Мақала

Орындаған мұғалім : Дюненбаев Ардақ Алимханович

Тоғызқұмалақ ойыны және оның оқушыға әкелетін пайдасы

Кіріспе:

Тоғызқұмалақ — қазақ халқының ежелден келе жатқан ұлттық ойыны, оның терең тарихы мен мәдени мәні бар. Бұл ойын тек уақыт өткізу құралы ғана емес, адамның ойлау қабілетін, сана-сезімін, логикалық ойлауын және тапқырлығын дамытатын маңызды жаттығу. Бүгінгі таңда тоғызқұмалақ ойынының оқушыларға әкелетін пайдасы ерекше, өйткені бұл ойын оқу мен тәрбиенің тиімді құралына айналды. Тоғызқұмалақ оқушылардың білімін кеңейтумен қатар, оларды шыдамдылыққа, стратегиялық ойлауға, зейінділік пен есептеуге үйретеді. Осы мақалада біз тоғызқұмалақ ойынының оқушыға қандай пайдалар әкелетінін қарастырамыз.

Тоғызқұмалақ ойынының пайдасы:

1. Ақыл-ойды дамыту: Тоғызқұмалақ ойыны — математикалық ойлауды дамытуға көмектесетін ойын. Оқушылар әрбір жүрісті есептей отырып, стратегиялық жоспар құрады, қарсыласының әрекеттерін болжауға тырысады. Бұл, өз кезегінде, оқушылардың ойлау қабілетін арттырады. Әсіресе, балалардың логикалық ойлау және абстрактілі ойлау дағдыларының дамуына ықпал етеді.

2. Есептеу дағдыларын арттыру: Тоғызқұмалақ ойыны барысында балалар үнемі санау жасайды. Олар құмалақтарды санап, түрлі комбинацияларды есептеп, әр қадамды ойлап қабылдайды. Бұл дағды оқушылардың сандық сауаттылығын арттырып, арифметикалық есептерді жылдам әрі дұрыс шығаруға көмектеседі. Математика пәніне қызығушылықтары да артады.

3. Стратегиялық ойлау мен жоспарлау дағдылары: Ойынның негізгі ерекшелігі — әрбір ойыншының стратегиясын дұрыс таңдап, қарсыласының қадамын алдын ала болжауы керек. Бұл кезеңдер стратегиялық ойлауды, шыдамдылықты және жоспарлауды дамытуға ықпал етеді. Оқушылар өз жоспарларын жүзеге асыру үшін әрбір әрекетті ойланып, дұрыс шешімдер қабылдауды үйренеді. Стратегиялық ойлау дағдысы тек ойын барысында ғана емес, өмірдің басқа салаларында да қажет.

4. Зейін мен концентрацияны арттыру: Тоғызқұмалақ ойыны кезінде балалардың назарын жинақтап, ойынның әрбір сәтін мұқият бақылап отыруы керек. Әрбір жүрістің нәтижесі маңызды, сондықтан ойын барысында зейінді болу қажет. Бұл балалардың назарын ұзақ уақыт бойы бір мәселеге аударып, оған толық көңіл бөлу дағдыларын қалыптастырады.

5. Шыдамдылық пен табандылықты дамыту: Ойын ұзақ уақыт бойы жалғасады және әрбір ойыншының стратегиясына байланысты нәтиже әртүрлі болуы мүмкін. Оқушылар әр қадамды ойлап, қиыншылықтарға төтеп беру үшін шыдамдылық танытуы керек. Бұл дағды өмірде кездесетін қиындықтарды жеңуге, мақсатқа жету жолында табандылық танытуға үйретеді.

6. Қарым-қатынас және әлеуметтік дағдылар: Тоғызқұмалақ ойыны екі адам арасында ойналады, сондықтан ойын барысында оқушылар бір-бірімен қарым-қатынас жасайды. Бұл оларды өз пікірін білдіруге, қарсыласын тыңдауға және оның әрекеттерін талдауға үйретеді. Әрқашан адал бәсекелестік орнату, өзара сыйластық пен құрмет көрсету арқылы олар әлеуметтік дағдыларын дамытады.

7. Төзімділік пен эмоциялық тұрақтылықты қалыптастыру: Тоғызқұмалақ ойынында тек жеңіс қана емес, жеңіліс те маңызды. Оқушылар жеңілген жағдайда эмоцияларын дұрыс басқаруды, ал жеңіске жеткенде ұ humility, modesty сақтау керектігін үйренеді. Бұл олардың эмоциялық тұрақтылығын арттырып, өмірде кездесетін қиындықтарға дұрыс көзқарас қалыптастырады.

Қорытынды:

Тоғызқұмалақ ойыны — ұлттық мәдениетіміздің маңызды бөлігі ғана емес, ол оқушылардың ақыл-ой қабілетін дамытудағы тиімді құрал. Бұл ойын арқылы оқушылар математикалық ойлау, логика, стратегия құру, есептеу және әлеуметтік дағдыларын жақсартады. Сондай-ақ, шыдамдылық, төзімділік пен эмоциялық тұрақтылық сияқты қасиеттерді де дамытады. Тоғызқұмалақ ойынының әкелетін пайдасы тек оқу үдерісімен шектелмей, өмірдің түрлі салаларында пайдалы болатын маңызды дағдыларды қалыптастырады. Бұл ойын қазақ халқының мәдени мұрасын сақтап, жас ұрпақтың бойында патриоттық сезімді оятуға да көмектеседі.