Информатика пәні бойынша баяндама тақырыптары әртүрлі бағыттарды қамтуы мүмкін. Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологиялар мен жасанды интеллектіні қолдану арқылы жаңа оқыту әдістерін зерттеу мақсатын ескере отырып, төмендегідей тақырыптар ұсынылуы мүмкін:

1. *Жасанды интеллект және шығармашылық: Информатика пәні арқылы цифрлық өнер мен дизайнды дамыту*

- Бұл тақырыпта ЖИ құралдарын қолдану арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту жолдары қарастырылады. Мысалы, генеративті модельдер арқылы сандық өнер жасау, графикалық дизайн элементтерін құру және ЖИ арқылы анимация жасау.

2. *Информатика пәнінде Жасанды интеллектінің білім беру процесіндегі рөлі: Оқушылардың шығармашылық ойлауын дамыту*

- Жасанды интеллектінің оқыту процесінде шығармашылық ойлау мен мәселелерді шешу дағдыларын дамытуға қалай әсер ететінін талқылау.

3. *Цифрлық дизайн және программалау: Информатика сабақтарында жаңа білім беру әдістері*

- Информатика пәні арқылы оқушыларды бағдарламалау негіздерімен таныстырып, олардың цифрлық дизайн, анимация немесе ойын құрастырудағы дағдыларын қалыптастыру.

4. *Жасанды интеллект құралдарының қолданылуы: Оқушылардың шығармашылық жобаларындағы жаңа әдістер*

- ЖИ құралдары мен бағдарламалық жасақтамаларды қолдана отырып оқушыларға шығармашылық жобалар жасауға мүмкіндік беру. Бұл жобалар графика, музыка, видео және басқа өнер түрлерін қамтуы мүмкін.

5. *Ақпараттық технологиялар мен өнер пәндерінде интеграция: Оқушылардың цифрлық шығармашылығын дамытудағы ЖИ қолдану әдістері*

- Информатика мен өнер пәндерін біріктіру арқылы оқушылардың цифрлық шығармашылығын дамыту және олардың креативті ойлау қабілетін шыңдау.

6. *Информатика және робототехника: Оқушылардың шығармашылық жобаларын жүзеге асыру үшін жаңа әдістер*

- Робототехниканы және бағдарламалауды өнермен байланыстыра отырып, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. Бұл тақырыпта роботтардың өнер туындыларын жасау немесе өздігінен әрекет ететін құрылғыларды бағдарламалау мәселелері қарастырылуы мүмкін.

7. *Оқушылардың жасанды интеллект пен өнерді біріктіру арқылы креативті жобалар жасауға үйрету*

- Оқушыларға ЖИ технологиялары арқылы өнер туындыларын жасау немесе нақты әлемдегі мәселелерді шешу үшін инновациялық жобалар ұсыну.

Осы тақырыптардың әрқайсысы оқушылардың шығармашылық әлеуетін ашып, информатика мен өнер пәндерін қызықты әрі тиімді оқытуға мүмкіндік береді.

Ақпараттық технологиялар және өнер пәндерінде ЖИ: шығармашылық қабілеттерді дамыту және жаңа форматтағы оқыту әдістері

Рахимова Балдаурен Жанабековна

“Bayly mektebi” Түркістан қаласы. Baldaurenka@mail.ru

Кіріспе

Ақпараттық технологиялар мен өнер пәндерін жасанды интеллект (ЖИ) технологияларымен біріктіру шығармашылық қабілеттерді дамытудың және білім беру сапасын арттырудың жаңа әдістерін ұсынады. ЖИ оқушылардың цифрлық өнер және дизайн саласындағы қабілеттерін жетілдіруге, оқу процесін жекелендіруге және оқыту әдістерін интерактивті етіп құруға мүмкіндік береді.

1. Ақпараттық технологиялар мен өнер пәндерінде ЖИ мүмкіндіктерін пайдалану

ЖИ құралдары оқушыларға дәстүрлі оқыту әдістерінен асып түсетін шығармашылық тәжірибелер алуға мүмкіндік береді:

• Цифрлық өнер:
  ЖИ арқылы оқушылар мәтіндік сипаттамадан бастап визуалды өнер туындыларын жасай алады.
  Мысал: DALL·E, Adobe Firefly сияқты құралдар оқушыларға күрделі көркем композицияларды жасауға көмектеседі.

