Оқушылардың топтық жұмысы деңгейлік саралау құралы ретінде

Оқушылардың топтық жұмысы деңгейлік саралау құралы ретінде

Әдетте сынып дамуы мен дайындық деңгейі әр түрлі, әр түрлі үлгерімі және әртүрлі қызығушылықтары бар денсаулық жағдайы да бірдей емес оқушылардан тұрады. Мұғалім дәстүрлі оқытуды ұйымдастыру кезінде бір уақытта барлығына тең уақыт бөле алмайды. Ол орташа деңгейге – орташа дамуға, орташа дайындыққа, орташа үлгерімге байланысты білім алуға мәжбүр болады – басқаша айтқанда, ол белгілі бір шартты "орташа" оқушыға назар аудара отырып, білім береді. Бұл сөзсіз "өте жақсы" оқитын оқушылардың дамуына кедергі келтіреді, олар оқуға деген қызығушылығын жоғалтады, ал "әлсіз" , «үлгерімі төмен» оқушылар үнемі артта қалады, сонымен бірге олардан да оқуға деген қызығушылығын жоғалтады. "Орташа" деп саналатын оқушылардың да қызығушылықтары мен бейімділігі, қабылдау мен ойлауы, қиялы әртүрлі деңгейде болады. Біреуі көрнекі бейнелер мен көріністерге қарап түсініп қабылдайтын болса, ал басқалары оған керісінше ести отырып та қабылдай алады.. Біреуі баяу, екіншісі ақыл-ой бағдарының жылдамдығымен ерекшеленеді. Біреуі тез есте сақтайды, бірақ берік емес, екіншісі баяу, бірақ нәтижелі, біреуі ұйымдасқан түрде жұмыс істеуге дағдыланған, ал екіншісі көңіл-күйде жұмыс істейді.

Мұғалім сабақта оқытудың жаппай сипаты мен білім мен дағдыларды игерудің жеке тәсілі арасындағы үнемі туындайтын қайшылықтарды жеңу үшін әркімнің ақыл-ойының дамуына оңтайлы жағдай жасауы керек. Мұның бәрі математика сабақтарында деңгейлік саралауды қолдану қажеттілігіне әкеледі. Сараланған оқыту жағдайында күшті де, әлсіз де оқушылар өздерін жайлы сезінеді. Саралау жағдайында мектеп әр оқушыға ерекше қайталанбас тұлға ретінде қарайды.

Бұл мәселені топтық жұмыс сабақтарында деңгейлік саралау құралы ретінде ұйымдастыру арқылы шешуге болады. Мектеп жұмысының басым бағыты педагогикалық процестің тиімділігін арттыру және білім сапасын арттыру, оқушы тұлғасының үйлесімді дамуы, әрқайсысының жеке мүмкіндіктері мен ерекшеліктеріне сәйкес жалпы қабілеттерін қалыптастыру болып табылады.

Менің жұмысымның мақсаты: топтарды ұйымдастыру арқылы алгебраны оқытуда деңгейлік саралауды жүзеге асырудың қажеттілігі мен мүмкіндігін көрсету.

Осы мақсатқа жету үшін Мен келесі міндеттерді атап өттім:

• Білім алушылардың танымдық қызығушылық деңгейін анықтау;

• Ең тиімді топтық жұмыс үшін жағдайларды анықтау;

• Осы әдісті іске асыру мүмкіндіктерін зерттеу;

• Бұл әдістің тәжірибелік оқытудағы тиімділігін тексеру.

Оқушылардың топтық жұмысының басты белгілері:

- бұл сабақта сынып нақты оқу мәселелерін шешу үшін топтарға бөлінеді;

- әр топ белгілі бір тапсырманы алады (бірдей немесе сараланған) және оны топ жетекшісінің немесе мұғалімнің басшылығымен бірге орындайды;

- топтағы тапсырмалар топтың әрбір мүшесінің жеке үлесін ескеруге және бағалауға мүмкіндік беретін тәсілмен орындалады;

- топтың құрамы тұрақты емес, ол топ үшін ең жоғары тиімділікпен топтың әр мүшесінің оқу мүмкіндіктерін жүзеге асыру мүмкіндігін ескере отырып таңдалады.

Сабақта оқушылардың топтық жұмыс формасымен оған мұқтаж әрбір оқушыға мұғалім тарапынан да, кеңесші оқушылар тарапынан да жеке көмек айтарлықтай артады. Бұл сабақтың фронтальды және жеке түрінде мұғалімге барлық оқушыларға көмектесу қиынға соғатындығына байланысты.

