оқу жоспары 1 сынып

«НАЗАРБАЕВ ЗИЯТКЕРЛІК МЕКТЕПТЕРІ»
ДЕРБЕС БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМЫ













МАТЕМАТИКА
Оқу жоспары


2017-2018 оқу жылы


1-сынып

2

Мазмұны

Тілдік мақсаттар туралы 3
Орта мерзімді жоспар 10
1А бөлімі: Сандар мен цифрлар 10
1В бөлімі: Геометриялық пішіндер 35
1С бөлімі: Көлемдер және олардың өлшем бірліктері 47
2A бөлімі: Сандарды 10 көлемінде қосу және азайту 56
2B-тарау: Сандар және заңдылықтар 66
2C-тарау: Шамаларды өлшеу 79
3А бөлімі: Сандармен амалдар орындау 86
3В бөлімі: Шамалар. Уақытта бағдарлану 90
3C Бөлім: Теңдіктер және теңсіздіктер. Теңдеулер 96
4A Бөлім: Күнделікті өмірдегі есептеулер 107
4B Бөлім: Жиындар. Логика элементтері 114
4С Бөлім: Нысандардың орналасуы және бағыты 122
Сабақ жоспарының үлгісі 127

3

Тілдік мақсаттар туралы

Білім беру ұйымдары пәндік мазмұн мен тілді меңгеруге әсер ететін білім
беру ортасын құруға тырысады. Әр пәннің өз тілдік стилі бар, оны нақты бір
пәннің «ғылыми тілі» деп атауға болады. Ғылыми тіл – пәннің мазмұнын
оқып үйрену, ойлау қабілетін және пәндік мазмұнның негізгі ұғымдарымен
жұмыс істеуді жақсарту үшін қолданылатын негізгі құрал.
Тілдік мақсаттар ғылыми тілді меңгеру үшін маңызды құрал болып
табылады. Тілдік мақсаттар нақты болса, оқушылар өздерінен не күтілетінін
түсіне алады. Сондай-ақ, тілдік мақсаттар оқытушылар мен оқушыларға оқуға
деген ынтаны қалыптастыруға, өлшеуге және қолдауға көмектеседі. Пән
мазмұнын меңгеру мен ғылыми тілді дамытуды үнемі қатар назарда ұстайтын
пән мұғалімдері оқушыларға үлгі болады және пән мен тілді де оқып үйренуге
көмектеседі.
Ғылыми тілді үйренуді қолдау үшін мұғалімдерге келесі оқу
мақсаттарын оқу жоспарына енгізу ұсынылады:
• оқушылардың назарын ғылыми тілге аудару (мысалы, пән бойынша
оқу мақсаттарына жету үшін қажет терминология немесе тұрақты тіркестері
бар лексиканы қолдану);
• пән мазмұнының ұғымдарымен жұмыс істеуге қажетті сабаққа арналған
жұмыс тілін ұсыну (мысалы, топта жұмыс істеуге қажетті фразалар, сұрақ қоя
білу, жағдайды талдау, талқылауды/дебатты ұйымдастыру қабілеті);
• алдын ала оқыту, оның ішінде ең бастысы, пәнді оқуда дұрыс қолдана
білу үшін қажетті терминология мен тіркестер жиынтығын қамтитын
лексиканы алдын ала орынды контексте қолдану;
• оқушылардың тілдік төрт дағдының барлығын түрлі әрекеттерде
түрлі мақсаттарға жету үшін қолдануы (мысалы, оқылым-тыңдалым, оқылым-
жазылым, оқылым-айтылым, тыңдалым-жазылым және т.б);
• оқушылардың диалог-талқылауға қатысуы (мысалы, оқушылардан
қысқа жауапты қабылдамау, жай ғана білімді көрсететін сұрақты қоймау,
оқушыларды тиімді талқылауы үшін білімдерін қолдануға ынталандыру, бай
лексикалық қорды оқушылардың диалогті жалғастыруы үшін беру);
• тілге тән оқу дағдыларын дамыту (мысалы, таңдамалы түрде тыңдау,
түсіндіру, металингвистикалық және метакогнитивтік танымды дамыту, басқа
сөзбен айту, сөздікті қолдану дағдыларын дамыту);
• тіл туралы сын тұрғысынан ойлауға ынталандыру (мысалы, тілдерді
салыстыру, оқушыларды тілді нақтырақ қолдануға ынталандыру, тілді
меңгерудегі жетістіктерді бағалау);
• сабақтың басында тілдік мақсатты белгілеу және сабақтың соңында
осы мақсат бойынша қол жеткізген жетістіктерді талқылау.
Тілдік мақсат үлгісі оқу жоспарының әр бөлімінде берілген және оған
ғылыми тілдің компоненттері кіреді, оларды қолдануға, есте сақтауға
оқушылардың назарын аудару керек. Олар келесі тақырыптармен көрсетілген:
(1) пәнге арналған лексика және терминология,

4

(2) диалог/жазылым үшін пайдалы сөз тіркестері. Егер тіл
оқушыларға түсінікті әрі анық болса, бұл олардың пәндік мақсаттар мен тілді
меңгерудегі мақсаттарға қол жеткізуіне көмектеседі.
Тілдік мақсаттарды құру үшін келесі етістіктерді қолдануға болады:
талдау, санаттарға бөлу, таңдау, жіктеу, салыстыру, байланыстыру, қарсы қою,
көшіру, құрастыру, сынау, анықтау, сипаттау, әзірлеу, бағалау, түсіндіру,
мысал келтіру, жорамалдау, табу, негіздеу, келіссөз жүргізу, болжау, өндіру,
балама шешімдер ұсыну, себептерін түсіндіру, пысықтау, басқа сөзбен айту,
мазмұндау, қайта қарастыру, көшіру, рөлдік ойын ойнау, қорыту, синтездеу
және жазу, түрлі мақсаттар үшін қолдану, өз сөзімен анықтамажазу, көрсету.
Кейбір тілдік мақсаттардың пәндік мазмұнның мақсаттары деп те
есептеуге болатынына қарамастан, мазмұн мен тілдің бөлінуі оқушылардың
мазмұнға да, тілге де баса назар аударуына көмектеседі . Бұл
жауаптарға/шешімдерге аударылатын назарды, осы жауаптарды/шешімдерді
табуға қажетті процесті теңгерімге келтіруге көмектеседі. Атап айтқанда,
осындай үдерістерге баса назар аудару тілдің нақты қолданылуы мен ойлау
әрекетінің жақсаруына көмектеседі.

5

Математика 1-сынып
1 тоқсан 2 тоқсан 3 тоқсан 4 тоқсан
*Тақырыптардың мәнмәтіні
«Мен туралы»,
«Менің мектебім»
1А Сандар мен цифрлар

1.1.1.1** натурал сандар және
нөл санының құрылу жолын
түсіну; 10/11-20 көлемінде тура
және кері санау; натурал сандар
қатарындағы орнын анықтау
1.1.1.2**- бір таңбалы сандарды
оқу, жазу және салыстыру;
1.1.1.3**- бір таңбалы сандардың
құрамын анықтау;
1.3.2.5 заттардың кеңістікте (оң
жақта, сол жақта, жоғарыда,
төменде, үстінде, астында,
арасында, алдында, артында)
орналасуын анықтау
1.1.2.1 қосу амалын ортақ
элементтері жоқ жиындардың
бірігуі, азайтуды - жиынның
бөлігін ажыратып алу ретінде
түсіну
1.1.2.5 ондықтан аттамай бір
таңбалы сандарды ауызша қосу
және азайтуды орындау
1.1.2.2 қосу және азайту - өзара
кері амалдар екенін түсіну, қосу
және азайту амалдары
компоненттері мен нәтижелері
арасындағы байланысты анықтау
*Тақырыптардың мәнмәтіні
«Менің отбасым мен
достарым»,
«Бізді қоршаған әлем»
2A 20 көлеміндегі
сандарды қосу және
есептеу
1.1.2.4 бір таңбалы
сандарды ондықтан аттамай
қосу кестесін құру, білу
және қолдану;
1.1.2.3 қосудың
ауыстырымдылық қасиетін;
0 мен 1 сандарының
қасиетін қолдану;
1.1.1.1 - нөл санының
қалыптасуын түсіну;
1.1.1.4 санаудың ірі бірлігі -
ондықты құрастыру;
100-ге дейін ондықтармен
санау, жазу және
салыстыру;
100-ге дейіні және кері
ретпен сандар тізбегін
құрастыру; 100 көлеміндегі
сандар, суреттер, фигуралар,
символдардан тұратын
тізбектердің заңдылықтарын
анықтау;
1.1.2.5 ** - ондықтарды
қосу мен азайтуды орындау;
1.1.2.1 қосу амалын ортақ
* Тақырыптардың мәнмәтіні
«Саяхат»,
«Дәстүр және фольклор»
3A Сандармен жұмыс істеу

