп құрастыру, шығару |
|
1.5.1.4 санды бірнеше бірлікке арттыру, кеміту; айырмалық салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару; кері есептер құрастыру және шығару |
2.5.1.4 санды бірнеше есе арттыру/кемітуге; айырмалық салыстыруға, еселік салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару; кері есептерді құрастыру және салыстыру |
3.5.1.4 шамалар арасындағы тәуелділікке; пропорцияның белгісіз мүшесін табуға берілген есептерді талдау және шығару |
4.5.1.4 шамалар арасындағы тәуелділікке; пропорционал бөлуге, белгісізді екі айырым бойынша табуға берілген есептерді талдау және шығару |
|
1.5.1.5 қосу мен азайтудың белгісіз компоненттерін табуға берілген есептерді талдау және шығару; кері есептер құрастыру және шығару |
2.5.1.5 көбейту мен бөлудің белгісіз компоненттерін табуға; ұзындық, ені, периметрді табуға берілген есептерді; тура және жанама тұжырымдармен берілген есептерді (айырмалық салыстыруға қатысты) талдау және шығару; кері есептерді құрастыру және шығару |
3.5.1.5 жанама сұрақтары болатын есептерді («бірнеше бірлік артық/кем», «бірнеше есе есе артық/ кем» қатынастарымен байланысты); тік төртбұрыштың (шаршының) қабырғалары мен ауданын; еселік салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару |
4.5.1.5 тікбұрышты параллелепипедтің (кубтың) көлемі мен қырының ұзындығын табуға/ бүтіннің пайызын және керісінше, пайызы бойынша бүтінді табуға берілген есептерді талдау және шығару
|
|
1.5.1.6 қосу мен азайтуға берілген есептерге қатысты таңдаған амалдарын негіздеу, шығару әдісін түсіндіру |
2.5.1.6 көбейту мен бөлуге берілген есептерге қатысты таңдаған амалдарын негіздеу, шығару әдісін түсіндіру |
3.5.1.6 есептеу кезінде жауабын алдын ала болжау, нәтижесін құрама есептің шартына сәйкес түсіндіру |
4.5.1.6 әр түрлі құрама есептерді құрастыру, салыстыру, шығару |
|
1.5.1.7 санды бірнеше бірлікке арттыру/кемітуге; айырмалық салыстыруға берілген қарапайым есептерді модельдеу және шығару |
2.5.1.7 2 амалмен орындалатын есептерді (санды бірнеше есе арттыру/кемітуге; еселік салыстыруға берілген жай есептердің түрлі комбинациялары) модельдеу және шығару |
3.5.1.7 үш амалмен шығарылатын есептерді (шамалар арасындағы тәуелділкке құрылған жай есептердің түрлі комбинациялары) модельдеу және шығару |
4.5.1.7 үш-төрт амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және түрлі әдіспен шығару, ең тиімді әдісті анықтау |
|
1.5.1.8 санды өрнектер түрінде қосу мен азайтуға берілген қарапайым есептерді шығарудың моделін құрастыру |
2.5.1.8 барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде; құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу және шығару |
3.5.1.8 айнымалысы бар өрнектер мен теңдеу түрінде барлық арифметикалық амалдарға берілген қарапайым есептерді шешуді; қосу мен азайтуға берілген құрама есептерді санды өрнектер түрінде моделдеу |
4.5.1.8 теңдеу мен санды өрнек арқылы құрама есепті шығарудың моделін құрастыру |
|
|
|
|
|
4.5.1.9 бір-біріне кездесу және қарама-қарсы бағыттағы қозғалыс, артынан қуып жету, бір бағыттағы қалып қою қозғалысына берілген есептерді арифметикалық және алгебралық әдіспен шешу |
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.1 цифрды саннан ажырату, бір таңбалы сандарды түрлі тәсілдермен (нүктелер жиынтығымен, таяқшалармен және т.б) көрсету және сан сәулесінде көрсету |
2.5.2.1 екі таңбалы сандардың графикалық моделін құру, разрядтық кестені қолдану |
3.5.2.1 көп таңбалы сандардың графикалық моделін құру, кластар мен разрядтар кестесін қолдану |
4.5.2.1 жай бөлшектердің құрылуын, салыстыру, қосу және азайтуды бейнелеу үшін жазық фигуралардың бөлігі және сан сәулесін қолдану |
|
1.5.2.2 «+», «-», «=», « », «>», «<» таңбаларын/ цифрларды, ( ) белгісіз сан символын қолдану |
2.5.2.2 жиынды белгілеу үшін латын алфавитінің бас әріптерін, жиын элементтерін белгілеу үшін латын алфавитінің кіші әріптерін; жиынға тиістілігін/тиісті еместігін белгілеу үшін , және таңбаларын қолдану |
3.5.2.2 екі жиынның қиылысуы , екі жиынның бірігуі , бос жиын таңбаларын қолдану |
|
|
1.5.2.3 сандардың қосындысы мен айырмасын, сандарды салыстыру (артық/кем), көршілес сандарды, сандық аралықтарды, сандар қатарын көрсету үшін сан сәулесін қолдану |
3.5.2.3 бұрыштарды, көп бұрыштарды, шеңбердің центрін, радиусті, диаметрді латын алфавитінің әріптерімен белгілеу, оларды белгіленуі бойынша оқу |
3.5.2.3 бұрыштарды, көпбұрыштарды латын алфавитінің бас әріптерімен таңбалау, оларды таңбалануы бойынша оқу |
4.5.2.3 текшені, тік бұрышты параллелепипедті латын алфавитінің бас әріптерімен таңбалау, оларды таңбалануы бойынша оқу |
|
1.5.2.4 қосу мен азайту амалдарының компоненттері атауларын өрнектерді оқу мен жазуда қолдану |
2.5.2.4 көбейту және бөлу амалдарының компоненттері атауларын өрнектерді оқу мен жазуда қолдану |
3.5.2.4 қосу мен азайту, көбейту және бөлу амалдары компоненттерінің атауларын жақшалы өрнектерді оқу мен жазуда қолдану |
4.5.2.4 пайызды % символымен, мысалы, 25%; бұрыштың градустық өлшемін 0 символымен, мысалы, 450 белгілеуді қолдану |
|
1.5.2.5 деректерді жинақтау, жүйелеу және толықтыру/ қолда бар материалдарды пайдаланып, кестелер, пиктограмма мен диаграммалар құрастыру |
2.5.2.5 деректерді жинақтау, жүйелеу, кестелер және диаграммалар құрастыру |
3.5.2.5 деректерді жинақтау, жүйелеу және диаграммалар мен пиктограммалар қолданып салыстыру |
4.5.2.5 ақпаратты түсіндіру, салыстыру және мәліметтерді жиынтықтау, қозғалыс графиктерін құру, қозғалысқа арналған есептерге сызба құрастыру |
42 . Ұзақ мерзімді жоспарлар:
1-сынып:
Ортақ тақырып тар |
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Бағдарлама бөлімшелері |
Оқыту мақсаттары |
|
І-тоқсан |
||||
«Өзім туралы», «Менің мектебім» тақырыптары аясында* |
