#1 слайд
Ғалымдардың мәтін туралы ой-пікірлерін салыстыру Орындаған: Жақсылықова Н Зейнеғалиева С Кәкім А Кәрімтаева З

1 слайд

#2 слайд
Жоспары: •Мәтін туралы түсінік •Қазақ ғалымдарының мәтін туралы ой-пікірлері •Орыс ғалымдарының мәтін туралы көзқарастары •Шетел ғалымдарының мәтін туралы теориялары •Ғалымдардың көзқарастарын салыстыру

2 слайд

#3 слайд
Мәтін Адамзаттың қарым-қатынас жасауындағы негізгі құрал, ол тіл білімінде әртүрлі аспектілер бойынша зерттеледі. Қазақ, орыс және шетелдік ғалымдар мәтінге әртүрлі анықтамалар беріп, оны зерттеудің түрлі әдістемелік жолдарын ұсынған.

3 слайд

#4 слайд
Қазақ ғалымдарының мәтін туралы ой-пікірлері Құдайберген Жұбанов Мәтін – сөйлеудің біртұтас көрінісі, оның ішінде әрбір сөйлемнің өз рөлі бар және ол жалпы мағынаны құрайды. Ахмет Байтұрсынұлы Мәтін – адам ойын нақты әрі түсінікті жеткізудің құралы. Рәбиға Сыздықова Мәтіннің тарихи және көркемдік аспектілерін зерттеп, әсіресе, көне жазба мәтіндерді талдауға мән берді.

4 слайд

#5 слайд
Орыс ғалымдарының мәтін туралы көзқарастары Орыс тіл білімінде мәтін – «тілдік және коммуникативтік бірлік» ретінде қарастырылады. В.В. Виноградов –мәтін теориясы мен тіл біліміне үлкен үлес қосқан ғалым. Оның мәтін туралы пікірі терең әрі көпқырлы, сондықтан оны түсіну үшін бірнеше аспектілерге назар аудару қажет. 1.Мәтіннің құрылымдық тұтастығы 2.Стилистика және тілдің рөлі 3.Автор мен оқырман арасындағы байланыс 4.Тілдің динамикасы және мәтіннің өзгешелігі

5 слайд

#6 слайд
О. И. Москальская мәтінді "тілдік және мағыналық тұтастығы бар коммуникативтік бірлік" деп сипаттайды. Н. С. Валгина мәтінді "логикалық, мағыналық және композициялық жағынан байланысқан сөйлемдер жиынтығы" деп анықтайды.

6 слайд

#7 слайд
Шетел ғалымдарының мәтін туралы теориялары Роман Осипович Якобсон Мәтінді тек грамматикалық құрылым ретінде ғана емес, коммуникативтік, семиотикалық және стилистикалық құбылыс ретінде қарастырды. Тён Адрианус ван Дейк Мәтінді қарапайым сөйлемдер жиынтығы емес, мағыналық және құрылымдық тұтастығы бар күрделі коммуникативтік бірлік ретінде қарастырады.

7 слайд

#8 слайд
Ғалымдардың көзқарастарын салыстыру Критерийлер Қазақ ғалымдары Орыс ғалымдары Шетел ғалымдары Мәтінге анықтама Мағыналық, құрылымдық байланыстағы тілдік бірлік Логикалық, композициялық және коммуникативтік бірлік Таңбалық, когнитивтік, дискурстық құбылыс Зерттеу бағытыЛексика-грамматикалық, стилистикалық, прагматикалық Грамматикалық, когнитивтік, логикалық байланыстар Философиялық, әлеуметтік, когнитивтік Негізгі ғалымдар Р. Сыздықова, А.Байтұрсынұлы, Қ. Жұбанов,М. Серғалиев, Т. Қордабаев. В. Виноградов, Н. Валгина, О. Москальская Роман Осипович Якобсон,Тён Адрианус ван Дейк ЕрекшеліктеріҰлттық-мәдени ерекшеліктері, мәтін типтері, прагматикасы. Мәтіннің құрылымы, ақпараттық қызметі жағынан. Дискурс, идеология, мәтіннің интерпретациясы туралы

8 слайд

#9 слайд
Қорытынды: Қазақ, орыс және шетел ғалымдары мәтінді әртүрлі аспектілерде зерттегенімен, олардың пікірлері бірін-бірі толықтырады. • «Қазақ тіл білімінде» мәтіннің ұлттық ерекшелігі мен стилистикалық қырлары зерттелсе. • «Орыс ғалымдары» оның грамматикалық, логикалық құрылымын қарастырған. • «Шетел ғалымдары» мәтінді философиялық, когнитивтік, әлеуметтік дискурс деңгейінде зерттеген. Осы бағыттардың әрқайсысы мәтінді толыққанды түсінуге және оны түрлі салаларда тиімді қолдануға мүмкіндік береді

9 слайд

#10 слайд
Назарларыңызға рахмет!

10 слайд