Материалдар / Табиғи ресурстардың жіктелуі. Зерттеу және зерттеушілер.

Табиғи ресурстардың жіктелуі. Зерттеу және зерттеушілер.

Материал туралы қысқаша түсінік
Табиғат ресурстарының шоғырлануын картадан көрсетеді; Географиялық деректерді зерттеп картадан көрсетеді; ЕББҚ: Табиғи ресурстардың шоғырлануын картадан көрсетеді;
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Атамұра баспасы 45 Алматы баспасы 53 -54

Бекітемін________________________

Қазақстанның Оқу – ағарту министрлігі

_____________________________________

(білім беру ұйымының атауы)

Қысқа мерзімді (сабақ) жоспары

Табиғи ресурстардың жіктелуі

Зерттеу және зерттеушілер

(Сабақтың тақырыбы)

Білім беру ұйымының атауы


Пәні:

География

Бөлім:

5 Экономикалық география. 5.1 Табиғи ресурстар

Педагогтің аты – жөні:

Кульбаева Лайла Байузаковна

Күні:

8.04.2025 ж

Сынып: 7 «ә»

Қатысқандар саны:

Сынып: 7 «ә»

Сабақтың тақырыбы:

Табиғи ресурстардың жіктелуі

Зерттеу және зерттеушілер

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты:

7. 5. 1. 3 табиғи ресурстардың шоғырлануын картада көрсетеді

7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар

7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады:кесте, сызба, диаграмма, профиль, график

Сабақтың мақсаты

Табиғат ресурстарының шоғырлануын картадан көрсетеді;

Географиялық деректерді зерттеп картадан көрсетеді;

ЕББҚ: Табиғи ресурстардың шоғырлануын картадан көрсетеді;

Құндылықты дарыту

Еңбекқорлық және кәсіби біліктілік

Аптаның дәйек сөзі

«Саналы да ерікті еңбек қана адамды бақытқа кенелтеді»

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/

уақыты

Педагогтің іс - әрекеті

Білім алушының іс - әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

2 мин






3 мин







3 мин

(Ұ) Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасып, оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сыныпты түгелдеу, сыныптағы оқушылардың зейінін сабаққа аудару




Апта дәйек сөзі

«Саналы да ерікті еңбек қана адамды бақытқа кенелтеді»

Оқушылар апта дәйексөзі бойынша мысалдар келтіреді



Үй жұмысы

«Сәйкестендіру» әдісі

Оқушылар өткен тақырып бойынша ақпараттарды сәйкестендіреді

Минералды ресурстар

Ормандар, таулар, өзен-көлдер, шипажайлар

Су ресурстары

Күн энергиясы, жел энергиясы, жауын-шашын

Жер ресурстары

Балықтар, аңдар, құстар, дәрілік өсімдіктер

Орман ресурстары

Ағаш, дәрілік өсімдіктер, жабайы жемістер

Биологиялық ресурстар

Егістік жерлер, шабындықтар, жайылымдар

Климаттық ресурстар

Өзендер, көлдер, мұхиттар, жер асты сулары

Рекреациялық ресурстар

Мұнай, газ, көмір, темір, алтын


Мұғаліммен амандасып, кезекші оқушы сыныптағы оқушылардың санын баяндайды


Оқушылар

Дәйексөздің мағынасын ашып мысалдар келтіреді.


Оқушылар табиғат ресурстарының түрлерін сәйкестендіреді

(ҚБ) мұғалім

1-10 балл аралығында бағалайды












Дескриптор:

Жалпы – 2 балл:

1.Табиғат ресурстары мен мысалдарды сәйкестендіреді
















https://learningapps.org/watch?v=p51udnt3t25


Сабақтың ортасы

2 мин







3 мин








7 мин

























10 мин




















10 мин

Жаңа сабақ

«Суреттер сөйлейді» әдісі

  • Суреттен қандай өзгеріс байқадыңызба, сабақтың тақырыбы қандай болмақ?

  • Сабақтың мақсаты қандай болмақ?


Мағынаны тану

«Түртіп алу» әдісі

Бейнеролик: Минералды ресурстарға бай елдер

  • Минералды ресурстарға бай елдер?

  • Қазақстан қай деңгейде орналасқан?


