«Бекітемін»

әдіскер _______ Надирбаева Р.К.

«____»_________ 2021г.

.

ДӘРІС КЕШЕНІ

пән /модуль/: «Дене тәрбиесі»

пән/модуль

мамандық: 0301000 «Емдеу ісі»

шифр мамандық атауы

Курс: 1

Семестр:1

Жалпы сағат (жалпы сағат/кредиттер KZ): 48/2

Құрастырған оқытушы: Ахишев Р.И.

«Қаралды және ұсынылды»

«Жалпы білім беру

және әлеуметтік-экономикалық

пән бірлестік» отырысында

хаттама №______

«____»_________ 2022г.

ЦӘК меңгерушісі ______ Теңлибаева Д.У.

г.Алматы, 2022г.

Сабақ барысы «Хронокарта»

1. Ұйымдастыру кезеңі 5 мин

2. Үй тапсырмасын тексеру 20 мин.

3. Тақырыптың өзектілігі және негіздемесі (мотивация). 5 мин.

4. Жаңа тақырыпты түсіндіру 30 мин.

5. Тақырыпты бекіту 20 мин.

6. Қорыту 5 мин.

7. Үйге тапсырма беру 5 мин

Тақырыбы: 1. Тоғызқұмалақ ойыны

2..Тоғызқұмалақ.. Қауіпсіздік ережесі

Сағат саны: 100 минут

Курс және семестр: 1 курс , 2 семестр

Күні: 2.02.2022

Тобы: 101

Мақсаты:

Білімділік:

Жалпы түсінік беру:

• Салауатты өмір салтын насихаттау

• Жалпы дене жаттығуларын арқылы дене тәрбиесінің теориясын ұғыну

• Студенттер дене-бітімінің дұрыс дамуы, денсаулығының нығаюы, жұмыс қабілетінің артуы сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына қарсы тұруға ықпал ету. Жақсы денсаулық -адамның еңбек және қоғамның іс-әрекетке жемісті қатысуының маңызды кепілі екендігін ұғындыру. Сабақтарда, сабақтан тыс уақытта, спорт секцияларында дене тәрбиесін күн сайын ұйымдастырып, қолайлы жағдайлар жасау

Тәрбиелік:

-Жауапкершілік сезіміне тәрбиелеу

- Патриоттық сезімге тәрбиелеу

- Таңдаған мамандыққа қызығушылыққа тәрбиелеу

- Кәсіптік сапасын жетілдіру

- Дәлелдеуді жйелеуге тәрбиелеу

- Кішіпейілділікке тәрбиелеу

- Әдепті қылықтарға тәрбиелеу

- Жеке тұлғалық сапасын жетілдіру.

Дамытушылық:

• Жалпы денені шынықтыру

• Жылдамдығын дамыту

• Студенттердің жан-жақтылығын дамыту

• Шыдамдылық қасиеттерін дамыту

• Құрал-жабдықтар:

• -дидактикалық (дәріс);

• - Доп, Волейбол сеткасы

• -Маты,сықырық,скакалка т.б.

• Әдістері: Жарыс

• Сабақтүрі: Аралас

• Пәнаралық байланыс «Анатомия» Медицина.

• Әдебиеттер:

• М.Ә Бөлешов «Дене тәрбиесі және спорт медицинасы»

• Х.К.Сәтбаева «Валеология»

• І. Дайындық бөлімі 10-15 мин

• 1

• Сапқа тұру, рапорт беру

• 1’ -2’

• 2

• Сабақтың  мақсатын  түсіндіру

• 1’

• Сабақтың мақсатын түсінікті етіп баяндау,техника қауіпсіздіқ ережесімен таныстыру.

• 3

• Залды айналып жүргенде бір лектен екі,үш,төрт леке кайта сапка тұру.

• 1’

• Жаттығулар саптық жарлығының  талабына сәкес откізеді.

• 4

• а) Қолды белге қойып аяқтың ұшымен

• ә) Қолды желкеге аяқтың өкшесімен жүру

• б) Қолды белге аяқтың сыртымен жүру

• в) Қолды белге аяқтың ішімен жүру

• г) Қолды белге жартылай отырып, толық отырып жүру.

• 2’-3’

• Денені, түзу ұстап, басты көтере, белді түзу ұстап жүру.

• 5

• Жүгіру жаттығулары

• а) Қолды созып, тізені жоғары көтере

• ә) Қолды жамбасқа қойып, аяқты артқа серпе

• б) Солиықтан алға қарап

• 2’-3’

• Еркін демалып, бір қалыпта жүгіру

• Тек сол иық пен қарап алға жүгіру.

• Әр бір жаттығуда талапқа сай әдемілеп орындау.

Тоғызқұмалақ

Сілтеме: https://www.youtube.com/watch?v=IwD_8vqU2k0

Қазақ халқының ұлттық ойындарының бірі-- тоғызқұмалақ. Көненің көзіндей болған бұл ойынның 4 мың жылдық тарихы бар дейді зерттеушілер.
Тоғыз құмалақ қазақтың ерте заманнан келе жатқан ұлттық спорт ойыны болғанымен, оны қырғыздар да, қарақалпақтар да, алтайлықтар да ойнайды. Алайда қазақтың тоғыз құмалақ ойыны тіпті кемелденген және дамыған.
Тоғызқұмалақ ойыны қазақ таласында кең таралған. Өйткені Қазақстанның бірнеше облыстарынан табылған археологиялық қазбалар осы ойға жетелейді. Тым әріге бармай, ХІХ ғасырдан бері қарай айтар болсақ, бұл ойынды қазақтың кемеңгері, ұлы ақыны Абай Құнанбаев сүйіп ойнаған. Қазір Шығыс Қазақстан облысындағы ақынның мұражайында Абай ойнаған тоғызқұмалақ тақтасы сақтаулы тұр. Кезінде бұл ойынға Ш.Уәлиханов, Қ.Қуанышбаев, С.Аманжолов, М.Әуезов және Б.Момышұлы сынды Алаштың ардақты азаматтары қызығушылық танытып, қолдау білдірген. Қазақ спорт журналистикасының атасы әрі ұстазы Сейдахмет Бердіқұлов та кезінде ұлттық өнерді насихаттап, мақтан тұтқан.
Ұлттық ойынымыздың атауы «тоғызқұмалақ» - біріккен сөз. Алғашқы сыңары – сан есім де, кейінгісі зат есім. Құмалақ неге жеті, сегіз, он бір, он үш емес? Рас, тоғыз саны ежелгі түркілерде көптік мағынаға ие әрі қасиетті сан. «Тоғыз жолдың торабы», «Тоғыз қабат торқадан, тоқтышақтың терісі артық», «Тоғыз інген боталап, тоғыз інген құлындап» деген сөз тіркестердің бәрінде тоғыз саны көптік мағынаны білдіріп тұр. Тоғыз-шексіздікті бейнелейтін сан.
Тоғызқұмалақ арнайы тақта арқалы ойналады. Әрі ақыл-ойды дамытатын, адамның қабілетін арттырып ми қызметін жетілдіретін зияткерлік ойын. Алғашқы кезде үш отау, бес отаулық шағын үлгілері болған болса, бүгіндері жетілген тоғыз отаулық классикалық ережелі спорттық ойын қатарына енгізілді. Тек ойын ғана емес оның танымдық әрі тағылымдық тұрғыда да, сондай-ақ спорт, өнер, ғылым ретінде де маңызы зор.
Тоғызқұмалақ--әлемдік мәдениетінің озық үлгілерімен бой теңестіре алатын интеллектуалдық ойын, логикалық ойлау өнері. Жасөспірім ұрпақтың дене шынықтыру тәрбиесімен қатар, ақыл-ойының дамуына да зор мән берген бабаларымыз осы ойынды ойлап тауып, зерделілік және зияткерлік даму құралы ретінде қолданған.
Тоғызқұмалақ ойыны республикалық деңгейде Қазақстан Республикасы, Қырғызстан, Моңғолия сынды елдерде, Ресейде, әсіресе Алтай мен Қарашай-Черкес республикаларында ойналып келеді. Ал Қытайда және Еуропа елдерінде ойынды ақпараттық жағынан насихаттап отырған көптеген жанашыр азаматтар бар. Бүгінде АҚШ-тың Аляска Университеті Тоғызқұмалақ ойынын зерттеумен айналысып отыр. Қазақстан Республикасында қазір спорт түрі ретінде Тоғызқұмалақ қанатын қеңге жайып, танымал ұлттық ойындардың біріне айналды.