Техникалық құралдарды қолданудың
маңыздылығы
Техникалық құралдар сабақтың құрылымын және оның
формасын өзгертеді. Мұғалімдердің техникалық құралдарды пайдалана
отырып сабақтағы іс-әрекетіне жүргізілген көптеген бақылаулар
мұғалімнің кәсіби дайындығы неғұрлым жоғары болса, оның оқытудың
техникалық құралдарын пайдалану тиімділігі соғұрлым жоғары
болатынын көрсетеді. Біліктілігі жоғары мұғалім белгілі бір сабақта
техникалық құралдарды қолдануды жоспарлағанда олардың көмегімен
шешетін дидактикалық мақсаттарды ғана емес, сонымен бірге осы
құралдарды қолданудың, оқушылармен қосымша жұмыстың салдарын да
дәлірек анықтайды. Маңызды талап – техникалық құралдарды нақты
дидактикалық мақсатқа жету қажет болған жағдайда ғана қолдану қажет
[7].
Техникалық құралдарды пайдалана отырып сабақты
жоспарлау кезінде мұғалім техникалық құралдарды пайдалану болып
табылатын оқу материалын бөледі. Қажет;қордан өз ойынша тапсырманы
шешуге қолайлысын таңдайды; таңдалған әдістемелік құралдың
сабақтағы орнын анықтайды;сабақтағы әдістемелік құралмен жұмыс
істеу әдістемесін ойлайды.Техникалық оқу құралдарына шетел тілі
сабағында зейінді дамытуға ықпал ететіндерге мыналар
жатады:
1. Оқу фильмдері мен фильм үзінділері.Оқу
процесіне фильм үзінділерінің кеңінен енуіне байланысты оқу
фильмдерінің функциялары айтарлықтай өзгерді.Олар ең алдымен
жүйелеу және жалпылау үшін қызмет етеді. Білім.Фильмдерді тікелей
бағдарламаның жаңа тақырыптарын оқуда да пайдалануға болады. Бұл
жағдайда жекелеген тақырыптар сұрақтарын көрсететін фильмдерді
пайдаланған жөн. С және идеяларды қалыптастыру үшін пайдалы
фактілік материалды қамтиды. Мұндай фильм әңгіме мен мұғалімнің
әңгімесін құруға қажетті оқу материалын береді. Фильмді көрсету
сабақтың құрамдас бөлігі болып табылады және оқытудың басқа
әдістерімен, студенттердің өзіндік жұмыстарымен ұштасады
[13]
2. Оқу диафильмдері. Диафильм – бұл бір сюжеттік
желімен біріктірілген, сондықтан тақырып материалын беруде белгілі
бір реттілікке ие фильмдегі статикалық бейне. Деректі материал
негізінде негізінен эссе сипаттағы диафильмдер, ал сызылғанында –
сюжеттік фильмдер салынады. Құрылысы бойынша олар тұтас және
фрагменттелген болуы мүмкін, сонымен қатар оқу процесінің барлық
кезеңдерінде қолданылуы мүмкін. Оқу диафильмдерін (экрандық
құралдарды) пайдалану арқылы іс-әрекетті сәтті өткізу үшін
студенттердің жалпы білім беру дағдыларын және экраннан оқу
ақпаратын қабылдау, оны шешу және өңдеу қабілетін қалыптастыру
қажет. Жұмыс жасауды үйрену диафильмнің ең қарапайым кадрларынан
басталуы керек. Студенттердің экрандық құралдардағы барлық өздік
және ұжымдық жұмысы міндетті түрде мұғаліммен жұмыс істеумен
аяқталады, оның барысында балалардың іс-әрекетінің нәтижелері
тексеріліп, қажетті нәтижелер мен қорытындылар
шығарылады.
3. Білім беру транспаранттары. Мөлдір үлдірлер –
арнайы картон немесе пластик жақтауға салынған пленкадағы
фотографиялық оң сурет. Олар әрқайсысы 30 данаға дейін партиялармен
шығарылады. Мөлдір фильмдер диафильмдерден материалды ұйымдастыру
жағынан ерекшеленеді. Егер диафильмдегі кадрлар сюжеттік желі
арқылы немесе басқа жолмен жалғанса, слайдтар сериясында автор
ұсынған материалды орналастыру жүйесін қолдануға болмайды. Мұғалім
материалды ұсынудың таңдалған әдісіне неғұрлым сәйкес келетін
фреймдерді реттілікпен көрсетеді. Дәстүр бойынша мұғалімдер өз
әңгімелеріне иллюстрация ретінде мөлдір қағаздарды пайдаланады.
Диафильмдер сияқты транспаранттар мұғалімге түсіндіргенде негізінен
иллюстрациялық қызмет атқарады, оқушыларға оқу материалын
қабылдауға көмектеседі, өйткені олар оқиғаның немесе құбылыстың
толық бейнесін жасайды. Бірақ бұл статикалық құралдардың оқыту
функциялары, әрине, мұғалімнің әңгімесін суреттеумен шектелмейді.
Олар студенттердің білімін тексеру үшін де, ауызша жазбаша эссе
жүргізу үшін де материал бола алады.[14]
4. Кодоскопқа арналған баннерлер. Сабақта
графикалық проектор (кодоскоп) – мөлдір пленкада жасалған үлкен
форматты баннерлерді көрсетуге арналған құрылғы да қолданылады.
Баннерлер бір-бірден немесе сериямен көрсетілуі мүмкін. Бір баннер
екіншісіне қозғалыс пен даму елесін жасайды. Статикалық кескіндер
белгілі бір динамикаға ие болады. Графикалық проектор мұғалімге оқу
материалын кезең-кезеңімен, логикалық бөліктермен көрсетуге
көмектеседі. Бұл материалды жақсы түсінуге, меңгеруге ықпал етеді,
мектеп оқушыларының назары ең маңызды нәрсеге шоғырланады. Оқу
үрдісінде графикалық проекторға арналған баннерлерді пайдалану
оқушылардың талдау, салыстыру, салыстыру және синтездеу қабілетін
қалыптастыруға ықпал етеді. 5. Таспаға жазбалар. Таспаға жазбаларды
шартты түрде көркемдік (шетел тілі сабағына арналған балалар
радиобағдарламаларын жазу) және ақпаратты ғана емес, сонымен қатар
тапсырмалар мен сұрақтарды қамтитын танымдық деп бөлуге болады.
Өзіндік жұмысты ұйымдастыруға арналған оқу дыбыс жазбаларының білім
беру мүмкіндіктері жоғары. Жалпы, олар мұғалімнің магниттік таспаға
түсіретін материалдары, жаңғыртылған дыбыс жазбасы құлаққап арқылы
әр жұмыс орнына жеткізіледі. Бағдарламаланған оқытудың кейбір
принциптері оқу дыбыс жазбаларын құрастыруда (материалды шағын
бөліктерге бөлу, оқушыларға ақыл-ой және практикалық әрекеттердің
сипаты мен ретін көрсететін нұсқауларды енгізу, бекітуді қамтамасыз
ету) қолданылатындықтан, оларды шартты түрде бағдарламаланған дыбыс
жазбалары деп атайды. Дыбыс жазудың бұл түрі көбінесе мұғалімнің
студенттермен сөйлесуіне немесе осындай жұмыс түрлеріне
еліктейді.