1.1.1.2 ** - бір таңбалы сандарды
салыстыру;
1.4.1.1 екі жиынның бірігуін және
жиыннан оның бөлігін айырып
алуды диаграмма арқылы көрнекі
түрде кескіндеу
1.5.1.1 есепті сызба, сурет, қысқаша
жазба түрінде модельдеу; есепті
шешу үшін тірек сызбасын таңдау;
1.5.1.3 қосынды және қалдықты
табуға берілген есептерді талдау
және шығару, кері есеп құрастыру
және шығару;
1.5.1.4 санды бірнеше бірлікке
арттыру, кеміту; айырмалық
салыстыруға берілген есептерді
талдау және шығару; кері есептер
құрастыру және шығару;
1.5.1.5 қосу мен азайтудың белгісіз
компоненттерін табуға берілген
есептерді талдау және шығару; кері
есептер құрастыру және шығару;
1.5.2.2 ** - «+», «-», «≠», «=», «>»,
«<» белгілерін пайдалану;
1.1.2.2 қосу және азайту - өзара кері
амалдар екенін түсіну, қосу және
азайту амалдары компоненттері мен
* Тақырыптардың мәнмәтіні
«Тағам және сусындар»,
«Салауатты өмір салтын
ұстанайық»
4A Күнделікті өмірдегі
есептеулер
1.1.1.1 натурал сандар және нөл
санының құрылу жолын түсіну;
11-20 көлемінде тура және кері
санау; натурал сандар
қатарындағы орнын анықтау;
1.1.1.2 ** - 11 ден 20 ға дейінгі
сандарды оқып, жазу және
салыстыру;
бір таңбалы сандардың құрамын
/20 көлемінде сандардың
разрядтық құрамын анықтау,
разрядтық қ осылғыштарға
жіктеу;
1.1.1.5 20-ға дейінгі сандарды 2-
ден топтап тура және кері санау;
тәжірибе арқылы заттың
жартысын табу;
1.1.2.5 - 20 ға дейінгі бірмәнді
және қосмәнді сандарды ауызша
қосып, азайту;
1.1.3.6 - 1 тг, 2 тг, 5 тг, 10 тг, 20
тг көлеміндегі тиындармен түрлі
операциялар жасау;
1.4.3.1 ** - 20 дейінгі және кері
тәртіпте сандар тізбегін
құрастыру;

6

1.1.2.3** - 0 мен 1 сандарының
қасиетін қолдану
1.3.3.1 сан сәулесінде
белгіленген нүктелердің бір-
біріне қатысты орналасуын
анықтау
1.4.3.1 10-ға дейінгі және кері
ретпен сандар тізбегін құрастыру
1.5.2.1 цифрды саннан ажырату,
бір таңбалы сандарды түрлі
тәсілдермен (нүктелер
жиынтығымен, таяқшалармен
және т.б) көрсету және сан
сәулесінде көрсету
1.5.1.2 артық, кем, тең, сонша,
бірнеше бірлікке артық/кем,
ұзын, қысқа, ауыр, жеңіл,
қымбат, арзан, баға ұғымдарын/
заттардың орналасуын,
арақашықтығын, бағытын
анықтайтын терминдерді
қолдану;
1.5.2.3 сандардың қосындысы
мен айырмасын, сандарды
салыстыру (артық/кем), көршілес
сандарды, сандық аралықтарды,
сандар қатарын көрсету үшін сан
сәулесін қолдану;
1.5.2.2 «+», «-», «=», «», «>»,
«<» таңбаларын/ цифрларды, ()
белгісіз сан символын қолдану;
1.5.2.4 қосу мен азайту
амалдарының компоненттері
атауларын өрнектерді оқу мен
элементтері жоқ
жиындардың бірігуі,
азайтуды - жиынның бөлігін
ажыратып алу ретінде түсіну;
1.2.1.1 санды және әріпті
өрнектерді (қосынды,
айырма)/ теңдік,
теңсіздіктерді ажырату,
құрастыру, жазу және оқу
1.5.2.2 «+», «-», «=», «»,
«>», «<» таңбаларын/
цифрларды, () белгісіз сан
символын қолдану;
1.5.2.4 қосу мен азайту
амалдарының компоненттері
атауларын өрнектерді оқу
мен жазуда қолдану
нәтижелері арасындағы
байланысты анықтау
1.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық
қасиетін; 0 мен 1 сандарының
қасиетін қолдану
1.5.1.4 санды бірнеше бірлікке
арттыру, кеміту; айырмалық
салыстыруға берілген есептерді
талдау және шығару; кері есептер
құрастыру және шығару;
1.5.1.3 қосынды және қалдықты
табуға берілген есептерді талдау
және шығару, кері есеп
құрастыру және шығару;
1.5.1.6 қосу мен азайтуға
берілген есептерге қатысты
таңдаған амалдарын негіздеу,
шығару әдісін түсіндіру

7

жазуда қолдану
1В. Геометриялық пішіндер

1.4.1.2 жиындарды
элементерінің белгілері
(нысандардың түсі, пішіні,
өлшемі, материалы, әрекеті)
бойынша құру және жіктеу;
1.3.1.1 геометриялық
фигураларды: нүкте, түзу,
қисық және сынық сызықтар,
тұйықталған және
тұйықталмаған сызықтар,
кесінді, сәуле, бұрышты бір
бірінен ажырату және атау;
1.3.1.2 жазық фигураларды
(үшбұрыш, дөңгелек, шаршы,
тіктөртбұрыш) және кеңістік
фигураларды (куб, шар,
цилиндр, конус, пирамида,
тікбұрышты параллепипед)
тану және қоршаған ортадағы
заттармен сәйкестендіру
1.3.2.3 жазық фигуралардың
модельдерінен және
бөліктерінен композиция
құрастыру;
1.3.2.4 геометриялық фигуралар
арасындағы негізгі
қатынастарды анықтау (үлкен-
кіші, жоғары-төмен, кең-тар,
жуан-жіңішке, қалың-жұқа);
2B Сандар және
заңдылықтар

1.1.1.5 - тәжірибе арқылы 2,
4, 6, 8, 10 заттың жартысын
табу;
1.4.3.1 ** - 100-ге дейінгі
және кері ретпен сандар
тізбегін құрастыру; 100
көлеміндегі сандар,
суреттер, фигуралар,
символдардан тұратын
тізбектердің заңдылықтарын
анықтау;
1.4.3.2 іс-әрекет және
табиғат күйінің тізбектілігін
анықтау, сандар, фигуралар,
ойыншықтар, түрлі-түсті
моншақтар тізбектерін құру
және тізбектегі
заңдылықтың бұзылуын
табу;
1.4.2.2 бірдей цифрлар мен
фигуралардан тұратын бар
басқатырғыштар, ребустар
шешу, сәйкестік пен
ақиқаттықты аны қтауға
берілген қарапайым
логикалық есептерді
шығару
3B Көлемдер. Уақыт кеңістігі
1.1.3.5 циферблат бойынша 12
сағаттық форматта уақытты анықтау:
сағат /уақытты бағдарлау: минут,
сағат, күн, апта, ай, жыл;
1.1.3.1 ұзындық/ масса/ көлем
(сыйымдылық) /уақыт шамаларын
ажырату; оларды өлшеу үшін
өлшемдер мен құралдарды таңдау,
өлшемдер жүргізу;
1.1.3.2 өлшем бірліктерді (см, дм/
кг/л/сағ) қолданып өлшеу
4B Жиынтықтар. Логиканың
элементтер
1.5.2.5 деректерді жинақтау,
жүйелеу және толықтыру/ қолда
бар материалдарды пайдаланып,
кестелер, пиктограмма мен
диаграммалар құрастыру;
1.4.2.1 тұжырымдардың
ақиқаттығын немесе ақиқат
еместігін анықтау;
1.4.2.2 бірдей цифрлар мен
фигуралардан тұратын бар
басқатырғыштар, ребустар шешу,
сәйкестік пен ақиқаттықты
анықтауға берілген қарапайым
логикалық есептерді шығару;
1.4.1.2 жиындарды элементерінің
белгілері (нысандардың түсі,
пішіні, өлшемі, материалы,
әрекеті) бойынша құру және
жіктеу
1.4.1.3 жұп құру арқылы
нысандар жиындарын салыстыру;
тең жиындарды, бос жиындарды
анықтау;
1.4.1.1 екі жиынның бірігуін және
жиыннан оның бөлігін айырып
алуды диаграмма арқылы көрнекі
түрде кескіндеу
1.4.4.1 қоршаған ортадағы
заттардан «екі - екіден»
комбинациялар жиынын
құрастыру

8

1.1.3.1 ұзындық/ масса/ көлем
(сыйымдылық) /уақыт шамаларын
ажырату; оларды өлшеу үшін
өлшемдер мен құралдарды
таңдау, өлшемдер жүргізу
1.1.3.3 шамалар мәндерін (см, дм/
кг/ л/ сағ) салыстыру және
амалдар орындау
1С. Көлемдер және олардың
өлшем бірліктері

1.5.1.2 артық, кем, тең, сонша,
бірнеше бірлікке артық/кем,
ұзын, қысқа, ауыр, жеңіл,
қымбат, арзан, баға ұғымдарын/
заттардың орналасуын,
арақашықтығын, бағытын
анықтайтын терминдерді
қолдану;
1.1.3.1 ұзындық/ масса/ көлем
(сыйымдылық) /уақыт
шамаларын ажырату; оларды
өлшеу үшін өлшемдер мен
құралдарды таңдау, өлшемдер
жүргізу;
1.1.3.2 өлшем бірліктерді (см,
дм/ кг/л/сағ) қолданып өлшеу
1.1.3.3 шамалар мәндерін (см,
дм/ кг/ л/ сағ) салыстыру және
амалдар орындау
2C Көлемдерді өлшеу


