Тәрбие сағаты

«Сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу»

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу»

Сабақтың мақсаты:

1. Сыбайлас жемқорлықтың мәні мен себептерін түсіндіру.

2. Сыбайлас жемқорлықтың қоғам мен экономикаға әсерін анықтау.

3. Сыбайлас жемқорлықты алдын алу жолдарын зерттеу.

4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы құқықтық нормаларды таныстыру.

Сабақтың міндеті

• Сыбайлас жемқорлықтың ұлттық және халықаралық деңгейдегі механизмдерін оқу.

• Білім алушылардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы құндылықтарын қалыптастыру.

• Жемқорлықпен күрес стратегияларын дамыту.

Оқу мазмұны

1. Сыбайлас жемқорлықтың анықтамасы және түрлері

2. Сыбайлас жемқорлықтың себептері

3. Жемқорлықпен күрес жөніндегі халықаралық тәжірибе

4. Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар

5. Сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған бағдарламалар мен жобалар

6. Кейс-стадилер: сәтті тәжірибелер және сәтсіздіктер

Сабақ кезеңі

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ресурстар

Сабақтың басы

1.Оқушылармен амандасу,

Мұғалім оқушыларды түгендейді.

Ия, балалар бүгінгі біздің тәрбие сағатымыз «Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу» тақырыбында болмақ.

1.Оқушылар мұғалім- мен амандасады.

Ноудбук

суреттері бейнеленген қима қағаздар топтамасы

Жаңа сабаққа кіріспе

Психологиялық ахуал « Сыбайлас жемқорлық» туралы не білесіңдер?

Сабақтың ортасы

«Сыбайлас жемқорлық» - деген түсінік мағынасына этимологиялық тұрғысында қарау, мұны «параға сатып алу», «пара» ретінде, «соrruptio» деген латын сөзін алып, анықтауға, пара сатып алу» -деген түсінік бергенде, құқыққа қарсы іс – әрекетті білдірген. Орыс тілінің түсіндірме сөздігі сыбайлас – жемқорлықты пара беріп сатып алу, лауазымды адамдардың, саяси қайраткерлердің сатқындығы ретінде сипатталады.

Қоғамдағы лауазымдық өкілеттілікті асыра пайдалануды, билік етуді немесе лауазымдық өкілеттілікті арттыру, қызметтік жалғандық, сеніп тапсырылған мүліктерді ұрлау және иелену, біле тұра өтірік айғақ көрсетуді, куәларды, жәбірленушілерді немесе сарапшыларды сатып алу, сот шешімдерін, үкімдерін және басқаларды лауазымдық тұлғалардың орындамауы, сыбайласқан байланыстарды қолдау жиі кездесетінін көрсетіп отыр.

Қарапайым түсінік бойынша бәрінен бұрын сыбайлас жемқорлықты мемлекеттік қызметпен байланыстырады. Бар беталысқа қарамастан және басқа салада – үкімет билігі және жеке кәсіпкерлердің әкімшілігі сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы таратуда – мемлекеттік лауазымдық тұлғалар арасында сыбайлас жемқорлықпен күресуге бағытталған заң аса егжей – тегжейлі әзірленген. Шынында да мемлекеттік қызметшілер анағұрлым ауқымды дискрециялық өкілеттілікті иелене және көбінде бақылаусыз әрекет ете отырып, өз мүдделерінде және мемлекеттік мүддесіне қарамастан лауазымдық мансаптығын қолданудың барлық мүмкіндігін иелене алады.

ҚР «Сыбайлас – жемқорлықпен күрес туралы» заңы сыбайлас – жемқорлыққа келесідей анықтама береді. Ол: «...мемлекеттік міндеттерді орындайтын адамдар, сондай – ақ соларға теңелген адамдар, тікелей өзі немесе делдал арқылы өздерінің лауазымды құзыреттерін және онымен байланысты мүмкіншілікті немесе өз құзыреттерін басқаша пайдаланып мүліктік пайда алу үшін заңмен қарастырылмаған мүліктік жайлылықты және артықшылықты қабылдау, сондай – ақ жеке және заңды тұлғалармен аталмыш жайлылықты және артықшылықты оларға заңсыз беруге осы адамдарды парамен сатып алу».

Қазақстанда сондай – ақ сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық, тәртіп, әкімшілік жауапкершілікті реттейтін арнайы нормативтік – құқықтық актілер де қабылданды. Оларға «Мемлекет қызмет туралы» (1995) және «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» (1998) ҚР заңдары жатады.

Қоғам дамуының жаңа жолын таңдап, уақыттан туындаған әр түрлі кеселдермен айығуды міндет етіп қойдық. Ол жол-Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың бастауымен алға қойылған сыбайлас жемқорлықпен күрес жолы. Әрине, біздің қоғамда сыбайлас жемқорлыққа орын жоқ. Қоғамның барлық күш-жігерін біріктіріп, осы дерттің одан әрі ушықпауы үшін оны тоқтатудың барлық амалдарын қолдану арқылы ғана бұл құбылысқа тиімді түрде қарсы тұруға болады.

Сыбайлас жемқорлықпен күрестің негізгі қағидаларын сақтау және жүзеге асыру сыбайлас – жемқорлықпен күресте өте маңызды. Сонымен қатар «Сыбайлас жемқорлықтың» пайда болуымен күресудің бірнеше әдістері ұсынылды:

• Заңды қатайтып және оның орындалуын қатаң қадағалау, сол арқылы жазалау қаупін күшейту.

• Лауазымды адамдарға ережелер мен заңдарды бұзбай өздерінің кірістерін көбейтуге мүмкіндік беретін экономикалық механизмдерді туғызу.

• Нарық пен бәсекелестіктің рөлін күшейту, сол арқылы сыбайлас жемқорлықтан түсетін ықтимал пайданың көлемін азайту.

• ҚР Қылмыстық кодексінің өкілеттіктерді теріс пайдалану (228 - бап),

• Коммерциялық сатып алу (231 – бап),

• Қызмет өкілеттілігін теріс пайдалану (307 - бап),

• Билікті немесе қызметтік өкілеттілікті асыра пайдалану (308 - бап),

• Пара алу (311 -бап),

• Қылмыстық жалғандық жасау (314 - бап)

Слайд.

Сабақтың соңы

Қорытынды бөлім.

Оқушылардың сабақтан алған әсерлері туралы ой-пікірлерін тыңдау.