Қысқамерзімді жоспар
Сабақтың
тақырыбы: Қазақстандағы
ойконимдер Қазақстанда елді мекендердің
проблемалары.
|
Бөлім:
|
4. Әлеуметтік
география
4.1
Халық географиясы
|
|
Педагогтің аты-жөні:
|
Уалиева Кымбат Кыялбековна
|
|
Күні:
|
16.02.2023ж
|
|
Сыныбы: 9
«В»
|
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
|
|
Сабақтың
тақырыбы:
|
Қазақстандағы
ойконимдер
Қазақстанда елді мекендердің
проблемалары
|
|
Оқу
бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты
|
9.4.1.9 Қазақстандағы
ойконимдерді жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транскрипциясын үш
тілде ұсынады
9.4.1.10 Қазақстанның
елді мекендерінің проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын
ұсынады
|
|
Сабақтың
мақсаты:
|
Қазақстанның елді мекендері проблемаларын жіктеп, шешу
жолдарын ұсынады;
|
Сабақтың
барысы:
|
Сабақ кезеңі/Уақыты
|
Педагогтің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
|
Сабақтың
басы
Қызығушылықты
ояту
3 мин.
|
Ұйымдастыру
кезеңі:
Әр елдің амандасу салты бойынша ынтымақтастық атмосферасын
қалыптастыру
|
Әр елдің сәлемдесу
түрлерін көрсетеді
|
«Жеміс ағашы»
әдісімен бағалау. Әр оқушыға әртүрлі
стикер таратып беру, әр жауап берген жауапқа бір стикерден жеміс
ағашына жабыстыру
Әр дұрыс
жауап 1 стикер
|
Кактус,
стикер
|
|
Жаңа сабаққа
кіріспе
6мин
|
Оқушыларға бейнеролик
көрсетіледі.
1-тапсырма.
«Үш қадамдық
сұхбат» әдісі арқылы оқушыларға
сұрақтар қойылады:
1.
Қандай елді
мекен туралы айтылды ?
2. Бұл елді мекеннің
проблемасы қандай ?
3. Осы проблемалардың
туындау себебі неде деп ойлайсыздар?
Дәптермен
жұмыс.
«Түртіп алу» әдісі арқылы жаңа
тақырыптағы термин сөздермен таныстыру
|
Оқушылар бейнероликті
көріп сабақтың тақырыбын анықтайды және үй жұмысын қайталап
сұрақтарға жауап береді.
Әр оқушы өз ойымен
бөліседі.
Өзгенің пікірін
толықтырады.
Жаңа тақырыптағы термин
сөздерді өз дәптерлеріне жазады.
|
Дескриптор:
- елді мекендердің
түрлерін атайды;
- елді мекеннің
проблемаларын атайды;
- проблемалардың
туындау себебін сипаттайды.
Әр дұрыс
жауап 1 стикер
|
Бейнеролик
(34) Ойбөліс —
сделано в Clipchamp 1 - YouTube
бейне
сұрақтар
Оқулық,
жұмыс дәптер, Интербелсе-нді тақта, слайд
|
|
Сабақтың
ортасы
Мағынаны
ашу.
12
мин
|
2-тапсырма. Оқулықпен жұмыс (топтық
жұмыс)
1-топ.
«Интеллект карта
құрастыру»
2-топ.
«Картамен
жұмыс»
3-топ.
«Мінсіз елді мекен
модельін»
жасау.
(Smart
қала жобасы,ауыл макеті)
|
Оқушылар
топтасып, берілген тапсырмаларды орындайды.
|
1-топ.
Дескриптор:
- елді мекен
мәселелерін анықтайды;
- себептерін
талдайды;
- салдарын
дәлелдейді;
шешу жолдарын
ұсынады;
2-топ.
Дескриптор:
-
таза ауыз су
тапшы аймақтар;
- су тасу қаупі жоғары
аймақтар;
- экологиялық лас
аймақтар;
- халық ең аз
қоныстанған аймақ;
- жұмыссыздық деңгейі
ең жоғары аймақ;
- өмір сүру деңгейі ең
төмен аймақтар
3-топ.