  1. Тапсырма

(ЖТ) Жеке тапсырма

«Картамен жұмыс» әдісі

(функционалдық сауаттылық тапсырмасы)

Оқушылар картаға әлемдегі ірі кен орындарды картадан көрсетеді

  • Мұнай: Гавар кен орны: Сауд Арабиясында орналасқан әлемдегі ең ірі мұнай кен орны. Оның ұзындығы шамамен 280 км, ені 30 км.​

  • Газ: Северное кен орны: Ресейдің Ямал түбегінде орналасқан әлемдегі ең ірі табиғи газ кен орны.​

  • Көмір: Солтүстік бассейн: Аустралияда орналасқан әлемдегі ең ірі көмір бассейндерінің бірі.​

  • Уран: МакАртур Ривер кен орны: Канадада орналасқан әлемдегі ең ірі уран кен орындарының бірі.​

  • Темір: Каражас кен орны: Бразилияда орналасқан әлемдегі ең ірі темір рудасы кен орындарының бірі.​

  • Хром: Бушвелд кешені: Оңтүстік Африка Республикасында орналасқан әлемдегі ең ірі хромит кен орындарының бірі.​

  • Алтын: Грасберг кен орны: Индонезияда орналасқан әлемдегі ең ірі алтын кен орындарының бірі.​

  • Мыс: Эскондида кен орны: Чилиде орналасқан әлемдегі ең ірі мыс кен орындарының бірі.

  1. Тапсырма (ФС) тапсырмасы

(ЖТ) Жеке тапсырма ЕББҚ

«Картамен жұмыс» әдісі

(функционалдық сауаттылық тапсырмасы)

Оқушылар картадан Қазақстанның ірі мұнай мен газ, көмір, темір, мыс кен орындарын картадан көрсетеді

Мұнай және газ:

  • Теңіз кен орны:

  • Қашаған кен орны:

  • Қарашығанақ кен орны:

Көмір:

  • Қарағанды көмір бассейні:

  • Екібастұз көмір бассейні:

  • Қаражыра кен орны:

Темір:

  • Соколов-Сарыбай кен орны:

  • Лисаковск кен орны:

  • Аят кен орны:

Мыс:

  • Жезқазған кен орны:

  • Бозшакөл кен орны:

  • Ақтоғай кен орны:


  1. Тапсырма (ФС) тапсырмасы

(ЖТ) Жеке тапсырма ЕББҚ

«ЭССЕ» тапсырмасы

Оқушылар Қазақстанның пайдалы қазбалары тақырыбында эссе жазады

Құрылым – Кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды логикалық ретпен жазылған

Мазмұн тереңдігі – Деректер мен нақты мысалдар келтірілген

Тіл байлығы – Эссе түсінікті, әдеби тілмен жазылған

Ғылыми дәлдік – Фактілер мен статистикалық мәліметтер орынды қолданылған

Ойдың нақтылығы – Артық ақпаратсыз, тұжырымды жазылған


Оқушылар суреттер сөйлейді әдісі арқылы тақырыпты анықтайды.

Сабаққа мақсат қояды


Бейнероликті қарайды.

Әлемдегі минералды ресурстарға бай елдерді анықтайды


Оқушылар минералды ресурстардың ірі кен орындарын картадан көрсетеді



















Оқушылар Қазақстанның кескін картасына мұнай мен газ, көмір, темір, мыс кен орындарын картадан көрсетеді











Оқушылар Қазақстанның пайдалы қазбалары туралы эссе жазады


«Жарайсың» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.














Дескриптор:

Жалпы 3 – балл:

1.Минералды ресурс кен орындарын картадан көрсетеді;



















Дескриптор:

Жалпы 3 – балл:

1.Қазақстанның ірі минералды кен орындарын картадан көрсетеді;














Дескриптор:

Жалпы 2 – балл:

1.Қазақстанның пайдалы қазбалары туралы эссе жазады;










