«Python бағдарламалау тілі»

Қазіргі таңда уақытпен жарыса дамып келе жатқан ақпараттық-коммуникативті әлемінде бәсекелестікке қабілетті ел қатарында орын алып, еліміздің өркениеті мен білім саласына толыққанды саналы да сапалы еңбегімізді сіңіру үшін, әрине міндетті тұрде заман талабына сай білім алып, өзіндік білім жетілдіру мақсатты алға қою қажет. Осыған орай, әрбір пәннің, бағыттың саланың өзіндік жаңартылған бағдарламалары қоғамда заман талабына сай орын алып отырады. Информатика пәні бойынша осындай ерен білім алуды қажет ететін маңызды да жаңаша бағдарламалардың бірі Python бағдарламасы.

Python - жоғары дәрежелі кодтың оқылуын және әзірлеушінің өнімділігін арттыруға мақсатталған жалпы мақсаттағы бағдарламалау тілі. Python тілі аз синтаксисті талап етеді. Бірақ сол уақытта стандартты кітапханасы үлкен көлемді пайдалы функцияларды қамтиды.

Python — жоғары дәрежедегі бағдарламалау тілі. Python тілі қазіргі кезде ең көп таралған бағдарламаллау тілі болып саналады. Бұл тілде жасалған ең атақты бағдарлама ол бәріміз білетін Instagram əлеуметтік желісі. Будан баска Python бағдарламалау тілінде BitTorrent, Ubuntu, Blender, GIMP, Civilization IV, Battlefield 2, World of Tanks секілді бағдарламаларда кездестіре аламыз. Python-ды қолданатын компанияларға Google, Facebook, Yahoo, NASA, Red Hat, IBM, Instagram, Dropbox, Pinterest, Quora, Яндекс, Mail.Ru т.б келтіре аламыз.

Жалпы, Python – әртүрлі мақсаттарда қолданылатын, заманауи әрі кең таралған бағдарламалау тілі. Бұл тілді меңгеру барысында, сіз бағдарламалаудың ең негізгі принциптерімен танысасыз және курсты бітіргеннен соң, компьютерлік ғылымдар әлемінде әрі қарай өз дамуыңызды жалғастыра аласыз. Бүгінгі таңда, көптеген жұмыс берушілер Python тілін меңгерген мамандарды талап етеді және бұл сферадағы мамандарға үлкен жалақы беріледі. Курс барысында сіз енгізу мен шығару, айнымалылар, түсініктемелер, дерек типтері, операторлар, тармақталу, цикл, функциялар және т.б. бағдарламалаудың негізгі түсініктерімен танысасыз. Мен барлықтарыңызды, әсіресе жас ұрпақты бұл тілді меңгеруге шақырамын! Себебі болашақ Қазақстанның дамуында компьютерлік ғылымдардың рөлі өте зор және бұл сферадағы мамандар жетіспеушілік мәселесін шешу қажет.

1. Авторлық бағдарлама/əдістемелік құрал: ««Python бағдарламалау тілі»», қолданылу нысаны жалпы білім беретін орта мектепте оқитын 6-7 сыныптары;

2. Бағдарламаға түсінік хат:

1. Бұл авторлық бағдарлама/əдістемелік құрал оқушыларға Python бағдарламалау тілін қолдануды үйретеді. Авторлық бағдарлама/əдістемелік құрал материалдары пәннің міндетті мазмұнына сәйкес жасалған.

2.Еңбек нарығына сай бәсекеге қабілетті болуы және келешекте мамандық таңдауларына қажетті практикалық жұмыстар енгізілген.

3. Курс барысында оқушы бағдарламалаудың негізгі түсініктерімен танысады.Сонымен қатар тілді қолдануды үйренеді және бағдарлама ортасында жұмыс жасай білу дағдысын қалыптастырады.

4. Ұсынылып отырған құралда Python тілінің негізгі ұғымдары - өрнек, оператор, функция, айнымалы, сан, жол, тізім ұғымдары талданған.

5. Теориялық материалмен бірге мұғалімге сабақтарды жүргізуге қысқа мерзімді сабақ жоспарлары, программа мысалдарымен бірге берілген.

6. Оқушының өз бетімен программа құрып үйренуіне үлкен мән берілген – тапсырмаларды орындау туралы нақты әдістемелік нұсқаулар берілген және қажетті тұстарында программаны орындау қадамдары мысалдармен,оларды орындағаннан соң экранға шығатын нәтижені көрсету арқылы ұғындырылған.

7. Әдебиеттер тізімі интернет қорларымен бірге ұсынылып отыр.

Курстың негізгі мақсаты:

Бағдарламалау бойынша қазақ тіліндегі контентті кеңейту және Python бағдарламалау тілінің негізгі түсініктерімен оңай тілде таныстыру. Python бағдарламасының құралдарымен таныса отырып, тілдің мүмкіндіктерін қолдануға үйрену – авторлық/оқу әдістемелік құралдың басты мақсаты болып табылады.

Бұл қолданбалы курс оқушылардың ойлау, танымдық және шығармашылық қабілеттерін дамытуды, жалпы адамзаттық құндылықтарды дамытуды, табиғатқа ғылыми көзқарасын, түрлі мәселелерді шешуде алған білімін шығармашылықпен қолдануды қалыптастыруды көздейді.

Курстың негізгі міндеттері:

• Ақпараттық қоғамда бәсекеге қабілеттілік туралы түсініктерін қалыптастыра отырып,оқушыларға болашақта қажетті бағдарламалар мүмкіндігімен таныстыру.

• Оқушылардың алгоритмдік, әрекеттік ойлау қабілетін дамыту;

• Оқушыларды іс-тәжірибе арқылы бағдарлы бағытта даярлау;

• Оқушының таным белсенділігін қалыптастыру барысында шығармашылық

ізденістің тиімді жолдарын үйрету.

• Оқушылардың ғылыми дүниетанымдық көзқарастарын қалыптастыру;

Күтілетін нәтиже:

• жаңа ақпараттық технологияны қолдану арқылы білімнің сапасын көтеру;

• жаңа ақпараттық технологияны қолдану саласы бойынша оқушылардың мамандыққа баулу механизімін құру;

• біздің еліміздегі және шетелдердегі жинақталған ақпараттық ресурстарға жедел ену;

• Оқушылар қабілетіне қарай мемлекеттік стандартқа сай сапалы білім алады.

• Проблеманы көре алатын және оны шеше алатын, барлық ақпарат түрлерімен жұмыс істеп, алған білімдерін өмірде кездескен нақты жағдайда пайдалана алатын тұлға қалыптасады.

• Оқу үрдісінде репродуктивтік, эвристикалық және зерттеушілік тапсырмаларды қолдану оқушылардың белсенділігін арттыру.

• Өз заманына сай білімді, іскер, шығармашыл, жан-жақты дамыған, терең білімді шығармашыл тұлға қалыптасады.

Пәнаралық байланыс: математика, физика.

Оқушыларға қойылатын талаптар:

Білу: берілген материалды толық меңгеріп, түсіне отырып, олармен жұмыс жасайды. Python бағдарламасын терең зерттеп, оның құралдарымен жұмыс жасай отырып, өздігінен есептерді шешуді біледі.

Үйрену: Python бағдарламалау тілінің құралдарын қолдану жолдарын, шығармашылық жұмыс жасауға үйренеді.

Түсіндіру: Python бағдарламасын түсіндіру

Қолдана білу: Курстан алған білім мен білікті кәсіби бағдар алуда, күнделікті өмірде қолдана алады.

Тұрақтылау (мазмұндық) бөлімі

Курс жайындағы толық ақпарат	Python бағдарламалау тілінің негізгі түсініктерімен оңай тілде таныстыру.
Python-ды орнату	Python-ды орнатып Windows, Mac, Linux операциялық жүйелерінде жұмыс жасауды меңгеру
IDE-ні орнату	Интеграцияланған өңдеу ортасы (ағылш. Integrated Development Environment) - бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу
print() функциясы	Жалпы, Python тілінде print() функциясын меңгеру
Айнымалылар	Айнымалыны құруды меңгеру
Деректер типі	Python-да деректердің әр типін қарастыру
Математикалық операциялар	Python-да әртүрлі математикалық операцияларды қарастыру
Мәтінді жолдар	Python-дағы мәтінді жолдарды меңгеру
input() функциясы және print() функциясының қосымша мүмкіндіктері	input() функциясы және print() функциясын қолдану
Түсініктемелер	Бағдарламалауда жазылған код жайында түсініктемелерді меңгеру
Логикалық операторлар	Логикалық операторлар арқылы айнымалыларды, сандарды, жолдарды салыстыру
Тармақталу	Python-да тәуелді түрде программаның орындалуы үшін және белгілі бір шарттарды орнату үшін, тармақталуды қолдану
Циклдер	Кодтың қайталанатын жолдарынан тұратын программаларды жазу кезінде цифрларды пайдалануды меңгеру
Тізімдер	Деректерді бір жерге сақтау кезінде тізімдерді қолдану
Кортеждер	Кортеждер немесе сөздіктерді қолдануды меңгеру
Сөздіктер	Сөздіктегі әрбір элементтер мәні және кілттерді меңгеру
Функциялар	Python-дағы функцияларды меңгеру

Тақырып 1.1. Python құрылымы.

Python - 1980-ші жылдардың соңында сценарий тілі ретінде жасалған объектіге бағытталған тіл (атауы британдық телехикаядан алынған, Monty Python's Flying Circus).

Python дамып келе жатқан тіл ретінде қарастырылуы мүмкін, өйткені ол әлі де дамып, нақтылануда.

Python бағдарламалары машиналық кодқа құрастырылмайды, бірақ интерпретатор арқылы іске қосылады. Интерпретацияланатын тілдің үлкен артықшылығы - бағдарламаларды тез тексеруге және жөндеуге болады, бұл пайдаланушыға бағдарламаның артындағы принциптерге көбірек және бағдарламалаудың өзіне азырақ назар аударуға мүмкіндік береді. Әрбір түзетуден кейін құрастырудың, байланыстырудың және орындаудың қажеті жоқ болғандықтан, Python бағдарламаларын әлдеқайда қысқа мерзімде жасауға болады. Осылайша, Python бағдарламасын тек Python интерпретаторы орнатылған компьютерлерде іске қосуға болады.

