Пол Херси мен Кен Бланчард моделі

1 слайд
Орындаған: Информатика 21 - А Қойшыбай Бекнұр Ерболатұлы Тағай Ақжүніс Мықтыбекқызы Тексерген: Алиева Айман Яхияевна ПОЛ ХЕРСИ МЕН КЕН БЛАНЧАРД МОДЕЛІ

1 слайд

2 слайд
Кірсіпе Пол Херси мен Кен Бланчардтың Жағдайға байланысты көшбасшылық моделі - бұл басқару мен көшбасшылықта икемділікті талап ететін инновациялық тәсіл. Бұл модель 1960 жылдары екі ғалымның бірлескен жұмысының нәтижесінде пайда болып, әртүрлі жағдайларға байланысты көшбасшылық стилін бейімдеудің маңыздылығын көрсетеді. Модель төрт негізгі стильді қамтиды: тапсырма беру (Telling), сату (Selling), қатыстыру (Participating) және өкілеттік беру (Delegating). Бұл стильдер қызметкерлердің дайындығы мен мүмкіндіктеріне қарай өзгереді және олардың қажеттіліктеріне сәйкес икемделеді. Херси мен Бланчардтың теориясы көшбасшыларға тек өздерінің басқарушылық стилін ғана емес, сонымен қатар қызметкерлердің де қажеттіліктерін ескеруді үйретеді. Жағдайға байланысты көшбасшылық моделі қазіргі заманда әртүрлі салаларда, соның ішінде бизнес, білім беру және команда басқару сияқты салаларда кеңінен қолданылады.

2 слайд

3 слайд
МОДЕЛЬДІҢ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ МЕН ИДЕЯЛАРЫ Тапсыру (Telling) Қызметкерлердің дайындық деңгейі төмен болғанда, көшбасшы нақты нұсқаулар беріп, қатаң бақылау жасайды. Бұл стиль әдетте тәжірибесі жоқ немесе жаңадан қосылған қызметкерлерге арналған. Сату (Selling) Қызметкерлердің дайындық деңгейі жоғарырақ болғанымен, әлі де қосымша бағыт-бағдар қажет болғанда қолданылады. Көшбасшы қызметкерлерді ынталандырып, бағыт-бағдар береді, сонымен қатар олардың пікірін тыңдайды. Қатыстыру (Participating) Қызметкерлердің дайындығы мен қабілеті орта деңгейде болса, көшбасшы қызметкерлерді шешім қабылдауға қатысуға шақырады. Бұл стиль командадағы сенімділікті арттырады. Жағдайға байланысты көшбасшылық моделінің негізгі принциптері мен идеялары мыналарға негізделген: Өкілеттік беру (Delegating) Қызметкерлердің дайындық деңгейі жоғары болған жағдайда, көшбасшы оларға өз бетінше шешім қабылдау және жауапкершілік беру арқылы сенім білдіреді.

3 слайд

4 слайд
МОДЕЛЬДІҢ ТӨРТ СТИЛІНІҢ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЖАҒДАЙЫ МЕН МАҚСАТЫ Тапсыру (Telling) •Қолданылатын жағдайлар: Қызметкерлердің тәжірибесі немесе білімі жеткіліксіз болған кезде, олар жаңа міндеттермен таныс емес немесе жаңа жұмыс орнына келген жағдайда. •Көшбасшының рөлі: Көшбасшы команда мүшелеріне нұсқаулар беріп, нақты міндеттерді орындайды және шешім қабылдауды өзіне алады. Бұл жағдайда бақылау жоғары деңгейде болады, және қызметкерлердің пікірлері аз ескеріледі. •Мақсаты: Жұмыс процестерін басқару және қажетті нәтижелерге қол жеткізу үшін нақты құрылым мен жетекшілікті қамтамасыз ету. Сату (Selling) •Қолданылатын жағдайлар: Қызметкерлердің дайындығы мен мотивациясы жеткіліксіз, бірақ олардың белгілі бір қабілеті мен қызығушылығы бар. Бұл стиль қызметкерлерге неге бір нәрсе істелуі керек екенін түсіндіруге көмектеседі. •Көшбасшының рөлі: Көшбасшы тек тапсырмалар берумен ғана шектелмей, қызметкерлерді шешім қабылдауға қатысуға шақырады, олардың пікірлерін тыңдайды және ынталандырады. •Мақсаты: Қызметкерлердің өздеріне сенімділігін арттыру және олардың белсенділігін ынталандыру арқылы өнімділікті жақсарту. Қатыстыру (Participating) •Қолданылатын жағдайлар: Қызметкерлердің тәжірибесі мен дағдылары жеткілікті болғанымен, мотивациясы немесе өзіне деген сенімі жеткіліксіз бол •Көшбасшының рөлі: Көшбасшының негізгі міндеті – қызметкерлерді шабыттандыру, қолдау көрсету және шешім қабылдауға белсенді түрде қатыстыру. Бұл жерде көшбасшы тек бағыт береді, ал шешім қабылдауды командамен бірге жүзеге асырады. •Мақсаты: Қызметкерлердің мотивациясын және жауапкершілігін арттыру, сондай-ақ командалық рухты дамыту. Өкілеттік беру (Delegating) •Қолданылатын жағдайлар: Қызметкерлердің тәжірибесі, біліктілігі және мотивациясы жоғары болған кезде. Олар өз міндеттерін орындауға қабілетті және дербес шешім қабылдай алады. •Көшбасшының рөлі: Көшбасшы қызметкерлерге сенім білдіріп, олардың жауапкершілігін арттырады және оларға шешім қабылдау еркіндігін береді. Бұл жағдайда көшбасшының рөлі минималды, тек бақылаушы немесе кеңесші ретінде қатысады. •Мақсаты: Қызметкерлердің өзін-өзі басқаруын арттыру, олардың біліктілігін толық пайдалану және жұмыс нәтижелерін оңтайландыру.