• 3D модельдеу және анимация:
  Blender немесе Unity секілді платформаларды қолдана отырып, оқушылар анимация немесе 3D макеттер құра алады.

• Виртуалды шынайылық (VR):
  ЖИ және VR құралдары оқушылардың қиялын шынайы көріністерге айналдыруға мүмкіндік береді.
  Мысал: VR арқылы өнер көрмелерін немесе интерактивті сабақтарды ұйымдастыру.

2. Жасанды интеллекттің білім беру саласына ықпалы

Оқулықтарды бейімдеу және оқу контентін реттеу:

• ЖИ технологиялары оқулықтарды бейімдеп, оқушылардың жеке қажеттіліктеріне сай оқу материалдарын ұсына алады.

• Мысал: Microsoft Teams немесе Google Classroom жүйелері ЖИ көмегімен оқушылардың оқу үлгерімін талдап, ұсыныстар береді.

Оқытуды жекелендіру:

ЖИ әр оқушының оқу деңгейін, қызығушылығын және қиындықтарын талдай отырып, жеке оқу жолын құрастырады.

• Мүмкіндіктері:

  • Әр оқушыға арнайы тапсырмалар беру.

  • Алдын ала оқу үлгерімін болжау.

  • Оқыту әдістерін оңтайландыру.

• Мысал: AdaptedMind платформасы оқушылардың қиындықтарын автоматты түрде анықтап, көмекші құралдар ұсынады.

3. Мұғалімдердің ЖИ технологияларын меңгеруі

Қажетті дағдылар:

• ЖИ технологияларын қолдану бойынша базалық білім (платформаларды қолдану, контент жасау).

• Оқу процесін оңтайландыру үшін ЖИ ұсынатын деректерді талдау.

• Интерактивті құралдарды сабаққа интеграциялау.

Мұғалімдерге арналған шешімдер:

• Тренингтер: Мұғалімдерге арналған ЖИ-ді оқыту семинарларын ұйымдастыру.

• Автоматтандыру: Үй тапсырмаларын тексеруді немесе оқушылардың үлгерімін қадағалауды ЖИ арқылы жүзеге асыру.
  Мысал: Grammarly, Edmodo, Turnitin.

4. Оқулықтарды цифрландыру және интерактивтілік

Инновациялық тәсілдер:

• ЖИ негізінде жасалған цифрлық оқулықтар дербестендірілген оқытуға жағдай жасайды.

• Мысал:

  • ЖИ қолдана отырып оқулықтағы қиын тақырыптарды 3D модельдер немесе интерактивті тапсырмалар арқылы түсіндіру.

  • AR (Augmented Reality) арқылы мәтінді визуализациялау.

Артықшылықтары:

• Кез келген уақытта қолжетімділік.

• Оқу материалдарын визуализациялау және оқушылардың қызығушылығын арттыру.

5. Қазақстанның білім беру жүйесіндегі жаңашылдықтар

ЖИ интеграциясының негізгі бағыттары:

• Цифрлық мектептер: ЖИ-дің оқу процесіне толық интеграциясы (мысалы, Smart School жобалары).

• Пәнаралық байланыстар: Информатика және өнер пәндерін интеграциялау арқылы оқушылардың шығармашылық әлеуетін ашу.

Жаңа трендтер:

• Цифрлық педагогика.

• ЖИ құралдарына негізделген тестілеу және бағалау.

6. ЖИ құралдарының практикалық қолданылуы

Тапсырмалар мен бағалау:

ЖИ тест тапсырмаларын дайындау, бағалау және оқушылардың нәтижелерін талдау сияқты процестерді жеңілдетеді.

• Мысал: Gradescope жүйесі автоматты түрде тест жауаптарын тексереді.