Python-ның оқу ортасында маңызды негізгі тілдерден басқа артықшылықтары бар: Python – ашық кодты бағдарламалық жасақтама, яғни ол тегін;

Python барлық негізгі операциялық жүйелер үшін қолжетімді (Linux,

Unix, Windows, MacOS және т.б.). Бір жүйеде жазылған программа барлық жүйелерде өзгеріссіз жұмыс істейді.

Python үйрену оңай және көптеген тілдерге қарағанда жеңіл оқылатын кодты құрайды. Python және оның қосымша кеңейтімдерін орнату оңай.

Python қол жеткізу.

Python интерпретаторын мына жерден жүктеп алуға болады http://www.python.org/getit

Ол әдетте бағдарламаларды редактордан тікелей іске қосуға мүмкіндік беретін Idle деп аталатын жақсы код редакторымен бірге келеді.

Python тілі көптеген басылымдарда жақсы құжатталған. Оқулықтар мен мысалдарды әртүрлі веб-сайттардан табуға болады.

Егер сіз тәжірибелі Python бағдарламашысы болғыңыз келсе, онда мына кітапты қарауыңызға болады Hans P. Langtangen A Primer on Scientific Programming with Python (Springer- Verlag, 2016).

Python негізі

Бағдарламаға деректер әртүрлі тәсілдермен түсуі мүмкін. Пайдаланушы үшін ең қарапайым және үйреншікті - бұл пернетақтадан енгізу. Бұл үшін Python бағдарламасына енгізілген пайдаланушыны қайтаратын input () функциясын пайдаланады

Кіріспеден бағдарламаны еске алайық:

print («Сәлем, әлем!»)

Бұл бағдарламада print () деп аталатын кірістірілген функцияны шақырамыз. Оның ішінде қалай жұмыс істегені бізге әзірге соншалықты маңызды емес. Ең бастысы, оның оған хабарласуға болатын аты бар екенін есте сақтау керек, оған қоса ол деректерді қабылдап, оларды өңдейді. Деректер туралы біз де кейінірек сөйлесеміз - біздің мысалымызда біз «Сәлем, әлем!» деген жолды береміз.

Python бағдарламасында жолдар тырнақшаларға салынған - бір, екі және үш жолды пайдалануға болады (оларды үш қос жолдан жасау ұсынылады). Бір түрдегі тырнақшалардың ішінде экранға шығарылатын жолдың бөлігі ретінде тырнақшалардың басқа түрін пайдалануға болады.

Мысалы:

print ('Сәлеметсіз бе, әлем!')

print («Сәлем, әлем!»)

print ("" Сәлеметсіз бе, әлем! "" ")

print ("Бағдарлама" Сәлеметсіз бе, әлем! "деген сөзді шығарады)

Ол үшін Python пайдаланушы енгізген жолды бағдарламаға қайтаратын input() функциясын пайдаланады. Бірақ деректерді бір жерде сақтау керек, ал айнымалылар бізге осыған көмектеседі. Айнымалыларға атаулар беріледі, мәндер оларда сақталады, содан кейін олар қажет болған жағдайда бағдарламада пайдаланылады.

Пайдаланушыдан жолды қабылдап, оны экранға шығаратын программаны жазайық:

phraza = input()

print (phraza)

Бағдарлама іске қосылғаннан кейін орындау кідіртіледі және терминалда деректерді енгізуге шақыру пайда болады:

Деректерді енгізгеннен кейін Enter пернесін басу керек. Бағдарлама енгізілген деректерді айнымалы сөз тіркесіне жазып, келесі жолдан орындауды жалғастырады. Айнымалы бағдарламада оған мән жазылған кезде өмір сүре бастайды. Айнымалыға мән жазылғанда, мәнге сәйкес анықталған деректер түрі тағайындалады.

Біздің мысалда айнымалы сөз тіркесі пайдаланушы енгізген жолға жазылады. Сондықтан айнымалы сөз тіркесі Python тілінің кірістірілген str деректер түріне тағайындалады. str деректер түрі жолдарды сақтау үшін пайдаланылады, ал жолдардың өзі таңбалардың реттелген тізбегі болып табылады.

input() функциясына мән енгізбес бұрын жол параметрін беруге болады, содан кейін көрсетілген мәтін деректерді енгізуге шақырумен бірге жүреді:

phrase = input («Жолды енгізіңіз: «)

басып шығару (фраза)

Айнымалыларды атау және дұрыс кодты пішімдеу үшін PEP 8 (Python Enhancement Proposals) деп аталатын стандартты ұстану керек. PEP 8 стандартына сәйкес, айнымалы атаулар атаудағы сөздерді бөлу үшін кіші ағылшын әріптері мен астын сызу таңбасын қамтуы керек. Стандартқа сәйкес айнымалы атауларының мысалы: мән, бірінші_мән.

Келесі бір әріпті айнымалы атауларды қолдануға болмайды:

I (ағылшынша бас i);

l (кіші ағылшын L);

О.

Бұл бір әріптен тұратын атаулар кодты оқуды қиындатады, себебі олар бір-бірімен немесе сандармен шатастырылуы мүмкін. Барлық PEP стандарттарын осы бетте көруге болады.

Бірақ print() функциясына оралайық. Оның көмегімен бірден бірнеше мәнді шығаруға болады. Ол үшін оларды үтірмен бөліп тізімдеу керек. Мысалы, ‘Қайырлы күн’, ‘name’ тіркесін шығарайық.:

аты = «Пайдаланушы»

print("Қайырлы күн", аты, ".")

Консоль келесіні көрсетеді:

Қайырлы күн, Пайдаланушы.

Көріп отырғанымыздай, бағдарламаның нәтижесі күткенімізге сай емес, өйткені «Пайдаланушы» сөзі мен кезең арасында бос орын пайда болды. Бұл бос орын әдепкі бойынша шығыс мәндерінің арасында орналастырылатын таңба. Бос орынның орнына кез келген басқа жолды, тіпті бос жолды да көрсетуге болады. Ол үшін атаулы sep (ағылшынша бөлгіш) аргументін print() функциясына беру керек. Атаулы аргументтер үшін «=" белгісінің айналасында бос орындар жоқ екенін ескеріңіз. Бөлгіш ретінде бос жолдың орнына бос жол қолданылатындай етіп жасайық:

аты = «Пайдаланушы»

print("Қайырлы күн, ", аты, ".", sep="")

Консоль келесіні көрсетеді:

Қайырлы күн, Пайдаланушы.

Бірақ бұл жағдайда қажетті бос орындарды өзіміз қоюға тура келеді, бұл ыңғайсыз. Бақытымызға орай, Python-да f-жолдары деп аталатын жолдарды пішімдеуге арналған ыңғайлы және қуатты құралы бар. f жолын көрсету үшін жолдың ашылу тырнақшасының алдына f әрпін қою керек. Әрі қарай, f-жолы оны пішімдеу ережелерін ескере отырып, біртұтас ретінде жазылады және тиісті тырнақшамен жабылады:

аты = «Пайдаланушы»

print(f"Қайырлы күн, {name}.")

f-жолдарын жолдарды туралау үшін де пайдалануға болады. Мысалы, ұзындығы 9 таңбаға жеткенше бастапқы жолдың сол жағына (оңға туралау), оңға (солға туралау) немесе солға және оңға (ортаңғы туралау үшін) «0» таңбаларын қосқыңыз келсе:

басып шығару(f"{123:0>9}")

басып шығару(f"{123:0<9}")

басып шығару(f"{123:0^9}")

Консольде келесі жолдар басып шығарылады:

000000123

123000000

000123000

f-жолдар ішінде жоғарыдағы мысалдағыдай бұйра жақшаларды пайдаланып айнымалы мәндерге қол жеткізуге, сондай-ақ операцияларды орындауға, функцияларды орындауға және олардың нәтижелерін берілген жолға ауыстыруға болады. Және бұл f-жолдарының мүмкіндіктерінің аз ғана бөлігі.

f-жолдарын пайдалану қолайлы пішімдеу әдісі болып табылады. f-жолдарымен қатар формат() функциясы бар, ол да ыңғайлы пішімдеуге арналған (оны сәл кейінірек қарастырамыз). Жолды пішімдеуді “ ”белгісі арқылы да жасауға болады.

Сіз \ кері қиғаш сызық таңбасынан бастап жолдарда басқару таңбаларын пайдалана аласыз. Мысалы:

\n — жаңа жолға көшу;

\t — қойынды;

\r — каретканы жолдың басына қайтару;

\b — каретка бір таңбаны қайтарады.

Бұған қоса, кері қиғаш сызықты пайдаланып таңбалардан құтылуға болады, яғни оларды шығыс жолының бір бөлігіне айналдыруға болады. Мысалы, \ таңбасын шығару үшін оны өзімен бірге алып тастау керек:

басып шығару («\\»)

код үлгілері:

```python

print("Сәлем, әлем!")

```

```python

name = "Азамат"

age = 25

```

```python

a = 10

b = 20

sum = a + b # Арифметикалық оператор

is_equal = a == b # Салыстыру операторы

```

```python

if age >= 18:

print("Сіз ересексіз.")

else:

print("Сіз кәмілеттік жасқа жетпедіңіз.")

```

```python

for i in range(5):

print(i)

count = 0

while count < 5:

print(count)

count += 1

```

```python

def greet(name):

print(f"Сәлем, {name}!")

greet("Азамат")

```

```python

fruits = ["Алма", "Банан", "Шие"]

print(fruits[0]) # Алма

```

```python

import math

print(math.sqrt(16)) # 4.0

```

```python

class Animal:

def __init__(self, name):

self.name = name

def speak(self):

print(f"{self.name} үреді!")

dog = Animal("Батыр")

dog.speak() # Батыр үреді!

