ҚОЗҒАЛТҚЫШТЫ ЖӨНДЕУ ЖӘНЕ ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ

БИМЕНДИЕВ НУРДАУЛЕТ САРСЕНБЕКОВИЧ

Өндірістік оқытуы шебері

Шымкент қаласы

«Индустриалды - техникалық колледж» МКҚК

ҚОЗҒАЛТҚЫШТЫ ЖӨНДЕУ ЖӘНЕ ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ

Аннотация:

Бұл мақалада автокөлік қозғалтқышын жөндеу және қалпына келтіру әдістері қарастырылады. Қозғалтқыштың жұмыс істеу мерзімін ұзарту және оның тиімділігін арттыру үшін жүйелі түрде диагностика жүргізу, ақауларды дер кезінде анықтап, жөндеу жұмыстарының сапасын бақылау қажет. Мақалада қозғалтқыштың негізгі компоненттері – цилиндр-поршень тобы, иінді білік, газ тарату механизмі және салқындату жүйесін қалпына келтіру әдістері сипатталады. Сондай-ақ, майлау жүйесін тексеру, қозғалтқышты капиталдық жөндеу және тозған бөлшектерді ауыстыру жөнінде маңызды кеңестер беріледі. Бұл ақпарат автокөлік иелеріне техникалық қызмет көрсету бойынша дұрыс шешім қабылдауға және қозғалтқыштың ұзақ мерзімді әрі сенімді жұмыс істеуіне көмектеседі.

Аннотация В данной статье рассматриваются методы проверки и ремонта систем смазки и охлаждения автомобиля. Правильная работа этих систем играет ключевую роль в эффективной и долговечной эксплуатации двигателя. В статье описаны основные элементы системы смазки, включая проверку уровня масла, его качества, фильтра и давления. Также приведены рекомендации по контролю уровня антифриза, очистке радиатора, диагностике термостата, водяного насоса, шлангов и патрубков в системе охлаждения. Представленная информация поможет владельцам автомобилей следить за техническим состоянием своего транспортного средства и повысить производительность работы двигателя.

Annotation

This article discusses methods for inspecting and repairing a vehicle's lubrication and cooling systems. The proper functioning of these systems is crucial for the engine's efficiency and longevity. The article describes key elements of the lubrication system, including checking oil levels, quality, filters, and pressure. Additionally, recommendations are provided for monitoring coolant levels, cleaning the radiator, diagnosing the thermostat, water pump, hoses, and pipes in the cooling system. The presented information will help vehicle owners maintain their car's technical condition and improve engine performance.

Қозғалтқыш – автомобильдің жүрісін қамтамасыз ететін негізгі механизм. Оның дұрыс жұмыс істеуі көліктің тиімділігі мен ұзақ мерзімділігіне тікелей әсер етеді. Сондықтан қозғалтқышты жөндеу және қалпына келтіру процесін сапалы әрі жүйелі түрде орындау маңызды.

Қозғалтқыштың құрылымы мен жұмыс принциптері

Қозғалтқыш бірнеше негізгі элементтерден тұрады: цилиндр блогы, поршеньдер, иінді білік, газ тарату механизмі, майлау және салқындату жүйелері. Оның негізгі қызметі – отын мен ауаның қоспасын жағып, механикалық энергияға айналдыру.

Жұмыс принциптері:

• Отын-ауа қоспасы цилиндрге енгізіледі;

• Қысу тактісі кезінде қоспа сығылады;

• Тұтану нәтижесінде энергия бөлініп, поршень қозғалады;

• Шығарылу тактісінде пайдаланылған газдар сыртқа шығарылады.

Қозғалтқыштың тиімді жұмыс істеуі үшін барлық жүйелердің бірқалыпты жұмыс істеуі қажет.

Қозғалтқышты бөлшектеу және жинау технологиясы

Қозғалтқышты бөлшектеу және қайта жинау – күрделі процесс, ол арнайы құралдарды және техникалық білімді қажет етеді. Бұл жұмыс келесі кезеңдерден тұрады:

1. Дайындық кезеңі:

• Автокөлікті тегіс жерге орналастыру;

• Қажетті құрал-жабдықтарды дайындау;

• Қозғалтқышты салқындату және аккумуляторды ажырату.

2. Бөлшектеу процесі:

• Май және салқындатқыш сұйықтықтарды төгу;

• Көмекші жүйелерді (салқындату, майлау, отын жүйесі) ажырату;

• Газ тарату механизмін, цилиндр қақпағын, иінді білікті, поршеньдерді шығару.

3. Жөндеу және ауыстыру:

• Тозған бөлшектерді тексеру және ауыстыру;

• Бетті өңдеу және тазалау;

• Жаңа май және тығыздағыш материалдарды пайдалану.

4. Жинау процесі:

• Барлық бөлшектерді кері ретпен құрастыру;

• Бұрандаларды өндіруші нұсқаулығына сай бекіту;

• Қозғалтқышты іске қосу және сынақ жүргізу.

1. Ақауларды анықтау және жөндеу әдістері

Қозғалтқыштың жұмысы барысында әртүрлі ақаулар туындауы мүмкін. Оларды уақытында анықтау және жөндеу көліктің ұзақ мерзімді жұмыс істеуіне көмектеседі.

1. Қозғалтқыш дұрыс оталмаса:

• Батарея зарядын тексеру;

• Оталдыру шамдарын ауыстыру;

• Отын жүйесінің қысымын тексеру.

2. Қызмет мерзімі қысқарған жағдайда:

• Май қысымын тексеру;

• Поршеньдік сақиналардың тозуын бағалау;

• Газ тарату механизмінің дұрыс реттелгенін тексеру.

3. Қозғалтқыш қатты қызса:

• Салқындату жүйесіндегі ақауларды анықтау;

• Радиатор мен термостаттың жұмысын тексеру;

• Су сорғысының істен шыққанын анықтау.

4. Қозғалтқыштың қуаты төмендесе:

• Ауа сүзгісін тазалау немесе ауыстыру;

• Инжектор немесе карбюраторды тексеру;

• Қозғалтқыштың қысу деңгейін өлшеу.

Қорытынды

Қозғалтқышты жөндеу және қалпына келтіру – жауапкершілікті талап ететін күрделі процесс. Оның әрбір кезеңінде техникалық ережелер мен өндірушінің ұсыныстарын сақтау маңызды. Жүйелі диагностика және сапалы жөндеу жұмыстары қозғалтқыштың ұзақ әрі сенімді жұмыс істеуіне ықпал етеді. Кәсіби мамандардың көмегіне жүгіну немесе арнайы құралдармен жабдықталу жөндеуді жеңілдетіп, көлікке жоғары өнімділік береді.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Ахметов Қ.Қ., Мұқашев Б.Б. "Автокөлік құрылғылары мен жүйелері" – Алматы: Техникалық баспа, 2018.

2. Жұмабеков С. "Қозғалтқыштарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету" – Астана: Көлік және техника, 2020.

3. Құдайбергенов А. "Автокөлік механикасы" – Шымкент: Полиграфия, 2019.

4. Bosch Automotive Handbook. – Robert Bosch GmbH, 2017.

5. Gilles T. "Automotive Service: Inspection, Maintenance, Repair" – Cengage Learning, 2019.