1А бөлім - Сандар мен цифрлар |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.1 санау
барысында натурал сандардың реттік номері анықталатындығын
түсіну; |
|
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
1.3.2.5 заттардың кеңістікте орналасуын (оң жақта, сол жақта, жоғарыда, төменде, үстінде, астында, арасында, алдында, артында) анықтау 1.3.2.4 геометриялық фигуралар арасындағы негізгі қатынастарды анықтау (үлкен-кіші, жоғары-төмен, кең-тар, жуан-жіңішке, қалың-жұқа) |
|||
1.2 Сандармен амалдарды орындау |
1.1.2.1 қосу амалын ортақ элементтері жоқ жиындардың бірігуі, азайтуды жиынның бөлігін ажыратып алу ретінде түсіну 1.1.2.5** ондықтан аттамай бір таңбалы сандарды ауызша қосу және азайту тәсілдерін қолдану 1.1.2.3**1 қасиетін қолдану |
|||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты |
1.3.3.1 сан сәулесінде белгіленген нүктелердің бір-біріне қатысты орналасуын анықтау |
|||
4.3 Тізбектер |
1.4.3.1** 10-ға дейінгі сандар тізбегін және кері ретпен сандардың тізбегін құрастыру |
|||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.1
цифрды саннан ажырату, бір таңбалы сандарды түрлі тәсілдермен
(нүктелер жиынтығымен, таяқшалармен және т.б) көрсету және сан
сәулесінде көрсету 1.5.2.3 сандардың қосындысы мен айырмасын, сандарды
салыстыру (артық/кем), көршілес сандарды, сандық аралықтарды,
сандар қатарын көрсету үшін сан сәулесін қолдану |
|||
1В бөлім – Геометрия лық фигуралар |
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
1.4.1.2 жиындарды элементерінің белгілері (нысандардың түсі, пішіні, өлшемі, материалы, әрекеті) бойынша құру және жіктеу |
||
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
1.3.1.1
геометриялық фигураларды: нүкте, түзу, қисық және сынық сызықтар,
тұйықталған және тұйықталмаған сызықтар, кесінді, сәуле, бұрышты
бір бірінен ажырату және атау |
|||
|
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
1.3.2.3 жазық фигуралардың модельдерінен және бөліктерінен композиция құрастыру |
||
1С бөлім - Шамалар және өлшем бірліктері |
5.1 Есептер және математикалық модель |
1.5.1.2 артық, кем, тең, сонша, бірнеше бірлікке артық/кем, ұзын, қысқа, ауыр, жеңіл, қымбат, арзан, баға ұғымдарын қолдану |
||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.2 «+», «-», «=», « », «>», «<» таңбаларын қолдану |
|||
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.1
ұзындық шамаларын ажырату; оларды өлшеу үшін құралдарды таңдау,
өлшемдер жүргізу; |
|||
ІІ-тоқсан |
||||
«Менің отбасым және достарым», «Бізді қоршаған әлем» тақырыптары аясында |
2А бөлім – 10 көлеміндегі сандарды қосу және азайту |
1.2 Сандармен амалдарды орындау |
1.1.2.4 бір таңбалы сандарды ондықтан аттамай қосу кестесін құру, білу және қолдану 1.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық қасиетін; 0 -дің қасиетін қолдану |
|
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.1 нөл санының құрылу жолын түсіну; 1.1.1.4 cанның жаңа бірлігі - ондық туралы түсінігі болу, 100-ге дейін ондықтармен санау, жазу, салыстыру |
|||
4.3 Тізбектер |
1.4.3.1** ондықтармен 100-ге дейінгі сандар тізбегін құрастыру; 100 көлеміндегі сандар, суреттер, фигуралар, символдардан тұратын тізбектердің заңдылықтарын анықтау |
|||
1.2 Сандармен амалдарды орындау |
1.1.2.5
ондықтан аттамай бір таңбалы сандарды/ 20, ондық көлеміндегі
сандарды ауызша қосу және азайту тәсілдерін қолдану |
|||
2.1 Сады және әріпті өрнектер |
1.2.1.1 санды өрнектерді (қосынды,айырма ) құрастыру, жазу, оқу, ажырату |
|||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.2 «+»,
«-», «=» таңбасын қолдану |
|||
2В бөлім - Сандар және заңдылықтар |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.5 тәжірибе арқылы 2, 4, 6, 8, 10 заттың жартысын табу |
||
4.3 Тізбектер |
1.4.3.1 100 көлеміндегі сандар, суреттер, фигуралар, символдардан тұратын тізбектердің заңдылықтарын анықтау 1.4.3.2 іс-әрекет және табиғат күйінің тізбектілігін анықтау, сандар, фигуралар, ойыншықтар, түрлі-түсті моншақтар т.б. тізбектерін құру және тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу |
|||
4.2 Тұжырымдар |
1.4.2.2 бірдей цифрлар мен фигуралардан тұратын басқатырғыш есептер, ребустар шешу |
|||
2С бөлім - Шамалар және өлшем бірліктері |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
1.3.1.3 геометриялық фигуралардың (үшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш) қабырғаларын өлшеу және салыстыру |
||
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
1.3.2.2 2 берілген ұзындығы бойынша кесінді сызу |
|||
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.1 ұзындық/ масса/ көлем (сыйымдылық) /уақыт шамаларын
ажырату; оларды өлшеу үшін өлшемдер мен құралдарды таңдау, өлшемдер
жүргізу |
|||
ІІІ-тоқсан |
||||
«Саяхат», «Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті» тақырыптары аясында |
3А бөлім – Сандармен амалдар орындау. Есептер. |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.2** бір таңбалы сандарды салыстыру |
|
5.1 Есептер және математикалық модель |
1.5.1.1 есепті сызба, сурет, қысқаша жазба түрінде модельдеу; есепті шешу үшін тірек сұлбаны таңдау 1.5.1.3** қосынды және қалдықты табуға берілген есептерді талдау және шығару, кері есеп құрастыру және шығару 1.5.1.4 санды бірнеше бірлікке арттыру, кеміту, айырмалық салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару; кері есептер құрастыру және шығару 1.5.1.5 қосу мен азайтудың белгісіз компоненттерін табуға берілген есептерді талдау және шығару; кері есептер құрастыру және шығару |
|||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.2 ** «+», «-», «=», «≠», «>», «<» таңбаларын қолдану |
|||
1.2 Сандармен амалдарды орындау |