```

Айнымалылар

Көптеген компьютерлік тілдерде айнымалының аты, тіркелген жад орнында сақталған, берілген типтің мәнін білдіреді. Мән өзгертілуі мүмкін, бірақ типі емес. Python- да олай емес, мұнда айнымалылар динамикалық типте болады. Python интерпретаторымен келесі интерактивті көрініс бұл мүмкіндікті көрсетеді (Пуск→Python 3.10→IDLE):

>>> b = 2 # b is integer type

>>> print(b) 2

>>> b = b*2.0 # Now b is float type

>>> print(b) 4.0

b = 2 меншіктелуі b атауы мен 2 бүтін мәнінің арасында байланысты жасайды. Келесі оператор b*2.0 өрнегін есептейді және нәтижені b-мен байланыстырады; 2 бүтін санымен бастапқы байланыс жойылады. Енді b өзгермелі нүкте мәнін білдіреді 4.0.

Тор белгісі (#) түсініктеменің басын білдіреді — # және жолдың соңы арасындағы барлық таңбаларды интерпретатор елемейді.

Жолдар(Strings)

Жол – бір немесе қос тырнақшаға алынған таңбалар тізбегі. Жолдар плюс (+) операторымен біріктіріледі, ал кесу (:) жолдың бір бөлігін шығару үшін қолданылады. Міне, мысал:

>>> string1 = Сандық әдісті Python '

>>> string2 = 'ортасында жасау. '

>>> print(string1 + ' ' + string2) # Біріктіру Сандық әдісті Python ортасында жасау.

>>> print(string1[0:11]) # Бөліктеу Сандық әдіс

Жолды split командасы арқылы оның құрамдас бөліктеріне бөлуге болады. Құрамдас бөліктер тізімдегі элементтер ретінде көрсетіледі. Мысалға,

>>> s = '3 9 81'

>>> print(s.split()) # Бөлгіш – бос орын ['3', '9', '81']

Жол өзгермейтін нысан оның жеке таңбаларын тағайындау операторымен өзгерту мүмкін емес және оның тұрақты ұзындығы бар. Өзгермейтіндікті бұзу әрекеті TypeError келесідей нәтиже береді:

>>> s = 'Sandyq adis'

>>> s[0] = 's'

Кортеждер (Tuples)

Кортеж – үтірмен бөлінген және жақшаға алынған ерікті нысандар тізбегі. Кортежде жалғыз нысан болса, соңында үтір қажет; мысалы, x = (2,). Кортеждер жолдар сияқты бірдей амалдармен сипатталады; олар да өзгермейтін нысан. Келесі мысалда rec кортежінде басқа кортеж (16,3,83) бар, қарастырып көрейік:

>>> rec = ('Kasenov', 'Syrym',(16,3,83)) # Mynau kortej

>>> Familia, Aty, tugankuni = rec # Kortejdi jaqshadan shygaru

>>> print(Aty)

Syrym

>>> tuganjyly = tugankuni [2]

>>> print(tuganjyly) 83

>>> name = rec[1] + ' ' + rec[0]

>>> print(name) Syrym Kasenov

>>> print(rec[0:2]) ('Kasenov', 'Syrym')

Тізімдер(Lists)

Тізім кортежге ұқсас, бірақ ол өзгермелі, сондықтан оның элементтері мен ұзындығын өзгертуге болады. Тізім оны квадрат жақшаға алу арқылы анықталады. Мұнда тізімдер бойынша орындалатын операциялардың үлгілері берілген:

>>> a = [1.0, 2.0, 3.0] # Тізім құру

>>> a.append(4.0) # Тізімге 4.0 элементін енгізу

>>> print(a)

[1.0, 2.0, 3.0, 4.0]

>>> a.insert(0,0.0) # 0 позициясына 0.0 енгізіңіз

>>> print(a)

[0.0, 1.0, 2.0, 3.0, 4.0]

>>> print(len(a)) # Тізім ұзындығын анықтаңыз 5

>>> a[2:4] = [1.0, 1.0, 1.0] # Таңдалған элементтерді өзгерту

>>> print(a)

[0.0, 1.0, 1.0, 1.0, 1.0, 4.0]

Егер a өзгеретін нысан болса, мысалы тізім болса, b = a тағайындау операторы жаңа b нысанын құрмайды, жай ғана a сілтемесін жасайды. Осылайша, b-ге енгізілген кез келген өзгерістер а-да көрсетіледі. a тізімінің тәуелсіз көшірмесін жасау үшін c = a[:] операторын пайдалану керек, осы жайлы келесі мысал:

>>> a = [1.0, 2.0, 3.0]

>>> b = a # 'b'–'a' бүркеншік аты

>>> b[0] = 5.0 # 'b' өзгерту

>>> print(a)

[5.0, 2.0, 3.0] # Өзгеріс 'a' түрінде көрсетіледі

>>> c = a[:] # 'c'–'a' тәуелсіз көшірмесі

>>> c[0] = 1.0 # 'c' өзгерту

>>> print(a)

[5.0, 2.0, 3.0] # 'a' өзгертуге әсер етпейді

Матрицаларды кіріктірілген тізімдер ретінде көрсетуге болады, әрбір жол тізімнің элементі болып табылады. Мұнда тізім түріндегі 3 × 3 матрицасы берілген:

>>> a = [[1, 2, 3], \

[4, 5, 6], \

[7, 8, 9]]

>>> print(a[1]) # Екінші жолды басып шығару (element 1) [4, 5, 6]

>>> print(a[1][2]) # Екінші жолдың үшінші элементін басып шығару 6

Кері қиғаш сызық (\) Python бағдарламасының жалғасы болып табылады. Еске салайық, Python тізбектерінің нөлдік ығысуы бар, сондықтан a[0] бірінші жолды, a[1] екінші жолды және т.б. көрсетеді. Өте аз ерекшеліктермен біз сандық массивтер үшін тізімдерді пайдаланбаймыз. Бұл numpy модулімен қамтамасыз етілген массив нысандарын пайдалану өте ыңғайлы.

Арифметикалық операторлар

Python әдеттегі арифметикалық операторларды қолдайды:

+	Қосу
−	Алу
∗	Көбейту
/	Бөлу
∗∗	Дәрежеге шығару
%	Модульдік бөлу

Бұл операторлардың кейбірі жолдар мен тізбектер үшін де төмендегідей анықталған:

>>> s = 'Hello '

>>> t = 'to you'

>>> a = [1, 2, 3]

>>> print(3*s) # Қайталау Hello

>>> print(3*a) # Қайталау [1, 2, 3, 1, 2, 3, 1, 2, 3]

>>> print(a + [4, 5]) # Элементтерді қосу [1, 2, 3, 4, 5]

>>> print(s + t) # Біріктіру Hello to you

>>> print(3 + s) # Бұл қосудың мағынасы жоқ

Python-да C пайдаланушыларына таныс a+ =b сияқты кеңейтілген тағайындау операторлары бар. Кеңейтілген операторлар мен баламалы арифметикалық өрнектер келесі кестеде көрсетілген.

?+= ?	? = ? + ?
?−= ?	? = ? − ?
? ∗= ?	? = ? ∗ ?
?/= ?	? = ?/?
? ∗∗= ?	? = ? ∗∗ ?
?% = ?	? = ?%?

Салыстыру операторлары

Салыстыру (қатысты) операторлар True немесе False мәнін қайтарады. Бұл операторлар

<	Кем
>	Үлкен
<=	Кем немесе тең
>=	Үлкен немесе тең
==	Тең
! =	Тең емес

Әртүрлі типтегі сандар (бүтін, өзгермелі нүкте және т.б.) салыстыру жүргізілмес бұрын ортақ түрге түрлендіріледі. Әйтпесе, әртүрлі типтегі нысандар тең емес болып саналады. Міне, бірнеше мысал:

>>> a = 2 # Бүтін сан

>>> b = 1.99 # Өзгермелі нүкте

>>> c = '2' # Жол

>>> print(a > b) True

>>> print(a == c) False

>>> print((a > b) and (a != c)) True

>>> print((a > b) or (a == b)) True

Шартты операторлар(Conditionals)

if конструкциясы

if шарт: блок

егер шарт ақиқат болса, блок орындалады (блок жазылғанда бір шегіністе болады). Шарт жалған мәнін қайтарса, блок өткізіп жіберіледі. if шартынан кейін бірнеше elif тұруы мүмкін («else if» дегеннің қысқасы) конструкциясы:

elif шарт: блок

бұл да сол сияқты жұмыс істейді. else тармағы басқашалау:

else:

блок

if-elif сөйлемдерінің ешқайсысы ақиқат болмаса, орындалатын мәлімдемелер блогын анықтау үшін else пайдаланылуы мүмкін. sign_of_a функциясының шартты операторды қолданылуын көрсетеді.

def sign_of_a(a): if a < 0.0:

sign = 'теріс сан' elif a > 0.0:

sign = 'оң сан' else:

sign = 'нөл' return sign

a = 1.5

print('a - ' + sign_of_a(a)) Бағдарламаны жүргізсек келесі нәтижені береді: a - оң сан

Циклдар(Loops)

while конструкциясы

while шарт: блок

шарт ақиқат болса (шегіністелген) операторлар блогын орындайды. Блокты орындағаннан кейін шарт қайтадан бағаланады. Егер ол әлі ақиқат болса, блок қайтадан орындалады. Бұл процесс шарт

«жалған» болғанша жалғасады. else тармағы

else:

блок

шарт жалған болса, орындалатын операторлар блогын анықтау үшін пайдаланылуы мүмкін. Мұнда тізімді жасайтын мысал берілген [1, 1/2, 1/3, . . . ]:

nMax = 5

n = 1

a = [] # Бос тізім жасаңыз while n < nMax:

a.append(1.0/n) # Элементті тізімге қосыңыз n = n + 1

print(a)

Бағдарлама нәтижесі

[1.0, 0.5, 0.3333333333333333, 0.25]

for операторына мақсат және мақсатқа жетуге цикл өтетін тізбек талап етеді. Бұл форманың конструкциясы

for мақсат in тізбек:

блок

for циклі аяқталғаннан кейін орындалатын else сөйлемін қосуға болады. Алдыңғы бағдарламаны for операторымен былай жазуға болады

nMax = 5 a = []

for n in range(1,nMax): a.append(1.0/n)

print(a)

Мұндағы ? – мақсат, ал диапазоны ^[1, 2, . . . , ???? − 1^] (range функциясын шақыру арқылы жасалған) – тізбек.

