Ұстаз болу - ұлылық

Ұстаз болу-ұлылық

Бұл менің бүгінгі барлық адамдарға деген сүйіспеншілігімді мойындауым, сонымен бірге мектеп деп аталатын осы үйде тұратындарға. Бәрі махаббаттан басталады өйткені өмір одан басталады, алғашқы қадамдар мен жетілу — бәрі сүюге және сүйікті болуға деген ұмтылысқа бағынады. Бұл сезім менің өмірімді, жолымды жарықтандырды. Мен 13 жасар қыз кезімде ұстаз болуым керек. Сүйікті мұғалім, мектеп, ата — аналар-мені педагогикалық колледжге, содан кейін "тәтті ауыртпалыққа"әкелген компоненттер. Алғашқы сабақтар, есте сақтау мүмкін емес болып көрінетін алғашқы оқушылар. Менің есімде, достар таптым, жақсы көрдім. Міне, неше жыл мектепте жұмыс істеймін, мен айналамда жаман адамдар жоқ деп ойлаймын. Мен мұғалімдерді қызықтыратын қызықты балалармен керемет бақыттымын. Мен олармен жақсымын, олар маған қымбат.

Мектеп-бұл 11 жылдық балалар өмірінің бөлшегі.

Ол балаға не болады? Бұл адам өмірге қалай келеді?

Мен бұл сұрақтарды өзіме жиі қоямын. Менің арманым қандай?

Бұл барлық мұғалімдер мен ата-аналарға өте түсінікті. Мен балалардың өмірді жақсы көретінін, оның бұрылыстарына төзімді болғанын, әрқашан өздерін жетілдіруге ұмтылғанын, айналасындағылардың барлығына қуаныш пен жылулық сыйлағанын қалаймын. Мен не істей аламын? Мен бір ертегі әңгімені еске аламын. Биік тауда бүркіт жатқан кішкентай құсты көрді. Бүркіт оның не істеп жатқанын сұрады және ол жауап береді:

- Мен аспанды ұстап жатырмын!

— Бірақ бұл өте үлкен, ал сен өте кішкентайсың.

- Не істей аламын, соны жасаймын- деп жауап берді батыл құс.

Сондықтан мен қолымнан келгеннің бәрін жасаймын!

Бүгін мен мұғаліммен, демек мен көп нәрсе істей аламын.

Әр сынып ұжымында өмір қайнап жатыр. Біреу ұрысады, біреу татуласады, біреу спорттық жарыстарға қатысады, біреу жазбалар жазады, біреу оларды жібереді.Бұл оқиғалар, бір қарағанда, бір-бірімен байланысты емес, сыныпта билік ететін атмосфераны тудырады. Өмір қайнап жатыр және бұл қарқынмен ол бәріне әсер етуі керек.

Бірақ әрбір тәжірибелі мұғалім сыныпқа кіріп, бір көзқарасты тастап, осы өмірден шығарылғандарды бірден табады. Бұл шулы балалар әлемінде балалық емес проблемалар бар - "қабылданбаған балалардың проблемалары". Кейбіреулер бұл біздің заманымыздың проблемалары деп ойлайды. Қате…

Мен өзімді шамамен 20 жыл бұрын есіме түсірдім, өркендеген отбасынан шыққан, жақсы тәрбиесі бар қыз. Бірде сынып жетекшісі мені «Череп» деп атайтын баламен бірге отырғызуды шешті, ол "қабылданбаған бала" боп саналатын. Сынып тыныш, әрі қарай не болатынын қызығушылықпен күтті. Егер мен отырсам, мен бірден "инфекциялар" санатына өтемін, бірақ отырмасам — "сынып ханымымен"проблемалар болады. Ойлар жарылып, шешім найзағай жылдамдығымен келді. Мен орындықты алып, партаның жанындағы дәлізге отырдым. Сынып менің әрекетімді бағалады. Бірақ мен бұл баланың көздерін көргенде: О, құдайым, көз жасы толған, сондай үмітсіздікті білдірді. Бірінші сәтте мен өз ойымды өзгерткім келді және оның қасында үстелге отырғым келді және одан бірдеңе сұрағым келді, дәл солай…

Бірақ менің әрекетімнің салдарынан, бетімді қабырғаға қаратып, бұрылдым. Көптеген жылдар өтті, бірақ ұят сезімі әлі күнге дейін құлағымды күйдіреді және маған тыныштық бермейді. Мүмкін, сондықтан мен бұл мәселемен айналыса бастадым.

Мұндай балалар әр сыныпта бір, екеуден бар. Бірақ бұл саңырау түсінбеушілік қабырғасын бұзу мүмкін болмаған кезде құрдастар арасындағы жалғыздық қаншалықты қорқынышты.

Балалардан "бас тартудың"себебін түсіндіруді сұраңыз. Олар оны атай алмайды немесе оны "лас" деп атай алмайды, одан "жаман иіс шығады" деп айтады. Шынында да, мұндай балалар санатына көбінесе "қолайсыз" отбасылардан шыққан балалар жатады. Мүмкін, бір жерде біреу: "Одан не алуға болады, алкаштың ұлы" деген сөз сыныптастарының қатысуымен өз рөлін атқарды. Қалай білуге болады?

Мәселе неден басталғаны емес, бұл балаға қалай көмектесу керектен болу керек. Мен бұны ауыр жұмыс екенін жақсы түсінемін, оның нәтижелері бірден көрінбейді. Ал қол төмен түскенде, мен сыныптасымның көзін есіме аламын.

"Қабылданбағандардан "басқа, сыныптарда"қиын балалар" бар. Мұндай балаларға отбасы мәселелерін шешпей көмектесу мүмкін емес.

Біздің мектептің шағын ауданында тұрмысы нашар отбасылар көп. Әрине, бүгінгі таңда пайда болған экономикалық ауыртпалықтар әлсіз адамды бұза алады. Кейде отбасының қайта туылуы үшін біреудің пайда болуы және басқа, әлсіз, үмітін үзген жауапсызға: "Мен саған жауаптымын!» деп айтқым келеді. Оның көзінен үміттің жанып тұрғанын көру қандай бақыт. Мен көмек сұрағанын күтудің қажеті жоқ, баламен және оның отбасымен байланысу керек екеніне сенімдімін.

Менің іс-әрекетім тек қиын балалармен және жұмыс істемейтін отбасылармен жұмыс істеуге байланысты емес. Маңызды міндеттердің бірі-балалардың денсаулығы: физикалық, психикалық және моральдық. Оқушылар мектептің барлық кемшіліктерін ересек өмірге апарады, бұл біздің болашақ моральдық климатымызды анықтайды. Олардың арасында "менікі " де болады — қиын балалар. Мен бұларды бақытты адамдар болғанын қалаймын. Бақыт-бұл сізді бәрі түсінген кез. Егер балалар мектепте бақытты болса, олар бұл эмоционалды зарядты өмір бойы алып жүреді.

Мұғалімдер болмаса, Қуаныш мектебінің (және бұл әр бала үшін болуы керек) өз атауына сәйкес келу мүмкіндігі аз болады.Бұл тіпті психологиялық тұрғыдан да маңызды: мұғалімдер, оқушылар және ата-аналар мектепте балалардың мәселелерін түсінгісі келетін және олардың шешімін іздейтін белгілі бір ересек адам бар екенін білуі керек.