Қазақ әдебиеті 6-сынып "Аяз би" ертегісі.Кейіпкерлері

Сабақ: «Аяз би» ертегісі, 1-сабақ

Мектеп: Айшабибі орта мектебі

Күні:12.09.2018 жыл

Мұғалімнің есімі: Сабралиева Г.С.

Сынып: 6«Б»

Қатысқандар саны: 16

Қатыспағандар саны:

Сабақ мақсаты

«Аяз би» ертегісінің мазмұнын меңгерту.

Күтілетін нәтиже

Барлық оқушылар:

Ертегі мазмұнын түсінеді.

Оқушылардың басым бөлігі:

Ертегі мазмұнын баяндап береді.

Кейіпкерлерді жағымды, жағымсыз қасиеттері бойынша жіктей алады.

Кейіпкерлердің іс-әрекетіне баға бере біледі.(тапсырманың шартын талдайды, ережелерді біледі,сөздерді таба біледі, қорыта алады)

Кейбір оқушылар:

● ертегі мазмұнын толық меңгереді, шығарманы талдай алады,ой қорыта алады.

Тілдік мақсат

Оқушылар:

●Алған білімдерін қолданады;

Өз ойларын дәлелді түрде жеткізе алады;

Негізгі сөздер мен тіркестер:

Аяз би, адамның жаман және жақсы қасиеттері, хан, уәзір

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

Талқылауға арналған тармақтар:

Сіз неліктен ...... екенін айта аласыз ба?

Жазылым бойынша ұсыныстар:

Алдыңғы оқу

«Ер Төстік» ертегісі

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталуы

2 минут

10 минут

Ұйымдастыру

Сәлемдесу, сынып оқушыларын түгендеу,

Сынып оқушыларын топқа бөлу( «Капитан» бойынша )

Үй тапсырмасын сұрау (Сұрақ-жауап әдісі бойынша, ыстық орындық әдісі)

Үлестірмелер

Ортасы

30 минут

1.Топтық жұмыс «Жигсо» әдісі арқылы ертегі мазмұнын меңгерту. Жоспар:

1.Хан тапсырмасы.

2.Жаманмен кездесу.

3.Тұлпардың сыны.

4.ГауҺар тас сыры.

5.Меңді қыздың шарты.

6.Жаманның сертке беріктігі.

7.Барсакелмес уақиғасы.

8.Аяз би.

Топқа бөлінгеннен кейін әр топ 5 рөлді анықтап алады: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы, бақылаушы. Жұмыс төмендегідей жоспармен өтіледі. Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып,талқылайды және әр топтың бақылаушысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын толтырады.

Бақылаушының бақылау парағы

Әр оқушы өзіне жүктелген рөлдің міндеттерін атқарады. Топ пікірін талдау.

2. Ертегі мазмұны бойынша топтарға тапсырма беру.

І топ- басты кейіпкер Аяз бидің өткен сынақтарын жаз «Теріп алу» стратегиясы;

ІІ топ - Диалог құрау сурет бойынша

ІІІ топ- Ертегі желісі бойынша сұрақ дайындау

V топ- Сурет салу

3.Әр топқа ойларын айтқызу, дәлелдеу.

4. Оқулық, сөздік дәптермен жұмыс.

Ғаламтор жүйесі

5 сынып оқулығы

АКТ құралдары( интербелсенді тақта, компьютер, слайд,)

Аяқталуы

Үйге тапсырма

2 минут

Бағалау 1 минут

1. Топ оқушыларының жұмысын топ басшысына  бағалату;

2.  Берілген бағалау парағына  топ басшысының бағалауы бойынша бағаларын қоюын қадағалайды.

3. Кері байланыс «Даналық ағашы» арқылы

Үйге тапсырма.

1. Ертегі мазмұнын толық игеру, жоспар құру.

бағалау парағы

Қосымша ақпарат электрондық оқулық. Түйін жасады. Салыстырады. Дәлелдейді.

Мектеп:

Айшабибі орта мектебі

Мұғалімнің аты-жөні:

Сабралиева Г.С.