1.1.2.2 қосу және азайту - өзара кері амалдар екенін түсіну, қосу және азайту амалдары компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланысты анықтау 1.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық қасиетін; 0 және 1-дің қасиетін қолдану |
|||
3В бөлім – Шамалар. Уақытты бағдарлау |
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.5 циферблат бойынша уақытты 12-сағаттық форматта анықтау: сағат /уақытты бағдарлау: минут, сағат, күн, апта, ай, жыл 1.1.3.1* уақыт шамаларын ажырату; оларды өлшеу үшін өлшемдер мен құралдарды таңдау, өлшемдер жүргізу 1.1.3.2* өлшем бірліктерді (сағ) қолданып өлшеу |
||
3С бөлім – Теңдік және теңсіздік. Теңдеу Қосу кестесін қолдану. Есептер |
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу |
1.2.2.1
теңдік және теңсіздікті, теңдеуді, тура және тура емес теңдік пен
теңсіздікті айыра білу |
||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
1.2.1.1 санды
және әріпті өрнектерді (қосынды, айырма) құрастыру, жазу, оқу,
ажырату |
|||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.2 «+», «-», «=», « », «>», «<» таңбаларын/ цифрларды, ( ) белгісіз сан символын қолдану |
|||
ІV-тоқсан |
||||
«Тағам және сусын», «Тәні саудың – жаны сау» тақырыптары аясында* |
4А бөлім - Күнделікті өмірдегі есептеулер |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.1 натурал сандар және нөл санының құрылу жолын түсіну; 10/11-20 көлемінде тура және кері санау; натурал сандар қатарындағы орнын анықтау; 1.1.1.2 бір таңбалы сандарды/ 11-ден 20-ға дейінгі сандарды оқу, жазу және салыстыру; 1.1.1.3 бір таңбалы сандардың құрамын /20 көлемінде сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу; 1.1.1.5 20-ға дейінгі сандарды 2-ден топтап тура және кері санау; тәжірибе арқылы 2, 4, 6, 8, 10 заттың жартысын табу |
|
1.2 Сандармен амалдар орындау
|
1.1.2.5 ондықтан аттамай бір таңбалы сандарды/ 20 көлеміндегі біртаңбалы мен екітаңбалы сандарды/ ондықтарды ауызша қосу және азайтуды орындау |
|||
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
1.1.3.6 1 тг, 2 тг, 5 тг,10 тг, 20 теңгелік монеталармен түрліше төлем жасау |
|||
4.3 Тізбектер |
1.4.3.1 10-ға дейінгі/ 20- ға дейінгі сандар тізбегін/ ондықтармен 100-ге дейіні және кері ретпен сандар тізбегін құрастыру; 100 көлеміндегі сандар, суреттер, фигуралар, символдардан тұратын тізбектердің заңдылықтарын анықтау |
|||
5.1 Есептер және математикалық модель |
1.5.1.4 санды
бірнеше бірлікке арттыру, кеміту, айырмалық салыстыруға берілген
есептерді талдау және шығару; кері есептер құрастыру және
шығару 1.5.1.6 қосу мен азайтуға
берілген есептерге қатысты таңдаған амалдарын негіздеу, шығару
әдісін түсіндіру |
|||
4В бөлім - Жиын және логика элементтері |
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.5 деректерді жинақтау, жүйелеу және толықтыру/ қолда бар құралдарды пайдаланып, кесте, диаграмма (пиктограмма, гистограмма) құрастыру |
||
4.2 Тұжырымдар |
1.4.2.1
тұжырымдардың ақиқаттығын немесе ақиқат еместігін анықтау |
|||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
1.4.1.2
жиындарды элементерінің белгілері (нысандардың түсі, пішіні,
өлшемі, материалы, әрекеті) бойынша құру және жіктеу |
|||
4.4 Нысандардың комбинациялары |
1.4.4.1 қоршаған ортадағы заттардан «екі - екіден» комбинациялар жиынын құрастыру |
|||
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.1
ұзындық/ масса/ көлем (сыйымдылық)/уақыт шамаларын ажырату; оларды
өлшеу үшін өлшемдер мен құралдарды таңдау, өлшемдер жүргізу |
|||
4С бөлім - Нысандардың орналасуы және бағыты |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
1.3.1.2 жазық фигураларды (үшбұрыш, дөңгелек, шаршы, тіктөртбұрыш) және кеңістік фигураларды (куб, шар, цилиндр, конус, пирамида, тікбұрышты параллепипед) тану және қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру |
||
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
1.3.2.1 түзу,
тұйықталған және тұйықталмаған және қисық, сынық сызықты жазықтықта
/ қарапайым жазық геометриялық фигураларды (үшбұрыш, төртбұрыш)
нүктелі қағазда кескіндеу |
|||
5.1 Есептер және математикалық модель |
1.5.1.2 заттардың орналасуын, арақашықтығын, бағытын анықтайтын терминдерді қолдану |
2-сынып:
Ортақ тақырыптар |
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Бағдарлама бөлімшелері |
Оқыту мақсаттары |
І-тоқсан |
|||
«Өзім
туралы»
«Менің отбасым және достарым» ортақ тақырыптары аясында* |
1А бөлім – Екі таңбалы сандар |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
2.1.1.1
100-ге дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну; 100 көлеміндегі
сандарды тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын
анықтау |
5.2 Математикалық тіл |
2.5.2.1 екі таңбалы сандардың графикалық моделін құру, разрядтық кестені пайдалану |
||
1В – бөлім Сандармен амалдар орындау. Есептер |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
2.1.2.4** бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін құру, білу және қолдану 2.1.2.5** бір таңбалы сандарды ондықтан сандарды ауызша қосу және азайтуды орындау 2.1.2.3** қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қасиетін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану |
|
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
2.2.1.6 екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектере арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.1 бір;
екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде
модельдеу |
||
1С бөлім– Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
2.1.3.1
әртүрлі өлшеу құралдары шәкілдерін
бір бірінен ажырату және шамалардың сәйкес мәндерін анықтау |
|
ІІ-тоқсан |
|||
«Менің
мектебім» «Менің туған өлкем» ортақ тақырыптары аясында* |
2A тоқсан – Екі таңбалы сандарды қосу және азайту. Жүздіктер. Есептер |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
