Педагогикалық жағдайларды шешу

«Маған айтып берсең – ұмытып қаламын, көрсетсең – есте сақтармын, ал өзіме жасатсаң – үйренемін!» Конфуций.

Сонымен, Педагогикалық жағдаят - адамның тұлға ретінде қалыптасуын сипаттайтын, тұлғаның даму тетігін үлгілеуде ұстанымдық рөл атқаратын, жат көзге, әлемге байқала бермейтін тұлғаның меншікті өзіндік ортасы, яғни тұлғаның даму тетігін айқындауға ықпал ететін құрал екендігін байқатады.

Педагогикалық жағдаят қарама-қайшылықтардың нәтижесінде пайда болады (М.А.Данилов, М.Н.Алексеев, М.Н.Скаткин, Ю.К.Бабанский, В.И.Загвязинский, Л.И.Новикова, И.С.Марьенко, Г.И.Шукина, В.С.Ильин, Б.Т.Лихачев, Г.И.Батурина, т.б.).

Қарама-қайшылық көп жағдайда оқыту процесін ұйымдастыру мен жүзеге асыруда мұғалімдер мен оқушылар арасында нақтылы бір жағдайларды ескермеу нәтижесінде пайда болады.

Негізгі қарама-қайшылықтар - бұл даму үстіндегі тұлғаның қарама-қайшылықтары.

Г.К.Костюк бойынша қарама-қайшылықтар:

ü жаңа қажеттілік, мүдделер, ұмтылушылық пен тұлға мүмкіншілігінің жеткен даму деңгейі арасындағы;

ü жаңа ғылымдардың міндеттерінен бұрын қалыптасқан ойлау тәсілдері мен іс-әрекет тәсілдері арасындағы;

ü тұлға дамуындағы жеткен деңгейі мен оның өмір сүру қалпы, қоғамдық қатынастар жүйесінде алатын оның орны, атқаратын қызметі арасындағы;

ü жақсы жетістіктерге ұмтылушылық пен қиыншылықты жеңе алмайтындық қорқынышы арасындағы;

ü дербестікке, тәуелсіздікке ұмтылушылық пен жеке тәжірибенің жетіспеуі арасындағы;

ü мақсаттылық, стереотиптік (еліктеушілік), тұрақтылық пен ширақтылық, өзгергіштікке ұмтылушылық арасындағы;

ü тұлғаның ерікті әрекет пен қоғамдық қажетті іс-әрекет арасындағы.

М.Ю.Красовицкий бойынша қайшылықтар:

ü ұжым мүддесі мен индивидтің жеке мүдделері арасында;

ü индивидтің бірлесуге ұмтылушылығы мен тұлғаның өзінің тәуелсіздігіне өз еркімен жету арасындағы;

ü тұтас еріктілігі мен ұжымның тәртібіне бейімделу қажеттілігі арасындағы;

ü ұжымның талаптары мен тұлғаның тілектері;

ü ұжымның пайдалы әдеттерінің қажеті мен ^:формализм қауіптілігі арасындағы;

ü бастапқы ұжымның қажеттілігі мен топтық бөлініп шығуы қауіпсіздігі арасындағы.