РОБОТОТЕХНИКА ЖӘНЕ STEM БІЛІМ БЕРУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ МЕН ДАМУ БАҒЫТТАРЫ

Кіріспе

XXI ғасырдың білім беру жүйесі оқушылардың тек теориялық білімін ғана емес, сонымен қатар практикалық дағдыларын дамытуға бағытталуда. Сол тұрғыдан алғанда STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) білім беру тұжырымдамасы ерекше мәнге ие. STEM білім берудің басты мақсаты – оқушыларды ғылым мен техника саласында шығармашылық тұрғыда ойлауға, жобалық жұмыстарды орындауға және инновациялық шешімдер қабылдауға үйрету. STEM бағытының маңызды құрамдас бөлігі – робототехника. Ол оқушыларды бағдарламалау, инженерлік ойлау және командалық жұмыс дағдыларымен қамтамасыз ететін тиімді құрал ретінде қолданылады.

Робототехника ұғымы және оның білім берудегі рөлі

Робототехника – автоматтандырылған құрылғыларды жобалау, құрастыру және басқару ғылымы. Білім беру процесінде робототехника оқушыларға физика, математика, информатика пәндерінен алған білімдерін тәжірибеде қолдануға мүмкіндік береді. LEGO Mindstorms, Arduino, VEX Robotics сияқты платформалар оқу процесінде кеңінен қолданылады. Оқу барысында роботтарды құрастыру мен бағдарламалау оқушылардың логикалық ойлауын дамытып, заманауи цифрлық қоғамға бейімделуіне ықпал етеді.

STEM білім берудің ерекшеліктері

STEM білім беру – пәнаралық байланысты күшейтуге негізделген педагогикалық әдіс. Оның ерекшеліктері:
- Интеграцияланған оқыту – жаратылыстану-математикалық пәндерді бір-бірімен байланыстыра оқыту;
- Жобалық жұмыс әдісі – практикалық тапсырмаларды орындау арқылы білімді бекіту;
- Шығармашылық және инновациялық ойлау – оқушыларды жаңа шешімдер іздеуге ынталандыру;
- Командалық жұмыс – әлеуметтік және коммуникативтік дағдыларды дамыту.

Робототехника және STEM интеграциясы

Робототехниканы STEM білім берумен ұштастыру оқушылардың мынадай құзыреттерін дамытады:
- инженерлік жобалау дағдылары;
- алгоритмдік ойлау және бағдарламалау негіздері;
- ғылыми зерттеу жүргізу қабілеті;
- практикалық мәселелерді шешу дағдысы.

Қазақстан мектептерінде соңғы жылдары робототехника үйірмелері мен олимпиадаларының көбеюі STEM білім берудің тиімділігін арттыруда. Сонымен бірге, халықаралық FIRST Robotics, World Robot Olympiad жарыстарына қатысу – оқушылардың жаһандық деңгейде тәжірибе жинақтауына мүмкіндік береді.

Қорытынды

Робототехника және STEM білім беру – заманауи білім беру жүйесінің стратегиялық бағыттарының бірі. Ол оқушыларды ғылыми-техникалық прогрестің белсенді қатысушысына айналдырып, болашақта еңбек нарығында бәсекеге қабілетті маман болуға даярлайды. Қазақстанда STEM білім беруді дамыту – адами капиталды жаңғыртудың маңызды қадамы.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Bybee, R. W. (2013). The Case for STEM Education. NSTA Press.

2. Eguchi, A. (2014). Robotics as a Learning Tool for Educational Transformation. Journal of Robotics.

3. Bers, M. U. (2018). Coding as a Playground: Programming and Computational Thinking in the Early Childhood Classroom. Routledge.

4. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі. «STEM білім беруді дамыту тұжырымдамасы». – Астана, 2020.