1.3.1.3 геометриялық
фигуралардың (үшбұрыш,
шаршы, тіктөртбұрыш)
қабырғаларын өлшеу және
салыстыру;
1.3.2.2 берілген ұзындығы
бойынша кесінді сызу
1.1.3.1 ұзындық/ масса/
көлем (сыйымдылық)
/уақыт шамаларын ажырату;
оларды өлшеу үшін
өлшемдер мен құралдарды
таңдау, өлшемдер жүргізу;
1.1.3.2 өлшем бірліктерді
(см, дм/ кг/л/сағ) қолданып
өлшеу
1.1.3.3 шамалар мәндерін
(см, дм/ кг/ л/ сағ)
салыстыру және амалдар
орындау
1.1.3.4 ұзындық өлшем
бірліктерін (см, дм)
олардың арақатысына
3C Теңдіктер мен теңсіздіктер.
Теңдеулер

1.2.2.1 теңдік және теңсіздікті,
теңдеуді тану; тура және тура емес
теңдікті айыра білу;
1.2.2.2 «таңдап алу» әдісімен және
қосу мен азайту амалдарының
байланысы негізінде теңдеулерді
шешу;
1.2.1.1 санды және әріпті
өрнектерді (қосынды, айырма)/
теңдік, теңсіздіктерді ажырату,
құрастыру, жазу және оқу;
1.2.1.2 әріптің берілген мәніндегі
бір амалды әріпті өрнектің мәнін
табу;
1.2.1.3 қосу мен азайту амалдары
арасындағы қатынасты әріпті
өрнектер түрінде: а +b = c, c -a= b, c
-b =a көрсету және қолдану;
1.2.1.4 қосу және азайту
жағдайында 0 -дің қасиетін әріпті
өрнек түрінде: a+0=a; a -0=a
көрсету;
1.2.1.5.жақшасыз әріпті/, санды
4C Нысандардың орналасуы
мен бағыты
1.3.1.2 жазық фигураларды
(үшбұрыш, дөңгелек, шаршы,
тіктөртбұрыш) және кеңістік
фигураларды (куб, шар, цилиндр,
конус, пирамида, тікбұрышты
параллепипед) тану және
қоршаған ортадағы заттармен
сәйкестендіру;
1.3.2.1 түзу, тұйықталған және
тұйықталмаған және қис ық,
сынық сызықты жазықтықта /
қарапайым жазық геометриялық
фигураларды (үшбұрыш,
төртбұрыш) нүктелі қағазда
кескіндеу;
1.3.2.2 берілген ұзындығы
бойынша кесінді сызу;
1.3.2.3 жазық фигуралардың
модельдерінен және бөліктерінен
композиция құрастыру;
1.3.2.4 геометриялық фигуралар
арасындағы негізгі қатынастарды
анықтау (үлкен-кіші, жоғары-
төмен, кең-тар, жуан-жіңішке,

9

сүйеніп түрлендіру; өрнектерді салыстыру
1.5.2.2 «+», «-», «=», «», «>», «<»
таңбаларын/ цифрларды, ( )
белгісіз сан символын қолдану
қалың-жұқа)
1.5.1.2 ** - заттардың
орналасуын, арақашықтығын,
бағытын анықтайтын
терминдерді қолдану;

Ескерту:
Ұ = бүкіл сыныптық жұмыс
Т= топтық жұмыс
Ж = жұптық жұмыс
Д = дербес жұмыс
Тәж = оқушылардың тәжірибесі
М = ұстаздың көрсетуі
қ = қалыптастырушы бағалау

10

Орта мерзімді жоспар

Математика Бастауыш мектеп 1сынып
Бөлім 1А: Сандар мен цифрлар
Ұсынылатын бастапқы білім
Оқушылардың балабақшада танып, оқыған сандар мен есептеулерге қатысты тәжірибесіне сүйену қажет.
Мәнмәтін
Тақырыпты меңгеру нәтижесінде оқушылар келесілерді түсінеді: алдыңғы саннан және бірліктен бастап санауда (+1), келесі саннан және
бірліктен бастап санауда (-1) әр санның жасалуын; келесі санның алдыңғы саннан қаншалықты үлкен екенін (1-ге), ал алдыңғы санның
келесі саннан қаншалықты кіші екенін (1-ге);
1-ден 10-ға дейінгі сандардың қатарында әр санның орны қандай, олар қандай саннан кейін және қандай санның алдында аталады;
әр сан қалай аталады және ол баспа түрінде, жазбаша цифрлармен қалай белгіленеді; екі қосындының сандық құрамы.
Осылайша, оқушыларға таныс сандардың атаулары мазмұнмен толықтырылады, сандардың арасындағы байланыстар ашылады, сандық
қатардағы натурал сандар туралы түсінік қалыптаса бастайды. Санау арқылы оқушылардың бойында математиканың негізін құрайтын
негізгі дағдылар қалыптасады. Осыған орай оқу жоспарының барлық бөлігінде жүргізілетін тиісті жұмыстың негізінде санау жүйесі туралы
түсінік дамитын болады.
Оқу жоспарының осы бөліміндегі пән бойынша тілдік мақсаттар:
 өз пікірін және ұсынылған амал әдістерін айтуда математикалық білімді және математикалық терминологияны («сан», «»цифр», «теңдік»,
«қосу», «азайту» және т.б.) қолдану;
 мұғаліммен, сыныптастармен диалогқа, мәселелерді ұжыммен шешуге қатысу, өз ойын айтуға бастама білдіру және тырысып, белсенді
болу;
 сөйлесу барысында жұбын тыңдау (тапсырмада);
 өз ойын дәлелді жеткізу.
Пән бойынша оқу мақсаттары Оқытудың тілдік оқу
мақсаттары
Пән лексикасы және
терминология
Диалог/жазуға арналған
пайдалы сөз тіркестері
 қоршаған ортадағы заттардың
орналасуы, бағытын бейнелейтін
негізгі ұғымдармен,
геометриялық пішіндердің
арасындағы негізгі қатынастарды
анықтау,
 Санау дағдыларын
қалыптастыру; бастапқыда 10-ға
дейін,
 Сандарды оқу, жазу және
салыстыру барысында «сан»,
«цифр», «теңдік», «қосу»,
«азайту» сияқты математикалық
терминологияны; амалдардың
атауын, «=», «>», «<» белгілерін,
қарапайым математикалық
өрнектерді қолдану; өз ойын
және ұсынылатын амал әдістерін
Бұған кіреді:
 1-ден 10-ға дейінгі сандардың
атауы,
 санау, санап шығу, барлығы
 Қанша? Саны бойынша
нешінші?
 сан және цифр
 алдыңғы сан, келесі сан
Талқылау:
 Қалай ойлайсыз? Менде
қанша бұршақ бар?
Қатардағы …
қаншасыншы?
 Мұны қалай біле
аламыз?
 Қанша бұршақты ұстай

11

 бізді қоршаған заттарды санау
(Қанша?Қайсысы?),
 сандарды оқу, цифрды жазу,
цифрды, цифрдың атауын және
заттардың тиісті санын
сәйкестендіру (1-ден 5-ке дейін,
сандардың құрамы),
 сандық қатарда келесі және
алдыңғы санды құру, санау
заңдылықтарын анықтау,
 сандық кесіндіні меңгеру
айту,
 сөйлеу барысында реттік
сан есімдерді пайдалану,
сұрақтар қою.
 Қарапайым тұжырымдарды
құру, оларды қарапайым
түсінікті логикалық пікірлер
ретінде рәсімдеу.
 Ә
ртүрлі пікірлерді ескеру, келісу
және ортақ шешімге келу.

 санның құрамы
 сандық кесінді
 жанындағы сандар



аласыз?
Неліктен… екенін айта
аласыз ба?
 Бұл санды
алдыңғы/келесі сан деп
атаймыз.
 …осындай заңдылық
бар.
Жазу:
 Цифр... көмегімен санды
жаза аласыз ба?
 ... санынан кейін,…
алдында, … арасында,
алдыңғы, келесі санды жаза
аласыз ба?
Оқыту және академиялық тілді оқытуға қатысты өзге де тілдік мақсаттар мен тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқауларды анықтау үшін
жоғарыдағы «Тілдік мақсаттар туралы» қараңыз.
Қысқаша шолу
Тақырыпты оқу барысында оқушылар үйренеді:
1 - 10 дейінгі натуралды сандарды алдыңғы және артқы ретте атау, келесі (алдыңғы) санды санау.
сандарды ажырату, арифметикалық әрекеттердің белгілерін ажырату;
10 көлеміндегі сандарды оқу, 3 + 2 = 5, 4 – 2 = 2 түріндегі сандарды оқу;
ұқсастықтары мен айырмашылықтарын ажырату мақсатында заттарды салыстыру, заттарды көлемі бойынша салыстыру (үлкенірек,
кішірек),сандарды салыстыру (үлкенірек, кішірек, көп, аз);
«көп», «аз» қатынастарын модельдеу;
Берілген белгілері бойынша жиынтықтарды топтарға бөлу;
Оқу және тәжірибелік есептерді шешу: заттарды қайта санау, алынатын нәтижелерді сан түрінде көрсету, сандарды жазу.
Оқушылар сандардың жүйесін түсінуді жетілдіріп, түзулер мен кесінділерді үйренеді, көлемдер мен олардың өлшемдерін салыстыру үшін
оқушылар өздерінің сандардың сәйкес көлемі туралы түсінігін пайдаланатын болады.
Саннның үлгісін құру. Сандарды реттеуді салыстыруды талап ететін жағдайларды зерттеу. 1 ден 5 ке дейінгі сандарды жазу. Сандардың
қалыптасуын есеп түрінде жазып (белгілерді пайдалану арқылы «+», «-», «=»), есептерді оқып, шешу.
«Барлығы өзім туралы» тақырыбының контексінде заттарды санау: түймелер, қызыл киімдегі достардың саны және т.б