Күні:14.09.2018ж

Пән/Сынып: 6

Әдебиет , 6-сынып

Қатысқаны: қатыспағаны:

Тарау немесе бөлім атауы:

Туған жерім-алтын бесігім

Сабақтың тақырыбы:

«Аяз би» ертегісіндегі кейіпкерлер бейнесі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сәйкес)

6.Ж 3. Әдеби туындыдағы кейіпкерлердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау

Сабақ мақсаты:

Әдеби туындыдағы кейіпкерлердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау;

Әр кейіпкердің өзіндік ерекшелігін анықтау арқылы іс-әрекетіне баға беру

Тілдік мақсаты:

Пәнге қатысты сөздік қор мен термин : тип, тек, кейіпкер, образ сөздерінің мағынасын ашу

Кейіпкер(персонаж) – көркем шығармада суреттелетін оқиғаға қатысушы адам, әдеби образ

Көркем шығармада сөзбен сомдалған кез келген құбылысты (көбінесе әдеби қаһарман бейнесін) Образ деп атайды. 

Образ әдеби тек тұрғысынан үш түрге:

1. эпикалық;

2. лирикалық;

3. драмалық  жасалу

Эпикалық образ – шығармада толық кескінделген, болмыс-бітімі анық, дараланған образ.

Тип: Әдебиеттегі образ екі түрлі мағынада қолданылады: көркем бейне, кейіпкер, тип.

Тип –көркем әдебиеттегі жинақтау. Мысалы: Аяз бидің образы бір ғана аяз бидің емес, сол кезеңде өмір сүрген бірнеше Аяз би тектес адамның жиынтық бейнесі.

Тек: Жанр (французша genre, латынша generіs — түр, тек) — өнердің барлық түрлерінде тарихи қалыптасқан іштей жіктелім жүйесі. “Жанр” сөзі француз тілінде “тек” ұғымын береді, сондықтан да эпос, лирика және драманы ертеректе жанр деп атады, кейде жанр термині әдеби түр терминімен теңестіріледі (қ. Әдебиеттің тегі мен түрі). Ал шын мәнінде жанрлар аталған үш тек пен әдеби түр құрамына кіреді.

Фабула (лат. Fabula — аңыз, әңгіме, ертегі, мысал) — көркем шығармада суреттелген окиғаны рет-ретімен жүйелеу. Фабула сюжетпен көптеген өзіндік ерекшеліктерімен өзгешеленеді:

Толығырақ: https://massaget.kz/okushyilarga/uy_tapsyirmasyi/26547/
Материалды көшіріп басқанда Massaget.kz сайтына гиперсілтеме міндетті түрде қойылуы тиіс

Талқылауға арналаған сұрақтар:

-Сендердің ойларынша, кейіпкер деген кім?

- Әдебиеттегі типтік образ дегенді қалай түсінеміз?

- Әдебиеттегі тек сөзінің мағынасын түсінеміз бе?

-«Аяз би» ертегісі тегі мен түрі жағынан қандай шығармаға жатады деп ойлайсыздар?

-Ертегідегі кейіпкерлер тегі мен түрі жағынан қандай кейіпкерлер тобына жатады? (эпикалық )

- «Аяз би» ертегісінің кейіпкерлерін іс- әркеттері тұрғысынан қалай жіктеуімізге болады?

Құндылықтарға баулу:

-Ұлтжандылық, адамгершілік, төзімділік, еңбекқорлық

Пәнаралық байланыс

Қазақстан тарихы, әдебиет теориясы, қазақ тілі

Тақырып бойынша алдыңғы білім:

6.1.1.1. Әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау

Саралап оқыту

Барлық оқушылар:

Көпшілік оқушылар:

Жекелеген оқушылар:

а) Тақырып бойынша термин сөздердің мағынасын ашады, «Аяз би» ертегісінің кейіпекрлері тегі мен түрі жағынан қандай кейіпкерге жататынын анықтайды

ә) Оқу барысында берілген тапсырмалардың орындалу шарты бойынша орындайды , топтастырады, мінездеме береді,салыстырады

Барлық тапсырмаларды шарты негізінде орындайды, ойлау дағдыларын жетілдіреді

Ертегі кейіпкерлеріне өзіндік көзқарастары тұрғысынан мінездеме бере алады, дәлел келтіре біледі . Қосымша деректер жинастыру арқылы өзіндік талдау қабілеттерін жетілдіреді

Жекелей жұмыстар орындау арқылы, топтық жұмыстардағы жұптық жұмыстарды орындау арқылы өз қабілеттерін көрсетеді, белсенділік танытады.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақта жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Уақыты

Кезеңдері

Тапсырма

Мақсаты

Мұғалім не істейді?

