Сабақ тақырыбы: педагогика және тактика

Сабақ тақырыбы:

Педагогикалық әдеп және педагогикалық тактика –

мұғалімнің оқыту және тәрбиелеу үдерісінде оқушылармен қарым-қатынасында қолданылатын ережелер мен тәсілдер жиынтығы. Бұл мұғалімнің оқушылармен қарым-қатынаста ізгілік пен түсіністік, әділдік және өзара құрмет негізінде жұмыс істеуіне көмектеседі. Әдепті педагог оқушының тұлғалық қасиеттерін ескере отырып, оқыту мен тәрбиелеуді тиімді ұйымдастырады, ал педагогикалық тактика арқылы түрлі жағдайларда кәсіби шеберлігін көрсетеді.

Педагогикалық әдептің маңызды компоненттері:

1. Ізгілік пен құрмет – әр оқушыға құрмет көрсету, олардың жеке тұлғасын дамытуға жағдай жасау.

2. Түсіністік пен эмпатия – оқушылардың сезімдері мен жағдайларын түсіну, қолдау көрсету.

3. Әділдік – бағалау мен талаптарды барлық оқушыларға бірдей қою.

4. Коммуникативтік әдеп – сөйлеу мәдениеті, дұрыс әрі тиімді қарым-қатынас жасау.

Педагогикалық тактиканың компоненттері:

1. Мотивация – оқушыларды оқуға ынталандыру, қызығушылықтарын арттыру.

2. Қиындықтарды алдын алу – қиын жағдайларды алдын ала сезіп, шешім қабылдау.

3. Көшбасшылық – сыныпты тиімді басқару, оқыту үрдісін бақылауда ұстау.

4. Рефлексия – өз іс-әрекеттерін бағалау және жетілдіру.

- Жоғары деңгей: Оқушы тапсырманы толық орындап, барлық талаптарға сай дәлелді жауап береді.

- Орта деңгей: Оқушы тапсырманың негізгі бөлігін орындайды, бірақ кейбір кемшіліктер бар.

такт латынша tactus – “жанасу, түйсіну” дегеннен,

ал тактика – грекше taktike – “тәртіпке келтіру” деген сөзден шыққан. Осы екі терминді пайдалану қажеттілігі бар ма?

Бар, өйткені біз көбіне бір терминді екіншісімен алмастырып жібереміз, педагогикалық тактикамен істес бола отырып, педагогикалық әдеп жайын айтамыз. Педагогикалық әдеп жағымды жақтан ғана қаралады. “Педагогикалық әдебі нашар” қайрымдылығы нашар, сыпайылығы нашар, балаларға деген сүйіспеншілігі нашар, т.б. деумен бірдей. Ал педагогикалық тактиканың тым күрделі – аса жақсыдан жаманға дейін, мейлінше жетілгендіктен қарадүрсінділікке тұқыртылған мәні болуы мүмкін. Әрбір мұғалім оқушылармен қарым-қатынаста белгілі бір тактиканы әрқашанда қолдана береді, бірақ онда педагогикалық әдептің болмауы да ықтимал. Былайша айтқанда мұғалімдердің бірсыпырасының оқушыларды бағындыруға, олардың қарсылығын тойтаруға бағытталған үркітулері, жазалаулары, ақылгөйлігі, дауыс көтеруі, т.б.жақсы болмаса да әрине өзіндік тактикасы, бірақ ол әсте де педагогикалық әдеп бола алмайды. Мұғалім оқушыларына ықыласты қарап, оларды қадірлеп, кеңпейілді, сақ, әдепті болғанымен олармен қоян-қолтық араласа алмайтын жағдай болады. Оның сабақтарында тәртіпсіздік үстемдік етеді, оқушылар үй тапсырмаларын орындамайды, айтқан ақылды тыңдамайды, шынтуайтқа келгенде оны сыйламайды. Мұндай мұғалімді әдептілігі жоқ деп кінәлауға болмайды. Онда әдеп бар. Бірақ оның тактикасы жетілмеген, тактикалық амал тәсілдері қоры аз, ұйымдастыру мен жүйелілік мүлде жоқ. Педагогикалық шеберлік тұрғысынан алғанда мұғалімнің мінез ерекшелігі ретіндегі әдептілігінің оның әрбір нақты жағдайда тиімді тактика таңдай білуінің үйлесімділігі мейлінше дұрыс болып табылады.