12

Оқу
бағдарламас
ына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын белсенділік
түрлері
Мұғалімге арналған
жазбалар (оқыту әдістемесі
бойынша)
Оқу ресурстары
3.2
Геометриялы
қ
фигураларды
кескіндеу
және салу
1.3.2.5 заттардың
кеңістікте (оң
жақта, сол жақта,
жоғарыда,
төменде, үстінде,
астында,
арасында,
алдында,
артында)
орналасуын
анықтау


Қоршаған ортадағы заттардың
орналасуы
(Ұ) Оқушыларға түрлі-түсті ленталар,
таяқшалар, жалаушаларды үлестіріп,
назарды талап ететін ойынды өткізіңіз.
Егер сіз команданы беріп, «өтінемін»
деген сөзді айтсаңыз, олардың команданы
орындайтындығын, ал егер сіз ол сөзді
айтпасаңыз, оқушылардың орындарында
қалатындығын түсіндіріңіз. Командалар
келесі түрде берілуі мүмкін «Жалаушаны
алға ұстауды өтінемін», «Жааушаны оңға
қоюды өтінемін», «Жааушаны бастан
асырып көтеруді өтінемін» және т.б.
Бұл ойын оқушылардың қайсысы
кеңістіктік ұғымдарды жақсы түсініп,
заттардың орналасуы мен бағытын жақсы
анықтай алатындығын көрсетеді.
Оқушылармен бірге сабақтың мазмұнын
және осы сабақ барысында қол
жеткізілетін мақсаттарды анықтаңыз.
(Ұ) Түрлі-түсті ленталарды, таяқшалар
және өзге де заттарды пайдалана отырып,
оқушылармен бірге әрбір кеңістіктік
түсінікті көрсетіңіз. (практикалық
әрекеттер, көрсету арқылы).
Оқушылармен сыныпта қандай заттар
алдыңғы бөлікте, артта, жоғарыда,
төменде, өзге заттардың арасында,
қасында, үстінде, астында, ішінде,
сыртында, ортасында орналасқандығын


Бұл мақсаттарға қол жеткізу
үшін даярлық кезеңі болуы
қажет. Негізгі назарды
оқушылардың жадында
математика туралы түсініктің
барлығын білуге, толықтыруға,
жүйелеуге арнаңыз. ОЛ үшін
заттарды, таяқшаларды,
суреттерді, өзге де заттарды
пайдалануға болады.
Осынау оқу мақсаттарынақол
жеткізуді «Барлығы мен
туралы» тақырыбының аясында
ұсынуыңызға болады.
Сабақты бастау үшін ұсыныс:
сәйкес бір орынды тауып
алыңыз да, оқушыларды жұппен
тұрғызып, олар кезекпен бір
бағытта қозғалып отырып,
жұмыс істейтіндігін айтыңыз.
Мәселен, серігіңіздің алдына
тұрыңыз, одан оңға қарай
тұрыңыз. Әрдайым терминдерді
дұрыс түсіне бермейтін
оқушыларды көзіңізден таса
жібермеңіз және қажет
жағдайда сөздердің мағынасын
қайталап түсіндіріңіз.



Түрлі-түсті ленталар,
таяқшалар, жалаушалар
және т.б.

13

талқылаңыз.
Оқушыларға кеңістіктік түсініктерді
пайдалана отырып, өздері туралы пікір
құрастыруды ұсыныңыз. Мәселен, менің
пеналым сөмкемнің ішінде жатыр. Мен бір
қыздың жанында отырмын. Кітаптың
астында дәптер жатыр және т.б.
(Ж,қ) Жұптағы жұмысты
ұйымдастырыңыз. Оқушыларға қағаздан
қиылған жануарлар мен адамдардың
пішіндерін таратып беріңіз. Содан соң
талаптарға сәйкес коллаж құрастыруды
ұсыныңыз. Мәселен, суреттің ортасында
ұл бала тұр. Баланың сол жағында атасы,
оң жағында әжесі орналасқан. Әжесінің
жоғарғы жағында қыз және анасы бар. Қыз
бен анасының арасында ит келе жатыр
және т.б. Талаптар қатар берілгендіктен,
суреттердің бірдей екендігіне назар
аударыңыз да, коллаждар көрмесін
өткізіңіз. Коллажға қатысты талаптың
дұрыс орындал ғандығына назар
аударыңыз.


Пікірлерді құрастыру
барысында дифференциация
ұфымдастырыңыз. Қабілеті
төмен оқушыларға пікірлерді
құрастыруда мұғалім көмек
береді. Қабілеті жоғары
оқушылар бұл тапсырманы өз
бетімен орындайды.
Балаларға коллаж дегеніміз,
желімдеу арқылы жасалатын
сурет екендігін түсіндіріңіз.


Балама жұмыс ретінде «Суретті
аяқта» ойынын өткізуге болады.
Оқушыларға үй не үстел
бейнеленген суреттер және
түрлі заттардың бейнелері
беріледі. Мәселен, үй үшін
ағаш, флюгер, орындық, күн.
Бұларды үйдің үстіне, жанына,
ішіне немесе ал дына
орналастыру қажет.



Қағаздан қиылған
адамдар мен
жануарлардың
пішіндері, желім,
қатырма қағаз, түрлі-
түсті қағаз

Үйдің не үстелдің
бейнесі бар
суреттержәне
заттардың пішіндері.
Акулова А.И. Игры и
задания по математике.
1 класс. -
https://infourok.ru/materi
al.html?mid=58336

3.2
Геометриялы
қ
фигураларды
кескіндеу
және салу
1.3.2.5 заттардың
кеңістікте (оң
жақта, сол жақта,
жоғарыда,
төменде, үстінде,
астында,
арасында,
алдында,
артында)
Үлкен-кіші, жоғары-төмен, кең-тар,
жуан-жіңішке, қалың -жұқа
(Ж)0қушыларды жұптарға бөліңіз.
Балаларды бір-біріне арқасымен
отырғызыңыз. Балаларға қарапайым
геометриялық пішіндерден жасалған
өрнектерді таратып беріңіз. Келесі
тапсырманы беріңі з: кеңістіктік
ұғымдарды пайдалана отырып (солға-оңға,

Балама ретінде «Өрнекті
құрастырайық» дидактикалық
ойынын алуға болады.
Мұғалім оқушылардың
кейбіреуіне өрнекті магнитті
тақтаға, ал келесілеріне
өздерінің парталарына салуды
ұсынады. Осы мақсатпен ол

Геометриялық
фигуралардан өрнектер

9 фигурадан жиынтық -
1 қызыл дөнгелек, 2-
ден сары және жасыл
үшбұрыштар, 2 -ден
қызыл және көк

14

орналасуын
анықтау
1.3.2.4
геометриялық
фигуралар
арасындағы
негізгі
қатынастарды
анықтау (үлкен-
кіші, жоғары-
төмен, кең-тар,
жуан-жіңішке,
қалың-жұқа);
жоғары-төмен және т.б.), осы өрнек
көрінбейтін серігіне оны сипаттап беру.
Сипаттауды барынша нақты жасау қажет.
Серігі өрнекті қағазға салады. Қажет
жағдайда қосымша, нақтылаушы сұрақтар
қоюға болады. Тапсырманы әр жұптағы
балалардың әрқайсысы кезекпен
орындайды.
(Ұ) Оқушылардың тапсырманы неліктен
жақсы орындағанын не орындамағанын
талқылаңыз. Өрнектерді сараптаңыз:
пішіндер қалай аталады.
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ) Заттармен практикалық әрекеттер
жасау арқылы үлкен-кіші, жоғары-төмен,
кең-тар, жуан-жіңішке, қалың-жұқа
ұғымдарын қайталаңыз (ленталар, қағаз
жолақтары, қорапшалар, жемістер,
ойыншықтар және т.б.)
(Ж)Оқушыларға пішіндер арасында
үлкен-кіші, жоғары-төмен, кең-тар, жуан-
жіңішке, қалың-жұқа байланыстарын
орнататындай етіп, геометриялық
пішіндерді таратып беріңіз. Ойын
ұйымдастырыңыз. Оқушылардың бірі
пішінді көрсетеді, ал екіншісі осы
пішіннен үлкен немесе кішілеу болатын
өзге пішінді іздей бастайды. Осылайша
барлық байланыстар орнатылғанша, ойын
жалғаса береді. Одан соң оқушылардың
рольдері алмасады.
(Д, қ)Оқушыларға 4 геометриялық пішін
келесі тапсырманы ұсынады:
тақтаның ортасына (немесе
оқушының партасына не бір бет
қағазға) қызыл шеңберді,
шеңбердің жоғарғы және
төменгі бөлігіне – 2 сары
үшбұрышты, оң және сол
жақтарына – екі қызық
үшбұрышты о рналастыру.
Өрнектен оң жаққа қарай
мұғалім өзге өрнекті
орналастыруды ұсынады:
ортасында шеңбер, шеңберден
тысқары, парақтыңшеткі
бөліктеріне қарай 2 қызыл және
2 көк төртбұрышты, яғни
жоғарғы және төменгі
бөліктеріне - қызыл, оң және
сол жақ бөліктеріне көк
төртбұрыштарды
орналастыруды ұсынады.
Содан соң ол пішіндерден кез
келген өрнекті құрастырып, оны
бірінші өрнектен сол жаққа
қарай орналастыруды, олардың
әрқайсысындағы пішіндердің
санын санауды, екі, содан соң
үш өрнектегі пішіндерді табуды
өтінеді.
Практикалық жұмысты «Үш
аю» мультфильмі арқылы
өткізуге болады. Ұғымдарды
пайдалана отырып,
кейіпкерлердің орындықтарын,
шаршылар.
Дидактикалық
ойындар. Математика 1
сынып -
http://ug.ru/method_articl
e/310







Заттар (ленталар, қағаз
жолақтары,
қорапшалар, жемістер,
ойыншықтар және т.б.)
Үш аю. -
https://www.youtube.co
m/watch?v=__45UQqP4
To
Геометриялық пішіндер
жинақтары

15

бейнеленген карталарды таратыңыз. Әрбір
пішіннен үлкен-кіші (шеңбер), жоғары -
төмен (тік төртбұрыш), кең - тар (сопақ),
қалың - жұқа (тік түзу) пішіндер салыңыз.
кереуеттері мен ыдыстарын
салыстыру қажет.