2.1.1.4 санаудың ірі бірлігі – жүздікті құрастыру; 1000-ға дейін жүздіктермен санау, жазу, салыстыру |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
2.1.2.3** қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану 2.1.2.5 бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайту/300+200 (3жүзд.+2жүзд.), 170-130 (17онд.-13 онд) түрінде ауызша қосу және азайтуды орындау 2.1.2.7 мынадай жағдайларда: 45±9,, 40-14, 100-35 ондықтан аттап, ауызша қосу мен азайтуды орындау; 2.1.2.8 мынадай жағдайларда: 34+ 23, 57-23; 47+33; 80-47 100-35 екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану; |
||
4.3 Тізбектер |
2.4.3.1
100-ге дейінгі сандар, 1000-ға дейінгі жүздіктер тізбектерінің
заңдылығын анықтау |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.1** екі
амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде
модельдеу |
||
2B бөлім – Шамалар және өлшем бірліктер |
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
2.1.1.3** 12-ге дейін сандардың рим нөмірлеуін оқу, жазу және қолдану; 2.1.3.3 шамалар мәндерін: ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц)/ көлем (сыйымдылық) (л)/ уақыт (сағ, мин, ай, жыл) өлшем бірліктерін салыстыру және амалдар орындау 2.1.3.4 шамалар мәндерін: ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц)/ көлем (сыйымдылық) (л)/ уақыт (сағ, мин, ай, жыл) өлшем бірліктерін салыстыру және амалдар орындау 2.1.3.5 циферблат бойынша уақытты анықтау: сағат және минут |
|
2С бөлім– Жиын және оның элементін белгілеу. және таңбалары |
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
2.4.1.2
сандардың жазылуындағы цифрлар саны, 2-ге бөлінуі, сандық
тізбектегі алатын орындары бойынша сандық жиындар құру және жіктеу
(бөліктеу) |
|
4.2 Пікірлер |
2.4.2.1 тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру |
||
4.4 Заттардың комбинациялары |
2.4.4.1 қоршаған ортадағы заттардан «үш-үштен» комбинациялар жиынын құрастыру |
||
5.2 Математикалық тіл |
2.5.2.2
жиынды белгілеу үшін латын алфавитінің бас әріптерін, жиын
элементтерін белгілеу үшін латын алфавитінің кіші әріптерін; жиынға
тиістілігін/тиісті еместігін белгілеу
үшін ,
және таңбаларын
пайдалану |
||
ІІІ-тоқсан |
|||
«Дені саудың
жаны сау!»
«Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті» ортақ тақырыптары аясында* |
3А бөлім – Геометриялық фигуралар және олардың өзара орналасуы |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
2.3.1.1 бұрыш түрлерін (тік, сүйір, доғал) бір бірінен ажырату және атау/ тік төртбұрыш, шаршы, тік бұрышты үшбұрыштың мәнді белгілерін анықтау |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
2.3.2.1
нүктелі қағазда кесінділер, түзулер мен геометриялық фигураларды
орны, қозғалыс және бағыты бойынша нұсқаулыққа сәйкес сызу |
||
4.3 Тізбектер |
2.4.3.2 берілген заңдылық бойынша тізбекті құрастыру, тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу |
||
3В бөлім- Көбейту және бөлу.Есептер |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
2.1.1.5 50-ге дейін 3, 4, 5-тен топтап тура және кері санау; жұп/тақ сандарды ажырату; заттар тобын 6, 7, 8, 9-дан тең бөліктерге бөлуді көрсету |
|
1.2 Сандармен амалдар орындау |
2.1.2.1
көбейтуді бірдей қосылғыштардың қосындысын табу, бөлуді -
заттарды түрлеріне қарай және
тең бөліктерге бөлу ретінде түсіну |
||
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
2.1.3.6 50 теңгелік, 100 теңгелік монеталарды, 200 теңгелік, 500 теңгелік купюраларды ажырату және түрліше төлем жасау |
||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
2.4.1.1 тең жиындардың бірігуін және жиыннан оның тең бөліктерін айырып алуды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.3 бірдей қосылғыштардың қосындысын табуға; мазмұнына қарай және бірдей бөліктерге бөлуге берілген есептерді талдау және шығару; кері есеп құрастыру және шығару |
||
3С бөлім – Санды және әріпті өрнектер. Теңдеулер. Есептер |
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
2.2.1.1 санды
және әріпті өрнектерді (көбейтінді, бөлінді)/теңдіктер мен
теңсіздіктерді ажырату, құрастыру, жазу және оқу |
|
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу |
2.2.2.1 х
< және х
> түріндегі теңсіздіктерге сәйкес
келетін сандарды анықтау |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.2 есептерді шығару барысында баға, сан, құн арасындағы тәуелділікті пайдалану 2.5.1.4 санды бірнеше есе арттыру/кемітуге; еселік салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару; кері есептерді құрастыру және салыстыру 2.5.1.5** көбейту мен бөлудің белгісіз компоненттерін табуға; кері есептерді құрастыру және шығару; тура және жанама сұрақтары болатын есептерді («бірнеше бірлік артық/кем» «бірнеше есе есе артық/ кем» қатынастарымен байланысты) бір-бірінен ажырату 2.5.1.6 көбейту мен бөлуге берілген есептерге қатысты таңдаған амалдарын негіздеу, шығару әдісін түсіндіру 2.5.1.7 екі амалмен шешілетін есептерді (барлық амалдарға берілген жай есептердің әртүрлі комбинациялары) модельдеу және шығару 2.5.1.8 барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектержәне теңдеулер түрінде; құрама есептердің шешуін санды өрнектер, жекелеген амалдар түрінде модельдеу және шығару |
||
5.2 Математикалық тіл |
2.5.2.4 көбейту және бөлу амалдарының компоненттері атауларын өрнектерді оқу мен жазуда пайдалану |
||
ІV-тоқсан |
|||
«Қоршаған
орта» «Саяхат» ортақ тақырыптары аясында* |
4A бөлім– Тиімді есептеу тәсілдері |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
2.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін/көбейтудің ауыстырымдылық қасиетін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану |
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
2.2.1.5 екі
амалдан артық жақшалы және жақшасыз әріпті, санды өрнектерді
