Материалдар / Шахмат ҚМЖ

Шахмат ҚМЖ

Материал туралы қысқаша түсінік

шахмат ҚМЖ

Аяганов Дулат Мейрамбаевич

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

18 Қараша 2024

0 рет жүктелген

Дене шынықтыру Сабақ жоспары Барлық сыныптар

700 ₸

Бүгін алсаңыз
+35 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +35 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Алғашқы мәлімет. Шахмат ойынының қысқаша тарихы
VІІ		Сабақтың мақсаты						Шахмат ойынының тарихымен таныстыру. Шахмат ойынының маңызын түсіндіру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Шахмат ойыны туралы түсінік Шахмат ойыны алғаш V ғасырда белгілі бола бастайды.Оның тұңғыш отаны Үндістан деп саналады. Бұл жөніндегі мәліметтерді біз көне үнді,араб,иран жазбаларынан кездестіреміз. Шахмат ойыны алғаш «Чатуранга» деп аталған.Бұл үнді тілінде төртмүше деген ұғымды береді.Төрт мүше –мүшелер әскер мағынасын бейнелейді.Бұған сол кездегі піл(хасти),соғыс арбасы(рахта),атты әскер (ашва),жаяу әскер (падати)және патша (раджа) кіретін болған. Шахмат-бұл күрес,ақыл-ой күресі, егер сен жеңбесең,онда ол сені жеңеді.Шахматты жақсы ойнау-қыйын,алдымен жеңіле білуді үйрену керек,содан кейін жеңе білуді үйрену керек.Ал ол үшін шыдамдылық қажет.							30 Минут	Шахмат ойыны туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Шахмат тақтасы. (ақ, қара жолақтар, горизанталь, вертикаль диагональ ортасы)
VІІ		Сабақтың мақсаты						Шахмат тақтасы жайлы түсінік беру.Мақсатымен таныстыру. Сабаққа қажетті шахматпен таныстыру.Ойын кезіндегі тәртіппен,ережемен таныстыру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Шахмат тақтасы Шахмат ойыны ережесімен таныспс бұрын ,шахмат тақтасын жан-жақты білген жөн. Ол әрттүрлі заттардан:ағаштан,плпстмассадан,картонан тіпті клеткадан да жасалуы мүмкін, бірақ олардың қандай болмасын 64 кішікене квадраттардан тұратын бір үлкен бір үлкен квадырат болады.Кішкене квадыраттардың әрқайсысы шаршы деп аталады және олар ақ,қара түстерге бояалады. Ойын кезінде әрбір ойыншының сол жағында шахмат тақтасының қара шаршысы тұруы міндетті,бұзуға болмайтын ереже.							30 Минут	Шахмат тақтасы туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Фигураларды бастапқы орналастыру.
VІІ		Сабақтың мақсаты						Ойнар алдындағы фигураларды орналастыру тәртібімен таныстыру. Фигуралардың орнын шатастырып алмауын қадағалау. Ферзінің өзі түстес шаршының ортасына орналасатынын айтып өту.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Әрбір ойнаушының он алты фигурасы: сегізден пешкасы, бір-бірден королі, бір-бірден ферзісі, екіден аты, екіден ладьясы, екіден пілі болады. Ықшамды болу үшін партияларды жазғанда фигуралардың қасқартылған аттары қолданылады: король-Кр, Ферзь-Ф, Ладья-Л, ат-конь-К, піл-слон-С, пешка-(әдетте пешка жазылмайды), оның орнына пешка тұрған шаршының аты жазылады.							30 Минут	Шахмат ойынының ережесі туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Жүрістер және фигураларды алу: Слон (офицер) фигурасымен танысу
VІІ		Сабақтың мақсаты						Фигуралар жайлы түсінік беру.Фигуралармен таныстыру. Оқушылардың шахмат ойынына деген қызығушылығын артыру.Ойын кезіндегі тәртіппен,ережемен таныстыру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Фигуралардың жүру бағыты,ерекшелігі. Піл Ақ жағының екі пілі әртүрлі шаршыларға орналасқан,cl шаршысы –қара,ал fl шаршысы –ак, cl-де тұрған піл тек ғана қара шаршылармен жүре алады,сондықтан оны қара шаршылы піл деп атайды .Ал fl шаршысында тұрған піл тек ғана қара шаршылар мен жүре алады.							30 Минут	Фигуралардың ерекшелігі туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Слон (офицер) ойынға қатысуда
VІІ		Сабақтың мақсаты						Пілдің жүрісімен таныстыру. Шахмат ойынына деген қызығушылықтарын арттыру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Шахмат нотациясында піл С әрпімен белгіленеді (орысша «слон») деп атайды. Әрбір ойнаушының екі-екіден пілі болады. Олардың бірі ақ, екіншісі қара диагональ бойымен жүре алады. Сондықтан да олардың тұрған шаршыларының түсіне байланысты бірін ақ шаршылы піл, екіншісін қара шаршылы піл деп атайды. Тақтада пілдің жүрісін түсіндірейін. Ақ жағының пілі d4-те, жүретін жолы а1-һ8, а7-g1, ал қара жағының пілі е4-те тұр, жүретін жолы b1-һ7, а8-һ1. Пілдер өз және қарсылас жағының фигураларының үстінен аттап жүре алмайды. Ол үшін жолындағы қарсылас фигураларды кезекті жүрісінде жеп, ойынды, әрі жалғастыруы керек. Мысалы е4-тегі піл ақ жағының һ1-дегі шаршысына жүруі үшін ең алдымен сол шаршыда тұрған тұраны жеуі керек. Сонда Се4:һ1 жүрісі жасалады деген сөз. Жеңіл фигуралар Піл мен ат жеңіл фигуралар деп атауға болады.Бір пілмен мат беру мүмкін емес ,ал екі түсті шаршыларда тұрған пілдермен королбді қамауға алудың негізгі тәсілі тақтаның төрт бұрышының біріне ығыстыру.Ол үшін пілдер көрші шаршылардан соққы беретіндей қатар қойылады да қарсылас жақтың жалғыз королінің жүрісі жолын біртіндеп тарылта береді.							30 Минут	Жеңіл фигуралардың ерекшелігі туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Ладья офицерге қарсы
VІІ		Сабақтың мақсаты						Тұранның жолындағы фигураларды жеу тәсілдерін түсіндіру .
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Ойында әрбір ойыншының екі-екіден тұрасы болады.Тұра ферзіден кейінгі фигура болып саналады.Оны шахмат нотациясында Л әріпімен белгілейді.Тұранның күшін екі пілге немесе екі атқа теңестіруге болады.Тұра тіке немесе көлденең қатарлармен жүре алады.Егер жолында қарсыластың пешкасы ,фигурасы тұратын болса ,оны жей алады.Фигуралардың ішіндегі тұранның жүрісі өте қарапайым да оңай.							30 Минут	Ауыр фигуралардың ерекшелігі туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Ферза
VІІ		Сабақтың мақсаты						Уәзірдің жүру тәсілдерін түсіндіру .
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Ойында әрбір ойыншының бір-бірден уәзірі болады.Уәзір ең күшті фигуралардың бірі болып саналады.Оны шахмат нотациясында Ф әріпімен белгілейді.Оның бір өзінің күші екі тұраға тең деседе болады.Уәзір шабуылда қарсыласына аса қауіпті,ал қорғаныста бағалы фигура болып есептеледі.Ол тақтаның барлық бағытындағы шаршыларға жүре алады. жүре алады.							30 Минут	Жүріс тәсілдерін түсіндіру.