Дифференциация туралы
ойланыңыз:
Қабілеті төмендеу балаларға 2
даяр пішінді, қабілеті жоғары
балаларға 1 даяр пішінді
таңдауды, ал ең үздіктерге
пішінді өз бетімен жасауды
ұсыныңыз.
1.1 Натурал
сандар және 0
саны. Бөлшек
тер
1.1.1.1 натурал
сандар және нөл
санының құрылу
жолын түсіну; 10
көлемінде тура
және кері санау;
натурал сандар
қатарындағы
орнын анықтау
Сандар қалай пайда болды?
(ОТ) Топтарға не оқушылар жұптарына
практикалық материалдарды таратып
беріңіз. Оқушылардан өздерінің сүйікті
түсі бар заттарды таңдауды өтініңіз.
Оқушылар өздері таңдаған заттарды санап,
кейін сыныпқа не өз жұбына заттардың
саны мен өздерінің сүйікті түстері туралы
айтып берулері қажет.
Олардан заттың санын қалай білгенін
сұраңыз. Заттың санын білу дегеніміз
оларды санау екендігін түсіндіріңіз
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ) Оқушыларға санау тәртібін үйретіп,
олармен бірге санаңыз, мәселен, 1
қатардағы балалар саны, терезелер,
сыныптағы гүлдер.
(Ұ) Балалардың қаншаға дейін санай
алатындығын біліңіз. Он санының
көлемінде дұрыс және кері тәртіпте санау






















Санауға арналған түрлі
практикалық
материалдар, мәселен:
бұршақ, моншақтар,
санау таяқшалары,
плиткалар, кірпіштер,
түймелер, кішкене
ойыншықтар,
конструктор
бөлшектері және т.б. 10
санының көлеміндегі
карталар, қабырға мен
едендегі сандық
түзулер, сандары бар
пазлдар және сандардан
құрастырылған
кілемшелер.

16

үшін ұйқастар мен әндерді пайдаланыңыз.
Бізді қоршаған заттарды санау кезінде
оқушыларға заттардың саны мен санды
салыстыруды ұсыныңыз.
(Ж/Т,қ)Оқушылар сынып ішінде 1ден
10ға дейінгі әр санның мысалын табу үшін
олардың топтар мен жұптардағы жұмысын
ұйымдастырыңыз.
Мәселен, «1» бөлмедегі мұғалімдер саны,
«2» оқушының бетіндегі көздердің саны
және сол секілді жалғаса береді.
Оқушылар бұл жұмысты әрбір сан үшін
арнайы парақтағы суреттер ретінде
ұсынып, не өз идеялары туралы айта
алады.
(Ұ) Сандардың қалай пайда болғандығы
жөнінде талқылау ұйымдастырыңыз.
Сәйкес мысал табылмайтын санның түрі
болады ма. Осылай біз өзіміз үшін
натуралды сан аталатын сандарды, яғни
санау барысында пайдаланатын құралды
анықтайтындығымызды түсіндіріңіз.
Он санының маңыздылығына назар
аударту үшін оқушыларды саусақтарын
санау ісіне жұмылдырыңыз (өйткені бұл
ондық санау жүйесінің негізі болып
табылады).
(Д, қ)Оқушыларға өз киімдерінің
бөліктерін, түймелерін не өзге де заттарды
санауды ұсыныңыз («Барлығы мен
туралы» тақырыбының аясында).
(Ұ) Қолмен ұстауға болмайтын санау
нысандарына зерттеу жүргізіңіз:
қоңыраудың сыңғыры, бұлттар,


























Егер оқушылардың киімдерінде
айтарлықтай алуантүрлілік
болмаса, оқушының санауға
боларлықтай көп киімдер
киінген үлкен суретін салу
мүмкіндігін қарастырыңыз –
жемпірдегі түймелер, белгілер
суреттер саны, қалтадағы

«Математика
сабағындағы суреттер»
http://le-
savchen.ucoz.ru/load/6-
1-0-89

17

көпіршіктер секілді дыбыстар...
(Т)«Қанша?» ойынын жүргізіңіз
Санау материалдарын кез келген тәртіпте
орналастырыңыз да, оқушылардан
«Қанша» сөзі қолданылатын сұрақтар
ойлап табуын өтініңіз. Сұрақтардың
нұсқалары: «Үлкен пішіндердің саны
қанша?» «Алғашқы қатарда қанша пішін
бар?» «Дөңгелектердің саны қанша?» және
т.б.
(Д)Оқушылардан үйде отбасы мүшелерін
санап және отбасының барлық мүшелері
бірге түскен суретті әкелуін өтініңіз.
қарындаштардың саны.


Ксилофон, қоңырау,
сабын көпіршіктері.

Дьенеш блоктары және
логикалық пішіндер
пайдаланылатын
дидактикалық
ойындарды пайдалану
бойынша әдістемелік
кеңестер. -
http://docplayer.ru/34791
980-Metodicheskie-
sovety-po-ispolzovaniyu-
didakticheskih-igr-s-
blokami-denesha-i-
logicheskimi-
figurami.html
1.1
Натуралды
сандар және 0
саны.
Қалдықтар









1.1.1.1 натурал
сандар және нөл
санының құрылу
жолын түсіну; 10
көлемінде тура
және кері санау;
натурал сандар
қатарындағы
орнын анықтау

Заттарды санау. Реттік санау
(Ұ) Отбасының суреттері мен
фотосуреттерінің көрмесін
ұйымдастырыңыз. Ең саны көп
отбасылардағы адамдар санын
оқушылармен бірлесе отырып санаңыз.
Кейбір оқушыларға суреттердегі және
фотосуреттердегі адамадар санын өз
бетімен санауға ұсыныс жасаңыз.
Оқушылармен сөйлесіп, олардың
әрқайсысының суретте нешінші болып
тұрғандығын атауын өтініңіз. Оқушыларға
мұның реттік санау екендігін және санау
бұл жағдайда өзге тәртіпте
Бұл мақсатқа қол жеткізу
«Барлығы мен туралы»
тақырыбының аясында
орындалатын болады.

18







орындалатындығын түсіндіріңіз.
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ) Дұрыс және кері санау әдісімен
ойыншықтардың санын анықтаңыз, сол
секілді келесі сұрақтарды сұрауыңызға
болады: рет бойынша нешінші, мәселен,
қонжық, қуыршақ, машина және т.б.
(Ж)Оқушылардың жұптағы жұмысын
ұйымдастырыңыз. Оқушыларға ұсақ
ойыншықтар салынған «сиқырлы
қапшықтарды» таратып беріңіз. Оқушылар
заттарды бір-бірден шығарып, партаның
үстіне жаяды да, бір мезетте «бірінші»,
«екінші», «үшінші» деп санап отырады.
Кейіпкерлері бар ертегілерге суреттер
жасауды ұсыныңыз. Оқушыларға реттік
сандарды пайдалана отырып, суреттерді
сипаттауды ұсыныңыз.
(Т, ОТ)Оқушыларды топтарға біріктіріңіз.
Бір қатарға тұрып, оңнан солға, содан соң
солдан оңға, ортасынан бастап, екінші
адамнан, үшінші адамнан және т.б.
санауды ұсыныңыз. Кейбір оқушылардан
әрбір жаңа санау кезінде олардың реттік
саны неге әртүрлі болғандығын
түсіндіруді өтініңіз.
(Д,қ)Оқушыларға тәрелкелердің
суреттерін таратып, беріп, белгілі бір
тәртіпте анасына үстелді асқа даярлауға
көмек беруін өтініңіз. Мәселен, қызыл
тәрелке екінші болуы қажет, ал ақ тәрелке
төртінші тұруы керек және т.б.
















Ұсыныс: «Грибок -теремок»
мультфильмін сараптау.






Дифференциацияны ойлаңыз.
Қабілеті төмен оқушылар бұл
тапсырманы үлгі бойынша, ал
қабілеті жоғарылар өз бетімен
орындай алады.





«Сиқырлы қапшықтар»
– кез келген қағаз
қапшықтар,
сыйлықтардың қорабы,
түрлі-түсті матадан
тігілген қапшықтар.
Санау үшін ұсақ заттар

Балаларға арналған
ертегілерден алынған
суреттер мен Картинки
и рисунки из сказок для
детей. -
http://mirgif.com/kartinki
_skazka7.htm
Грибок-теремок. -
https://www.youtube.co
m/watch?v=foYppTRQq
QU

19

1.1 Натурал
сандар және 0
саны. Бөлшек
тер
5.2
Математикал
ық тіл





1.1.1.2**- бір
таңбалы
сандарды оқу,
жазу және
салыстыру;
1.5.2.2 «+», «-»,
«=», «», «>»,
«<» таңбаларын/
цифрларды, ()
белгісіз сан
символын
қолдану;
1.5.1.2 ** -
заттардың
орналасуын,
арақашықтығын,
бағытын
анықтайтын
терминдерді
қолдану;


Салыстыру
(Ж) Оқушылардың жұптық жұмысын
ұйымдастырыңыз: әрбір оқушы сол
қолына бір уыс асық алады. Содан соң
асықтарды санап, кімде көп асық бар
екендігін анықтау қажет.
Тапсырманы орындап болғаннан кейін
кімде асықтың ең көп екендігін қалай
анықтағанын талқылаңыз. Қажет жағдайда
«көбірек», «азырақ» ұғымдарын тағы да
бір рет түсіндіріп өтіңіз.
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(М)Салыстырудың түрлі әдістерін
көрсетіңіз: визуалды түрде, жұбымен бірге
өзара бірмәнді сәйкестік орнату арқылы.
Практика жүзінде қай жағдайда заттардың
көлемі тең, ал қай жағдайда тең емес
болатындығын, яғни үлкенірек не кішірек
болатындығын түсіндіріңіз.
«Соншалықты» ұғымын енгізіңіз.
(Ж)Оқушылардың жұптарына отбасы не
сәбидің өмірін бейнелейтін жағдаяттардың
карталарын ұсыныңыз. Қай суретте
ересектер не сәбилердің көп екендігін,
заттардың санын, қай жерде аз екендігін,
не тең көлемде болатындығын
салыстыруды ұсыныңыз.
(Ұ) Практикалық жұмыстың нәтижелерін
«=», «>», «<» белгілерінің көмегімен
көрсетіңіз.
(Т)Оқушыларға домино мен ойыншық
кубиктерді пайдаланып, олардағы

Асықтың орнына өзге де
ресурстарды қолдануға болады
















Сандар жазылмайды. Сюжеттік
карталар жұп бойынша
қойылып, олардың арасына
тиісті белгілер жазылады.







Жазылған нәтижелердің
көлеміне қарай
дифференциацияны
ұйымдастырыңыз. Қабілеті

Санауға арналған
ресурстар: түймелер,
бұршақ, тиындар,
кішігірім ойыншықтар
және т.б.















Сюжеттік суреттері бар
карталар


«=», «>», «<» белгілері
бар карточкалар
Жұптағы жұмыстары
барысында пайдалану
үшін сәйкес өлшемдегі
карталар жинағы
Сан мен заттардың
көлемін салыстыру
үшін қажетті ойын

20

ноқаттардың санын анықтап, нәтижені
«=», «>», «<» белгілерінің көмегімен
көрсетуді ұсыныңыз.
(Д, қ)Өзге ресурстарды пайдалану арқылы
оқушыларға салыстыру жүргізіп,
нәтижелерін белгілердің көмегімен
жазуды ұсыныңыз.
төмен оқушылар 1 жазба,
қабілеті жоғары оқушылар2-3
жазбаны орындауы мүмкін.
кубиктері мен домино.
1.1 Натурал
сандар және 0
саны. Бөлшек
тер







3.3 Нүктелер
кординат
тары және
қозғалыс
бағыты

4.3 Тізбектер

1.1.1.1 натурал
сандар және нөл
санының құрылу
жолын түсіну; 10
көлемінде тура
және кері санау;
натурал сандар
қатарындағы
орнын анықтау
1.3.3.1 сан
сәулесінде
белгіленген
нүктелердің бір-
біріне қатысты
орналасуын
анықтау;
1.4.3.1 ** - 10-ға
дейінгі және кері
тәртіпте сандар
тізбегін
құрастыру;

Сандық сәуле
(Т)Сандар пойызға мініп, Қазақстанды
аралауға шыққандығы туралы айтып
беріңіз. Оқушылардың әрбір тобына
сандарды вагондарға сәйкес ретпен
отырғызуға тапсырма беріңіз. Оқушылар
сандарды жазып, не сандар жазылған
карталарды орналастырулары қажет.
Сандардың неге о сындай ретпен
орналастырылғанын талқылаңыз. Мұнда
қандай да бір ереже бар ма? Сандарда
ілеспелік сақталған ба?
Оқушылармен бірге дұрыс және кері
бағытта санаңыз.
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ) Жіпті пайдаланып, сандық сәуленің
моделін құрастырыңыз. 1 саны бар
картаны қыстырғыштың көмегімен
бекітіп, былай деп сұраңыз: «Келесі
қандай сан болуы тиіс?» Келесі картаны
бекітіңіз. Сандық сәулемен жұмыс
жасаңыз: Алдыңғы сан қандай болып еді?
Келесі қандай сан болуы тиіс? 1 және 3
сандарының арасында қандай сан болады?
Бұл сандардың қайсысы үлкен және



Терезелері бар
вагондардан тұратын
пойыздыі суреті, 1-10
сандары жазылған
карталардың жинағы










Сынып бөлмесіне
тартылған жіп, киім
қыстырғыштары немесе
қағаз қыстырғыштар, 1-
10 дейінгі сандар
жазылған карталар.
Математика
сабақтарына арналған
ойындар. -
http://www.topmarks.co.
uk/maths-games/7-11-

21

неліктен?
(Ұ, Д, Т) Оқушыларға сандық жыланды не
құртты қалай жасау керектігін көрсетіңіз:
дөңгелек пішінді салыңыз да (тиынды
пайдалануға болады) және шеңбердегі
бірінші санды жазыңыз. Оның қасына
тағы бір шеңбер қосып, келесі санды
жазыңыз және сөйтіп жалғастыра беріңіз.
Ең ұзын жыланды/құртты кім жасайды
екен?
(Д, Ж, ОТ)Оқушылардың сынып бөлмесін
зерттеу жұмысын ұйымдастырыңыз:
оқушылар өздері тапқан заттарды санап
және олардың жалпы көлемін сандық
сәулеге жазуы тиіс.
(Ж, қ)Оқушылардан сандық сәуленің
үлгісін жасауды өтініңіз. Оқушылар қағаз
жолақтарын алып, содан сандық түзулер
жасайды. Даярланған сандық сәулелерді
оқушылар 10ға дейінгі сандарды дұрыс
және кері санау үшін пайдаланады, санға
көрші сандарды атап, жетіспей тұрған
сандарды қояды.
(Д)Оқушыларға сандық сәулеге өз
отбасының мүшелерінің туылған күндерін
белгілеуді ұсыныңыз.
years/ordering-and-
sequencing-numbers
Математика
сабақтарына арналған
ойындар. -
http://www.ictgames.co
m/counting
Математикалық
мазмұны бар
қозғалысты
дидактикалық ойындар.
-
http://nsportal.ru/detskiy-
sad/matematika/2015/02/
03/podvizhno-
didakticheskie-igry-s-
matematicheskim-
soderzhaniem
Басылған сандық
түзулер
Қағаз жолақтары




1.1 Натурал
сандар және 0
саны. Бөлшек
тер
5.2
Математика
тілі

1.1.1.2**- бір
таңбалы
сандарды оқу,
жазу және
салыстыру;
1.5.2.2 «+», «-»,
«=», «», «>»,
«<» таңбаларын/
Сандық сәуленің көмегімен
салыстырамыз
(Ұ) Сыныптың әртүрлі бөліктеріне
сандары жазылған 3 бірдей карталарды
қойыңыз. Оқушылардың әрбір қатары
өздеріне тиесілі карталарды алады да, бір
қатарға сап түзейді. (оқушылардың
қолдарында сандар жазылған карталар









1ден 10ға дейінгі
сандары бар үлкен
карталар (формат А4)

22





цифрларды, ()
белгісіз сан
символын
қолдану;
1.5.1.2** -
заттардың
орналасуын,
арақашықтығын,
бағытын
анықтайтын
терминдерді
қолдану;
1.5.2.3 сандардың
қосындысы мен
айырмасын,
сандарды
салыстыру
(артық/кем),
көршілес
сандарды, сандық
аралықтарды,
сандар қатарын
көрсету үшін сан
сәулесін қолдану;


бар).
Сандық сәулемен жұмыс жасаңыз: дұрыс
және кері бағытта санау, алдыңғы, артқы,
көршілер, сандық ретті қалпына келтіру.
Дұрыс және кері бағытта санаған кезде
сандардың ұлғайып немесе
кішірейетіндігіне назар аударыңыз.
Проблемалық сұрақ қойыңыз, мәселен:
сандық сәуленің көмегімен 8 не 3 санының
үлкен екендігін қалай дәлелдеуге болады?
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ж)Сандық сәулеге байланысты өзіндік
практикалық жұмысты ұйымдастырыңыз.
Оқушылар проблемалық сұраққа жауап
беруге тырысып көрсін. Алдыңғы санның
үнемі артқы саннан кіші болатындығын
дәлелдеу жолында оқушыларға қолдау
көрсетіңіз.
Оқушылардың бір -біріне сандарды
салыстыруға қатысты сұрақ қоюын
қадағалаңыз.
(Т)«Сандар мен белгілерді татуластыр»
атты ойынды жүргізіңіз. Бұл үшін
сыныпты топтарға бөліңіз. Сынып еденіне
әр топқа жеке «=», «>», «<» белгілері бар
карталарды орналастырыңыз (барлығы 3
карта). Оқушыларға 1ден 10ға дейінгі
сандар жазылған карталарды таратып
беріңіз. Келесі сөздерді айтыңыз:
«Сандар, сандар тежелме! Белгілерге тез
қосыл!», осыдан соң қолдарында сандар
бар оқушылар жұптарға бөлінеді де,












Метр, сызғыш, оқушылар
қолдан жасаған сандық сәуленің
үлгілерін пайдаланыңыздар.





Ойынды өткізу үшін 6 адамнан
құралған топтар болуын
қадағалаңыз. Әрбір топтағы
сандар жазылған карталар бір
рет қана қайталануын да қатаң
байқаңыз (теңдік үшін). Сандар
жазылған карталардың
нұсқалары 2, 3, 5, 5, 7, 8.



















Метр, сызғыш,
оқушылар қолдан
жасаған сандық
сәуленің үлгілері





Математикалық
мазмұны бар
қозғалысты
дидактикалық ойындар
-
http://nsportal.ru/detskiy-
sad/matematika/2015/02/
03/podvizhno-
didakticheskie-igry-s-
matematicheskim-
soderzhaniem

23

еденде орналасқан белгілердің қай
жағына тұру керектігін анықтайды. Қажет
жағдайда сандық сәулені пайдаланады.
Одан соң жазылған пікірлерді оқиды.
(ОТ,Ұ)Сандар және белгілердің
көмегімен алынған жазуды көрсетіңіз.
Ойында пайда болған барлық жұптарды
жазып шығыңыз.
(Ж,қ)Оқушыларға өздерінде бар мектепке
қажет заттарды сандық сәуленің
көмегімен санап, салыстыру нәтижелерін
жазып шығуды ұсыныңыз.




Тапсырмаға дифференциация
жүргізіңіз: қабілеті төмен
оқушыларға карталардағы даяр
жұптарды беріңіз. Олар тек
белгілерді ғана қойып шығады.
1.1 Натурал
сандар және 0
саны. Бөлшек
тер
5.2
Математикал
ық тіл

1.1.1.1 натурал
сандар және нөл
санының құрылу
жолын түсіну; 10
көлемінде тура
және кері санау;
натурал сандар
қатарындағы
орнын анықтау
1.5.2.1 цифрды
саннан ажырату,
бір таңбалы
сандарды түрлі
тәсілдермен
(нүктелер
жиынтығымен,
таяқшалармен
және т.б) көрсету
және сан
сәулесінде
көрсету;
1.5.2.3 сандардың
Сандарды, әріптерді оқу, сандарды
салыстыру, санды атау және заттардың
сәйкес санын анықтау (1 ден 5 ке дейінгі
сандар).
Сан ұғымы. 1 саны.
(Ж)Оқушыларға бірнеше түрлі заттарды
таратып беріп, олардың әрқайсысында
қанша түрлі заттардың барлығын сұраңыз.
Бір санын қалай жазуға болатындығын
сұраңыз? Оқушыларға А4 парағына
өздеріне ең қатты ұнаған заттың суретін
салып, оның санын баспа түрінде жазуды
ұсыныңыз.
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ) Оқушылардың жұмыстарынан көрме
ұйымдастырыңыз және 1 саны қандай
элементтерден тұратынын талқылаңыз.
Санның қалай жазылатынын көрсетіңіз
Оқушылар дәптерлеріне 1 санын жазып
үйренеді.
Әрбір жаңа санды оқу бірдей
сызба негізінде орындалады:
1) жаңа санның жасалу тәсілі;
2) оның атауы;
3) белгіленуі (баспа түрінде);
4) санның жазылуы;
5) сандық сәуледегі оның орнын
анықтау (оның көршілері,
алдыңғы сан, артқы сан).
6) сандарды салыстыру;
7) санның құрамы.











Сынып бөлмесіне
тартылған жіп, киім
қыстырғыштары немесе
қағаз қыстырғыштар, 1-
10 дейінгі сандар
жазылған карталар.
Санауға арналған
ресурстар: түймелер,
бұршақ, тиындар,
кішігірім ойыншықтар
және т.б.

Кюизенер таяқшалары
бар дидактикалық
ойындар. -
http://cl.rushkolnik.ru/do
cs/17692/index-
19847.html

24

қосындысы мен
айырмасын,
сандарды
салыстыру
(артық/кем),
көршілес
сандарды, сандық
аралықтарды,
сандар қатарын
көрсету үшін сан
сәулесін қолдану;

Оқушылармен бірге сандық сәуледен 1
санын табыңыз. Оның көршілері бар ма,
жоқ па? Оның алдында қандай сан бар?
Одан кейін қандай сан тұрады?
(Т/Ж/Д,қ)Заттардың көлемі мен сан
арасындағы сәйкестікті табу жұмысын
ұйымдастырыңыз.

2 саны. 2 санының құрамы.
(Т)Оқушыларға 1 не 2 зат бейнеленген
пәндік суреттерді ұсыныңыз. Осы
суреттерді заттардың санына қарай екі
топқа бөлу тапсырмасын беріңіз. Екінші
қатардағы суреттердегі заттардың санын
анықтаңыз (2 зат).
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ,ОТ) Оқушыларға бір зат, мәселен,
кубикті көрсетуді ұсыныңыз: «Сіздер
қанша кубик көрсеттіңіздер? Мұны қандай
санмен көрсетуге болады?» Содан соң
оның жанына тағы бір кубик қосуды
өтініңіз. Бір қатарда қанша кубик
барлығын санаңыз.
Жаңа санды белгілеңіз. Санның не нәрсеге
ұқсас екендігін анықтаңыз.
Оқушылар 2 санын дәптерлеріне жазуды
үйренеді.
(Ұ) Санның сандық сәуледе орналасу
орнын анықтаңыз.
Келесі қандай сан болатындығын
талқылаңыз. Алдыңғы сан қандай еді?
Сандардың қайсысы үлкен? Кіші?



Сан мен заттардың санының
арасындағы сәйкестікті анықтау
үшін нұсқауышы бар
айналмалы дискті, кубикті,
доминоны пайдалану қажет.
Сонда оқушылар нысандардың
белгілі бір саны мен сан
арасындағы байланысты көре
алады.















Санның сандық сәуледегі орнын
анықтау үшін оқушылармен
бірігіп, 1 санынан бастап,
берілген санға дейін санаңыз.
Практикалық санау қабілеттері
толық дамып үлгермеген
оқушыларға заттарды дауыстап

25

Оқушылармен 2 санының қалай
құрастырылатынын талқылаңыз. Сандық
сәуледе санның қалай жасалатындығын
көрсетіңіз.
+ 1
1 2 3
(Ж)Жұптарға сандық үйшіктерді таратып
беріңіз. Олардың тұрғындарын
орналастырыңыздар.

3 саны. 3 санының құрамы.
4 саны. 4 санының құрамы .
5 саны. 5 санының құрамы.
6 саны. 6 санының құрамы.
7 саны. 7 санының құрамы.
8 саны. 8 санының құрамы.
9 саны. 9 санының құрамы.
Бұл сабақтар «2 саны. 2 санының құрамы»
тақырыбындағы сабаққа ұқсас ретте
жүргізіледі.
Санау материалының көмегімен
оқушылармен бірге 2 санының жасалу
жолын қайталаңыз, содан кейін осы
тапсырманы 3, 4,5 сандары үшін де
жүргізіңіз.
Санның құрамына қатысты жұмысты
жүргізгенде, «сандардың құрамы» кестесін
пайдалануға болады, мәселен,
3
1
2
Сандардың құрамын оқыту сандарды
оқытуме бір мезетте жүргізіледі.
Сабақты жүргізу барысында топтық, өз
санау барысында көмек қажет
болуы мүмкін (сандардың
атауларын дауыстап айту).
Қабілеті жоғары оқушыларға
санауды 1ден басқа, бастапқы
сандардан бастауды ұсынуға
болады. Мәселен, 7ге дейін
санаңыз Сандар жүйесін түсіну
үшін санау қабілетінің болуы
аса маңызды.
Әрбір оқушының сандардың
ретін және сан қатарындағы
әрбір санның орнын
білетіндігіне назар аударыңыз.
Оқушылардың санау қабілеті
толық дамығандығына көз
жеткізу үшін тоқсан барысында
санауға қатысты тақпақтар,
ұйқастар және т.б. көп қайталау
қажет.






«Сандық үйшіктер»
дидактикалық ойыны. -
http://www.maam.ru/dets
kijsad/didakticheskaja-
igra-chislovye-domiki-
dlja-detei-6-7-let.html
Санның құрамын оқуға
арналған «Сандық
зымырандар»
дидактикалық ойыны. -
http://planetadetstva.net/
konkursu/konkursnye-
raboty/didakticheskaya-
igra-na-izuchenie-
sostava-chisla-chislovye-
rakety.html

26

бетімен жасалатын және жұппен
жасалатын жұмыс түрлерін жоспарлаңыз.
Жұмыстардың барлық түрлері мен әдістері
практикалық бағытта болуы тиіс.
Осынау оқу мақсаттарынақол жеткізуді
«Барлығы мен туралы» тақырыбының
аясында ұсынуыңызға болады.
1.1 Натурал
сандар және 0
саны. Бөлшек
тер
5.2
Математикақ
тіл

1.1.1.1 натурал
сандар және нөл
санының құрылу
жолын түсіну; 10
көлемінде тура
және кері санау;
натурал сандар
қатарындағы
орнын анықтау
1.5.2.1 цифрды
саннан ажырату,
бір таңбалы
сандарды түрлі
тәсілдермен
(нүктелер
жиынтығымен,
таяқшалармен
және т.б) көрсету
және сан
сәулесінде
көрсету;
1.5.2.3 сандардың
қосындысы мен
айырмасын,
сандарды
салыстыру
(артық/кем),
0 саны. 10 саны. 10 санының құрамы.
(Ж)Оқушыларға 2 ойын текшесін, сандық
сәулелерді және сандар жазылған адамның
суретін таратып беріңіз.
Жұптардың әрқайсысы текшені
лақтырады. Текшеде түскен санды санап,
оны суреттен белгілейміз.
Жұптардың әрқайсысы текшені лақтырып,
түскен сандарды санайды. Сандық сәулеге
түскен сандарды бейнелейтін санды
жазамыз.
(Ұ) Сандық сәулені қайта қалпына
келтіргеннен кейін 1 санының алдындағы
және 9 санынан кейін келетін сандар
туралы ойлануды ұсыныңыз. Осы
сұрақтың жауабын білетін оқушылардың
ол сандарды атауын өтініңіз.
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ) Оқушылармен бірге 1 санынан солға
қарай бір қадам жасап, ондағы жаңа санды
атаңыз. «Сиқырлы қапшықтың» көмегімен
оның мағынасын көрсетіңіз. Бірнеше
фигураларды алып, одан соң оларды
біртіндеп шығарыңыз. Оқушылар
қапшықта ештеңе қалмағандығын, яғни





Өткізу нұсқасы: оқушылар 1
ден 10 ға дейінгі карталар
жинағынан сандары ба р
карталарды таңдап алады.
Санның сандық сәуледегі орнын
анықтайды.





Кубик, сурет, маркер

Ойын кубиктері бар
балаларға арналған
математика. -
http://www.razvitiereben
ka.com/2014/08/Matemat
ika-s-Igralnymi-
Kostjami-dlja-Detej.html

27

көршілес
сандарды, сандық
аралықтарды,
сандар қатарын
көрсету үшін сан
сәулесін қолдану
нөл екендігін көруі тиіс.
Оқушыларға жауабы нөл болатындай
сұрақтарды құрастырып немесе
жағдайларды сипаттауды ұсыныңыз.
Осы санды 0 деп атайтынымызды
айтыңыз.
Нөл санының нені еске түсіретіндігін
сараптаңыз. 0 санының қалай
жазылатынын көрсетіңіз.
(Ұ) 10 санын қарастырыңыз: ол бұрын
оқытылған сандардан несімен ерекше
және несімен ұқсас? Бұл санның өзге
сандар секілді жасалатындығына, ал жазу
кезінде бір емес, екі торкөзді
алатындығын, өйткені екі саннан
тұратындығына назар аударыңыз.
(Т)«Мектепте 10 не нәрсе бар?» атты
зерттеу ұйымдастырыңыз. Оқушылар
белгілі бір уақытта мектеп ішінде
экскурсия ұйымдастырып, 10 бірдей затты
табады да, олардың суретін салады немесе
суретке түсіреді.
(Ж)Жұптарға 10 кітап және 2 қораптан
таратып беріңіз де, кітаптарды қораптарға
бірдей етіп салуға тапсырма беріңіз.
Барлық әдістерді өрнек түрінде жазу
қажет.














Фотоаппарат, А4
қағазы,
қарындаштар/фломасте
рлер



Кітаптар, қораптар
10 санының құрамы.
Санауды үйрететін
клип. -
https://www.youtube.co
m/watch?v=XAWaF1eX
0Hw
1.2 Сандық
операциялар




1.1.2.1 қосу
амалын ортақ
элементтері жоқ
жиындардың
бірігуі, азайтуды -
жиынның бөлігін
Заттарды қосу немесе өшіру
(Ж)Оқушыларға заттардың бейнелері бар
суреттерді қарауды ұсыныңыз. Оқушылар
заттарды ортақ белгілеріне қарай
біріктірулері қажет, яғни заттарды
қосулары қажет (мәселен, саз аспаптары).



Түрлі топтағы
заттардың суреттері
(жануарлар,өсімдіктер,
мектепке қажетті
заттар, саз аспаптары)

28

ажыратып алу
ретінде түсіну
ондықтан
аттамай бір
таңбалы
сандарды
ауызша қосу
және азайтуды
орындау 1.1.2.5
** - ондықтарды
қосу мен
азайтуды
орындау;

Топта қанша зат бар екендігін санаңыз.
Содан соң топтан сәйкес бір белгісі
бойынша бір затты алып тастау керек,
мәселен, саз аспаптары тобынан шертпе
аспаптарды алып тастау қажет. Қанша зат
қалғанын санаңыз. Заттың саны ұлғайды
ма, азайды ма? Неге?
(Ж)Жұптық жұмысты ұйымдастырыңыз.
Бір оқушыға 4 тік төртбұрышғ келесі
оқушыға 3 тік төртбұрыш беріңіз. Олардан
пішіндерді біріктіруді өтініңіз.
Пішіндердің саны ұлғайды ма, азайды ма?
Неге? Ұлғайды немесе математикада
айтылатындай: пішіндердің саны ұлғайды.
Енді осыдан екі пішінді алып тастауды
өтініңіз. Пішіндердің саны ұлғайды ма,
азайды ма? Неге? Пішіндердің саны
азайғаны жөнінде қорытынды жасаңыз.
Проблемалық сұрақ қойыңыз: біз
жасайтын әрекеттерді қалай атауға
болады?
Оқушылармен бірге сабақ барысында қол
жеткізілуі тиіс мақсаттар мен сабақтың
мазмұнын талқылаңыз.
(Ұ,ОТ)Аз көлемдегі ойыншықтардың екі
тобын, мәселен 5 және 4 көрсетіңіз Әр
топтағы ойыншықтарды санап, олардың
санын белгілеңіз. Ойыншықтарды
біріктіріңіз де, жаңа топтағы оларды қайта
санаңыз. Одан соң былай деп айтуға
болады (осы мысалда), «осылай бес пен
төрттің қосындысынан тоғыз шығады».
Оқушылардан біз заттарды қосқанда,
олардың санының ұлғайғанын не








Тік төртбұрыштар
немесе өзге де
геометриялық пішіндер
















Ойыншықтар

29

азайғанын сұраңыз? Математика пәнінде
жазбаша түрде заттарды қосуды «+»
белгісімен белгілейтінімізді, ал мұндай
әрекет қосынды деп аталатындығын
айтыңыз. Бірнеше заттарды алып тастап
жатқаныңызды көрсетіңіз. Оқушылардан
сұраңыз: заттар көбейді ме, әлде азайды
ма? Математика пәнінде жазбаша түрде
заттарды азайтуды « -» белгісімен
белгілейтінімізді, ал мұндай әрекет түрі
азайту деп аталатындығын айтыңыз.
Оқушылар толық түсініп болғанша, осы
тапсырманы ойыншықтардың түрлі
сандарымен қайталай беріңіз. Әрекеттерді
орындау барысында пайда болған
өрнектерді жазып отырыңыз.
(К, Д) Сыныптың ортасына бірнеше ұлдар
мен қыздарды шақырыңыз. Мәселен, 2
және 3. 2 ағайынды ұл балалар мен үш
апалы-сіңлілі қыздардың жеке
ойнағандарын, алайда олардың іші
пысқаны жөніндегі оқиғаны айтып беріңіз.
Сосын олар бірігіп ойнай бастайды.
Балалар осы тапсырманы практика түрінде
орындап көрсін. Осымен бір мезетте
аталмыш әрекеттерді тақтада түрлі-түсті
шеңберлермен бейнелеңіз: көк және
қызыл. Екі бөлік бірігіп, біртұтас болады.
Бұл қосынды. Содан кейін анасы
қыздарды үйіне шақырып, қыздар ойын
алаңынан кетіп қалды деп жорамалдаңыз.
Біртұтастың бір бөлігін алып тастадық.
Бұл азайту. Осы амалды да балалардың
практика түрінде орындауын өтініңіз де,


















Қызыл және көк түсті
шеңберлер

30

тақтадан қызыл шеңберлерді алып
тастаңыз.
Азайту – қосындыға кері амал екендігін
түсіндіріңіз.
(И/П/Г, Э, ф) Топтарды біріктіру және
заттардың жалпы санын анықтауды
байқап көру үшін оқушылардың өзіндік
немесе кішігірім топтардағы жұмыстарын
ұйымдастырыңыз.

(Ж)Жұптағы әрбір оқушыға бірнеше
қарындаштарды алып, сол қарындаштарды
кейіннен бір топқа біріктіруді, содан соң
олардың жалпы санын анықтауды
ұсыныңыз. Қандай амал жасалғандығы
туралы сұраңыз. Содан соң әр оқушының
өз қарындаштарын қайтарып алуын, содан
соң өз жұбымен қарындаштарын
алмастыруды, қайтадан қарындаштарды
бір топқа біріктіріп, олардың санын
санауды сұраңыз. Сұрақ қойыңыз: Қандай
амал орындалды? Бірінші жолы қандай
сан болған? Екінші жолы ше? Не
аңғардыңыз? Бұлай болуының себебі
неде?
(Ұ) Оқушыларға түрлі ұзындықтардағы екі
жіпті көрсетіңіз. Жіптердің қайсысы
ұзынырақ екенін сұраңыз. Мұны дәлелдеу
тәсілін табуды сұраңыз.
Тапсырманы орындай алмаған
оқушыларды сыныптың ортасына
шақырыңыз. Оларға жіптердің бірі
екіншісінен қаншалықты ұзын екендігін
көрсетіңіз. Жіптің осы ұзын бөлігін қиып