Оқушылардың топтық жұмысын ұйымдастыру тақырыптық оқу конференцияларын, тақырып бойынша баяндамаларды, бүкіл топтың қосымша сабақтарын дайындауда тиімді. Мұндай жағдайларда, сабақ жағдайындағыдай, тиімділік дәрежесі топ ішіндегі жұмысты ұйымдастыруға байланысты болады. Осылай ұйымдастырғанда топтың барлық мүшелері жұмысқа белсенді қатысатын болады. Дұрыс ұйымдастырылған топтық жұмыс-бұл ұжымдық іс-әрекеттің бір түрі, ол жұмысты топтың барлық мүшелері арасында нақты бөлу, әрқайсысының жұмыс нәтижелерін өзара тексеру, мұғалімнің үнемі қолдауы және оның жедел көмегі арқылы сәтті жүзеге асырылуы мүмкін. Бағыттаушы қызмет болмаса, топ мұғалімдері тиімді жұмыс істей алмайды. Бұл іс-әрекеттің мазмұны, ең алдымен, оқушыларға өз бетінше жұмыс істеуге, сыныптастарымен кеңесуге, сабақтағы жалпы тыныштықты бұзбай, оқушылардың жеке топтары үшін тапсырмалар жүйесін құруға, олардың осы тапсырмаларды топ мүшелері арасында тарату қабілеттерін үйретуге дейін азаяды.

Мен сабақта оқушылардың топтық іс-әрекетінің келесі кезеңдерін ұсынамын:

1. Топтық тапсырманы орындауға алдын-ала дайындық, оқу мақсаттарын қою;

2. Топ ішінде жұмыс жоспарын талқылау және құру, міндеттерді бөлу (қажет болған жағдайда);

3. Тапсырманы орындау;

4. Мұғалімнің топтардың жұмысын және кейбір оқушылардың жұмысын түзетуі;

5. Топта тапсырманың орындалуын өзара тексеру және бақылау;

6. Оқушыларға алынған нәтижелер туралы хабарлау, толықтыру және түзету (қажет болған жағдайда), қорытынды тұжырымдарды тұжырымдау;

7. Топтардың жұмысын жеке бағалау.

Топтық жұмысты тиімді ұйымдастырудың маңызды шарттарының бірі оқушыларды топқа бөлгенде дұрыс, ойластырылған түрде топтастыру . Егер жұптық жұмыс болса, онда бұл жұпқа, әдетте, бір партада отыратын оқушылар кіреді. Егер ол төрт адамға арналған болса, онда алда отырған оқушылар артта отырғандарға бұрылып, тапсырманы бірге орындайды. Мұндай еркін жинақтау бірлескен жұмыстың тиімділігін төмендетеді. Топтарды есептеу кезінде екі белгіні ескеру қажет: оқушылардың оқу жетістіктерінің деңгейі және тұлғааралық қатынастардың сипаты. Егер мұғалім шәкірттерінің бір-біріне қалай қарайтынын жақсы білсе, онда ол өзі топ құруы керек. Егер ол туралы мұндай ақпарат болмаса, онда мұғалім оқушылардан: "сіз бір топта кіммен жұмыс істегіңіз келеді?"- деп сұрап алғаны дұрыс. Бірлескен іс-әрекеттің нәтижелері тұлғааралық қатынастарға қатты тәуелді екендігі дәлелденді. Егер топқа бір-біріне ұнамайтын оқушылар кірсе, онда жұмыстың тиімділігі аз болады.

Топтың құрамы сыныптағы жалпы жағдайды көрсетеді. Гетерогенді композиция оқушылардың өзара білім алу процесін жеңілдетеді, Мұғалімге жаңа материалды ұсыну кезінде және сыныпты басқаруда көмектеседі. Алайда, гетерогенді топтардағы оқушылардың тұрақты жұмысының жағымсыз жақтары бар. Бұл жағдайда мықты оқушылар ешқашан бірге жұмыс істемейді, күшті серіктес сезіну мүмкіндігін жоғалтады, ал әлсіздер үнемі басшылыққа алынады және олардың көшбасшылықты үйренуге мүмкіндіктері аз болады.

Әдетте топ құрудың төрт әдісі қолданылады. Бұл топтар гетерогенді, кездейсоқ, қызығушылықтары бойынша және біртекті.

Оқушыларды гетерогенді топтарға бөлу-мұғалімнің міндеті. Мұны істеу үшін, мысалы, топ мүшелерінің тізімдерін алдын-ала дайындап, оларды жұмыс орындарына орналастыруға болады. Оқушылар тізімге сәйкес өз тобын және жұмыс орнын тез табады. Бұл әдісті композиция өзгерген кезде де қолдануға болады. Кейде мұғалім топты кездейсоқ қалыптастырады. Алайда, барлық артықшылықтарымен жеребе бойынша топтар құру (оқушыларға топтың нөмірлермен билеттерді тартады) өте әлсіз топтардың пайда болуына әкелуі мүмкін, олар әрқашан басқалардан артта қалады. Күшті және әлсіз топтар тұратын сыныптың жұмысын басқару қиынырақ.

Қорытындылай келгенде, топпен жұмыс жасау оқушылар үшін де , мұғалім үшін де ең тиімді тәсіл. Оқу процесін осындай ұйымдастырумен сыныптағы барлық оқушылардың оқу процесін бақылай аламыз, өйткені барлық тапсырмалар сабақ барысында сұрыпталады, оқушылардың материалды меңгергеніне сенімді бола аламыз. Осылайша, сараланған оқыту жағдайында күшті және әлсіз студенттер өздерін жайлы сезінеді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Ғаламтор көздері

https://articlekz.com/kk/article/32992

https://zkoipk.kz/smartconf2019/1-section/5019-conf.html

2. «Жоспарлау мен оқытуда саралау тәсілдерін қолдану» /Әдістемелік құрал/ Атырау,2019ж