САБАҚ: Қазақ тілі

Мұғалімнің аты-жөні: Енжанова Г.Т.

Сынып: 11

Мерзімі: 05.09.2017 ж

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Сөз мәдениеті және шешендік өнер

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

Шешендік сөздердің түрлері, айтылу формасы, стильдік ерекшеліктері жайлы түсінігін молайту.

Сабақтың мақсаты

Шешендік сөздердің түрлері, айтылу формасы, стильдік ерекшеліктерін таниды.

Бағалау критерийлері

Шешендік сөздердің мазмұнын, айтылу формасын түсінеді.

Қазақтың шешендік сөздері жанрлық түрлерін анықтайды.

Тілдік дағдылар

Оқушылар: тақырыбына қатысты зат есім, сын есім, етістіктерді еске түсіреді,оларды оқылымда ұтымды қолданады

Диалог және жазылым үшін қажетті сөз тіркестер:

Менің ойымша, болашақта, ғалымдардың пайымдауына, зерттеулерге сүйенсек

Құндылықтарды дарыту

• Құрметтеу: оқушылардың топтық және өз бетімен жұмыс жасау дағдыларын жетілдіре отырып, бір-біріне құрметпен қарауға шақыру;

• Тәрбие: сөйлеу мәдениетін, сөз қадірін түсіну.

Пәнаралық байланыс

Қазақ әдебиеті, тарих пәні

АКТ қолдану дағдылары

Ғаламтор мариалдары

Бастапқы білім

Тіл мәдениеті, сөз мәдениеті ұғымдары туралы біледі

Жоспар

Жоспарланатын уақыт

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер (төменде келтірілген жазбаларды жоспарланған әрекеттермен алмастырыңыз)

Дереккөздер

Сабақтың басы

5 мин

I. Ұйымдастыру кезеңі
а) Шаттық шеңбері. «Жүректен жүрекке»
(Оқушылар бір-бірінет игі тілектер айтады)
ә) Топқа бөлу.(Тұлғалардың суреттері бойынша топқа бөлінеді)
1 Майқы би тобы 2. Төле би тобы 3. Қазыбек би тобы 4. Әйтеке би тобы
II. Үй тапсырмасы:
а) «Құнды сөз – құнарлы ойдан шығады» (Сұрақ-жауап)
1 Қазақ халқы шешенді неліктен дана деп санаған?
2 «Өнер алды қызыл тіл» деген мақал мәнін қалай түсінесің.
3 Шешен нені біліп, неден сақтану керек?
4 Сөз қадірін білген, халықтың қазіргі ұрпағының сөйлеу дәрежесі қандай?
ә) Шешендіктің тағы бір тармағы – мақал-мәтелдер
Менің сұрағыма кім мақалмен жауап береді екен?
Қызым саған айтам. Бұны кім тыңдасын?
Қандай сөзден мән шықпайды?
Қандай ауыздан кесапатты сөз шығады?
Аңдамай сөйлеген қайтеді?
Ойнап сөйлесеңде, қалай сөйлеген жөн?
Әшейінде ауыз жаппаған, той дегенде не таба алмайды?

Мақал-мәтелдер кітабы, суреттері

Сабақтың ортасы

20 мин

10 минут

а) Аудио оқу арқылы мәтін тыңдалады.
ә) Шығармашылық тапсырма. «Даналардан қалған асыл сөз»
Майқы би тобы
«Шешендік сөз – өнер падишасы» тірек сызба бойынша шешендік жанрының шешендік толғау, шешендік арнау, шешендік дау түрлерін түсіндіреді.
Төле би тобы
Жоңғар басқыншыларына қарсы бүкіл қазақ халқының азаттық күресін ұйымдастырушы Төле, Қазыбек, Әйтеке шешендер еңбегін түсіндіреді.
Қазыбек би тобы
Филипп патша басқыншыларына қарсы афин азаматтарының күресін ұйымдастырған Цицеронның азаттық миссияларымен салыстырады.
Әйтеке би тобы
«Шешендік сөз өнері» тақырыбына байланысты сөздер мен сөз тіркестерін айтады.
б) «Асыл сөз гаухардан да қымбат»
3-жаттығу. Айтылған пікірлерді негізге ала отырып, «Шешеннің сөзі-шамшырақ!» атты ой толғау жазады.
VI. Сергіту сәті «Көзімнің қарасы» әнін дауысты дыбыстармен айту

Қазақ тілі оқулығы, ғаламтор материал-дары

Сабақтың соңы

10 минут

Бағалау. Тест

1.«Ақындық туа біткен өнер болса,шешендік жүре келе қалыптасқан қасиет» деген ойды кім айтқан.?

а) Платон ә) Цицерон б) Аристотель в) Сократ г) Демосфен

2. «Сөз мәдениетінің жоғарғы формасы – шешендік» атты ойдың авторын табыңыз.

а) Б.Майлин ә) М.Әуезов б) М.Балақаев в) Ғ.Мүсірепов г) З.Қабдолов.

3.Шешендік сөздің сөйлеушілер санына қарай нешеге бөлінетінін белгілеңіз

а) 3 ә) 2 б) 4 в) 6 г) 5

4. Асан қайғы,Жиренше Сөйлеп өткен қазақ тіл.

Жәнібек пен Қойлыбай сыйлап өткен ғажап тіл.

Осы жыр шумағының авторын атаңыз.

а) Қожаберген жырау. ә) Ақтамберді жырау. б) Доспамбет жырау. в) Қазтуған жырау. г) Дулат жырау

5. «Шешендік – кісінің көркі» атты даналық сөздің авторын атаңыз.

а) Платон ә) Гораций б) А.П.Чехов в) Аристотель г) Цицерон

6. «Терең ой,түзу тәжірибесі бар адам ғайыптан хабар береді.Әулие деген сол болса керек» деген ойдың авторын белгілеңіз.

а) Шәкәрім ә) Абай б) Демосфен в) А.П.Чехов г) Т.Пейт

7. Шешендіктің отаны аталатын елді ата

а) Египет ә) Үндістан б) Вавилон в) Ассирия г) Эллада

8. «Ақыл-ойды сату сұлулықты сатумен парапар» деген ойдың авторын атаңыз.

а) Демосфен ә) Аристотель б) Сократ в) Цицерон г) Платон

9. «Федр» атты диалогтың авторын атаңыз.

а) Платон ә) Квинтилиан б) Платон в) Сократ г) Аристотель

10. «Шешендік тәлім» еңбектің авторын атаңыз.

а) Квинтилиан ә) Цицерон б) Платон в) Сократ г) В.В.Радлов

11. «Софистер» дегенді қалай түсінетініңізді белгілеңіз.

а) көркем сөздің заңын ақылы оқитындар ә) шешен сөйлейтіндер б) біреудің пікірін жоққа шығаратындар в) өз ойын дәлелдеушілер г) шындықты жоғары бағалаушылар

12.Аристотельдің ұстазын белгілеңіз

а) Сократ ә) Демосфен б) Квинтилиан в) Цицерон г) Платон

13. «Риторика» атты еңбектің авторын көрсет.

а) Сократ ә) Платон б) Цицерон в) Аристотель г) Демосфен

14. «Риторика» атты оқулықтың авторын табыңыз.

а) В.Г. Белинский ә) Н.В.Гоголь б) М.И.Усачаев в)А.Ф.Кони г) М.В.Ломоносов

15. «Шешендікке қысқаша басшылық» атты оқулықтың авторын атаңыз

а ) М.В.Ломоносов ә) И.С.Рыжский б) А.С.Пушкин в) А.Ф.Кони г) Н.В.Гоголь

16. «Риторика тәжірибелері» атты еңбектің авторын атаңыз.

а) Н.В.Гоголь ә) П.С. Проховщиков б) М.В.Ломоносов в) И.С.Рыжский г) А.С.Пушкин

17. «Дәріс оқушыға кеңес» деген тундының авторын белгіле.

а) В.Г.Белинский ә) Н.В.Гоголь б) А.С.Пушкин в) Л.Толстой г) А.Ф.Кони

18. «Шешен болу үшін тілді,ұлттық әдебиеттің қазынасын егжей-тегжейлі білу – басты парыз» деген түйінді сөздің авторын ата.

а) А.С.Пушкин ә) Н.В.Гоголь б) В.Г. Белинский в) А.П.Чехов г) А.Ф.Кони

19. «Сөз – ұлы нәрсе,тіл – ұлттың жан дүниесі» деген сөздің авторын атаңыз.

а) Л.Толстой ә) В.Г. Белинский б) Н.В. Гоголь в) М.В. Ломоносов г) А.С.Пушкин

20. «Тіл – елшінің қылышы» атты пікірдің авторын атаңыз.

а) Құтып ә) Әбунасыр әл Фараби б) М.Қашқари в) Ж.Баласағұн г С.Негимов

21. Қазақтың ұлттық шешендік өнері қай ғасырда дамыған?

а) VIII-ХІ ә)V-Х б)V-VI в) VII-VIII г) V-ІХ

22. Шыңғысханның он екі биінің бірін ата.

а) Майқы би ә) Аяз би б) Қазыбек би в) Әйтеке би г) Төле би

23. Төле би.Қазыбек би,Әйтеке билер қай ғасырда өмір сүргенін белгілеңіз

а) VI-ІХ ә) ХVIII б) ХVI в) ХVII г) ХІ

24. Азамат ердің баласы Жабыққанын білдірмес Жамандар мазақ қылар деп!

Толғаудың авторын атаңыз

а) Міржақып ә) Қазтуған б) Ақтамберді в) Асан қайғы г) Қожаберген

25. «Қазақ даласы ән салып тұр.Қазақтың алты жасар баласынан бастап алпыс жасар қартына дейін жанынан өлең шығарады» деген ойдың авторын атаңыз.

а) В.В.Радлов ә) Л.Толстой б) Потанин в) А.С.Пушкин г) А.П.Чехов.

Ұпай арқылы бағалау;

Кері байланыс.

Үлестірмелер

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз оқушыларға Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)

Ашық сұрақтар жасауда оқушыларға қолдау көрсетіп, бағыт беру арқылы жүзеге асырамын.

Әр оқушыны бүгінгі жасаған жұмысы бойынша смайлик жапсыру ақылы бағалау

Оқушы өзі ойланып, идея ұсынады, алған ақпараты бойынша

өмірлік жағадаяттармен байланыстырып қорытынды жасайды

Ойлану

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланғануақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Төменде берілген бөлімді осы сабақ туралы ойларыңызды жазу үшін пайдаланыңыз. Сол жақ бағанда берілген сабағыңызға қатысты ең маңызды сұрақтарға жауап беріңіз.

.

Жалпы баға

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?