Дескриптор:
-
ауылдық елді мекеннің
атауы
- көшелерін, басқа да
нысандарын көрсету үйлесімі;
-
Smart қала
жобасының тиімділігі.
Топтар бір-бірін
«Бағдаршам» әдісі арқылы бағалайды.
|
Оқулық,
Мәтін, интербел-сенді
тақта, ноутбук,
Карта,
стикер
макет, 3Д форматты
бейнеролик
бағдаршам,
|
|
4 мин
|
3-тапсырма.
«Киім ілгіш»
әдісі
(жұптық
жұмыс)
Берілген ресурсты
пайдаланып, елді мекендерді төмендегі критерийлер бойынша
топтастырыңыздар.
байланысты
|
Оқушылар
жұптасып, тапсырма орындайды.
|
Дескриптор:
1)-
белгілі
тұлғаларының есімдеріне байланысты елді мекен атауларын тауып
топтастырады
2)-
жер – су,
өсімдіктердің атауларына
байланысты елді мекен
атауларын тауып топтастырады.
3)- Пайдалы қазбаларды
игеруге байланысты
елді
мекен атауларын тауып топтастырады.
|
Таратпа
қағаздар, киім ілгіш, қыстырғыш
|
|
4мин
|
4-тапсырма.
«Полиглот»
(жеке
жұмыс)
Еліміздегі бірнеше елді
мекендердің атауларының транслитерациясын үш тілде
ұсыныңыздар
|
Қазақша
|
Русский
|
English
|
|
Жамбыл
облысы
|
|
|
|
Тараз
қаласы
|
|
|
|
Байзақ
ауданы
|
|
|
|
Тегістік
ауылы
|
|
|
|
Оқушылар тапсырманы
тақтаға жазып орындайды.
|
Дескриптор:
- Берілген елді мекен
атауларын үш тілде жазады;
|
интербел-сенді
тақта
|
|
Сабақтың
соңы
Рефлексия
7
мин.
|
Қорытынды.
Wordwall бағдарламасы арқылы оқушылардан
сәйкестік тестін алу.
Қазақстанның саяси
картасына облыстар атауларымен байланыстыр.
Барлық тапсырма бойынша
жеке және топтық қорытынды бағасын есептеп шығару
Рефлекция.
Ватсап желісінің опрос
жасау.
Үйге
тапсырма.
Қазақстанда елді
мекендердің проблемалары тақырыбына эссе жазу
|
Оқушылар ұялы
телефондарымен Wordwall бағдарламасы арқылы
сәйкестендіруді орындайды.
Оқушылар ватсап желісі
арқылы кері байланыс береді.
|
«Жеміс ағашы» әдісімен
бағалау
|
https://wordwall.net/ru/resource/52341335
смартфон
Кактус,
стикер
смартфон
|
Белгілі тұлғаларының
есімдеріне байланысты топтастыру
Жамбыл
облысы
Қонаев
қаласы
Абай
облысы
Байзақ
ауданы
Райымбек
ауданы
Б. Момышұлы
ауданы
Жер – су, өсімдіктердің
атауларына байланысты топтастыру
Теректі
аудан
Тараз
қаласы
Балқаш
қаласы
Қарағанды
қаласы
Пайдалы қазбаларды
игеруге байланысты
топтастыру
Жезді
Алтынбұлақ
Кентау
қаласы
Теміртау
қаласы
Жезқазған
қаласы
Екібастұз
Рудный
Риддер
Адам атынан қойылған
топонимдер: Жәнібек. Ескендір, Өтеген, Шоқай,
т.б.
Пайдалы қазбаларды
игеруге байланысты
1.
Жезді
2.