Кез келген цикл

break

Оперторы арқылы аяқталуы мүмкін. Егер циклмен байланысты else болса, ол орындалмайды. Тізімдегі атауды іздейтін келесі бағдарлама break және else операторын for циклімен бірге пайдалануды көрсетеді:

list = ['Jack', 'Jill', 'Tim', 'Dave']

name = eval(input('Type a name: ')) # Python енгізу сұрауы for i in range(len(list)):

if list[i] == name:

print(name,'is number',i + 1,'on the list') break

else:

print(name,'is not on the list')

Міне, екі іздеу нәтижелері:

Type a name: 'Tim'

Tim is number 3 on the list

Type a name: 'June' June is not on the list

continue

операторы қайталанатын циклдің бір бөлігін өткізіп жіберуге мүмкіндік береді. Егер интерпретатор continue операторымен кездессе, ол одан кейінгі командаларды орындамай-ақ бірден циклдің басына оралады. Келесі мысал 7-ге бөлінетін 1 мен 99 арасындағы барлық сандардың тізімін құрастырады.

x = [] # Бос тізім жасаңыз

for i in range(1,100): if i%7 != 0:

continue # 7-ге бөлінбесе, циклдің қалған бөлігін өткізіп жіберіңіз

x.append(i) # Тізімге i қосыңыз

print(x)

Бағдарлама басып шығарады

[7, 14, 21, 28, 35, 42, 49, 56, 63, 70, 77, 84, 91, 98]

Түрлендіру типі

Егер арифметикалық амалдарды орындау кезінде аралас типті сандар болса, амалдар орындалмас бұрын сандар автоматты түрде жалпы типке түрлендіріледі.

Типке түрлендірулеріне келесі функциялар арқылы да қол жеткізуге болады:

int(a)	a бүтін санға түрлендіреді
float(a)	a мәнін өзгермелі нүктеге түрлендіреді
complex(a)	? + 0? комплекс санына түрлендіреді
complex(a,b)	? + ?? комплекс санына түрлендіреді

Бұл функциялар жолдарды сандарға түрлендіру үшін де жұмыс істейді, егер жолдағы литерал жарамды санды білдірсе. Өзгермелі нүкте санын бүтін санға түрлендіру дөңгелектеу арқылы емес, кесу арқылы жүзеге асырылады. Міне, бірнеше мысал:

>>> a = 5

>>> b = -3.6

>>> d = '4.0'

>>> print(a + b) 1.4

>>> print(int(b))

-3

>>> print(complex(a,b)) (5-3.6j)

>>> print(float(d)) 4.0

>>> print(int(d)) # Бұл сәтсіз аяқталады: d - жол

Математикалық функциялар

Core Python тек келесі математикалық функцияларды қолдайды:

abs(a)	a санының абсолют мәні
max(sequence)	тізбектің ең үлкен элементі
min(sequence)	тізбектің ең кіші элементі
round(a,n)	a саннын үтірден n орынға дейін дөңгелектеу
cmp(a,b)	−1, егер ? < ? { 0, егер ? = ? мәнін қайтарады. 1, егер ? > ?

Математикалық функциялардың көпшілігі math модулінде қолжетімді.

Енгізуді оқу(Reading Input)

Пайдаланушы енгізуін қабылдауға арналған ішкі орнатылған функция

input(prompt)

ол шақыруды көрсетеді, содан кейін жолға түрлендірілетін енгізу жолын оқиды. Жолды сандық мәнге түрлендіру үшін

eval(string)

функцияны пайдаланылады. Келесі бағдарлама осы функцияларды пайдалануды көрсетеді:

a = input('a енгізіңіз: ')

print(a, type(a)) # a және оның типін басып шығару b = eval(a)

print(b,type(b)) # b және оның типін басып шығару

type(a) функциясы a нысанының типін қайтарады; бұл бағдарламаны орындауға өте пайдалы құрал. Бағдарлама келесі нәтижелермен екі рет орындалды:

a енгізіңіз: 10.0

10.0 <class 'str'>

10.0 <class 'float'>

a енгізіңіз: 11**2 11**2 <class 'str'>

121 <class 'int'>

Санды енгізудің және оны a айнымалысына тағайындаудың ыңғайлы жолы

a=eval(input(prompt))

Нәтижені басып шығару(Printing Output)

Нәтижені басып шығару келесі функциясымен көрсетуге болады

print(нысан1,нысан2,...)

ол нысан1, нысан2 және т.б. жолдарға түрлендіреді және оларды бос орындармен бөлінген бір жолда басып шығарады. Жаңа жолдың '\n' таңбасы жаңа жолға міндеттеп басып шығару үшін пайдаланылуы мүмкін. Мысалы,

>>> a = 1234.56789

>>> b = [2, 4, 6, 8]

>>> print(a,b)

1234.56789 [2, 4, 6, 8]

>>> print('a =',a, '\nb =',b)

a = 1234.56789

b = [2, 4, 6, 8]

print функциясы әрқашан жолдың соңына жаңа жол таңбасын қосады. end кілт сөзінің аргументін пайдалану арқылы '\n' таңбаны алмастыра аламыз.

Мысалы,

print(нысан1,нысан2,...,end=’’)

\n бос орынмен ауыстырады.

Нәтиже format әдісімен форматталауы мүмкін. Түрлендіру операторының ең қарапайым түрі

’{:fmt1}{:fmt2}...’.format(arg1,arg2,...)

мұндағы fmt1, fmt2,. . . шамалары arg1, arg2, ... форматтары үшін спецификациялары болып табылады сәйкесінше. Әдетте пайдаланылатын форматтар спецификациялары

wd	Бүтін сан
w.df	Өзгермелі нүкте белгісі
w.de	Көрсеткіштік белгілеу

мұндағы w - өрістің ені және d - ондық үтірден кейінгі цифрлар саны.

Нәтиже көрсетілген өрісте оң жақ шет бойынша реттеледі және бос орындармен толтырылады (реттеуді өзгерту мен толтырудың шарттары бар). Мұнда бірнеше мысал келтірілген:

>>> a = 1234.56789

>>> n = 9876

>>> print(’{:7.2f}’.format(a)) 1234.57

>>> print(’n = {:6d}’.format(n)) # Бос орындармен толтыру n = 9876

>>> print(’n = {:06d}’.format(n)) # Нөлдермен толтыру n =009876

>>> print(’{:12.4e} {:6d}’.format(a,n)) 1.2346e+03 9876

Файлды ашу және жабу

Сақтау құрылғысындағы деректер файлына (мысалы, диск) қол жеткізу үшін алдымен файл нысанын келесі команда арқылы жасау керек

file_object = open(файл аты, әрекет)

мұндағы файл аты – ашылатын файлды көрсететін жол және әрекет келесі жолдардың бірі болып табылады:

'r'	Бар файлдан оқу.
'w'	Файлға жазу. Егер файл атауы жоқ болса, ол жасалады.
'a'	Файлдың соңына қосыңыз.
'r+'	Бар файлды оқу және одан жазу.
'w+'	'r+' сияқты, бірақ файл аты жоқ болса жасалады.
'a+'	'w+' сияқты, бірақ деректер файлдың соңына қосылады.

Файлға кіру қажет болмаған кезде оны жабу жақсы бағдарламалау тәжірибесі болып табылады. Мұны келесі әдіспен жасауға болады

Файлдан деректерді оқу

Файлдан деректерді оқудың үш әдісі бар. Әдіс

file_object.read(n)

n таңбаны оқиды және оларды жол ретінде қайтарады. Егер n алынып тасталса, файлдағы барлық таңбалар оқылады.

Тек ағымдағы жолды оқу керек болса, онда келесіні пайдаланыңыз

file_object.readline(n)

ол жолдан n таңбаны оқиды. Таңбалар \n жаңа жол таңбасымен аяқталатын жол болып келеді. n-ді түсіріп алу бүкіл жолды оқуға әкеледі.

Файлдағы барлық жолдарды оқуға болады

file_object.readlines()

Бұл жолдардың тізімін қайтарады, әрбір жол жаңа жол таңбасымен аяқталатын файлдан алынған жол болып табылады.

Барлық жолдарды бір-бірден шығарудың ыңғайлы әдісі - циклды пайдалану

for line in file_object: бірнәрсе жазылған line

Мысал ретінде жұмыс каталогында sunspots.txt атты файл бар деп есептейік. Бұл файлда күн дақтарының қарқындылығының күнделікті деректері бар, әр жолдың келесідей форматта (жыл/ай/күн/қарқындылық):

1896 05 26 40.94

1896 05 27 40.58

1896 05 28 40.20

т.б.

Біздің міндетіміз – файлды оқу және тек қарқындылықты қамтитын ? тізімін жасау. Файлдағы әрбір жол болғандықтан, алдымен split командасы арқылы жолды бөліктерге бөлеміз. Бұл ['1896','05','26','40.94'] сияқты жолдар тізімін жасайды. Содан кейін біз қарқындылықты (тізімнің [3] элементін) шығарып, оны бағалаймыз және нәтижені ?-ке енгіземіз. Мынау алгоритмі:

x = []

data = open('sunspots.txt','r') for line in data:

x.append(eval(line.split()[3])) data.close()

Деректерді файлға жазу

file_object.write(string)

әдісі жолды файлға жазады, ал

file_object.write(list_of_strings)

жолдар тізімін файлға жазу үшін қолданылады. Ешбір әдіс жолдың соңына жаңа жол таңбасын қоспайды.

Мысал ретінде, ? = 101-ден 110-ға дейін ? және ?² форматталған кестесін testfile файлына жазайық. Файлға жазуды жүзеге асыратын бағдарлама:

f = open('testfile.txt','w') for k in range(101,111):

f.write('{:4d} {:6d}'.format(k,k**2)) f.write('\n')

f.close()

'testfile.txt мазмұны мыналар

101 10201

102 10404

103 10609

104 10816

105 11025

106 11236

107 11449

108 11664

109 11881

110 12100

print функциясын нәтижені файл нысанына қайта бағыттау арқылы файлға жазу үшін де пайдалануға болады:

print(object1,object2,…,file = file_object)

Қайта бағыттаудан басқа, бұл әдеттегі print функциясы сияқты жұмыс істейді.

Қатені басқару

Бағдарламаны орындау кезінде қате орын алса, ерекше жағдай туындайды және бағдарлама тоқтайды. Ерекшеліктерді try және except операторларымен ұстауға болады:

try:

бірдеңе жазылады except error:

басқа нәрсе жазылады

мұндағы error –Python ішінде орналасқан ерекшеліктің атауы. Ерекшелік қатесі орындалмаса, try блогы орындалады; қарсы жағдайда орындау except блокқа өтеді. Барлық ерекшеліктерді except операторынан қатені қалдыру арқылы ұстауға болады.

Оқу пәнінің базалық мазмұны

(аптасына 1 сағат, жарты жылдық 17 сағат)

Пәннің оқу бағдарламасы бойынша 6 сыныпта 3-тоқсанда, 7-9 сыныптарда 3-4 тоқсанда бір ғана «Phyton тілінде программалау» бөлімі оқытылады.

6- 7 сыныпқа арналған "Python бағдарламалау тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны келесі бөлімшелерді қамтиды:

1. Программалық қамтамасыз ету. Операциялық жүйелердің негізгі функциялары. IDE (ай ди и) (Integrated Development Environment (интегрейтед девелопмент энвайронмент)) интерфейсінің мүмкіндіктері;

2. "Программалау". Бағдарламалау тіліннің алфавиті және синтаксисі. Мәліметтер типтері; Файлдарды оқу және жазу;

3) "Алгоритмдер". Python (пайтон) тіліндегі сызықтық алгоритмдер. Салынған және құрамдас шарттарды, тармақталған алгоритмдерді программалау;

6-7 сыныпқа «Python бағдарламалау тілінен» тақырыптық-күнтізбелік жоспар

5-9 сыныптарда «Информатика» пәнін оқыту ҚР БҒМ 2019 жылғы 26 шілдедегі №334 «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» («Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына) бұйрығымен бекітілген «Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған Информатика пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы» (№9 қосымша) бойынша жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі 2021 жылғы 16 қыркүйектегі № 472 бұйрығына 2-қосымша, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 6 сәуірдегі № 130 бұйрығына 2-қосымша берілген үлгі бойынша күнтізбелік-тақырыптық жоспар құрастырылды: Оқу жүктемесі аптасына 1 сағат болған жағдайда БЖБ бөлімдерді біріктіре отырып, бір тоқсанда екі реттен артық өткізілмейді, қорытынды баға жарты жылда қойылады. Осы тармаққа сәйкес: 5-9 сыныптағы «Информатика» оқу пәнінен тек бөлім бойынша жиынтық бағалау жүргізіледі және олардың қорытындысы бойынша жарты жылдық баға қойылады, ал тоқсан бойынша жиынтық бағалау жүргізілмейді.

Оқытудың мақсаты оқушылардың бойында заманауи ақпараттық технологияларды пайдалана отырып ақпараттармен тиімді жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру болып табылады.

Күнтізбелік – тақырыптық жоспар

Р/С	Бөлім Бөлімше Тақырып	Оқу мақсаты	Сағат саны			Білім өнімі
			Барлығы	Лекция/ Теория/ Тәжірибе 1	Тәжірибе/ Тәжірибе 2
1	Курс жайындағы толық ақпарат	Python бағдарламалау тілінің негізгі түсініктерімен оңай тілде таныстыру.	2	1	1	Нақты тақырыпқа арналған теориялық және тәжірибелік материалдар
2	Python-ды орнату	Python-ды орнатып Windows, Mac, Linux, және Ubuntu операциялық жүйелерінде жұмыс жасауды меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
3	IDE-ні орнату	Интеграцияланған өңдеу ортасы (ағылш. Integrated Development Environment) - бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
4	print() функциясы	Жалпы, Python тілінде print() функциясын меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
5	Айнымалылар	Айнымалыны құруды меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
6	Деректер типі	Python-да деректердің әр типін қарастыру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
7	Математикалық операциялар	Python-да әртүрлі математикалық операцияларды қарастыру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
8	Мәтінді жолдар	Python-дағы мәтінді жолдарды меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
9	input() функциясы және print() функциясының қосымша мүмкіндіктері	input() функциясы және print() функциясын қолдану	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
10	Түсініктемелер	Бағдарламалауда жазылған код жайында түсініктемелерді меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
11	Логикалық операторлар	Логикалық операторлар арқылы біз айнымалыларды, сандарды, жолдарды салыстыру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
12	Тармақталу	Python-да тәуелді түрде программаның орындалуы үшін және белгілі бір шарттарды орнату үшін, тармақталуды қолдану	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
13	Циклдер	Кодтың қайталанатын жолдарынан тұратын программаларды жазу кезінде цифрларды пайдалануды меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
14	Тізімдер	Деректерді бір жерге сақтау кезінде тізімдерді қолдану	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
15	Кортеждер	Кортеждер немесе сөздіктерді қолдануды меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
16	Сөздіктер	Сөздіктегі әрбір элементтер мәні және кілттерді меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды
17	Функциялар	Python-дағы функцияларды меңгеру	2	1	1	Теория мен тәжірибені дербес компьютерде жеке жұмыс жасайды

Әдістемелік-нұсқаулық бөлім

№1-2 сабақ

Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Курс жайындағы толық ақпарат
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Python бағдарламалау тілінің негізгі түсініктерімен оңай тілде таныстыру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	І. Ұйымдастыру кезеңі. -Оқушылардың сабаққа қатынасын тексеру. -сынып бөлмесінің тазалығын қадағалау -ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру «Жүректен жүрекке» әдісі арқылы бір-біріне жылы тілектер білдіреді. Қолымыздағы гүлді бір – бірімізге беру арқылы, “Өмір қымбатсың маған, себебі....” деген аяқталмаған сөйлемді аяқтай отырып, өмірге деген көзқарасымызды білдіреміз.	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	Түрлі түстегі гүлдің макеті
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Блиц-сұрақ әдісі Бағдарлама дегеніміз не? Қандай бағдарламау тілдерін білесіздер? Бағдарламалардың тіршілікке қандай пайдасы бар? Python бағдарламалау тілін естігеніміз бар ма? Ағылшын тілін жақсы білеміз бе Python қалай аударылады ? 2-тапсырма: Аяқталмаған сөйлем әдісі курстың негізгі мақсаты – бағдарламалау бойынша қазақ тіліндегі контентті кеңейту және сіздерді ...... тілінің негізгі түсініктерімен оңай тілде таныстыру(Python бағдарламалау) Python – әртүрлі мақсаттарда қолданылатын, заманауи әрі .........бағдарламалау тілі (кең таралған) Тілді меңгеру барысында бағдарламалаудың .............танысасыз және курсты бітіргеннен соң, компьютерлік ғылымдар әлемінде әрі қарай өз дамуыңызды жалғастыра аласыз (ең негізгі принциптерімен) Python-ды түсіну үшін кемінде... білу қажет. (ағылшын тілін) 3-тапсырма. Топпен жұмыс. Ассосация жасау. Python бағдарламалау тілінің негіздері Дескриптор: Оқушы Python тілінің негіздерін дұрыс талдай алады. 4-тапсырма: Ақиқат/ жалған әдісі Жеке жұмыс Мәтін А Ж Осы курстың негізгі мақсаты – бағдарламалау бойынша қазақ тіліндегі контентті кеңейту және сіздерді Python бағдарламалау тілінің негізгі түсініктерімен оңай тілде таныстыру Python -тек бір мақсаттарда қолданылатын, заманауи әрі кең таралған бағдарламалау тілі Курс барысында сіз енгізу мен шығару, айнымалылармен туралы ғана бағдарламалаудың негізгі түсініктерімен танысасыз Python-ды түсіну үшін кемінде француз тілін білу қажет. Python-ды түсіну үшін кемінде ағылшын тілін білу қажет. 5-тапсырма. Кестені толтыр Google, Yahoo NASA	Сұрақтарға жауап береді Сөйлемдерді аяқтайды Постер жасайды, жұмысты қорғайды Ақиқат/ жалған пікірді белгілейді Кестені білетін ақпаратпен толтырады	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы	презентация Эл тақта Кеспе қағаздары
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.	Рефлексия жасайды.

№3-4 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Python-ды орнату
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Python-ды орнатып Windows, Mac, Linux, және Ubuntu операциялық жүйелерінде жұмыс жасауды меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Психологиялық дайындық. Қызығушылықты ояту Сабаққа дайындық Қол алысып, қәне, біз, Достасайық бәріміз. Айтарым бар сендерге, Тез тұрыңдар шеңберге. Қандай жақсы бір тұру, Достарменен бір жүру! Қандай жақсы дос болу!	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	экран
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Кубизм әдісі Бағдарлама дегеніміз не? Қандай бағдарламау тілдерін білесіздер? Бағдарламалардың тіршілікке қандай пайдасы бар? Python бағдарламалау тілін меңгеру не үшін керек? Бағдарламаны меңгеру үшін қай тілді білу тиімді? 6.Осы курс бағдарламасының негізгі мақсаты қандай? 2-тапсырма: Топпен жұмыс. Постер жасау 1-топ. Windows, Mac, 2-топ.Linux, Ubuntu Дескриптор: оқушылар ОЖ жұмысын талдап, дұрыс түсіндіре алады. 3-тапсырма: Мен білдім әдісі. Кестені толтыру 1-топ. Windows-тегі Python3 Енді программаның дұрыс орнатылғанына көз жеткізіңіз. Менюді ашып, "IDLE" сөзін теріңіз. Одан "IDLE" ішкі топтамаларын шертіңіз. 1 Орнату автоматты түрде жүктеледі, одан соң жүктеу файлын ашып, төмендегі галочкаларды басып, "Install Now" батырмасын басу қажет. 2 Windows-қа арналған Python-ның үшінші нұсқасынан бастап, тізімнің жоғары бөлігінде болатын соңғы нұсқасына басыңыз 3 Python-ның веб-сайтына кіреміз (http://www.python.org) 4 2-топ. Mac-қа арналған Python3 Сіздің Mac-та қандай операциялық жүйе екенін тексеріңіз және қолайлы Python3 нұсқасына басыңыз. Сізге .dmg файлын жүктеп алуды ұсынады. Оны жұмыс үстелінде сақтаңыз. 1 Орнату кезінде "Next" батырмасын басыңыз. Орнатқан соң Mac-та "Applications/Қосымшалар" дестесін ашыңыз, одан соң Python3-ті таңдаңыз. Орнатылымның дұрыстығын тексеру үшңн IDLE таңбашасын екі рет шертіңіз. 2 Python-ның веб-сайтына кіреміз (http://www.python.org) 3 .dmg файлын екі рет шертіңіз. Бірнеше файлдардан тұратын терезе ашылады, оның арасында орнатушы "Python.mpkg" файлы болады. Орнатуды іске қосу үшін оны екі рет шертіңіз. 4	Текшедегі сұрақтарға жауап береді Топпен постер жасайды, жұмысты қорғайды Кестені толтырады	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Жұлдызшалар арқылы	Кеспе қағаздары
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия: «Эмоция аралдары» Оқушылар флипчартқа сабақ соңындағы көңіл күйіне сәйкес «Білімділер», «Шабыт», «Қуаныш», «Көңілсіздік», «Дымбілмес» т.б. аралдарға өз қайықшыларын әкеледі	Рефлексия жасайды.		экран