Мұғалімдер мен оқушыларға арналған шешімдер:

• Оқушылар үшін:

  • Жеке репетиторлық қызметтер (мысалы, ChatGPT арқылы қиын тақырыптарды түсіндіру).

• Мұғалімдер үшін:

  • Сабақ жоспарларын оңтайландыру.

  • Оқу материалдарын автоматты түрде құру.

7. Оқу процесін бақылау және бағалау

ЖИ оқушылардың білімін бағалауды жылдам әрі тиімді етеді:

• Бағалау әдістері:

  • Оқушылардың білім деңгейін автоматты түрде анықтау.

  • Қателіктерді талдап, жетілдіру жолдарын ұсыну.

• Мониторинг жасау:

  • Әр оқушының дамуын дербестендірілген түрде қадағалау.

Мысалдар:

• Quizlet: Тесттер жасау және оқушылардың үлгерімін бақылау.

• EdTech жүйелері: Қорытынды есептерді автоматты түрде жасау.

Қорытынды

Жасанды интеллекттің білім беру саласындағы қолданылуы оқыту мен тәрбиелеудің сапасын жаңа деңгейге көтереді. Оқулықтарды цифрландыру, оқытуды жекелендіру және шығармашылық қабілеттерді дамыту ЖИ құралдарының басты артықшылықтары болып табылады. Қазақстан білім беру жүйесінде ЖИ-ді кеңінен енгізу арқылы оқушылардың шығармашылық және цифрлық дағдыларын дамытуға үлкен мүмкіндік бар.

Баяндама: Информатика мен өнер пәндерін біріктіру арқылы оқушылардың цифрлық шығармашылығын дамыту және олардың креативті ойлау қабілетін шыңдау

Құрметті ұстаздар мен қонақтар!

Бүгінгі күні білім беру жүйесінде әрбір пәннің өзектілігі зор, алайда дәстүрлі білім беру тәсілдерінен бөлек, жаңа инновациялық әдістер мен интеграцияланған сабақтар арқылы оқушылардың шығармашылық әлеуетін ашу маңызды болып отыр. Әсіресе, информатика мен өнер пәндерінің бірігуі арқылы оқушылардың цифрлық шығармашылығын дамыту, олардың креативті ойлау қабілетін шыңдау мәселесі ерекше назар аударуды қажет етеді.

1. Цифрлық шығармашылық деген не?

Цифрлық шығармашылық — бұл технология мен өнердің тоғысуы, яғни ақпараттық технологияларды қолдана отырып, өнер туындыларын жасау процесі. Бұл шығармашылықтың жаңа түрі, ол цифрлық құралдар мен бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады. Мұндай тәсілдер өнердің барлық түрлерінде: графикалық дизайн, анимация, музыка, видеоөнер, және виртуалды шындықта көрініс табады.

2. Информатика мен өнер пәндерін біріктіру: әдістемелік негіздер

Оқушылардың цифрлық шығармашылығын дамыту үшін информатика мен өнер пәндерін біріктіру маңызды. Мұндағы басты мақсат — оқушыларға тек техникалық дағдыларды ғана үйрету емес, сонымен қатар олардың шығармашылық қабілеттерін ашу.

- Интердисциплинарлық тәсіл: Информатика мен өнер пәндерінің байланысын нығайту арқылы оқушыларды шығармашылық жұмысқа тарту керек. Мысалы, графикалық дизайн, анимация жасау, музыкалық композициялар құру, фотомонтаж жасау сияқты жұмыстарды жүзеге асыруға мүмкіндік беру.

- *Жобалық әдіс:* Оқушылар нақты бір цифрлық жобаны жасау арқылы теория мен практиканы біріктіріп, түрлі пәндерден алған білімдерін қолданады. Мысалы, информатика сабағында компьютерлік бағдарламалау негіздерін үйренсе, өнер сабағында графикалық дизайнмен айналысады.

### 3. Оқушылардың креативті ойлау қабілетін шыңдау

Креативті ойлау қабілеті — бұл жаңа идеялар мен шешімдерді іздеу процесі. Оқушылардың шығармашылық ойлауын дамыту үшін олардың сыни тұрғыдан ойлау, эксперимент жасау және өзін-өзі көрсетуді ынталандыру керек.

