Бөлімнің атауы: Орта ғасыр Қазақстан тарихы

Мектеп:С.Қожанов атындағы жалпы орта мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Құдиярова М.М

Сынып: 10«А»

Сыныптағы оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Қимақ ,қыпшақ қағанаты

Сабақ негізделген оқу мақсаттары

Қимақ ,қыпшақ қағанаттары құрылуы туралы мағлұмат алады.Тарихи оқиғаларды талдап түсінік береді;

Сабақтың мақсаттары

Оқулықтағы мәліметтерді пайдаланып қимақ ,қыпшақ қағанаттарын құрылу тарихын біледі;

Құрамына кірген тайпаларын,орналасуын анықтайды;

Тарихи үдерісті уақыт сызығынан табады

Бағалау критерийлері

Қағанаттың тайпаларға бөліну себептерін түсіндіру;

Басқыншылық саясат себептерін анықтау

Ойлау деңгейі

Білу, түсіну,қолдану

Тілдік мақсат

Оқушылар:

Мәтіндегі негізгі бөліктерге көзқарасын білдіреді және пікір-таласқа түседі. Бірлескен оқуда ақпаратты талдайды, салыс-тырады, сипаттайды, өз сөзімен айтады.

Негізгі сөздер мен тіркестер:

Жабғу, тархандар,басқақтар

Сыныптағы диалог/жазылым үшін тілдік бірліктер:

Олардың жоспарларынан нені байқадыңыздар?

Қағанаттың құлау себептерін анықтау?

Талдауға арналған тармақтар:

Қағанат бірнеше аймаққа бөлінді

Неліктен олар қағанат ішінде билік үшін талас – тартыс болды?

Жазылым бойынша:

Сәйкестендіру,венн диограммасы

Құндылықтарға баулу

Ынтымақтастық, бейбітшілік, татулық

Пәнаралық байланыс

География ,әдебиет.

Алдыңғы оқу

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

3 минут

5 минут

І. Ұйымдастыру кезеңі екі топқа бөлу.

Бағалау парақшалары тарату

І.Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау үшін түргеш,қарлұқ қағанаттарын сәйкестендіру арқылы сабақты қайталап шығады .

Таратпа материалдар

Интернет ресурстары

Сабақтың ортасы

6 минут

6 минут

8 минут

Жаңа сабақ ІІ.Мәтінмен жұмыс ,тұлғаны таны.

І топ

1.Өзінің жазбаларында қыпшақтардың тары мен күрішті өсіргендігін, аңды садақпен аулағандығын жазған-еврей саяхатшысы Петахья

2.Қыпшақтардың тарихи қалыптасқан көшу бағыттары туралы жазған араб географы әл Омари

ІІ топ

1.Қыпшақтардың жер жағдайы мал өсіруге өте қолайлы, мал жейтін шөптің жұғымдылығы сондай, олар малға арпа сияқты жем бермейді. Ал малдың көпшілігі соншалықты, ондай мал ешбір елде жоқ шығар...Қыпшақтар сиыр малын да өсіреді»деп жазған Ибн Баттута

2.Қыпшақтардың арба үстіне тігілген үйлерін 10 немесе 22 өгіз тартқандығын өз көздерімен көргендігін жазған, ХІІІ ғ. орта кезінде Қазақстанда болған Карпини мен Рубрук 

ІІІ топ

1.Шаруалар өз мырзаларының малын бақты, ...қысқа арнап олар (қимақтар) өздерінің шама-шарқына қарай қой, жылқы немесе сиыр етін сүрлеп алады-деп жазған Гардизи

2. Қимақ елінің құрамында 7 (жеті) тайпа болған. Олардың ішіндегі ең атақтылары қимақтар мен қыпшақтар-деп жазған Гардизи

ІІІ.Термин сөздермен жұмыс

І топ

Шад- түтік- қимақтарда жеке тайпа көсемінің атағы

Тархандар ,басқақтар,бектер- Қыпшақ хандығындағы ақсүйек шонжарлардың аталуы

Жатақтар- Махмұд Қашғаридің малы аз, көшіп-қонуға мүмкіндіктері жоқтарға берген атауы: 

ІІ топ

Яньма - Ерте қытай деректеріндегі қимақтардың атауы

Командар- Дунай бойына жайғасқан қыпшақтарға венглердің берген атауы:

Половшылар- Орыс деректеріндегі қыпшақтардың атауы

ІІІ топ

Ялангук- Махмуд Қашғари қыпшақ тілінде «ялангук» деп құлды атаған.

Әскери қызметкерлер- Қимақ қағанатының саяси өмірінде беделі күшті болған топ:

Ябғу- бірнеше тайпа көсемдерінің атағы

IV.Картамен жұмыс

Интернет ресурстары

Оқулық

Үлестірмелі материал

Сабақтың соңы

8 минут

5 минут

V.Қорытынды

Венн диограммасы

Екі топтың оқушылары бүгінгі сабақтан алған әсерлерін жеке-жеке баяндайды.

Кері байланыс

VI.Үйге тапсырма:Қимақ,қыпшақ қағанаты

А 4 форматты парақ