салыстыру |
||
4B бөлім – Есептерді шешу тәсілдері |
5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.4 санды
бірнеше есе арттыру/кемітуге; еселік салыстыруға берілген есептерді
талдау және шығару; кері есептерді құрастыру және шығару |
|
4C бөлім – Геометриялық фигуралар. Периметр. Аудан |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
2.3.1.3
көпбұрыштардың, қоршаған ортадағы заттар қабырғаларының ұзындығын
өлшеу, периметрді табуға арналған формулаларды: Р=2(а+b), |
|
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
2.3.2.3 жазық
фигуралардың модельдерін бөлу және олардан композиция құрастыру |
||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты |
2.3.3.1 сызықта белгіленген нүктелерді бір-біріне қатысты орналасуын анықтау |
||
4.2 Пікірлер |
2.4.2.2 сандық есептерді, әртүрлі сандардан тұратын басқатырғыштарды, ауыстырып құюға және өлшеуге берілген логикалық есептерді зерттеу және шығару |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.2**
есептерді шығару барысында ұзындығы, ені, периметр шамалар
арасындағы тәуелділікті пайдалану |
||
5.2 Математикалық тіл |
2.5.2.3 нүктелерді, кесінділерді, сәулелерді, түзулерді латын алфавитінің бас әріптерімен таңбалау, оларды таңбалануы бойынша оқу |
3-сынып:
Ортақ тақырыптар |
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Бағдарлама бөлімшелері |
Оқыту мақсаттары |
І- тоқсан |
|||
«Тірі табиғат», «Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен (жарық пен қараңғы)» тақырыптары аясында |
1А бөлім - 1000 көлеміндегі сандар. Қосу және азайту |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
3.1.1.1
1000-ға дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну; 1000 көлеміндегі
сандарды тура және кері санау, олардың натурал сандар қатарындағы
орнын анықтау 3.1.1.4 санаудың ірі бірлігі – мыңдықты құрастыру; 1 000 000-ға дейін мыңдықтармен санау, жазу, салыстыру |
5.2 Математика тілі |
3.5.2.1 көп
таңбалы сандардың графикалық моделін құру, кластар мен разрядтар
кестесін қолдану |
||
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.5 үш
таңбалы сандарды/мыңдықтарды санның ондық құрамы негізінде ауызша
қосу және азайтуды орындау |
||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
3.2.1.1 бір
/екі әріпі бар әріпті өрнектерді ажырату, құрастыру, жазу және
оқу |
||
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу |
3.2.2.1 қарапайым теңсіздіктердің шешімдер жиынын табу |
||
4.3 Тізбектер |
3.4.3.1
1000-ға дейінгі сандардар, мыңдықтармен миллионға дейінгі сандар
тізбектерінің заңдылығын анықтау |
||
1В бөлім – Көбейту және бөлу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.2
көбейту және бөлуді орындауда 0 мен 1 сандарының қасиеттерін
қолдану; санды 0 санына бөлуге болмайтынын білу |
|
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
3.1.3.1
ауданы болатын нысандарды атау және ауданды өлшеуге арналған
өлшемдер мен құралдарды таңдап алу, палеткамен өлшеу |
||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
3.2.1.4 санды 0-ге көбейту, 0-ге бөлуге болмайтын жағдайларды әріпті теңдік түрінде: a 0 = 0; a 0 көрсету |
||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
3.4.1.1 екі
жиынның бірігуі мен қиылысуын Эйлер-Венн диаграммасының көмегімен
көрнекі түрде кескіндеу |
||
4.4 Нысандардың комбинациялары |
3.4.4.1 «мүмкіндіктер тармағы» туралы түсінігі болу, күнделікті өмірде кездесетін түрлі жағдаяттар мен есеп шығаруда қолдану |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
3.5.1.1 2-3
амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде
модельдеу |
||
5.2 Математика тілі |
3.5.2.4 көбейту және бөлу амалдары компоненттерінің атауларын жақшалы өрнектерді оқу мен жазуда қолдану |
||
1С бөлім - Кестелік көбейту және бөлу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.4 6; 7; 8; 9 сандарына көбейту мен бөлу кестесін құру, білу және қолдану |
|
|
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
3.2.1.1 бір
айнымалысы/екі айнымалысы бар өрнектерді ажырату, құрастыру, жазу
және оқу |
|
5.1 Есептер және математикалық модель |
3.5.1.2
есептерді шығаруда «бір заттың массасы», «саны», «жалпы масса»/
«бір затқа жіберілген шығын», «заттардың саны», «жалпы шығын»/
ұзындығы, ені, ауданы ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану |
||
ІІ-тоқсан |
|||
|
2А бөлім - Үлес |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
3.1.1.5
үлесті құру жолын көрсетіп беру, оларды оқу, жазу және
салыстыру |
«Уақыт», «Сәулет» ортақ тақырыптары аясында |
|
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.1** бөлшекті - бүтіннің бір не бірнеше бөлігі және екі натурал санның бөліндісі ретінде түсіну, санның квадратын - бірдей екі көбейткіштің, ал кубын - бірдей үш көбейткіштің көбейтіндісі ретінде түсіну 3.1.2.1** бөлшек дегеніміз бірліктің (бір бүтіннің) бір не бірнеше тең үлестерден құралған сан, екі натурал санның қатынасы екенін түсіну 3.1.2.14 санның/шаманың үлесін табу және үлесі бойынша санды/шаманы табу: 100 көлеміндегі сандар мен жүздіктердің жартысын, үштен бір, төрттен бір, оннан бір бөлігін табу |
5.1 Есептер және математикалық модель |
3.5.1.3
санның және шаманың үлесін табуға берілген есептерді талдау және
шығару; кері есеп құрастыру және шығару |
||
2В бөлім – Аудан. Шамалар |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
3.3.1.1
шеңбер мен дөңгелекті, олардың элементтерін (центр, радиус,
диаметр) бір бірінен ажырату және атау/ симметриялы және
симметриялы емес жазық фигураларды айыра білу және оларды қоршаған
ортадағы заттармен сәйкестендіру |
|
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
3.3.2.1
нүктелі қағазда параллель және
қиылысатын түзулерді; қиылысатын геометриялық жазық фигураларды
сызу, олардың қиылысу және бірігу
аймағын
табу |
||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты |
3.3.3.1 жазық фигурада белгіленген нүктелердің орнын бір-біріне қатысты анықтау |
||
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
3.1.3.1
ауданы болатын нысандарды атау және ауданды өлшеуге арналған
өлшемдер мен құралдарды таңдап алу, палеткамен өлшеу |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
3.5.1.2
есептерді шығаруда «бір заттың массасы», «саны», «жалпы масса»/
«бір затқа жіберілген шығын», «заттардың саны», «жалпы шығын»/
ұзындығы, ені, ауданы ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану |
||
5.2 Математикалық тіл |
3.5.2.3 бұрыштарды, көпбұрыштарды латын алфавитінің бас әріптерімен таңбалау, оларды таңбалануы бойынша оқу |
||
2С бөлім
- . |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.5** үш таңбалы сандарды олардың ондық құрамы негізінде ауызша қосу және азайтуды орындау 3.1.2.8 үш таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмдерін қолдану 3.1.2.9 100 көлеміндегі сандарды ауызша көбейту мен бөлуді орындауда қосындыны және көбейтіндіні бір таңбалы санға бөлу, қосындыны санға көбейту ережесін қолдану 3.1.2.12 нөлмен аяқталатын үш таңбалы санды бір таңбалы санға ауызша көбейту/бөлу тәсілін қолдану |
|
ІІІ-тоқсан |
|||
|
3А бөлім - Кестеден тыс көбейту және бөлу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.3** көбейтудің үлестірімділік, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану 3.1.2.6 бір таңбалы санға қалдықпен бөлуді орындау 3.1.2.7 кестеден тыс мынадай жағдайларда: 17∙5 96:6 75:15 84:4 ауызша көбейту мен бөлуді орындау 3.1.2.9 100 көлеміндегі сандарды ауызша көбейту мен бөлуді орындауда қосындыны және көбейтіндіні бір таңбалы санға бөлу, қосындыны санға көбейту ережесін қолдану |
«Атақты тұлғалар», «Өнер» ортақ тақырыптары аясында |
|
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу |
3.2.2.2 2 көбейту мен бөлуге берілген х:8=9; 51:х=17; 23 х=46 түріндегі қарапайым теңдеулерді, құрылымы күрделі х (25:5)=60; (24 3):х=6;х: (17 2)=2; k+124:4=465 түріндегі теңдеулерді шешу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.1
бөлшекті - бүтіннің бір не бірнеше бөлігі және екі натурал санның
бөліндісі ретінде түсіну, санның квадратын - бірдей екі
көбейткіштің, ал кубын - бірдей үш көбейткіштің көбейтіндісі
ретінде түсіну |
||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
3.2.1.3
көбейтудің үлестірімділік және терімділік қасиеттерін әріпті теңдік
түрінде: (ab)c=a(bc);
a(b+c)=ab+ac; |
||
3В бөлім - Кеңістік фигуралар |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
3.3.2.3
кеңістіктік геометриялық фигуралардың (тікбұрышты параллепипед,
куб) жазбасын дайындау және олардың моделін құрастыру |
|
3С бөлім – Жазбаша көбейту және бөлу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.10
мынадай жағдайларда: 23•2, 123•2, 46:2, 246:2 екі таңбалы/үш
таңбалы сандарды бір таңбалы санға жазбаша көбейту мен бөлу
алгоритмдерін қолдану |
|
ІV-тоқсан |
|||
|
4А бөлім - Жазбаша көбейту және бөлу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.13 бөліндінің бір разрядында нөл болатын кезде үш таңбалы санды бір таңбалы санға бөлу алгоритмін және кері амал алгоритмін қолдану |
«Су – тіршілік көзі», «Демалу мәдениеті. Мерекелер» тақырыптары аясында |
|
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
3.2.1.5 санды өрнектерді (үш амалдан артық) салыстыру |
4В бөлім – Есепті шешу жолдары |
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
3.1.3.6 1000 теңгелік, 2000 теңгелік, 5000 теңгелік купюраларды ажырату және түрліше төлем жасау |
|
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
3.4.1.3 сандар жиынының ішкі жиындарын элементтердің берілген немесе оқушылардың өздері анықтаған қасиеттері бойынша құру |
||
4.2 Пікірлер |
3.4.2.1
ақиқат немесе жалған пікірлер құру |
||
4.4 Нысандардың комбинациялары |
3.4.4.1 «мүмкіндіктер тармағы» туралы түсінігі болу, күнделікті өмірде кездесетін түрлі жағдаяттар мен есеп шығаруда қолдану |
||
5.1 Есептер және математикалық модель |
3.5.1.1 2-3
амалмен орындалатын есептің шартын кесте,
сызықтық/бағандық диаграмма, сызба, қысқаша жазба түрінде
модельдеу 3.5.1.6 есептеу кезінде жауабын алдын ала болжау, нәтижесін
құрама есептің шартына сәйкес түсіндіру |
||
|
5.2 Математикалық тіл |
3.5.2.5 деректерді жинақтау, жүйелеу және диаграммалар мен пиктограммалар қолданып салыстыру |
|
4С бөлім- Уақыт |
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
3.1.3.2 секунд өлшем бірлігін қолданып өлшеу |
|
|
3.1.3.3
шамалар мәндерін (мм,см, дм, м/ г, кг, ц, т / л/
см2,
дм2,
м2, га/
сек, мин, сағ, тәул, жыл, ғасыр) салыстыру және амалдар орындау |
4-сынып:
Ортақ тақырыптар |
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Бағдарлама бөлімшелері |
Оқу мақсаттары |
|
||||
І тоқсан |
|
|||||||
«Менің Отаным-Қазақстан», «Адами құндылықтар» ортақ тақырыптары аясында* |
1А бөлім – Көп таңбалы сандар нумерациясы және олармен амалдар орындау
|
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
4.1.1.1 көп таңбалы сандардың құрылу жолын түсіну, натурал сандар қатарындағы 1 000 000 көлеміндегі санның орнын анықтау 4.1.1.2 көп таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру, сандарды берілген разрядқа дейін дөңгелектеу 4.1.1.3 көп таңбалы сандардың разрядтық және кластық құрамын және разрядтық бірліктердің жалпы санын анықтау, разрядтық қосылғыштар қосындысына жіктеу 4.1.1. 4 санаудың ірі бірлігі – миллионды құрастыру миллиард көлемінде санау, жазу, салыстыру |
|
||||
1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.2 көп таңбалы сандармен арифметикалық амалдарды орындауда 0 мен 1 сандарының қасиеттерін қолдану 4.1.2.5 көп таңбалы сандарды ондық құрамы негізінде ауызша қосу және азайтуды орындау; микрокалькулятордың көмегімен есептеулер жүргізу 4.1.2.8 көп таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмдерін қолдану |
|
||||||
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
4.1.3.1 көлемі болатын нысандар мен кеңістіктік геометриялық фигураларды атау, көлемді өлшеуге арналған өлшемдер мен құралдарды таңдау, текшелермен (1 см3) өлшеу 4.1.3.2 см3, дм3, м3, га, а, мг өлшем бірліктерін қолданып өлшеу 4.1.3.3 шамалар мәндерін мм, см, дм, м, км/мг, г, кг, ц, т/см2, дм2, м2 , га, ар / мл, л, см3, дм3, м3 өлшем бірліктерін салыстыру 4.1.3.4 ұзындық (мм, см, дм, м, км)/масса (мг, г, кг, ц, т)/ аудан (мм2, см2, дм2, м2, г, а)/ көлем (мм3 , см3, дм3, м3 )/ уақыт (с, мин, сағ, тәул.) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп өрнектеу 4.1.3.5 уақыт өлшем бірлігінің үлесін табу (мысалы, 1/60 сағ ═ 1 мин; ½ сағ ═ 30 мин; 1/7 апта= 1 күн және т.б.) 4.1.3.6 10 000 тг купюраны және түрлі мемлекеттің валюталарын (рубль, евро, доллар) ажырату және түрліше төлем жасау |
|
||||||
4.3 Тізбектер |
4.4.3.1** 1 000 000-ға дейінгі сандар тізбектерінің заңдылықтарын анықтау |
|
||||||
1В бөлім – Бір таңбалы санға көбейту және бөлу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.3 көп таңбалы сандармен есептеулер жүргізгенде қосу және көбейтудің қасиеттерін қолдану 4.1.2.4 2-ге, 5-ке, 10-ға бөлінгіштік белгілерге сүйеніп, натурал сандарды топтастыру 4.1.2.5 көп таңбалы сандарды ондық құрамы негізінде ауызша қосу және азайтуды орындау; микрокалькулятордың көмегімен есептеулер жүргізу 4.1.2.6 10, 100, 1000 сандарына қалдықсыз және қалдықпен бөлу 4.1.2.7 екі таңбалы/үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға ауызша көбейту мен бөлуді орындау 4.1.2.10** көп таңбалы сандарды бір таңбалы сандарға қалдықпен бөлуді орындау |
|
|||||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
4.4.1.1 жиындар арасындағы қатынастың (тең, қиылысатын, қиылыспайтын жиындар, ішкі жиын) сипатын анықтай білу |
|
||||||
1С бөлім – Жылдамдық, уақыт, арақашықтық |
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.8 ** бірқалыпты түзу сызықты қозғалыстағы арақашықтық формулаларын көрсету және қолдану(s=v∙t, t=s: v, v=s:t) |
|
|||||
5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.2 ** есептерді шығару үдерісінде жылдамдық, арақашықтық шамаларының өзара тәуелділігін пайдалану |
|
||||||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
4.4.1.3** есептерді шешу үдерісінде жиындардың қиылысуы мен бірігуінің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін қолдану |
|
||||||
1D бөлім – Геометриялық фигуралар |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
4.3.1.1** текше, тікбұрышты параллелепипед және олардың элементтерін (төбелері, қабырғалары, қырлары) тану және атау 4.3.1.3 тікбұрышты параллепипед көлемінің формуласын (V=a∙b∙c) қорыту, шығару, қолдану 4.3.1.4 суретте бейнеленген құрастырылған фигуралардың, қоршаған ортадағы жазық фигуралардың ауданын анықтау |
|
|||||
5.2 Математикалық тіл |
4.5.2.2 текшені, тікбұрышты параллелепипедті латын алфавитінің бас әріптерімен таңбалау, оларды таңбалануы бойынша оқу |
|
||||||
|
|
5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.2** есептерді шығару үдерісінде биіктік, ені, ұзындығы, көлемі ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану |
|
||||
ІІ тоқсан |
|
|
||||||
«Мәдени мұра», «Мамандық тар әлемі» ортақ тақырыптары аясында* |
2А бөлім – Көбейту және бөлу |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.9 санды қосындыға көбейту, санды көбейтіндіге бөлу мен көбейту ережелерін қолдану 4.1.2.12 ** нөлмен аяқталатын көп таңбалы сандарды бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу алгоритмін қолдану 4.1.2.10 көп таңбалы сандарды бір таңбалы/екі таңбалы /үш таңбалы сандарға қалдықпен бөлуді орындау 4.1.2.11 екі таңбалы/үш таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу алгоритмдерін қолдану 4.1.2.12 нөлмен аяқталатын көп таңбалы сандарды бір таңбалы/екі таңбалы/үш таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу алгоритмін қолдану 4.1.2.13 бөлінді мәнінде нөлдер болатын жағдайда көп таңбалы санды бір таңбалы/екі таңбалы/үш таңбалы санға бөлу алгоритмін және кері амал алгоритмін қолдану |
|||||
|
|
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.8 ** қалдықпен бөлу формуласын (a=b•c+r) шығарып алу және қолдану |
|||||
|
2В бөлім Есеп шығару |
5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.2** есептерді шығару үдерісінде жұмысқа жіберілген уақыт, атқарылған жұмыс, өнімділік шамаларының өзара тәуелділігін пайдалану 4.5.1.4 шамалар арасындағы тәуелділікке; пропорционал бөлуге, белгісізді екі айырым бойынша табуға берілген есептерді талдау және шығару 4.5.1.9** кездесу қозғалысына, бірінен – бірі қарама-қарсы бағыттағы қозғалысқа берілген есептерді арифметикалық және алгебралық әдістермен шығару |
|||||
ІІІ тоқсан |
|
|
||||||
«Табиғи құбылыстар», «Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыптары аясында* |
3А бөлім - Қозғалысқа, өнімділікке берілген есептер |
5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.1 есепті сызба, алгоритм, дөңгелек диаграмма, график түрінде модельдеу 4.5.1.2** есептерді шығаруда жұмысқа жіберілген уақыт, атқарылған жұмыс; өнімділік/ егіннің түсімділігі; ауданы мен массасы/ жылдамдық, ара қашықтық, уақыт шамалары арасындағы тәуелділікті пайдалану 4.5.1.9** бір бағыттағы (қуып жету, қалып қою) қозғалысқа берілген есептерді арифметикалық және алгебралық әдістермен шығару |
|||||
4.2 Пікірлер |
4.4.2.1 математикалық мазмұндағы пікірлер құру, олардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау 4.4.2.2 кеңістіктік ойлау қабілетін дамытуға арналған логикалық есептерді шығару |
|||||||
|
|