Алтынбұлақ
3. Кентау
қаласы
4. Теміртау қаласы
–тау тау темір мағынада темір өндірісі
5. Жезқазған
қаласы-жез
6. Екібастұз –тұзды
көлге байланысты
7. Рудный- ірі кенді
орынға байланысты
8. Риддер-полиметал
ашылуына байланысты
2-топ.
Дескриптор:
-таза ауыз су тапшы аймақтар; Батыс
-су тасу қаупі жоғары
аймақтар;Түркістан облысы, Жамбыл облысы, Шымкент облысы
т.б
-экологиялық лас
аймақтар;
-халық ең аз
қоныстанған аймақ;
-жұмыссыздық деңгейі ең
жоғары аймақ;
-өмір сүру деңгейі ең
төмен аймақтар
Таза ауыз су тапшы
аймақтар;
Тұтынатын судың 67% - ауыл шаруашылығына, 30%
– өнеркәсіпке, қалғаны – шаруашылық-тұрмыстық қажеттілікке
қолданылады. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына орай 2040 жылы
елімізде суды пайдалану 56 пайызға дейін өседі деп болжанған. Соның
алдын-алу мен суды бөлу, ұйымдастыру мақсатында Үкімет
тұжырымдамасында алдағы он жылда жер үсті суын ұлғайту есебінен 100
текше шақырым су теңгерімін сақтау, қойма салу және суды үнемдеу,
жер асты суын пайдалану мөлшерін арттыру көзделген. Сондай-ақ суды
тұтынуды белгілі мөлшерге азайту, гидротехникалық құрылыстар салу
және жаңарту, ирригациялық жүйелерді салу, суды тарату арналарын
кеңейту де қарастырылған.
Аталған
бағдарламада көрсетілген 10 негізгі бағыттың ішінде құқықтық базаны
жаңарту, су нарығын құру жөніндегі халықаралық озық тәжірибені
зерделеу, су шаруашылығын цифрландыру, су
экологиясына көңіл аудару, сала мамандарын жаңаша
дайындау.
Елімізде су тапшылығы Батыс Қазақстан, Солтүстік
Қазақстанда. Атап айтсақ Маңғыстау, Көкшетау.
Бүгінде ауылдарды ауыз сумен қамтудың ең төмен
деңгейі Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарында байқалады.
Ал Жамбыл облысы елдегі қала тұрғындарының ауыз суға қол
жеткізуінің ең төмен деңгейіне ие. Жалпы, 5 жыл ішінде елді
мекендерді сумен қамтамасыз ету көрсеткішін жоғарылату
жоспарлануда.
«Жасыл Қазақстан» ұлттық жобасы аясында
ағынды суларды аккумуляциялау, яғни жинақтау мақсатында еліміздің
территориясында 9 су қоймасын салуды көздеп отыр. Сонымен қатар
өндіріске алынатын таза судың көлемін 2025 жылға дейін 1,3 текше
шақырымға дейін қысқарту және ауыл шаруашылығы дақылдарын суарудағы
су шығындарының көрсеткішін 4 текше шақырымға азайту, су
нысандарының экожүйелерін сақтау және т.б.
жоспарлануда.
-экологиялық лас
аймақтар;
Елімізде ластанудың жоғары деңгейі
Теміртау, Нұр-Cұлтан, Алматы, Ақтөбе, Атырау, Өскемен, Қарағанды,
Балқаш, Жезқазған, Шымкент қалаларында байқалып отырғанын
айтты.
халық ең аз
қоныстанған аймақ;
Өңірінде халық сирек қоныстанған.
Мыс, Маңғыстау облысында 1 километр
квадратқа аумақта 2,1, Ақтөбе
облысында – 2,4, Атырау облысында – 3,8 адамнан
келеді. Халық тығыз қоныстанған қалалар: Алматы, Шымкент, Қарағанды, Өскемен, Астана.
жұмыссыздық деңгейі
ең жоғары аймақ;
2022
жылдың үшінші тоқсанында ең жоғары жұмыссыздық деңгейі Түркістан
және Маңғыстау облыстарында тірке
10 Мамыр 2023
661
29 рет жүктелген
Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған