“Тіл, әдебиет білгірі”

Сайыстың мақсаты: оқушылардың ана тілін үйренуге деген қызығушылықтарын ынталандыру, қабілеттерін қолдау.

Сайыстың міндеттері: 7-5-сынып оқушыларының қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен алған білімдерін бағалау, шығармашылықтарын шыңдау.

Сайыскерлерге қойылатын талаптар: бірлескен оқу ортасы, шапшаңдық, білімділік, сыни ойлау, тіл шешендігі мен сөз дәлдігі.

Білу деңгейі

1.Білу деңгейіндегі сұрақтар 5а-сынып үшін

• Тұрақты тіркестердің мәнін анықтаңдар:

“Ит арқасы қиянда”

“Сүттен ақ,судан таза”

“Жабулы қазан жабулы күйінде”

“Көзі шарасынан шықты”

1.Білу деңгейіндегі сұрақтар: 6а-сынып үшін

• Тұрақты тіркестердің мәнін анықтаңдар:

• “Бір тарының қауызына сыйғызу”

• “Борша-боршасы шықты”

• “Тірідей жерге кіру”

“Апшысын қуырды”

1.Білу деңгейіндегі сұрақтар: 6б-сынып үшін

• Тұрақты тіркестердің мәнін анықтаңдар:

• “Аяғы аспаннан салбырап түскен жоқ”

• “Аяғы аспаннан келу”

• “Тұмсығын шүйіру”

“Бәледен машайық қашқан”

1.Білу деңгейіндегі сұрақтар:7а-сынып үшін

• “Шақшадай басы шарадай болды”

• “Бір ұрты май, бір ұрты қан”

• “Желімдей жабысты”

• “Көшке берген тайлағыңды қайтып ал”

1.Білу деңгейіндегі сұрақтар 7б-сынып үшін

• Тұрақты тіркестердің мәнін анықтаңдар:

• “Таз ашуын тырнадан алады”

• Талағы тарс айрылды”

• “Шөміштен қысу”

• “Буынсыз жерге пышақ ұру”

Қолдану деңгейі

Бір сөзбен айтқанда қалай дейді?

5а) 1.Қиыстырып тауып сөйлейтін адамды?

2.Айтқанға сене салатын,еш нәрсені байыптап,байқамайтын адамды?

3.Көрінгенге соқтыға беретін баланы?

5б) 4.Тез ұстатпайтын малды?

5. Тез ашуланатын адамды?

6. Жұмысты Жан аямай жақсы,сапалы істейтін адамды?

6а) 7.Әркімнің артынан жамансөз айтып жүретін адамды?

8.Біреуге жамандық,пәле ойлап жүретін адамды?

9. Арасы бір жас айырмашылығы бар балаларды?

6б)10.Бойы ұзын баланы?

11.Ешкімге ешнірсесін бермейтін,беруге қимайтын адамды?

12.Ата-анасының бірінші баласын қалай атайды?

7а)13.Керексіз көп сөйлейтін адамды

14.Білгенін дұрыс айта алмай,жаңыла беретін адамды?

15.Бір мектепте оқитын балаларды бір сөзбен айтқанда қалай дейді?

7б) 16. Үлкендердің айтқанын мүлтіксіз орындайтын адамды?

17. Үнемі татулық қолын ұсынатын адамды?

18. Елім деп еңіреп өткен азаматты?

Түсіну деңгейі

5а –сынып үшін: Қымбатты достар! Қазақтың абыз жырауы Асан Қайғының арманы қандай еді? Ол нені армандады? Арманы орындалды ма? Асан Қайғының ісін бүгінгі заманда қай мамандықпен салыстыруға болады деп ойлайсыңдар?

5б –сынып үшін: Балалар!Ахмет Байтұрсынұлының «Егіннің бастары» өлеңінің тақырыбы мен идеясы қандай? Ойларыңды тақырыпқа қатысты мақалмен түйіндеңдер?

6а-сынып үшін: Ойлы жастар! Ұлтан неліктен елді әділ басқара алмады?Оның Алпамыстан ерекшелігі қандай еді?

6б-сынып үшін:Қымбатты оқушы! Ахмет Байтұрсынұлының “Қара бұлт” өлеңіндегі негізгі ой тұжырымын шешендікпен дәлелдеңдер?

7а-сынып үшін: Ақиық ақынның: Шешем менің иіліп бара жатыр,Қай күні келер екен нала “батыр” Жел маған сыбырлайды аят оқып, “Бір күні айырыласың,қара да тұр.”

...Шешем менің иілген сұрау белгі,Сәл ғана шаттық көрді жылау көрді. Қалай ғана қалпына келтірерсің,Дауылдармайыстырған мынау белді?” деген өлең жолдарын қара сөзбен өз монологтарың айналдырыңдар?

7б-сынып үшін: Отты Мағжанның: “Жүрегім,мен арлымын жаралыға,Сұм өмір абақты ғой саналыға. Қызыл тіл,қолым емес,кісендеулі, Сондықтан жаным күйіп жанады да” деген шумағының мәнін түсіндіріңдер?

Талдау деңгейі

Берілген сөйлемдерге тілдік талдаулар жасаңдар

5-сыныпқа: Жан ұшырып жүгірген бала абайсызда есік жақтауына соқтығысып, көзінен оты жарқ ете қалды (әр сөздің лексикалық мәнін анықтаңдар) .

6-сыныпқа: Алма алқызыл гүлдерді құшағына толтырып, едәуір алыстап кеткен анасының артынан жанұшыра жүгірді(сөзжасамдық талдау жасаңдар).

7-сыныпқа: Базаралы бұл жолы үлкендер тарапқа беттемей, жастар отырған маңнан, Абайлар отырған өнерпаздар қасынан табылғанына шын қуанды (сөйлем мүшелерін қарай талдау).

Жинақтау деңгейі

5 –сыныптар үшін: өздерің оқыған әдеби шығармадан портретке, пейзажға, теңеуге мысалдар келтіріп, кестеге салыңдар.

6-сыныптар үшін: Бала Тұрардың атынан монолог жазыңдар.

7-сыныптар үшін: Образдың түрлеріне өздерің оқыған кейіпкерлерді мысал келтіріп, кестеге жинақтаңдар.

Бағалау деңгейі

Пікірталас алаңы тақырыбы: “Бүгінгі жасөспірім-ертеңгі аға ұрпақ,олар өз уақытын тиімді тиімді пайдаланып жүр ме?”

Әр топ өздерінің спикерін шығарады және олар өздерінің тұжырымдарын нақты,шешендікпен қорғайды. Критерийлер: сөз саптауы, ой дәлдігі, дәлел,тұжырымы, дүниетанымы, өзіндік көзқарасы,мәдениеті