Оқушылар не істейді?

Бағалау

Ресурстар

3 минут

Ұйымдастыру кезеңі

Мен қандаймын?» әдісі

Әр оқушы бір парақ ақ қағазға сол қолының сызбасын сызып түсіріп, бас бармағына өз есімін жазады да, әр саусаққа өз мінезін жазады. Сыныптастарына оқып береді.

Жаңа тақырыпқа кіріспе ретінде өз мінездерінің түрін жазады

Оқушылардың тез ойлау белсенділігін бақылайды.

Әр саусаққа өз мінездерін жазады

«Қолдау, қолпаштау»

Үлестірмелі А4 ақ парақ қағазы

5 минут

Қызығушылықты ояту

Сөз жасыру.

-Балалар, сендер кейіпкер, типтік бейне, тек деген сөздердің мағынасын білесіздер ме? (мағынасын ашу)

Ендеше біздің бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Аяз би» ертегісіндегі кейіпкерлер бейнесі

Тақырыптың негізгі мақсаты мен күтілетін нәтижесін анықтату

Сөздердің мағынасын ашқызу арқылы ой тастау, топтарға бөлу, жаңа сабақтың тақырыбын болжату.

Оқушыларға сөздердің мағынасын ажырату арқылы жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға, жаңа сабаққа жетелеу.

Оқушылар ойлануы, берілген сөздердің мағынасын табуы арқылы жаңа сабақтың тақырыбын болжауы күтіледі

«Қолдау қолпаштау»

әдісі

Конверт

Толығырақ: https://massaget.kz/okushyilarga/uy_tapsyirmasyi/26547/

5 минут минут

Жекелей жұмыс

«Эмоция лық термометр» жаттығуы

Мақсаты: Ертегіден алған эмоция мен сезімге талдау жасауға және кейіпкерлердің іс- әрекеті арқылы кейіпкерлерді топтастыруға, оларды жіктеуге жетелеу

Орындалу алгоритмі:

Көзімізді жұмып ертегінің мазмұнын еске түсіреміз. Барлық оқиғаны қарап шығып, жеке үзінділерді еске түсіреміз. Енді көз алдымызға «Аяз би» ертегісіндегі оқиғаны жасаймыз. Қай кейіпкердің іс- әрекетінен қандай әсер алдың, ол саған қалай әсер етті? Қандай сезімде тұрсың?Қырық уәзірдің іс- әрекеті дұрыс па? Аяз бидің іс- әрекеті арқылы қандай ой түйдің? Ертегіде қандай кейіпкерлер саған ұнады немесе ұнамады?Өз алған әсерін бойынша енді ертегідегі кейіпкерлерді қалайша топтастырар едің?

Топтастыру .

Дескриптор.

1. Ертегі мазмұнын толықтай біледі

2. Ертегідегі кейіпкерлердің іс- әрекетінен алған әсерлері бойынша кейіпкерлерді жіктей алады

Оқушылардың топ ішінде «Эмоциялық термометр» жаттығуы бойынша жекелей жұмыс жасауын, тыңдалым, жазылым , айтылым дағдыларының қалыптасуын бақылау.

Ертегіден негізгі кейіпкерлердің іс- әрекетін ажырата алуда және тыңдауы мен түсінуінде кедергілері бар оқушыларды бақылау, көмектесу

Ертегіні түсініп оқуы, негізгі кейіпкерлерді топтастыра алуы күтіледі

Қ/Б

Смайликтер арқылы топты бағалау

«Эмоция

лық термометр» жаттығуы

ның орындалу алгоритмі жазылған парақшалар

6 минут

Жұптық жұмыс

«Мінез

деме беруші лер» әдісі

1-тапсырма.

«Мінездеме берушілер» әдісі.

Мінездеме берілетін кейіпкерлер: Мадан хан, Жаман, Меңді сұлу, қырық уәзір

Дескритор:

• Ұнаған кейіпкерлерінің жеке дара қасиеттерін жазып, мінездеме береді;

• Тек тұрғысынан қандай типті кейіпкер екенін анықтайды

Әр түрлі тапсырмалар орындау арқылы өз ойын жүйелі жеткізе алуға, орынды жауап беруге, мәселенің ең негізгі түйінін табуға үйрету, өзіне қажетті ақпаратты саралап, талқылауға жетелеу

«Мінездеме берушілер» әдісі арқылы кейіпкерлерге мінездеме беріп, өз ойын жазуда жазылым дағдысын дамыту, ойлау белсенділіктерін дамыту

«Мінездеме берушілер» әдісі негізінде

өз ойын қорытып қағаз бетіне түсіруі күтіледі, жұптар бір- біріне оқып береді, жазғандарымен ой алмасады, ойлау белсенділігі жоғары оқушыларды бақылау

Критериалды бағалау

Оқушылар өзара бағалайды

Интерактив-ті тақтада тапсырма-лар көрсетіледі

15 минут

Топтық жұмыс

«FILA» кестесімен жұмыс

Мақсаты: көркем шығармадағы кейіпкердің бейнесін образдық тұрғыдан ашуға бағытталады. Топ құрамында 4 адамнан болады. Әрқайсысы жеке сұрақтарды бөліп алады, кейін барлығы сұрақтардың жауабын біріктіреді

Сұрақ -тапсырма: Аяз би Мадан хан өмірде болған кейіпкер ме, әлде халық армандауынан туындаған типтік бейне ме?

Орындау алгоритмі:

Тақырып негізінде сұрақ беріледі

Топтағы әр оқушы бір сұрақтан бөліп алып, ізденеді

Сұрақтардың жауабы тақтаға немесе батпырауыққа ілінеді

Әркім өз қалаулары бойынша оқып шығады

Дескриптор:

1.Кейіпкер туралы қосымша деректер жинақтай алды

2. Кейіпкер туралы өзіндік пікірі қалыптасқан

3. Кейіпкердің іс- әрекетін ашатын 5 сұрақ құрастыра алады

4. Автордың кейіпкерді суреттеудегі қолданған іс-әрекетіне дәлел келтірген

Топтық жұмыс жасау кезінде тапсырманың күрделену деңгейіне сәйкес оқушының ойлау қабілетін байқау, әр оқушының жеке қабілетін айқындау. Жазба жұмысын сауатты жазуға, өз пікірін, көзқарасын жеткізе білуге дағдыландыру.

Өз ойын жүйелі әрі сауатты жаза алуын және ойлау белсенділігі жоғары оқушыны бақылау

Өзіне берілген сұрақ төңірегінде оқушының тиянақты жауап беруі алуы күтіледі

Критериалды бағалау

Интерактив

ті тақта, интернет желісі,

3 минут

Қорытынды

«Табыс сатысы»

Кері байланыс «Табыс сатысы »

Өтіліп жатқан тақырып төңірегінде өзіндік ой-тұжырым, қорытынды шығара білуге үйрену

Сыни ойлана алатын, өзіндік қабілетімен ерекшеленетін дарынды оқушыны анықтау

Оқушылар жаңа тақырыптан алған білімдерін қорытытып, нені білетінін, нені түсінетінін, нені жасай алатындындарын жазады

Қ/Б

«Қолдау қолпаштау»

әдісі

Интерактив-ті тақта

3 минут

Рефлексия

.

Оқушылардың АКТ-ны тиімді қолдануын жетілдіру

Оқушылардың жауаптарына кері байланыс беру

Оқушылар сабақ барысында алған 3 жаңа алған ақпаратын, сабақта кездескен 2 қиыншылықты және сабақтың ұнаған 1 аспектісі туралы жазулары күтіледі

АКТ

Ватсап

Ойлау дағдыларының деңгейі

Бағалау критерийлері

Дескриптор

Түсіну, қолдану

1.Мәтіннен негізгі ақпаратты пайдаланып, сұрақ құрастырып жазады.

2. Негізгі ақпарат пен қосымша ақпаратты салыстырады.

3. Мәтіннен өзіне ұнаған маңызды ақпаратқа өз ойын жазады.

1.Мәтіннен негізгі ақпаратты пайдаланып, 2 сұрақ құрастырып жазады.

2. Мәтіннен 2 негізгі ақпарат пен қосымша ақпаратты салыстырады.

3. Мәтіннен өзіне ұнаған бір негізгі ақпаратқа өз ойын жазады.

Жинақтау

1.Хат жазу талаптарын ұстанады

1.Хатқа тән белгілерді орындайды. /50-60 сөз/

2.Мазмұнын қызықты, әсерлі жазады.

3. Хатты сауатты жаза алады.