- *Кодтау және өнердің бірігуі:* Мысалы, оқушыларға кодтау арқылы әртүрлі анимациялар немесе цифрлық суреттер жасау тапсырмаларын беру. Бұл процесс шығармашылықты тек қана есептік-логикалық тұрғыдан емес, эстетикалық жағынан да дамытуға ықпал етеді.

- *Визуалды және музыкалық өнерді цифрландыру:* Оқушыларға түрлі цифрлық құралдарды пайдаланып, өздерінің музыкалық композицияларын немесе суреттерін жасау тапсырмалары берілуі мүмкін. Мұндай тәсілдер шығармашылықты арттырады, өйткені оқушылар өздерінің жеке стилін қалыптастырып, өнерге цифрлық көзқараспен қарайды.

### 4. Креативті жобаларды жүзеге асыру

Информатика мен өнер пәндерінің біріккен жобалары оқушыларды шығармашылыққа бейімдейді. Мысалы:

- *Виртуалды көрмелер ұйымдастыру:* Оқушылар өздерінің цифрлық шығармашылық жұмыстарын виртуалды әлемде көрсету үшін арнайы жобалар жасай алады. Олар графика, анимация немесе бейнемазмұн сияқты түрлі бағыттарда шығармашылық жобалар жасап, оларды онлайн платформада көрсетеді.

- *Қосымша шындықты қолдану:* Оқушыларды қосымша шындықтың мүмкіндіктерімен таныстыру. Бұл әдіс оқушылардың шығармашылық ойлауын кеңейтуге көмектеседі, өйткені олар шынайы өмірде қолданыста жоқ, бірақ цифрлық технологиялар арқылы іске асатын жаңа өнер түрлерін ойлап табады.

5. Қорытынды

Информатика мен өнер пәндерін біріктіру оқушылардың шығармашылық және техникалық дағдыларын қатар дамытуға мүмкіндік береді. Мұндай интеграцияланған тәсілдер оқушылардың креативті ойлау қабілетін шыңдайды, өз идеяларын жүзеге асыру үшін цифрлық құралдарды тиімді қолдануға үйретеді. Бұл оларға болашақта тек техникалық емес, сондай-ақ эстетикалық және креативті шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді.

Біздің мақсатымыз — оқушыларды тек біліммен қаруландырып қана қоймай, оларды шығармашылық тұрғыдан еркін ойлауға ынталандыру, жаңа мүмкіндіктерге жол ашу. Информатика мен өнерді біріктіру арқылы жасалған цифрлық шығармашылық тек жеке тұлғаны дамытуға ғана емес, сондай-ақ қоғамның мәдениетінің және технологиясының дамуына үлкен үлес қосатыны сөзсіз.

Рахмет!

Баяндама тақырыбы: Оқу материалдарын бейімдеу және оқытуды жекелендірудегі ЖИ әлеуеті

Информатика пәні бойынша

Кіріспе

Бүгінгі таңда білім беру жүйесінде цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы жаңа әдістер мен тәсілдерді талап етеді. Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Жаңа Қазақстан: жаңару мен жаңғыру жолы» жолдауында жасанды интеллект (ЖИ) пен цифрландырудың білім беру саласына ықпалы ерекше атап өтілді. ЖИ технологиялары оқыту процесін бейімдеп, жеке қажеттіліктерге сай оқу мазмұнын ұсынуға, сонымен қатар оқушылардың оқу үлгерімін болжауға мүмкіндік береді.

Бұл баяндамада ЖИ технологияларының оқу материалдарын бейімдеу, оқытуды жекелендіру, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту және мектеп оқулықтарын цифрландыруға ықпалы қарастырылады.

1. Жасанды интеллекттің білім беру саласына ықпалы

1.1 Оқу контентін бейімдеу және оқулықтарды цифрландыру

ЖИ технологиялары оқу мазмұнын оқушының деңгейі мен қажеттілігіне сәйкес бейімдеуге мүмкіндік береді.