4.4 Заттардың комбинациялары |
4.4.4.1 «таңдап алу» әдісімен комбинаторлық есептерді шығару |
|||||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты |
4.3.3.1 қозғалыстың басталуы мен бағытын пайдалана отырып, нысандар қозғалысы сызбасын құру, сәйкес есептеулер жүргізу 4.3.3.2 нысандардың бастапқы орны мен қозғалыс бағытын (бір-біріне қарама қарсы, бірінен - бірі қарама-қарсы бағытта) анықтау |
|||||||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.8** қуып жету қозғалысы мен қалып қою қозғалысына байланысты формулаларды шығарып алу және қолдану |
|||||||
5.2 Математикалық тіл |
4.5.2.4 ақпаратты түсіндіру, салыстыру және мәліметтерді жиынтықтау, қозғалыс графиктерін құру, қозғалысқа арналған есептерге сызба құрастыру |
|||||||
|
3В бөлім - Бөлшектер және пайыз |
1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
4.1.1.5 пайыз бүтіннің жүзден бір үлесі екенін түсіну; бүтіннің бөліктерін пайызбен жазу, оқу 4.1.1.6 бөлімдері бірдей және алымдары бірдей жай бөлшектерді салыстыру; сан сәулесінде салыстыру, дұрыс бөлшек, бұрыс бөлшек, аралас сандарды ажырату |
|||||
4.3 Тізбектер |
4.4.3.1** жай бөлшектермен өрнектелген сандар тізбектерінің заңдылықтарын анықтау |
|||||||
1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.1 бөлімдері бірдей жай бөлшектерді қосу және азайту үшін, бөлімдерін сол қалпында қалдырып, сәйкес алымдарын қосу және азайту деп түсіну 4.1.2.14 аралас санды бұрыс бөлшекке және бұрыс бөлшекті аралас санға айналдыру 4.1.2.15 бөлімдері бірдей жай бөлшектерді қосу және азайту алгоритмін қолдану 4.1.2.16 пайызды бөлшекке, бөлшекті пайызға түрлендіру |
|||||||
|
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.4 бөлімдері бірдей жай бөлшектерді қосу және азайту алгоритмін әріпті теңдік түрінде: + = , - = көрсету және қолдану 4.2.1.5 бөлшектің негізгі қасиетін әріпті теңдік түрінде:
k≠0 көрсету және қолдану 4.2.1.6 бөлшектері бар санды өрнектерді салыстыру |
||||||
|
5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.3 бүтіннің бөлігін табуға берілген есептерді талдау және шығару; кері есеп құрастыру, шығару |
||||||
5.2 Математикалық тіл |
4.5.2.1 жай бөлшектердің құрылуын, салыстыру, қосу және азайтуды бейнелеу үшін жазық фигуралардың бөлігі және сан сәулесін қолдану 4.5.2.3** пайызды % символымен белгілеуді қолдану |
|||||||
|
3 С бөлім - Шеңбер, дөңгелек |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
4.3.2.2** шеңбер радиусы бойынша сызу; |
|||||
ІV тоқсан |
||||||||
«Ғарышқа саяхат», «Болашаққа саяхат» ортақ тақырыптары аясында* |
4А бөлім – Теңдеу, теңсіздік, өрнектер |
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеулер |
4.2.2.1 қос теңсіздіктердің шешімдер жиынын табу 4.2.2.2 39 + 490 : k = 46; 230 ×а +40=1000:2; түріндегі теңдеулерді шешу |
|||||
|
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.1 санды және әріпті өрнектерді түрлендіру 4.2.1.2 әріптердің берілген мәніндегі бірнеше айнымалысы бар өрнектің мәнін табу 4.2.1.3 айнымалысы бар өрнектерді құру және есептер шығару барысында қолдану 4.2.1.6 бөлшектері бар санды өрнектерді салыстыру 4.2.1.7 төрт амалдан артық жақшалы және жақшасыз өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу |
||||||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
4.4.1.3 есептерді, теңдеулер мен теңсіздіктерді шешу үдерісінде жиындардың қиылысуы мен бірігуінің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін қолдану |
|||||||
|
4В бөлім – Есептер |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.5** микрокалькулятордың көмегімен есептеулерді орындау |
|||||
5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.4 шамалар арасындағы тәуелділікке; пропорционал бөлуге табуға берілген есептерді талдау және шығару 4.5.1.5 бүтіннің пайызын және керісінше, пайызы бойынша бүтінді табуға берілген есептерді талдау және шығару 4.5.1.6 әр түрлі құрама есептерді құрастыру, салыстыру, шығару 4.5.1.7 үш-төрт амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және түрлі әдіспен шығару, ең тиімді әдісті анықтау 4.5.1.8 барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу |
|||||||
4С бөлім- Үшбұрыштар. Симметрия |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі |
4.3.1.1** тікбұрышты үшбұрышты тану және атау 4.3.1.2 үшбұрыштарды жіктеу 4.1.3.4 суретте бейнеленген құрастырылған фигуралардың, қоршаған ортадағы жазық фигуралардың ауданын анықтау 4.3.1.5 фигуралар салуды жазық фигураларға оське қатысты симметриялы болатын фигуралармен толықтыру; бұрыштың шамасын табу 4.3.2.1 нүктелі қағазда перпендикуляр түзулер, симметриялы және симметриялы емес жазық фигураларды сызу 4.3.2.2** бұрыштың градустық өлшемі бойынша бұрыштар; екі қабырғасы бойынша тікбұрышты үшбұрыш; тікбұрышты сызғыштың көмегімен түзуге перпендикуляр түзу сызу 4.3.2.3 кеңістіктік геометриялық фигуралардың (пирамида, цилиндр, конус) жазбасын дайындау және олардың моделін құрастыру 4.3.2.4 симметриялы және симметриялы емес жазық фигураларды бір бірінен ажырату және оларды қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру |
||||||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар |
4.4.1.2 түзу сызықтардың, геометриялық фигуралардың қиылысуын көрсету, қиылысу және бірігу аймақтарын белгілеу |
|||||||
|
4.3 Тізбектер |
4.4.3.2 заңдылықты немесе ережені өзі таңдап, сандар/ сандар тобы тізбектерін құру |
||||||
5.2 Математикалық тіл |
4.5.2.3** пайызды % символымен белгілеуді қолдану, бұрыштың градустық өлшемін 0 символымен белгілеуді қолдану |
45. * Әр тоқсанда 2 ортақ тақырып қамтылатынын ескеріп, оқу мақсаттарына қол жеткізу үшін берілетін тапсырмалар мазмұнына ортақ тақырыптарды кіріктіру ұсынылады.
46. ** - бағдарламадағы оқу мақсатының бір бөлігі қолданылады.
Оқу бағдарламасы
Математика пәні бойынша