Шеңбер және оның элементтері

Тақырыбы:

Шеңбер және оның элементтері

Күні,айы:

Мұғалімнің аты-жөні: Шакизадаева Наргиза

Сыныбы: 7 «Б»

Сабаққа қатысқан оқушылар саны:

Сабаққа қатыспаған оқушылар саны:

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

7.1.1.31

нүктелердің геометриялық орнының анықтамасын білу;

7.1.1.28

шеңбер мен дөңгелектің және олардың элементтерінің (центр, радиус, диаметр, хорда) анықтамаларын білу;

7.1.1.29

центрлік бұрыштың анықтамасы мен қасиеттерін білу және қолдану;

7.1.1.30

шеңбер диаметрі мен хордасының перпендикулярлығы туралы теоремаларды дәлелдеу және қолдану;

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар:

 Шеңбер ұғымымен, элементтерімен, сызбасымен, белгіленуімен, диаметрін табу формуласымен танысады, есептерін шығаруды үйренеді

Оқушылардың басым бөлігі:

Шеңбер және оның элементтері тақырыбы бойынша жаңа ұғымдармен танысады.

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын артады, математикалық тіл байлығын дамиды.

Оқушыларды өз бетімен білім алуға дағдыланады

Кейбір оқушылар:

• Сабаққа қызығушылығы артып, өз ойын жүйелі түрде жеткізеді. Оқушылар сыни тұрғыдан ойлауға

.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңдері

Жоспарланған жұмыс

Ресурстар

Сабақтың басы(2-5 минут)

(МК),

Өткен материалды қайталау.

Сұрақтар:

. АВС үшбұрышында ∠ВС>АС>АВ. Үшбұрыш бұрыштарының қайсысы үлкен: С бұрышы ма, әлде А бұрышы?

2. Егер: 1) ∠A<∠B<∠C; 2) ∠A=∠B<∠C болса, онда АВС үшбұрышының қабырғаларын салыстырыңдар.

3. АВС үшбұрышында AB=7см, ВС=7см, АС=4см. А, В және С бұрыштарын салыстырыңдар.

4. Үлкен бұрышы өзге екі бұрышының қосындысынан кіші болатын үшбұрыштың түрі қандай?

5. Тең бүйірлі үшбұрыштың бір қабырғасы 20см, ал екіншісі 10см. Бұлардың қайсысы үшбұрыштың табаны болуы мүмкін?

1.Параллель түзулер сызып, оларды белгіле.

2. Перпендикуляр түзулер сызып, оларды белгіле.

3. Жердің Меридиандары мен параллельдері қиылысқанда, қандай түзулер пайда болады

Сабақтың ортасы (6-30 минут)

(МК,Ұ)

Анықтама. Берілген нүктеден бірдей қашықтықта жатқан нүктелерден тұратын геометриялық фигура шеңбер деп аталады. Берілген нүктені шеңбердің центрі деп атайды. Шеңбердің кез келген нүктесін оның центрімен қосатын кесінді радиус деп аталады.

О нүктесі – шеңбердің центрі, АО – радиусы.

Белгіленуі: R немесе r.

(O, R) – центрі О нүктесі болатын,

радиусы R-ге тең шеңбер.

Ш еңбердің екі нүктесін қосатын кесіндін хорда деп аталады. Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорданы диаметр деп атайды. Диаметр – ең үлкен хорда. Шеңбердің центрі диаметрдің ортасында жатады.

CD, AB, EF – хордалар,

AB – диаметр, AB=2R.

Ш еңбердің бөлігі доға деп аталады. Доғаны « » белгісімен белгілейді. Шеңбердің кез келген екі нүктесі оны екі доғаға бөледі.

және .

Екі радиустың арасындағы бұрыш центрлік бұрыш деп аталады.

АОВ бұрышы – центрлік бұрыш.

АВ доғасының градустық өлшемі АОВ центрлік бұрышының градустық өлшеміне тең.

.

Жазықтықтың шеңбермен шектелген бөлігін дөңгелек деп атайды.

Шеңбер мен түзудің екі ортақ нүктесі, бір ортақ нүктесі болуы немесе ортақ нүктелері мүлде болмауы мүмкін.

Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі бар түзуді жанама деп, ал осы ортақ нүктені жанасу нүктесі деп атайды.

Жанасу нүктесі шеңбер бойында жатқандықтан, оның центрге дейінгі қашықтығы радиусқа тең. Жанаманың өзге нүктелері шеңберден тысқары орналасқан, яғни олардан центрге дейінгі қашақтақтар радиустан үлкен. Олай болса, жанамасынан шеңбер центріне дейінгі қашақтық OK-ға тең, яғни . Сондықтан шеңберге жүргізілген жанама радиусқа перпендикуляр.

Есептер шығару.

№1. Радиусты диаметр арқылы өрнекте. Диаметрді радиус арқылы өрнекте. (D =2 R; R = D/2)

№2. Шеңбердің радиусы 2,5 см-ге тең. Шеңбер хордасы 6 см- ге тең болуы мүмкін бе?

( d = 5 см, хорда 6 см болуы мүмкін емес)

№3. АВ доғасының градустық өлшемі АОВ центрлік бұрышының градустық өлшемі неге тең?

( 122⁰)

№4. Егер шеңбердің диаметрі 24 см-ге тең болса, онда радиус неше см болады? (12 см)

Оқулық

Аудидиск

№1Жұмыс дәптері

Сабақтың соңы( 31-40мин)

(Қ)

Математикалық диктант.
1. Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорданы ... деп атайды. (диаметр)
2. Шеңбердің центрін оның бойындағы кез келген нүктемен қосатын кесіндіні шеңбердің... деп атайды. (радиус)
3. Шеңбердің бөліктерін...... деп атаймыз. (доға)
4. Екі радиустың арасындағы бұрышты ... деп атайды. (центрлік бұрыш)

№1. Радиусты диаметр арқылы өрнекте. Диаметрді радиус арқылы өрнекте.

№2. Шеңбердің радиусы 2,5 см-ге тең. Шеңбер хордасы 6 см- ге тең болуы мүмкін бе? Жауабыңды негізде.

№3. АВ доғасының градустық өлшемі АОВ центрлік бұрышының градустық өлшемі неге тең?

?

№4. Егер шеңбердің диаметрі 24 см-ге тең болса, онда радиус неше см болады ? Формуласымен жазып көрсет.

Қртындылау мақсатында мұғалім оқушылармен кері байланыс орнатады.Оқушылар сабақ барысында нені білгенін, қалай жұмыс істегенін ,не қызықты әрі жеңіл болғанын, не киындық туғызғаны туралы ой-пікірлерін білдір

Қосымша ақпарат

Қорытындылау

Төмендегі бөлікті сабағыңыз туралы өз ойыңызды жазуға қолданыңыз.Өз сабағыңыз бойынша сол жақ бағандағы сұрақтарға жауап беріңіз.

1.Сабақ барысында өзгертулер енгіздіңіз бе?

2.Жүргізген жұмыс түрлері қаншалықты тиімді болды?

Қорытынды бағалау

Ең жақсы өткен екі нәрсе?

1.

2.

Қандай екі нәрсе сабақты жақсартар еді?

1.

2.