№5-6 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	IDE-ні орнату
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Интеграцияланған өңдеу ортасы (ағылш. Integrated Development Environment) - бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	І. Ұйымдастыру кезеңі. -Оқушылардың сабаққа қатынасын тексеру. -сынып бөлмесінің тазалығын қадағалау -ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру Балалар көздерін жұмып,мұғалім сөзіне мұқият құлақ салады,әрбір сөйлемнің соңындағы сөзді хормен дауыстап айтады. Сабақта біздің көздеріміз ықыласпен қарайды және бәрін ....( көреді ) Құлақтарымыз мұқият тыңдайды және бәрін .... ( естиді ) Басымыз өте жақсы ... ( ойлайды)	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	Жайлы музыка
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Адасқан реттілікті ретте Ubuntu-дағы Python3 Іздестіру терезесінен IDLE (using Python-3) нұсқасын таңдап, "Install/Орнату" батырмасын басыңыз Іздестіру жүйесіне "Python" сөзін еңгізіңіз Ubuntu Software Center-ге кіріңіз Іздестіру жолына "IDLE" сөзін енгізіңіз және "IDLE" таңбашасын екі рет шертіңіз Орнатылу аяқталған соң, оң жоғарғы бұрыштағы "Dash" таңбашасын басыңыз 2-тапсырма: Кластер жасау IDE (Integrated Development Environment) Дескриптор: оқушы бағдарламаларды редактордан тікелей іске қосудың мүмкіндіктерін біледі. 3-тапсырма: Кестені толтыр Интеграцияланған өңдеу ортасы Бағдарламаның мүмкіндіктері "PyCharm" программасын PyCharm-ды орнату үшін 3-тапсырма: Мидың суретін сал. Бүгінгі алынған ақпараттарды жазып шық.	Реттілігін орналастырады Постер жасайды. Жұмысты қорғайды Кестені толтырады мидың суретін меңгерген білімдерін білдіретін сөздермен толтырады.	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы	Компьютер, Экран Кеспе қағаздар
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.	Рефлексия жасайды.

№7--8 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	print() функциясы
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Жалпы, Python тілінде print() функциясын меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     Сабақтыңбарысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Психологиялық ахуал туғызу. Даламдай кең пейілім (құшақтарын ашады). Жүрегім толы мейірім (жүрек тұсын қолымен ұстайды). Мен үшін жоқ уағың (қолымен кіші дегенді көрсетеді). Бəріңе ортақ шуағым (екі қолын көтереді).	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма. Стикердегі сұрақтар Интеграцияланған өңдеу ортасы дегеніміз не? PyCharm программасы қандай программа? PyCharm-ды орнату үшін алгоритм IDE (Integrated Development Environment) бағдарламасының мүмкіндіктері 2-тапсырма: Топпен жұмыс.Ассоциация құру. print() функциясы дескриптор: Оқушы Python синтаксисін түсінеді: Оқушы операторлар туралы ақпаратты дұрыс береді. 3-тапсырма: Қалып кеткен сөздерді тап. Python тілінде ........арқылы экранға енгізілген объектілер шығарылады (print() функциясы) Python тілінде мәтінді........... дара немесе қос тырнақшалар арқылы жазылады. (жолдар мен символдар) Сандарды шығару үшін, print() функциясында............, сандарды теру қажет (тырнақшаларды қолданбай)	Сұрақтарға жауап береді Постер жасайды. Жұмысты қорғайды Сөздерді жазады	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Смайликтер арқылы	Стикерлер А 4 форматты қағаздар
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.	Рефлексия жасайды.		экран

№9-10 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Айнымалылар
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Айнымалыны құруды меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     

Сабақтыңбарысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің Әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	1.Сәлемдесу. 2.Қатынасын тексеру 3. сыныпты сабаққа әзірлеу 4. Атмосфералық ахуал қалыптасытру. Жылы сөз –жанға дауа. Жылы лебіздер айту	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдіс
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Ыстық орындық сұрақтары Қандай бағдарламау тілдерін білесіздер? Python бағдарламалау тілін меңгеру не үшін керек? Бағдарламаны меңгеру үшін қай тілді білу тиімді Интеграцияланған өңдеу ортасы дегеніміз не? IDE (Integrated Development Environment) бағдарламасының мүмкіндіктері print() функциясы 2-тапсырма: Ассоциация. Айнымалыны құруды меңгеру Дескриптор:айнымалының өзгермелі мән екенін біледі. 3-тапсырма: Хабарлама әдісі . Оқушылардан өздерінің не үйренгенін көрсететін мəтіндік хабарлам а(SMS) құрастыруды. Мәтін 50 сөзден аспауы керек.	Сұрақтарға жауап береді Постер жасайды . жұмысты қорғады Алған білімдерін хабарламаға жазады	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Жұлдызша арқылы	Экран Компьютер
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.	Рефлексия жасайды.

№11-12 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Деректер типі
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Python-да деректердің әр типін қарастыру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	І. Ұйымдастыру кезеңі. -Оқушылардың сабаққа қатынасын тексеру. -сынып бөлмесінің тазалығын қадағалау -ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру Оқушылар өз есімдерінен басталатын сөздерден келесі оқушыға тілек айтады.	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Стикердегі сұрақтар Айнымалылар дегеніміз не? Айнымалыны құру дегеніміз не? Айнымалыны қалай құрамыз? Айнымалыны құріудың негізгі міндеті? Құру алгоритмі айтып бер. 2-тапсырма: Топпен жұмыс.Кластер құру. Дескриптор: Берілген тапсырманы орындайды: Оқушы Python-да қарапайым программа жазады және оны тестілеуден өткізеді. Python-да деректер 3-тапсырма: Ия/жоқ әдісі . мәтін ия жоқ Python-да деректердің 2 типі бар Python-да сандардың екі типі бар “Integer” – рационал сан “Float” – бөлшек сандар Python-да дара немесе қос тырнақшаға алынған кез-келген мәтін үзіндісі мәтінді жол болып табылады. Буль айнымалылардың мәндері әрқашан не ақиқат (True)	Сұраққа жылдам жауап береді. Постер жасайды. Жұмысты қорғайды Пікірін белгілейді	Жұлдызшалар арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы Смайликтер арқылы	Экран, стикерлер Экран А4 форматы экран
Сабақтың соңы 5 мин		Рефлексия жасайды.		экран

№13-14 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Математикалық операциялар
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Python-да әртүрлі математикалық операцияларды қарастыру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Ұйымдастыру Оқушылардың сабаққа дайындығы. Сабақтың басталуына жағымды ықпал ететін көңіл күй қалыптастыру. «Бұзық телефон» ойыны. Дұрыс тындалым, айтылымға бағыттау. Оқушыларды дұрыс тындауға ынталандырады. Шаттық шеңберге тұрып бастаушы келесі адам құлағына бір сөз сыбырлайды соңында бастаушыға қайта келгенде сол сөз жету керек, кейін сөзді ауыстырып жіберген адам анықталады.	Оқу-құралдарын әзірлейді	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Ой қозғау . Кір жаятын жіп Python-да деректердің қандай типтері бар? Сандық типі қандай? Мәтіндік типі қандай? Логикалық тип дегеніміз не? Барлық типтерді білудің маңыздылығы неде? Бөлшек сан қалай оқылады? 2-тапсырма: Постер жасау Python-да әртүрлі математикалық операциялар Дескриптор: Берілген тапсырманы орындайды: Оқушы математикалық есептерді Python-тіліне аударып жазады. 3-тапсырма: Кестені сәйкестендір >>> print(math.pi) Пи саны е саны 2.718281828459045 >>> print(math.sin(1)) 3.141592653589793 >>> print(math.ceil(3.4)) шаршы түбір 2.0 >>> print(math.sqrt(4)) sqrt -косинус 0.5403023058681398 >>> print(math.e) Синус 0.8414709848078965 >>> print(math.cos(1)) саның факториалын анықтау >>> print(math.factorial(5)) ең жақын үлкен санға дөңгелектеу	Сұрақтарға жауап береді Постер жасайды . Жұмысты қорғайды Кестені сәйкестендіреді	Смай-ликтер арқылы Смай-ликтер арқылы Смай-ликтер арқылы	Жіп, түрлі түсті жабысатын стикерлер А 2 форматы экран
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.			экран

№15-16 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Мәтінді жолдар
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Python-дағы мәтінді жолдарды меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Ұйымдастыру Оқушылардың сабаққа дайындығы. Сабақтың басталуына жағымды ықпал ететін көңіл күй қалыптастыру. «Сәлемдесу тренингі» Сәлем досым! (амандасады) Сен қалайсың? (иықтарынан соғады) Қайда болдың?(балақтарынан тартады) Мен сені сағындым (Қолдарын жүректеріне қояды) Сен келдің (Қолдарын жаяды ) Жақсы болды ( Құшақтайды)	Оқу-құралдарын әзірлейді	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Аквариумдағы балықтар 1. Математикалық операциялар дегеніміз не? 2. Python-да әртүрлі математикалық операцияларды қалай қарастырамыз? 3. Қандай математикалық амалдар бар? 4. Python-да математикалық модуль қалай белгіленеді? 5. >>> print(math.tan(0)) - нені білдіреді? 2-тапсырма: Постер жасау. Ассосация жасау. Python-дағы мәтінді жолдарды Дескриптор: Берілген тапсырманы орындайды: Оқушы Python-да қарапайым программа жазады және оны тестілеуден өткізеді. 3-тапсырма: Мидың суретін сал. Бүгінгі сабақта алған білімдерін жазады	Сұрақтарға жауап береді Постер жасайды . Жұмысты қорғайды Теориялық білімдерін жазып шығады	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы	Экран А 4 форматы
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.			экран

№17-18 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	input() функциясы және print() функциясының қосымша мүмкіндіктері
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	input() функциясы және print() функциясын қолдану
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Сыныппен амандасып оқушылардың сабаққа қатысын, сынып тазалығын қадағалаймын. Сыныпта жағымды психологиялық ахуал туғызу үшін «Мен сіздерге сенемін» психологиялық тренинг жүргіземін.	Оқу-құралдарын әзірлейді	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	Шарлар, стикерлер
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: 1 ДЖИГСО әдісі бойынша оқушылар « input() функциясы және print() функциясының қосымша мүмкіндіктері» тақырыбын оқып , мазмұнымен талқылынады, бірін-бірі оқытады 2-тапсырма: Топтық тапсырма. Ассосация жасау. 1-топ.input() функциясы 2-топ. print() функциясы Дескриптор: Берілген тапсырманы орындайды: Оқушы Python-да қарапайым программа жазады және оны тестілеуден өткізеді. 3-тапсырма: Блиц- сұрақтар Ақпаратты енгізу программасы print() функциясынвң қосымшасы input() функциясымен бірге int() немесе float() функцияларын қолданғанда......	Мәтінді оқиды, оқытады Постер жасайды. Жұмысты қорғайды Сұрақтарға жауап береді	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Жұлдызшалар арқылы	Оқулық А 2 форматы экран
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.			экран

№19-20 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Түсініктемелер
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Бағдарламалауда жазылған код жайында түсініктемелерді меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі. -Оқушылардың сабаққа қатынасын тексеру. -сынып бөлмесінің тазалығын қадағалау -ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру Мақсатымыз – білім алу, Міндетіміз- еңбек еті. Еңбек етіп ерінбей, Беске қолды жеткізу. Деп оқушыларға сабаққа деген ынтасын арттыру	Оқу-құралдарын әзірлейді	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Миға шабуыл. input() функциясының қосымшасы. print() функциясының қосымшасы print(“Hello,”, name) командасынан кейін экранда не пайда болады? .>>> print("Alikhan", end="\n\n\n\n") командасынан кейін не шығады? 2-тапсырма. Ассосация жасау. Бағдарламалауда жазылған кодтар Дескриптор: Берілген тапсырманы орындайды: Оқушы Python-да қарапайым программа жазады және оны тестілеуден өткізеді. 3-тапсырма. «Ақиқат/ жалған» әдісі мәтін Ақи-қат Жал-ған Python-да бір жолды түсініктемені құру үшін (тек бір жолға жазылатын қысқа түсініктемелер үшін), # символын қолдану қажет емес Көп жолды түсініктеме құру үшін, алты тырнақша (жұп немесе дара) қолдану керек жазылған код жайында түсініктемелер жазу маңызсыз	Сұрақтарға жауап береді Постер жасайды. Жұмысты қорғайды Пікірін жазады	Басбар-мақ әдісі арқылы жұлдызша арқылы Жұлдызша арқылы	Экран Кеспе қағаздар
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.			Стикерлер экран

№21-22 сабақ

Kai№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Логикалық операторлар
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Логикалық операторлар арқылы біз айнымалыларды, сандарды, жолдарды салыстыру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	І. Ұйымдастыру кезеңі. -Оқушылардың сабаққа қатынасын тексеру. -сынып бөлмесінің тазалығын қадағалау -ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру Қима суреттерді құрастыру арқылы (ақын суреті, құдықтың суреті, таудың суреті)	Ширату жаттығуын орындайды. .	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	Қима суреттер
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: «Миға шабуыл» 1. Түсініктеме дегеніміз не? 2.Код дегеніміз не? 3.Кодтарды білудің маңызы бар ма? 4. Көп жолды түсініктеме жазу үшін нені білу керек? 5. Қысқа жолды түсініктемені жазу үшін нені білу керек? 2-тапсырма: Топпен жұмыс. Логикалық операторлар Дескриптор: Алгоритмдік ойлау қабілеті: Оқушы тапсырманы шешу үшін алгоритм құра біледі және оны кодқа айналдыра алады. 3-тапсырма: «Қалыпқа келтіру» әдісі. 1. Логикалық операторлар арқылы біз айнымалыларды...................................... 2 Нәтижесінде не ақиқат (True) не.......................... 3. <= ................................................ 4. >= .................................... 5. == ................................ 6< ,.............................................	Сұрақтарға жауап береді Постер жасайды. Жұмысты қорғайды сөйлемдерді анықтамаларға сүйеніп жалғастырады	Бағдаршам арқылы Бағдаршам арқылы Бағдар-шам арқылы	Экран
Сабақтың соңы 5 мин		Рефлексия жасайды.		Экран, стикерлер

№23-24 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Тармақталу
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Python-да тәуелді түрде программаның орындалуы үшін және белгілі бір шарттарды орнату үшін, тармақталуды
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	І. Ұйымдастыру кезеңі. -Оқушылардың сабаққа қатынасын тексеру. -сынып бөлмесінің тазалығын қадағалау -ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру   Аналардың бойында кездесетін ізгі қасиеттер «Мейірім» , «Жанашыр» , «Сабыр» аттарымен оқушылар топқа бөлініп отырады.	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	экран
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Ойқозғау.Операторлардың мағынасын айт == - "тең" операторы != - "тең емес" операторы < - "кем" операторы > - "артық" операторы <= - "кем не тең" операторы >= - "артық не тең" операторы 2-тапсырма: «Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі Python-да тармақталуды қолдану Дескриптор: Алгоритмдік ойлау қабілеті: Оқушы тапсырманы шешу үшін алгоритм құра біледі және оны кодқа айналдыра алады. 3-тапсырма: Қар кесегіндегі сұрақтар Тармақталу дегеніміз не? Python-да тармақталуды не үшін қолданады? Тәуелді түрде программаның орындалуы үшін тармақталу командасы Белгілі бір шарттарды орнату үшін тармақталу командасы	Шартты белгі операторлардың мағынасын айтады Топпен жұмыс жасайды Сұрақтарға жауап береді	Смай-ликтер арқылы Смай-ликтер арқылы Смайл-иктер арқылы	Стикерлер Қағаздар
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия	Рефлексия жасайды.		экран

№25-26 сабақKai№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Циклдер
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Кодтың қайталанатын жолдарынан тұратын программаларды жазу кезінде цифрларды пайдалануды меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

    

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Оқушылардың сабаққа дайындығы. Сабақтың басталуына жағымды ықпал ететін көңіл күй қалыптастыру. «Өзіме тілек» әдісі. Түрлі-түсті стикерлерге білім алушы өзіне тілек жазып, ұшақ жасап, басқа білім алушыға ұшыру арқылы сол білім алушыға тілегін тілейді.		«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	стикерлер
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: Қызығушылықты ояту Тармақталу дегеніміз не? “else” командасы не үшін қолданылады? “if” командасының қызметі “elif” командасы қай кезде қолданылады? 2-тапсырма: Топпен жұмыс. Постер жасау. Кодтың қайталанатын жолдарынан тұратын программаларды жазу кезінде цифрларды пайдалануды меңгеру Дескриптор: Оқушы негізгі деректер типтері мен операторлар туралы ақпаратты дұрыс береді. 3-тапсырма: Жеке жұмыс.Аяқталмаған сөйлем Кодтың қайталанатын жолдарынан тұратын программаларды жазу............. және оларды түсіну қиын. (көп уақыт алады) Циклдерді қолдану ........әрі үнемді.( жеңіл) Python-да циклдің екі түрі бар: ............(for және while) “for” цикл түрі.............. болып табылады ( қысқартылған) range() функциясымен бірге командалар блогын............... рет қайталауға болады (бірнеше)	Мазмұндайды. Сөздік жұмысын жүргізеді. Топ мүшелері бағаланады Постер жасайды. Жұмысты қорғайды Сөйлемдерді аяқтайды	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы	Экран А4 форматы экран
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия «Мен білемін – Мен білгім келеді – Мен білдім». Мен білемін… Мен білгім келеді… Мен білдім…	Рефлексия жасайды.		Экран стикерлер

№27-28 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Тізімдер
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Деректерді бір жерге сақтау кезінде тізімдерді қолдану
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт		Педагогтің әрекеті		Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут		Дәптерді біз ашайық Қолға қалам алайық Түп түзу боп отырып Әдемі етіп жазайық		Оқу-құралдарын әзірлейді	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин		1-тапсырма: Ассоциация құру. Тізімдер Дескриптор: Оқушы негізгі деректер типтері мен операторлар туралы ақпаратты дұрыс береді. 2-тапсырма:Жұппен жұмыс. Ақиқат/жалған Мәтін Ақиқат жалған Егер көп деректерді бір жерге сақтау қажет болса, деректер құрылымдарын қолдану керек Тізімдер тек сандардың, олардың барлығының комбинациясынан тұра алады тізім дегеніміз - белгілі бір ретпен берілген элементтердің жиынтығы Тізімдегі әр элементтің өз индексі бар (9-ші элемент 10-ден басталатынын қарастырдық). Тізімдегі элементтерді кез келген уақытта өзгертуге, жоюға немесе жаңа элементтерді енгізуге болады. 3-тапсырма: Блиц сұрақтар.Автордың орындығы . Бір оқушы шығып сабақта алған теориялық білімін баяндап береді		Ассоциация құру Пікірлерін білдіреді Білімдерін баяндайды	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдызшалар арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы	Экран орындық
Сабақтың соңы 5 мин		Рефлексия		Рефлексия жасайды		экран

№29-30 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Кортеждер
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Кортеждер немесе сөздіктерді қолдануды меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт		Педагогтің әрекеті		Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут		Зейінін шоғырландыру» Қайырлы күн тілеу. Рапорт тапсыру. Оқушыларды мадақтау арқылы өз- өздеріне деген сенімділігін арттыру. Сәлеметсің бе,Көк Аспан Сәлеметсің бе,Нұрлы Күн Сәлеметсің бе,Жер Ана Сәлеметсіз бе,мұғалім Сәлеметсіз бе,жан досым Міне,менің қолым бос Жылуыңа жылу қос		Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин		1-тапсырма: Миға шабуыл 1.Тізім дегеніміз не? 2.Деректерді сақтауда тізімді қалай қолданамыз? 3.Тармақталу дегеніміз не? 4. Тармақталуды қай кезде қолданамыз? 5. Тармақталудың қандай программаларын білеміз? 6. Цикл дегеніміз не? 2-тапсырма: Ассоциация құру. 1-топ. Кортеждер меңгеру 2-топ. Сөздіктерді меңгеру Дескриптор: Берілген тапсырманы орындайды: Оқушы Python-да қарапайым программа жазады және оны тестілеуден өткізеді. Алгоритмдік ойлау қабілеті: Оқушы тапсырманы шешу үшін алгоритм құра біледі және оны кодқа айналдыра алады. 3-тапсырма: Кестені толтыр Кортеж Тізімдер Деректер Циклдар Тармақталу Логикалық тип		Сұрақтарға жауап береді Ассоциация құрады Жұмыстарын қорғайды Кестені толтырады	Басбар-мақ әдісі арқылы Жұлдыз-шалар арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы	Экран Қима
Сабақтың соңы 5 мин		Рефлексия .		Рефлексия жазады		экран

ail.ru№1№№

№31-32 сабақанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Сөздіктер
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Сөздіктегі әрбір элементтер мәні және кілттерді меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Ұйымдастыру. Оқушылармен амандасу. Сыныпта жағымды психологиялық ахуал тудыру. «Уақыт капсуласы» стратегиясы. Мұғалім алдын-ала сыныптың әр оқушысына шағын тілектер дайындап, оларды бір-бірден киндер ұяшықтарға салып қояды. «Тілектердің» сыртқы бетінде берілген сандар оқушының сабақ барысында жұмыс жасайтын тобын білдіреді. Оқушылар тілектерді алып, сыныбына дауыстап оқиды.	Оқу-құралдарын әзірлейді	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі	Киндер ұяшықтары
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: «Ыстық орындық» әдісі. 1.Тізім дегеніміз не? 2.Дерект ерді сақтауда тізімді қалац қолданамыз? 3.Тармақталу дегеніміз не? 4. Тармақталуды қай кезде қолданамыз? 5. Тармақталудың қандай программаларын білеміз? 6. Цикл дегеніміз не? 7.Кортеж дегеніміз не? 8.Кортеждің қызметі 9. Сөздіктер дегеніміз не? 2-тапсырма: Кластер жасау Сөздіктегі әрбір элементтер мәні және кілттерді меңгеру Дескриптор: Берілген тапсырманы орындайды: Оқушы Python-да қарапайым программа жазады және оны тестілеуден өткізеді.Алгоритмдік ойлау қабілеті: Оқушы тапсырманы шешу үшін алгоритм құра біледі және оны кодқа айналдыра алады. 3-тапсырма: Венн диаграммасы Кортеждер мен сөздіктердің ұқсастығы мен айырмашылығы.	Сұраққа жылдам жауап береді. жоспарын құрады диаграмманы толтырады	Басбар-мақ әдісі арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы Басбар-мақ әдісі арқылы	Экран экран
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.			стикерлер

№33-34 сабақ

Kai№№№№№№ миспанrshanz@mail.ru№1№№

Бөлім:
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы	Функциялар
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары	Python-дағы функцияларды меңгеру
Сабақтың мақсаты	Дидактикалық тапсырмалар , ойын элементтері арқылы білімдерін шыңдайды.Өзіндік ойын тақырыппен байланыстырады.

     

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	І. Ұйымдастыру кезеңі. -Оқушылардың сабаққа қатынасын тексеру. -сынып бөлмесінің тазалығын қадағалау -ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру  Сіздер ізденімпазсыздар ма? - Сіздер жалқаусыздар ма? -Сіздер ойшылсыздар ма? - Сіздер еріншексіздер ме? - Сіздер тапқырсыздар ма? - Сіздер алғырсыздар ма? - Сіздер әдептісіздер ме? - Сіздер ұйымшылсыздар ма?	Ширату жаттығуын орындайды.	«Ауыз-ша мадақ-тау» әдісі
Сабақтың ортасы 40мин	1-тапсырма: «Күн шуақ» әдісі Функция 2-тапсырма: «Бірік, бөліс» әдісі Python-дағы функцияларды меңгеру Дескриптор: Оқушылар функцияның не екенін және оның қандай мақсатқа қызмет ететінін түсінеді. Оқушылар функцияларды қолданудың артықшылықтарын түсінеді. 3-тапсырма: Практикалық тапсырма а) Алматы қаласының троллейбус маршрутының кестесі берілген (маршрут нөмірі және км-мен 7 дейін кездейсоқ санмен берілетін қашықтық). Экранға қашықтығы қандай да бір а санынан үлкен маршрут нөмірін шығар. ә) Файлда бірнеше сөзден тұратын қатар жазылған. «А» әрпі неше рет кездесетіндігін табу.	Функция сөзін топтастыра-ды Постер жасайды Жұмысты қорғайды Практикада жасайды	Смай-ликтер арқылы Смай-ликтер арқылы Смай-ликтер арқылы	Стикерлер Дәптеркомпьютер
Сабақтың соңы 5 мин	Рефлексия.	Рефлексия жасайды.		экран

Қорытынды:

Python – бұл үлкен мүмкіндіктер иеленетін қуатты, бірақ қарапайым тіл. Оның оңай оқылатын синтаксисі, қолға алынатын көптеген кітапханалары және кең қоғамдастығы арқасында Python көптеген бағдарламалар мен жобаларды жасауға тамаша құрал болып табылады.

Python — жоғары деңгейлі, интерпретацияланатын бағдарламалау тілі. Оның ерекшеліктері мен артықшылықтары:

Оқуға оңай: Python-ның синтаксисі қарапайым әрі түсінікті, бұл оны жаңа бастаушы бағдарламашылар үшін тамаша таңдау етеді.

Көпфункционалды: Python веб-даму, деректер анализі, жасанды интеллект, ғылыми есептеулер, автоматтандыру және тағы басқа көптеген салаларда қолданылады.

Кітапханалар мен фреймворктар: Python-да кез келген міндетті шешуге арналған көптеген кітапханалар мен фреймворктар бар. Мысалы, NumPy, Pandas, TensorFlow, Django, Flask және басқалары.

Кросс-платформалық: Python Windows, macOS, Linux және басқа операциялық жүйелерде жұмыс істей алады.

Объектілі-бағдарланған: Python объектілі-бағдарланған программалауды қолдайды, бұл кодты қайта пайдалануды және құрылымды жақсартуға мүмкіндік береді.

Үлкен қауымдастық: Python-ның үлкен және белсенді қауымдастығы бар, сондықтан ресустар, оқулықтар, форумдар мен көмекші материалдар табу оңай.

Жергілікті және веб-даму: Python веб-даму үшін өте танымал тіл болып табылады. Оның көмегімен серверлік бағдарламалар жасау үшін Django, Flask секілді фреймворктар қолданылады.

Деректер ғылымы мен машиналық оқыту: Python деректер ғылымы, статистика және машиналық оқыту саласындағы стандартты тілдердің бірі болып табылады.

Python-ды үйрену, бағдарламалау дағдыларын жетілдіру және әртүрлі жобаларды іске асыру үшін өте пайдалы.

Әдебиеттер тізімі

1. Язык программирования Python. Сузи Р.А. Учебное пособие. – М.: Интернет Университет информационных технологий, 2007. – 327 с.

2. Марк Лутц. Программирование на Python. Тома 1 и 2, 4-е издание. – Пер. с англ. – СПб.: Символ-Плюс, 2011. – 992 с.

3. Саммерфилд М. Программирование на Python 3. Подробное руководство. Пер. с англ. Киселев А. – М.: Символ-Плюс, 2009. – 608 с.

4. Доусон М. Программируем на Python. - СПб.: Питер, 2014. - 416 с.

5. Шакенов Қ.Қ. Есептеу математикасы әдістері лекциялар

курсы.Алматы,2019. – 193б

7. P. Dechaumphai, N. Wansophark. Numerical Methods in Science and Engineering Theories with MATLAB, Mathematica, Fortran, C and Python Programs. Alpha Science International Ltd. 2022

8. Н. С. Бахвалов, Н. П. Жидков, Г. М. Кобельков Численные методы: Классический университетский учебник. —М.: Издательство «Бином. Лаб. знаний»,2020. — 636 с.

9. Вабищевич П.Н. Численные методы: Вычислительный практикум. — М.: Книжный дом «ЛИБРОКОМ», 2020. — 320 с.

Интернет ресурстар

1. https://www.online-python.com/

2. https://docs.python.org/3/

3. https://education.yandex.ru/handbook/python/article/intro

4. http://math-hse.info/f/2018-19/py-polit/instruction_JN.pdf

5. https://jupyter-notebook-beginner-

guide.readthedocs.io/en/latest/execute.html

7. https://colab.research.google.com/

8. https://planetcalc.ru/search/?tag=2874

9. http://pythonworld.ru/

10. https://qazgpt.kz/index.php#qazgpt