Ұлы даланың ұлы тұлғасы

Кемел Тоқаев 1923 жылы 2 қазанда қарапайым отбасында дүниеге келген. Ол бұғанасы қатпаған бала кезінен басын қара бұлт басып, айналасы күңгірт тартып, жетімдіктің тауқыметін тартып өсті. Ата-анадан бірдей айырылып, есеңгіреген жасқа ағасы Қасымның майданда із-түссіз жоғалуы соққы үстіне соққы болды. Бұл туралы Қасым-Жомарт Кемелұлы «Әке туралы толғаныс» кітабында: «Әкей өмір бойы ағасын сағынып, іздеумен өтті, оның қайтып оралатынына шексіз үміттенді, бірақ оның орындалмайтын арман екенін білді» деп әке жүрегіндегі жылт-жылт еткен сәуле үміті тек Кемел Тоқаевпен бірге үзілгенін тебірене жазды. Осы сұрапыл соғыс жылдарын шағрамаларына арқау еткен, қазақ прозасында детектив жанрының негізін қалаған жазушы Кемел Тоқаев өз естеліктерінде: «Өзіме қамқор болған ағамның майданда қаза болуы мені шын жетім етті. Оны ұмыта алатын емеспін. Жаңа туған тұңғыш ұлымның Жомарт атына Қасым ағамның атын қосып атап жүрмін» деп еске алады. Ал нақ сол кезде оған өмірдің өзі қатал әрі суық көрінгені даусыз