4 слайд

5 слайд
D1 деңгейі – Төмен дайындық, жоғары мотивация •Сипаттама: Қызметкердің тапсырманы орындауға жеткілікті дағдысы немесе білімі жоқ, бірақ оның мотивациясы немесе ынтасы жоғары. Бұл қызметкерлер әдетте жаңа жұмысқа немесе жаңа міндеттерге кіріскен кезде кездеседі. •Көшбасшылық стилі: Тапсыру (Telling). Көшбасшы нақты нұсқаулар беріп, қатаң бақылауды жүзеге асырады. Бұл қызметкерлердің бағыт-бағдарсыз немесе жетекшіліксіз жұмыс істеуі қиын. •Сипаттама: Қызметкердің тапсырманы орындауға қажетті білімі немесе дағдылары әлі де жеткіліксіз, және ол өз міндетін орындауда қиындықтармен кездескен соң, мотивациясы төмендейді. •Көшбасшылық стилі: Сату (Selling). Көшбасшы тапсырмаларды егжей-тегжейлі түсіндіреді және қызметкерлерді ынталандырады, оларға қолдау көрсетеді. Бұл стиль қызметкерлердің мотивациясын көтеруге және олардың дағдыларын дамытуға бағытталған. •Сипаттама: Қызметкердің тапсырманы орындауға қажетті дағдылары бар, бірақ оның мотивациясы немесе өзіне деген сенімділігі ауытқиды. Бұл тәжірибелі, бірақ сенімсіз қызметкерлерге қатысты. •Көшбасшылық стилі: Қатыстыру (Participating). Көшбасшы қызметкерлерді шешім қабылдауға белсенді қатысуға шақырады, олардың пікірлерін бағалайды және қолдау көрсетеді. Бұл қызметкерлердің сенімділігін арттырып, оларды ынталандыруға бағытталған. •Сипаттама: Қызметкер тапсырманы орындауға толық дайын, оның мотивациясы мен өзіне деген сенімі жоғары. Ол өз жұмысын өз бетінше орындай алады және жауапкершілікке ие. •Көшбасшылық стилі: Өкілеттік беру (Delegating). Көшбасшы қызметкерлерге шешім қабылдауда толық еркіндік береді және минималды бақылау жүргізеді. Бұл стиль қызметкерлердің дербестігін қолдауға және оларды өз қабілеттерін толық пайдалануға ынталандырады. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ДАЙЫНДЫҚ ДЕҢГЕЙЛЕРІ D2 деңгейі – Төмен дайындық, төмен мотивация D3 деңгейі – Жоғары дайындық, ауыспалы мотивация D4 деңгейі – Жоғары дайындық, жоғары мотивация

