Психологиялық кеңес

Тақырыбы: «Баланың балабақшаға бейімделуі»

Психолог: Ибраимова Г.Д

Ақтау қаласы

2018 - 2019 оқу жылы

Баланың балабақшаға бейімделуі

(психолог кеңесі)

Көпшілікке мәлім «балабақша жағдайына көнетін» және «балабақша жағдайын қабылдамайтын» балалар кездеседі.

Баланың балабақшаға тез үйренуі үшін ата аналарға мынадай кеңес береміз:

1. Баланы қысқа мерзімге балабақшаға беру.

1. Топтағы бірнеше баламен және олардың ата аналарымен жақын танысып, оларды қонаққа шақыру

2. Балалар мерекелерін ұйымдастыруға қатынасу.

3. Әр кез балабақшада өткен күн жайында сұрап әңгімелесу.

4. Кешкі мезгілде жағымды жағдай жайлы, достарымен болатын кездесу,жаңа ойыншықтар, ойындар туралы әңгімелесу.

5. Балабақшаға барар жолда мейірімді, сабырлы болу.

Егер де бала анасынан ұстап, оны жібермеген жағдайда тәрбиеші баланы қалай жұбатады?

Психологтің ұсынысы:

1. Баланың көңілін ашық, жылтыр заттар өзіне аударады, мысалы: Сабын көпіршіктері, шарлар.

1. Топтағы ойыншықтарға назарын аударту.

2. Саусаққа киетін ойыншықтарды алып баламен сөйлесу.

3. Доппен ойын ұйымдастырып, жаңадан келген баланы шақыру.

Психологтар мынаны ұсынбайды:

1. Баланы анасынан күшпен айыру.

1. Тамақты еріксіз ішкізу.

2. Баланың көз жасына көңіл аудармау.

Танымайтын ортада жарты сағат болудың өзі балаға өте ауыр тиеді. Сондықтан алғаш балабақшаға барған бала жаңа ортаға бірден бейімделіп кете алмайтындықтан, ата – аналарға бірнеше ақыл – кеңес ұсынамыз:

-Баланы таныс емес адамдармен, үлкендермен, балалармен қарым – қатынас жасауға бейімдеңіз.

-Балалар саябағында, мерекелерге, ойын алаңдарына үнемі апарып, құммен ойнауға үйретеңіз.

-Достарыңыздың туған күніне балаңызбен барып, өзін қалай ұстайтынын бақылаңыз (ұялшақтығы, балалармен тіл табысуы, өзін еркін сезінуі т.б.)

Мамандардың айтуынша баланың бөбекжайға баруы өте маңызды. Бөбекжайда тәрбиеленген бала мектепке баруға ғана дайындалып қоймай, психологиялық әлеуметтік тұрғыдан да дайындалады. Егер қолыңыз бос болса, баланы төртке толғанша анасы өзі баққаны дұрыс. Себебі, бұл жасқа дейін сәби анасына тым жақын болады да, анасынан бөлек өмірге көнгісі келмейді, қыс бой ауырып, мазасы кетеді.

-Балаңызды бөбекжайға берердің алдында бөбекжай, тәрбиеші және балалармен таныстырып, баланың назарын таныс ойыншықтарға аударыңыз. Балаңызға не ұнайтынын, қандай дағдыларды меңгерендігін, қандай көмек керек екендінін, мадақтау мен жазалаудың қандай түрін қолдану тиімді екендігін анықтап алыңыз.

Баланың балабақшаға үйренуі үш деңгейде қарастырылады:

1.Жеңіл үйрену.

Бала жаңа ортаға бір айдың шамасында бейімделеді. Мұнда бөбектің тамаққа тәбеті бір аптаның ішінде, ұйқысы 1-2 аптаның ішінде үйдегі үйреншікті қалпына түседі. Аяқ астынан ауруға ұшырамайды.

2.Жеңілдеу үйрену.

Баланың ұйқысы мен тамағы 20-40 күн шамасында бұрынғы қалпына келеді. Ай бойы қит етсе, көңіл – күйі бұзылып, жылай береді.

3.Ауыр үйрену.

Күні бойы жылап сықтаудан көз ашпайды. Тәрбиеші үнемі көтеріп, не жетектеп жүруді талап етеді. Жүйкесіне жүк түскен сәби ауруға шалдығады. Психикасы бұзылып, ой – өрісінің дамуы тежелуі мүмкін. Ондай жағдай болмау үшін ата – ана төмендегі жағдайларды ескеру керек:

-Алғашқы күні балаңызды балалардың серуені кезінде алып келіңіз. Бұл орын үйіңіздің алдындағы аулаға ұқсайдындықтан, бала көп жатсына қоймайды, балалармен, тәрбиешімен танысуға ыңғайлы.

-Егер бала бейтаныс адамдарға жақындамаса, күштеп, зорлап әрекет жасаудан аулақ болыңыз. Бала бейтаныс адамдарға біртіндеп үйренеді.

-Баланың бөбекжайға болған күнін көбейте отырып, үйдегі жағдайды бөбекжайдағы күн тәртібіне ұқсас ұйымдастырыңыз, балаңызды өз бетімен киінуге, шешінуге, тамақтануға, беті- қолын жууға т.б. үйретіңіз.

-Кешке жақын балаңызды бөбекжайдан алып қайтарда ата – аналар балаларына қалай келетінін, қандай көңіл – күймен қарсы алатынын, балалар бір – бірімен қалай қоштасытынын бақылаңыз. Бұл балаңыздың бөбекжайға еркін келуіне жол ашады.

-Бөбекжайдан қайтарда балаңыздан кіммен достақаны, қандай ойыншықпен ойнағаны туралы сұрап біліңіз. Жақсы істеріне үнемі қолдау көрсетіп отырыңыз.

-Алғашқы аптада балаңызды уақытында алып кетіп жүріңіз. Бала бөбекжайда жалғыз қалып қойса, қорғансыз, керексіз адам ретінде сезінеді, балада айналасындағы адамдарға деген сенімсіздік пайда болады.

-Үйде балаңызбен бірге бөбекжай туралы ойын ойнаңыз. Бөбекжайда ойыншықтар қайда тұратын , қандай ойыншықпен ойнағысы келетінін біліңіз, достарын табуға көмектесіңіз. Ойын арқылы балңыздың бөбекжайдағы қиындықтарын шеше ала+эсыз.

-Балаңыз бөбекжайға үйренгеннен кейін, көз жасына ешқандай мән бермеңіз, байыпты, салмақты көзқараспен қараңыз. Мұндай жағдай баланың ұйқысының қанбауынан, көңіл – күйдің төменділінен т.б. себептерден болады

Баланың үш жастағы КИЫНДЫК

Баланың үш жастағы дағдарысы. Үш жастағы дағдарысты қарастыруға себін тигізетін үш түрлі көзқарас бар. Біріншіден, бұл дағдарыс баланың өтпелі кезеніне байланысты.

Өйткені бала психологиясында бұл кезеңде жаңа-құрылымдар мен саналы ерекшеліктер пайда болады. Бала психикасының дамуындағы дағдарыстын пайда болуын оның жақын арадағы даму аймяғына қатысгы қасиеттерді өзгеру заңдылығымен ұштасты түрде іздестіру керек болады.

Үш жастағы дағдарысты тек теориялық схемамен қарастыруга болмайды. Біз іс жүзіндегі тиісті материалдарды талдаудан баста- уымыз керек, мұндай материалдарды түсіктіруде ұсынылған теорияға сүйену қажет. Үш жастағы дағдарыстын мән-жайын ашып көрсету үшін балаңың дамуьшдағы сыртқы және ішкі жағдайларды қарастыру қажет. Бұл мәселенін түйінді жері бяланың үш жаста дағдарысқа ұшырау себептері нендей жағдайларға байланысты болады және оның қалыпты жағдайдан ауытқуына әсер етуші фактор қандай? деген мәселенің мәнін айқындап көрсетуді талап етеді.

Осы мәселенің мәнін ашып көрсетуде біріншіден, дағдарыс баланың бойындағы мұндай жағымсыз қылықтарын оның тіл алмай, қасарысуынан айыра білу қажет. Баланың жағымсыз қылықтары ересектердіц қойған талаптары мен айткандарының бәріне қарсы шығады. Алайда баланың бір нәрсені істеуге зауқы болмаса мұның бәрі жағымсыз қылықтары мен қарсылық керсетуін (мысалы, ол ойнап жүргеңде оған жатып ұйықта десе, ол бірден тесегіне жатып ұйықтамайды), мұның бәрін дағдарыс кезенінің көріністері деп санауға болмайды. Бала барынша өзінің ойындағысын істегісі келеді. Бірақ оған тыйым салынады. Бұл жайттардың бәрін қисық-қынырлық қылық, жағымсыз мінез деуге болмайды. Осыкдай жағдайда баланың ересектер талабына қарсы әрекеті оның өзі ұнатқан іспен шғылданғысы келетінін көрсетеді.

Баланың үлкендердің талабына қарсылық білдіріп, ондай ұсыныстарын орындамай қырсығуы оның өзіндік ойы мен тілегін іске асыруға ұмтылуын көрсетеді. Мұндай қылық бала әрекетіндегі өзіңдік санасындағы өзғерісті, оның сапа жағынан жаңа сатыға көтерілгенін көрсетеді. Дағдарыстың көрінісі баланың сіне, осындай қылықтарынан айқын байқалады. Егер баладан басқа бір нәрсені істеуді өтініп сұраса, оңца ол бұл жағдай өзінін көніліне қонымды болғандықтан қарсылықсыз орындайды.

Біз клиникада өзіміз байқаған мынадай мінез-құлықты мысал етіп келтірейін. Үш жастағы дағдарыс кезеңі созылып кеткен 4 жасар қыз бала өзін балалар мәселесін талқылайтыи конференцияға ертіп баруды өтінеді. Қыз оған баруға жинала бастайды. Мен қызды жүре ғой деп шақырдым. Бірақ оны мен шақырғандықтан, ол тіпті барғысы келмей калды. Ол барынша қарсыласып бақты. «Оңда бері келе ғой», — деп едім, оған да келмеді. Оны өзімен өзін қалдырғанда, ол жылай бастады. Оны ертпегеніме өкпеледі. Бұл орайда оның қасарысып айтқанға көнбеуінен ызаланып булығып ренжу пайда болды. Ол өзінің барғысы келгенімен, оған жүр деп айтқан сөз ұнамай, қарсылық білдірді.

Баланың бойын ашу-ыза кернегенде әмірлі дауыспен айтқан сөз де оған әсер етпейтінін байқатты. Бірсыпыра авторлар мұндай жайттарды көркемдеп жазды. Мысалы, ересек адам сәбиге келіп әмірлі үнмен: «Мына көйлектің түсі қара» десе, ол қарсылық’ көрсетіп, «бұл. көйлектің түсі ақ» дейді. Қасарысу оған айтылған сөздердің мәніне қарамастан керісінше істеуге кесірлену дағдарыстың нақтылы көрінісі.

Жағымсыз әрекетгің тіл алмаудан екі<