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Ферза ойынға қатысуда
VІІ		Сабақтың мақсаты						Квадрат ережесі жайлы түсінік беру.Квадрат ережесімен таныстыру. Оқушылардың шахмат ойынына деген қызығушылығын артыру.Ойын кезіндегі тәртіппен,ережемен таныстыру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Әрбір ойнаушының бір-бірден уәзірі (ферзісі) болады. Шахмат нотациясында Ф әрпімен белгіленетін ферзь ең күшті фигуралардың бірі. Оның бір өзінің күші екі тұраға (ладьяға) тең десе де болады. Осыған орай ол шабуылда қарсыласына аса қауіпті, ал қорғаныста бағалы фигура болып есептеледі. Оған мысал ретінде шахмат тақтасында уәзірдің жүрісін көрсетейін. d5-те тұрған ақ уәзір а2-g8, а8-һ1 диагональдарын-дағы, а5-һ5 (горизонталында) көлденеңіндегі, d1-d8тігіндегі (вертика-лында) шаршыларға жүре алады. g3 шаршысында тұрған қара жағының ферзісі g1-g8, а3-һ3, b8-һ2, е1-һ4 бағыттарындағы шаршыларға жүре алады. Міне, бұдан оның күшін байқау қиын емес.							30 Минут	уәзірдің (ферзінің) жүрісімен танысамыз

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Ферзаның ладья мен офицерге қарсы шабуылы
VІІ		Сабақтың мақсаты						Ферзаны толық меңгеру
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	патшайым роок пен епископтың мүмкіндіктерін біріктіре отырып, кез келген бағытта кез келген бос шаршылардың кез келген санына түзу сызықта жылжи алады. Орталық алаңдардың бірінде бола отырып, патшайым бір уақытта 27 шаршыға дейін, тақтаның шетінде - 21 шаршыға дейін шабуыл жасай алады.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Ат фигурасымен танысуы
VІІ		Сабақтың мақсаты						Аттың жүрісімен таныстыруды жалғастыру .
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Ойын барысында аттың жүрісі Г әріпі сияқты болады.Шахмаматта ат өте айлакер фигура болып саналады.Ат өзінің тұрған орынына байланысты ең кем дегенде екі шаршыдан сегіз шаршыға дейін қауіп тудыра алады.Сондайық ақ тақтадағы аттың бірін ақ шаршыға, екіншісін қара шаршыға қойсақ тағы бір ерекшелік байқалады.Қара түсті шаршыда тұрған ат келесі жүрісінде ақ ,ал ақ түсті шаршыдағы тұрған қара түсті шаршыға түседі.Аттың жүрісінде белгілі бір заңдылық бар.							30 Минут	Ат туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

Сабақ жоспары

Пәні

Шахмат

ІІ

Пән мұғалімі

Аяганов Д.М.

ІІІ

Өтілетін сыныбы

ІV

Өтілетін мерзімі

Өтілетін орны

Шахмат бөлмесі

VІ

Сабақтың тақырыбы

Аттың ойынға қатысуы

VІІ

Сабақтың мақсаты

Аттың жүрісімен таныстыруды жалғастыру. Шахмат ойынына деген қызығушылықтарын арттыру.

VІІІ

Сабақтың типі

Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.

ІХ

Сабақтың әдісі

Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.

Құрал-жабдықтар

Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.

Кезең

№

Сабақтың мазмұны

Уақыт, мөлшер

Әдістемелік ескерту

Ұйымд

тыр

Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.

минут

киімдеріне назар аудару.

Сынып санын түгелдеу.

Себепсіз оқушыларды анықтау.

Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.

Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау

Жаңа сабақ

ке

ең

Шахмат нотациясында К (орысша «конь» деген сөзден алынып отыр) әрпімен белгіленетін ат ең күрделі фигура. Оның жүрісінде белгілі бір заңдылық бар. Ойынды жаңадан үйреніп жүрген шахмат әуесқойлары осы ерекшеліктерді зейін сала қараса, оның жүріс жолдарын тез меңгереді. Аттардың жүрістеріне тоқталайық. Аттың жүрісі «Г» әрпіне ұқсайды. Басқа фигураларға қарағанда ол ерекше секіріс жасап жүреді. Ат өзінің тұрған орнына байланысты ең кем дегенде екі шаршыдан сегіз шаршыға дейін қауіп төндіріп тұрады.

Тақтамен жұмыс.

Мысалы, ақ жағының d5-тегі аты бірден b4, b6, с7, е3, е7, f4, f6 шаршыларына, ал қара жағының һ1-дегі аты f2, g3 шаршыларына жүруіне мүмкіндігі бар. Сондай-ақ тақтадағы аттың бірін ақ шаршыға, екіншісін қара шаршыға қойсақ тағы бір ерекшелікті көруге болады. Қара түсті шаршыда тұрған ат келесі жүрісінде ақ түсті, ал ақ түсті шаршыда тұрған қара түсті шаршыға жүреді.

Минут

Ат жүрістерін дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең

Сабақты қорытындылау.

минут

Түгел тындауын қадағалау.

Үйге тапсырма беру.

Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау

Оқушыларды бағалау.

Сабаққа қатысуына байланысты бағалау

Қоштасу.

Түгел қоштасуын қадағалау.

Пәні

Сабақ жоспары

пән

Шахмат

ІІ

Пән мұғалімі

Аяганов Д.М.

ІІІ

Өтілетін сыныбы

ІV

Өтілетін мерзімі

Өтілетін орны

Шахмат бөлмесі

VІ

Сабақтың тақырыбы

Аттың ферза, ладья және офицерге қарсы шабуылы

VІІ

Сабақтың мақсаты

Аттың жүрісімен таныстыруды жалғастыру. Шахмат ойынына деген қызығушылықтарын арттыру.

VІІІ

Сабақтың типі

Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.

ІХ

Сабақтың әдісі

Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.

Құрал-жабдықтар

Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.

Кезең

№

Сабақтың мазмұны

Уақыт, мөлшер

Әдістемелік ескерту

Ұйымд

тыр

Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.

минут

киімдеріне назар аудару.

Сынып санын түгелдеу.

Себепсіз оқушыларды анықтау.

Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.

Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау

Жаңа сабақ

ке

ең

Тақтамен жұмыс.

Минут

Қортынды кезең

Сабақты қорытындылау.

минут

Түгел тындауын қадағалау.

Үйге тапсырма беру.

Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау

Оқушыларды бағалау.

Сабаққа қатысуына байланысты бағалау

Қоштасу.

Түгел қоштасуын қадағалау.

Сабақ жоспары

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Пешкамен танысу.
VІІ		Сабақтың мақсаты						Пешканың жүру тәсілдерін түсіндіру .
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Пешка шахмат нотациясында ІІ әріпімен белгіленеді.Пешка басқа фигураларға қарағанда жүріс жағынан әлсіздеу.Пешка ойыншының еркіне қарай вертикаль бағытта,тек алға қарай бір немесе екі шаршыға жүре алады. Пешкалар кейін жүре алмайды. Сонымен бірге қарсыласының фигурасын тура жей алмайды, тек қиғаш келгенде ғана жеп алған фигураның орнына көшеді. Егер ойын барысында пешкалар жүру жеу арқылы қарсы жақтың соңғы гаризонтальына жетсе, ойыншы өз қалауына орай ферз,ат,тұра,піл сияқты фигураларға айнала алады.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.
І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Пешканың ойынға қатысуы
VІІ		Сабақтың мақсаты						Пешканың жүрісімен таныстыру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт,	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Пешка шахмат нотациясында П әрпімен белгіленеді. Пешка басқа фигураларға қарағанда жүріс жағынан әлсіздеу. Ол алғашқы орнында тұрғанда ойнаушының еркіне қарай вертикаль бағытта, тек алға қарай бір немесе екі шаршыға жүре алады. Ойымыз түсінікті болу үшін тақта-ға қарайық. Тақтамен жұмыс. Жүріс кезегі ақ жағында. Онда g2-дегі пешка g3 немесе g4 шаршы-ларына, ал оның қарсыласы жауап жүрісінде b4-тен b3-тегі шаршыға жүруге мүмкіндіктері бар. Пешкалар кейін жүре алмайды. Сонымен бірге ол қарсыласының фигурасын тура жүргеніне қарай жей алмайды, тек қиғаш келгенде ғана жеп, алған фигураның орнына өзі көшеді. Егер ойын барысында пешкалар кезекті жүру және жеу арқылы қарсы жақтың соңғы горизонталына жетсе, онда олар ойнаушының өз қалауына орай ферзь, тұра, піл, ат сияқты фигураларға айнала алады. Ақ жағы үшін соңғы горизонтальдар-а8,b8, c8, d8, e8, f8, g8, h8, ал қара жағы үшін-а1, b1, c1, d1, e1, f1, g1, h1 шаршылары болып есептеледі. Пешка алғашқы позициясында тұрып, жүріс кезінде қарсы жақтың шаршысын кесіп өтті делік. Мұндай жағдайда қарсы жақ кесіп өткен пешканы жей алады және ол желінген пешканың орнына емес, оның кесіп өткен шаршысына көшеді. Ақ жағының с2 шаршыдағы пешкасы b4 шаршыдағы қара пешканың соққы беретін бағытында тұрған с3 шаршысынан астап өтіп, с4-ке жүрді делік, онда b4-тегі пешка қолма-қол с4-тегі пешканы жеп, с4-ке емес, с3 шаршыға орналасады. Келесі жүрісте «өткелден» (на проходе) жеу құқығы жойылады. Пешканың жай жеуі де, «өткелден» жеуі де міндетті емес, бұл ойнаушының еркі.							30 Минут	Жабу ,байлау,бөгеу туралы дұрыс түсінуін қадағалау

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Пешканың ферза, ладья ат, офицерге қарсы шабуылы.
VІІ		Сабақтың мақсаты						Пешканың өзі түстес фигураға айналуымен таныстыру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Пешка шахмат нотациясында П әрпімен белгіленеді. Пешка басқа фигураларға қарағанда жүріс жағынан әлсіздеу. Ол алғашқы орнында тұрғанда ойнаушының еркіне қарай вертикаль бағытта, тек алға қарай бір немесе екі шаршыға жүре алады. Тақтамен жұмыс. Егер ойын барысында пешкалар кезекті жүру және жеу арқылы қарсы жақтың соңғы горизонталына жетсе, онда олар ойнаушының өз қалауына орай ферзь, тұра, піл, ат сияқты фигураларға айнала алады. Ақ жағы үшін соңғы горизонтальдар-а8,b8,c8,d8,e8,f8,g,h8, ал қара жағы үшін –а1,b1,c1,d1,e1,f1,g1,h1 шаршылары болып есептеледі. Көптеген шахматшылар пешкаларын тақтаның соңғы горизон-талына жеткізіп, ең күшті фигура-уәзір (ферзь) алуға тырысады. Кейде тақта үстіндегі жағдайға байланысты одан әлдеқайда осал фигураны алатын позициялар да кездеседі.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Пешканы ферзіге шығару. Оппазиция.
VІІ		Сабақтың мақсаты						Пешканы ферзіге шығару жолдарын меңгеру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	оппозиция дегеніміз корольдардың араларына бір(тақ сандар) шаршы тастап түзу немесе диагональ бойымен орналасуын айтамыз.Егер екі корольдің арасында бірғана шаршы болса онда жақын оппозиция, ал араларында үш, бес шаршы болса алыс оппозиция деп аталады. егер сен ақпен ойнап отырсаң жалғыз пешкаңды жылжыта отырып шешуші жағдайға жеткен кезде жүрісті қара жағына беруің керек, ал егер қарамен ойнап отырған болсаң , шешуші жағдайға келгенде жүріс кезегі ақ жағында болатындай етуге тиістісін.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Король фигурасымен танысу
VІІ		Сабақтың мақсаты						Король қандай фигура екенін айту.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Шахмат нотациясында Кр әрпімен белгіленетін король ең басты, әрі әлсіз фигура болып есептеледі. Олай дейтініміз тақтадағы бәсекенің негізгі мақсаты-корольге мат беру. Осыған орай қалған фигуралар ойын барысында өз королін қорғай отырып, қарсыласының қорғаныс шебіне шабуыл жасайды.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Корольдің басқа фигураларға қарсы ойыны
VІІ		Сабақтың мақсаты						Тақта үстіндегі фигуралардың жүрістерімен таныстыру. Корольдің қалай жүре алатынын балаларға түсіндіру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Корольдің әлсіз фигура екеніне тағы да бір дәлел ол өз «әскерлерінің» көмегінсіз ештеңе де тындыра алмайды. Сөзіміз түсінікті болу үшін тақтамен көрсетіп түсіндірейін. Ақ жағының королі d5, ал қара жағының королі b2 шаршыларында тұр. Олар жүре алатын шаршылар мыналар: ақ жағының королі c4,c5,c6,d4,d6,e5,e6. Ал оның қарсыласының басты фигурасы a1,a2,a3,b1,b3, c1, c2, c3 шаршыларына жүре алады. Басқа фигураларға қарағанда корольдің жүрісінде тағы бір ерекшелік бар. Ол қорғаныста тұрған қарсыласының пешкасын немесе фигурасын жей алмайды және шабуыл төніп тұрған шаршыға жүре алмайды. Бұдан туатын қорытынды корольді жеуге болмайды екен. Әрбір жақтың королі бірден сегіз шаршыны бақылап тұрады. I							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Шахмат партиясының мақсаты: Шах
VІІ		Сабақтың мақсаты						Шах деген сөздің мағынасын түсіндіру. Шахтың түрлерімен таныстыру. Қос қабат шах деген не түсіндіру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Ойын барысында король тұрған шаршыға қарсылас жақтың фигурасы соққы берсе, онда корольге шах берілді деп есептелінеді. Ереже бойынша шах беріліп тұрған жақ өзінің бас фигурасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жолын іздестіруі қажет. Ол үшін негізінен мынандай үш тәсіл қолданылады: шабуыл жасап тұрған қарсылас жақтың фигурасын мүмкін болса, қорғаныс шебіндегі фигуралардың бірімен немесе корольмен жеу; корольді көршілес бос шаршыға ауыстыру; шах беріп тұрған қарсылас фигура мен корольдің арасын-дағы шаршыны жабу. Ойын барысында корольге қарсыластың екі фигурасы қатар шах берсе, ондай жағдайды қос қабат шах дейді. Король мұндай жағдайда шахтан тек көршілес шаршыларға ауысып құтылады. Ал қарсы жақтың короліне тікелей шабуыл жасамай, өзінің кезекті жүрісінде бір фигурамен екінші фигураның жолын ашу арқылы шах жарияланса, мұны шах дейді.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Мат.
VІІ		Сабақтың мақсаты						Мат қоя білу
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Мат — қарсы ойыншы шабуыл жасаған сәтте, корольді, алып кетуге, жолын жабуға немесе шабуылдаушы фигураны жеп қойып шахтан қорғануға болмайтын, ұтылған жақтың королі қарсы жақтың шабуылына тап болған шахмат партиясының соңғы жағдайы.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Мат қою
VІІ		Сабақтың мақсаты						Маттың түрлерімен таныстыру.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	І. «Ақымақтар маты» f 3 е5 g4 Фһ4х-бұны «ақымақтар маты» деп атайды.Екі жүріспен аяқталған рекорд ойын! Бұдан да аз жүріс жасап мат қоюға болмайды.Ал үш жүрісте ше? Болады! ІІ. «Нақұрыстар маты» е4 е5 Фһ5 Кре7 Ф:е5х-мұны «нақұрыстар маты»деп атайды.Қараның королін е7-ге жүруге кім мәжбүрледі? Егер ол е8-де тұра бергенде, шахтан үш түрлі әдіспен қорғана алар еді. ІІІ. «Балалар маты» е4 е5 Сс4 Кс6 Фһ5 Кf6 Ф:f 7х-бұл «балалар маты» деп аталады. Шахматты бұлайша ойнауға болмайды!							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Тең ойын. Пат.
VІІ		Сабақтың мақсаты						Қай кезде тең ойын болып саналатынын түсіндіру .
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у к е з е ң	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Ойын барысында қарсы жақтың бірінің шах берілмей тұрған корольінің жүретін бос шаршысы болмай және пешка немесе фигуралардың жүретін мүмкіндіктері болмай қалған жағыдай пат болып саналады.Тең ойынға кейде бір жүрісті қатарымен үш рет қайталауға мәжбүр ететін бітпейтін үздіксіз шах беру арқылы жетуге болады.Ойында мынандай жағыдайда тең аяқталған болып саналады.:1.Екі король қалғанда.2.Екі жақ бір позицияны үш рет қайталай бергенде.3.Күш тең болуында.4.Екі жақ 50жүріс жасап бір-біріне фигура желінбесе және бірде-бір пешка орнынан жылжымаса.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Қысқа рокировка.
VІІ		Сабақтың мақсаты						Ойын барысында рокировка жасау тәсілін үйрету.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Рокировка (фр. roque) — патша мен тураның (ладья) бір мезгілдегі белгілі бір жүрісі бойынша жүзеге асырылады. Патша екі шаршы арқылы тура жағына қарай жүріс жасайды, ал ол оны секіріп өтіп жанына тұрады. Мынадай жағдайда рокировка жасауға болмайды, егер: патша мен тура партияда жүріп қойылса; рокировка жасайтын патша мен тураның арасында басқа фигуралар тұрса; патшаға шах жарияланса; рокировканың нәтижесінде патша шахқа түсіп қалса; патша өтетін шаршыға бәсекелестің фигурасы шабуыл жасап тұрса. Рокировканы патшаны орталықтан пешкалардың қорғауына әкету немесе тураны белсендірек жайғасымға шығару мақсатында жасайды. Сіз түсінуіңіз керек бірінші нәрсе - құю бір қозғалыста жасалады, яғни король мен рок бір уақытта қозғалады. 1-диаграмманы қарастырайық, ол қысқа құюдың қалай орындалатынын көрсетеді. Мысал ретінде ақ патша мен ақ қарғаны алайық; Уайт қысқа құйма жасау үшін, олар қозғалыс кезінде өз королін g1 шаршысына қойып, қарды f1 шаршысына жылжыту керек. Барлығы осы, күрделі ештеңе жоқ. Қара кесінділермен құю да дәл осылай орындалады. Қысқа кастинг жазылды: 0-0.							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

І		Пәні					Шахмат
ІІ		Пән мұғалімі					Аяганов Д.М.
ІІІ		Өтілетін сыныбы
ІV		Өтілетін мерзімі
V		Өтілетін орны					Шахмат бөлмесі
VІ		Сабақтың тақырыбы					Ұзын рокировка
VІІ		Сабақтың мақсаты						Ойын барысында рокировка жасау тәсілін үйрету.
VІІІ		Сабақтың типі				Жаңа білімді қалыптастыру сабағы.
ІХ		Сабақтың әдісі				Топпен жұмыс жасау, жан - жақты түсіндіру.
Х		Құрал-жабдықтар				Шахмат .шахмат тақтасы.т.б.
Кезең			№		Сабақтың мазмұны				Уақыт, мөлшер	Әдістемелік ескерту
Ұйымд а с тыр у	1	Оқушыларды тұрғызу,сәлемдесу.							10 минут	киімдеріне назар аудару.
	2	Сынып санын түгелдеу.								Себепсіз оқушыларды анықтау.
	3	Оқушыларды отырғызу,шахмат тақтасын тарату.								Шахмат тақтасын дұрыстығын қадағалау
Жаңа сабақ ке з ең і	4	Рокировка (фр. roque) — патша мен тураның (ладья) бір мезгілдегі белгілі бір жүрісі бойынша жүзеге асырылады. Патша екі шаршы арқылы тура жағына қарай жүріс жасайды, ал ол оны секіріп өтіп жанына тұрады. Мынадай жағдайда рокировка жасауға болмайды, егер: патша мен тура партияда жүріп қойылса; рокировка жасайтын патша мен тураның арасында басқа фигуралар тұрса; патшаға шах жарияланса; рокировканың нәтижесінде патша шахқа түсіп қалса; патша өтетін шаршыға бәсекелестің фигурасы шабуыл жасап тұрса. Рокировка ферза жағына қарай болса ол қзын рокировка болады. 0-0-0 ұзын рокировка							30 Минут

Қортынды кезең				1			Сабақты қорытындылау.		5 минут	Түгел тындауын қадағалау.
				2			Үйге тапсырма беру.			Үй тапсырмасын тыңдауын қадағалау
				3			Оқушыларды бағалау.			Сабаққа қатысуына байланысты бағалау
				4			Қоштасу.			Түгел қоштасуын қадағалау.

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!