5 слайд

6 слайд
Артықшылықтары Кемшіліктері Икемділік: Модель әртүрлі жағдайларға және қызметкерлердің дайындық деңгейлеріне бейімделеді. Қолдану қиындығы: Көшбасшыдан жағдайды дұрыс бағалау және тиісті көшбасшылық стилін таңдау талап етіледі. Қызметкерлерді дамыту: Қызметкерлердің қабілеттерін арттыруға және олардың кәсіби дамуына ықпал етеді. Уақыт пен ресурстарды қажет етеді: Әр қызметкердің қажеттілігін бағалап, сәйкес стильді қолдану көп уақыт алады. Командалық жұмысты жақсарту: Қатысу стилі арқылы сенімділік пен ынтымақтастықты арттырады. Мотивацияның ауытқуы: Көшбасшының дұрыс стиль таңдамауы қызметкерлердің мотивациясын төмендетуі мүмкін. Көшбасшылықтың әртүрлі стилдерін қолдану мүмкіндігі: Жағдайға байланысты стилді өзгерту арқылы нәтижелілік артады. Шектеулі қолдану аймағы: Модель әрқашан барлық ұйымдық мәдениет пен салада бірдей тиімді болмауы мүмкін. Тиімді шешім қабылдау: Әр түрлі жағдайлар мен қызметкерлер үшін арнайы шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. Өлшеу қиындықтары: Қызметкерлердің дайындығы мен мотивациясын дәл өлшеу қиын болуы мүмкін. Пол Херси мен Кен Бланчардтың Жағдайға байланысты көшбасшылық моделінің артықшылықтары мен кемшіліктері

6 слайд

7 слайд
Қолдану салалары мен мысалдар Қолдану саласы: Оқу орындарын басқару, оқытушылық әдістемелер. Мысалдар: Оқытушылық әдістемелер: Мектеп немесе университет мұғалімдері Жағдайға байланысты көшбасшылық стилін оқушылардың деңгейіне сәйкес қолданып, білім беру сапасын жақсартады. Мысалы, төмен деңгейлі оқушылармен "Тапсыру" стилін, ал өз бетімен жұмыс істей алатындармен "Өкілеттік беру" стилін қолданады. Жетістіктер: АҚШ-тың бірнеше мектептері осы көшбасшылық әдісін енгізу арқылы оқу үлгерімін 20-30% арттырды. Қолдану саласы: Медициналық мекемелерде топтық жұмыс, емделушілерді басқару. Мысалдар: Ауруханаларды басқару: Жаңа медициналық қызметкерлерді оқыту кезінде "Тапсыру" немесе "Сату" стилдері қолданылады. Жоғары тәжірибелі дәрігерлермен жұмыс істегенде "Өкілеттік беру" стилі қолданылады. Жетістіктер: Mayo Clinic және Cleveland Clinic сияқты ұйымдар осы модельді енгізіп, емделушілерге көрсетілетін қызмет сапасын және қызметкерлердің қанағаттанушылығын арттырды. Бизнес және менеджмент Білім беру Денсаулық сақтау Қолдану саласы: Корпоративтік басқару, командалық жұмыс, жобаларды басқару. Мысалы: Жобаларды басқару: Жобаның басында жаңа команда мүшелерінің тәжірибесі аз болғандықтан, көшбасшы "Тапсыру" стилін қолданады. Уақыт өте келе, команда мүшелері тәжірибе жинақтаған сайын "Сату", "Қатыстыру", және "Өкілеттік беру" стильдеріне ауысады. Жетістіктер: Google, Microsoft, Apple сияқты компаниялар көшбасшылықтың икемді әдістерін қолданып, қызметкерлердің өнімділігін және инновациялық қабілетін арттыра алды.

7 слайд

8 слайд
Қорытынды Қорытындылай келе Пол Херси мен Кен Бланчардтың Жағдайға байланысты көшбасшылық моделі – әртүрлі жағдайларға сәйкес көшбасшылық стилін өзгертуге мүмкіндік беретін икемді және тиімді тәсіл. Ол қызметкерлердің дайындық деңгейін ескеріп, көшбасшылық стильдерді бейімдейді, нәтижесінде ұйымның тиімділігін арттырады. Модельдің артықшылықтары оның көптеген салаларда сәтті қолданылуын қамтамасыз етеді. Көшбасшылар үшін бұл модель ұйымдағы қызметкерлердің ынтасын көтеріп, кәсіби дамуына қолдау көрсететін күшті құрал болып табылады.

8 слайд

9 слайд
1.Hersey, P., & Blanchard, K. H. (1969). Life Cycle Theory of Leadership. Training and Development Journal, 23(5), 26-34. 2.Hersey, P., & Blanchard, K. H. (1982). Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resources. 4th Edition. Prentice-Hall. 3.Hersey, P., Blanchard, K. H., & Johnson, D. E. (2012). Management of Organizational Behavior: Leading Human Resources. 10th Edition. Pearson. 4.Graeff, C. L. (1997). Evolution of Situational Leadership Theory: A Critical Review. Leadership Quarterly, 8(2), 153-170. 5.Yukl, G. (2010). Leadership in Organizations. 7th Edition. Pearson. 6.Northouse, P. G. (2018). Leadership: Theory and Practice. 8th Edition. Sage Publications. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

9 слайд

10 слайд
THANK YOU FOR YOUR ATTENTION AND LISTENING!

10 слайд