• Мысал: Оқу үлгерімі төмен оқушыларға жеңілдетілген материалдарды ұсыну, ал дарынды оқушыларға күрделі тапсырмаларды беру.

• Пайдасы:

  • Жеке оқу жоспарын құру.

  • Оқушылардың материалды түсіну деңгейін арттыру.

  • Интерактивті цифрлық оқулықтарды енгізу.

1.2 Интерактивті оқулықтар

Цифрлық оқулықтар ЖИ технологиялары арқылы бейне, 3D модельдер және интерактивті тапсырмалармен байытылады.

• Мысал: Bilimland платформасындағы мультимедиялық материалдар.

• Артықшылықтары:

  • Кез келген уақытта қолжетімділік.

  • Оқушылардың қызығушылығын арттыру.

2. Оқытуды жекелендіру: ЖИ-дің мүмкіндіктері

2.1 Жекелендірілген оқу бағдарламалары

ЖИ әр оқушының оқу үлгерімін талдай отырып, жеке бағдарлама құрастыра алады.

• Мүмкіндіктері:

  • Тапсырмалардың қиындық деңгейін оқушының қабілетіне қарай бейімдеу.

  • Үлгерімді болжау және оқушының даму траекториясын анықтау.

• Мысал: Khan Academy платформасы әр оқушыға жеке ұсыныстар береді.

2.2 Оқушылардың білім деңгейін болжау

ЖИ деректері арқылы оқушылардың қиындықтарын анықтап, оларды жеңу жолдарын ұсынады.

• Мысал: Adaptive Learning платформалары.

3. Ақпараттық технологиялар және өнер пәндерінде ЖИ-ді қолдану

3.1 Шығармашылық қабілеттерді дамыту

ЖИ құралдары оқушыларға цифрлық өнер және дизайн саласында жаңа мүмкіндіктер ашады.

• Мысалдар:

  • DALL·E және MidJourney арқылы сурет салу.

  • Blender көмегімен 3D модельдеу.

3.2 Жаңа оқыту әдістері

• Интерактивті көрмелерді ұйымдастыру.

• Виртуалды шынайылық (VR) арқылы тарихи оқиғаларды визуализациялау.

4. Мұғалімдердің ЖИ технологияларын меңгеруі

4.1 Мұғалімдерге қойылатын талаптар

ЖИ технологияларын меңгеру арқылы мұғалімдер оқушылардың әлеуетін барынша ашуға мүмкіндік алады.

• Қажетті дағдылар:

  • ЖИ құралдарымен жұмыс істеу.

  • Цифрлық сауаттылықты дамыту.

  • Оқу процесін жекелендіру әдістерін меңгеру.

4.2 Мұғалімдерді оқыту

• ЖИ бойынша тренингтер мен семинарлар ұйымдастыру.

• Мысал: Google Certified Educator және Microsoft Educator Center бағдарламалары.

5. Оқу процесін бақылау және бағалау

5.1 Бағалау жүйесін автоматтандыру

ЖИ арқылы оқушылардың үлгерімі автоматты түрде бағаланып, нәтижелері талданады.

• Мысал: Gradescope платформасы.

5.2 Мониторинг жасау

ЖИ технологиялары әр оқушының даму траекториясын бақылап, уақтылы түзетулер жасауға мүмкіндік береді.

6. Қазақстандағы ЖИ технологияларының интеграциясы

6.1 ЖИ енгізу әдістері

• Smart School жобаларын іске асыру.

• Электронды журналдар мен күнделіктерді қолдану.

6.2 Білім беру жүйесіндегі жаңа трендтер

• Цифрлық мектептер.

• Оқытуды геймификациялау.

Қорытынды

Жасанды интеллект технологиялары оқыту мен тәрбиелеу саласында жаңа мүмкіндіктерге жол ашады. Оқулықтарды цифрландыру, оқытуды жекелендіру және шығармашылық қабілеттерді дамыту – бұл ЖИ-дің негізгі артықшылықтары. Қазақстанның білім беру жүйесіне ЖИ технологияларын енгізу арқылы оқушылардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және мұғалімдердің жұмысын оңтайландыруға болады.