Сөз өнері – сарқылмас қазына

Сөз өнері – сарқылмас қазына

Қазақ халқы ежелден сөзге шешен, тілге бай, ойы терең халық. Сөзді қадірлеген, сөзге тоқтаған, тіпті бір ауыз сөзбен дауды шешіп, бітімге келген. Бұл – қазақ халқының рухани тереңдігін, көркем ойлау қабілетін, тілге деген құрметін білдіреді. Сөз өнері – жай ғана тілдік құрал емес, ол – халықтың өмір салты, ой-санасы, дүниетанымы мен рухани болмысының айнасы.

Сөз өнерінің ең биік түрі – шешендік сөздер мен көркем әдебиет. Қазақта «Өнер алды – қызыл тіл» деп бекер айтылмаған. Ел бірлігін сақтау, әділдік орнату, халықты тәрбиелеу мен ұйыту – бәрі де сөз арқылы жүзеге асқан. Бұл орайда Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би сынды даналардың даналығы – бүгінгі ұрпақ үшін үлгі боларлық. Олардың әрбір сөзі – ақиқаттың үні, парасаттың биігі.

Қазақтың ауыз әдебиетінде де сөз өнері ерекше орын алады. Батырлар жыры, термелер, айтыс өнері – барлығы да тілдің байлығын, сөз құдіретін көрсетеді. Айтыскер ақындар суырыпсалма өнерімен халықтың мұңын, қуанышын, арманын жырға қосып отырған. Олардың тапқырлығы, тіл шешендігі – нағыз өнер туындысы.

Сөздің құдіреті тек өткен дәуірде емес, бүгінгі күні де өз маңызын жойған жоқ. Қазіргі ақпараттық ғасырда сөздің мәні одан сайын артып отыр. Бір сөз – жүректі жаралауы мүмкін, ал бір сөз – адамды қанаттандырып, үміт сыйлайды. Сондықтан да сөзді орнымен қолдану, оның мәнін түсіну – әрбір адамның мәдениеті мен парасатының көрсеткіші.

Ана тіліміздегі көркем сөз қорын сақтап, оны кейінгі ұрпаққа жеткізу – ұлттың басты міндеттерінің бірі. Әсіресе, жастар арасында сөз мәдениетін дамыту, көркем сөйлеуге баулу – олардың ойлау қабілетін дамытып, ұлттық рухты оятуға сеп болады. Бұл бағытта әдеби шығармалар оқу, шешендік өнерді үйрену, жазба және ауызша сөйлеу дағдыларын жетілдіру – маңызды құралдардың бірі.

Сөз – тірі дүние. Ол адаммен бірге өмір сүреді, дамиды, өзгереді. Бірақ оның қадірі мен мәні ешқашан жойылмайды. Сөз арқылы біз тарихпен байланысамыз, рухани құндылықтарды ұғынамыз, бір-бірімізбен түсінісеміз. Сөз – жүректен жүрекке жол табатын алтын көпір.

Қорыта айтқанда, сөз өнері – халқымыздың мәңгілік мұрасы, сарқылмас қазынасы. Оны қадірлеу – тек тілге ғана емес, ұлтқа деген сүйіспеншіліктің белгісі. Көркем сөйлей білейік, көркем ойлай білейік. Себебі әрбір сөз – болмысымыздың айнасы.