https://youtu.be/_EI4U98oEYA?si=cSlt_RdnS_8_Dpt8



ChatGPT





































Сабақтың соңы

5 мин

Кері байланыс

«3 - ҚҚҚ» әдісі

Оқушылар 3 ҚҚҚ әдісі арқылы кері байланыс орнатады

Қызық

Құндық

Қиын

Үйге тапсырма

Тақырыпты оқу

Оқушы жаңа тақырыпты қорытындылап бүгінгі сабаққа кері байланыс орнатады

Мұғалім оқушылардың тапсырмаларды орындауына байланысты

1 – 10 балл аралығында бағалайды



Үй тапсырмасы

Минералды ресурстар

Ормандар, таулар, өзен-көлдер, шипажайлар

Су ресурстары

Күн энергиясы, жел энергиясы, жауын-шашын

Жер ресурстары

Балықтар, аңдар, құстар, дәрілік өсімдіктер

Орман ресурстары

Ағаш, дәрілік өсімдіктер, жабайы жемістер

Биологиялық ресурстар

Егістік жерлер, шабындықтар, жайылымдар

Климаттық ресурстар

Өзендер, көлдер, мұхиттар, жер асты сулары

Рекреациялық ресурстар

Мұнай, газ, көмір, темір, алтын



1.Тапсырма

  • Мұнай: Гавар кен орны: Сауд Арабиясында орналасқан әлемдегі ең ірі мұнай кен орны. Оның ұзындығы шамамен 280 км, ені 30 км.​

  • Газ: Северное кен орны: Ресейдің Ямал түбегінде орналасқан әлемдегі ең ірі табиғи газ кен орны.​

  • Көмір: Солтүстік бассейн: Аустралияда орналасқан әлемдегі ең ірі көмір бассейндерінің бірі.​

  • Уран: МакАртур Ривер кен орны: Канадада орналасқан әлемдегі ең ірі уран кен орындарының бірі.​

  • Темір: Каражас кен орны: Бразилияда орналасқан әлемдегі ең ірі темір рудасы кен орындарының бірі.​

  • Хром: Бушвелд кешені: Оңтүстік Африка Республикасында орналасқан әлемдегі ең ірі хромит кен орындарының бірі.​

  • Алтын: Грасберг кен орны: Индонезияда орналасқан әлемдегі ең ірі алтын кен орындарының бірі.​

  • Мыс: Эскондида кен орны: Чилиде орналасқан әлемдегі ең ірі мыс кен орындарының бірі.


2.Тапсырма

Мұнай және газ:

  1. Теңіз кен орны: 1979 жылы ашылған, әлемдегі ең терең мұнай кен орындарының бірі болып табылады. Мұнай 5 000 метр тереңдіктен алынады, қоры 3 миллиард баррельден асады. Қазақстанның мұнай өндірісінің шамамен 30%-ын құрайды. ​

  2. Қашаған кен орны: Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде орналасқан, әлемдегі ең үлкен мұнай жобаларының бірі саналады. Мұнай қоры шамамен 13 миллиард баррель деп бағаланады. ​

  3. Қарашығанақ кен орны: Батыс Қазақстанда орналасқан, әлемдегі ең ірі мұнай-газ конденсатты кен орындарының бірі. 1997 жылдан бері инвесторлар бұл кен орнын игеруге 30 миллиард долларға жуық қаржы құйған. ​

Көмір:

  1. Қарағанды көмір бассейні: Қазақстандағы ең ірі көмір кен орындарының бірі. Мұнда негізінен кокс көмірі өндіріледі. ​

  2. Екібастұз көмір бассейні: Павлодар облысында орналасқан, энергетикалық көмірдің негізгі көзі болып табылады. ​

  3. Қаражыра кен орны: Шығыс Қазақстан облысында орналасқан ірі көмір кен орны. ​

Темір:

  1. Соколов-Сарыбай кен орны: Қостанай облысында орналасқан, Қазақстандағы ең ірі темір кеніші болып табылады.​

  2. Лисаковск кен орны: Қостанай облысында орналасқан, темір рудасының маңызды көзі.​

  3. Аят кен орны: Қостанай облысында орналасқан, темір рудасының қомақты қорына ие.​

Мыс:

  1. Жезқазған кен орны: Қарағанды облысында орналасқан, Қазақстандағы ең ірі мыс кен орындарының бірі.​

  2. Бозшакөл кен орны: Павлодар облысында орналасқан, ірі мыс-молибден кен орны.​

  3. Ақтоғай кен орны: Шығыс Қазақстан облысында орналасқан, ірі мыс кен орны.



Деңгейлік тапсырмалар

1.Тапсырма. Картада сұрақ белгісі қойылған пайдалы қазба кен орындарын картадан көрсетіңіз

Shape5 Shape4 Shape3 Shape2 Shape1

?

?

?

?

?

2.Тапсырма. Мұнайдан алатын өнімдерді жазыңыз

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


10 Маусым 2025
30
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі