Презентация Сайын Мұратбеков «Жусан иісі» хикаяты

1 слайд
Т/Ж3.Әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау S M A R T  Шымкет қаласы Х.Досмұхемедов №4 жалпы орта білім беретін мектеп Алибаева Ақмарал Апсаттаровна Алибаева Ақмарал Апсаттаровна Сабақтың тақырыбы: Сайын Мұратбеков “Жусан исі” • Әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау Бағалау критерийлері Т/Ж3.Әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау S M A R T   Сабақтың тақырыбы: Сайын Мұратбеков “Жусан исі” • Әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау

1 слайд

2 слайд
 Жусан деген қандай шөп?      Жусанның емдік қасиеттері туралы не білесіңдер?  Неліктен повесть «Жусан иісі» деп аталады? Кім қалай ойлайды?  Б. «Басбармақ»

2 слайд

3 слайд
1936 ж15 қазан 1957-1963 жж 1971 жылы 1954-1962 жж 1962-1972 жж 1972-1977 жж 1977-1980 жж 1980-1984 жж 1984-1986 жж 1988-1991 жж • Талдықорған облысы, Қапал ауданына қарасты Қоңыр ауылында дүниеге келген. • ҚазМУ-де сырттай оқыған, • Мәскеудегі Жоғары әдеби курсты бітірген. • туған ауылында колхозшы, мұғалім, аудандық, облыстық газеттердің әдеби қызметкері, • «Жұлдыз» журналында, «Қазақ әдебиеті» газетінде бөлім меңгерушісі, Қазақстан Жазушылар одағында кеңесші, Көркем әдебиетті насихаттау бюросының директоры, • Қазақстан КП Орталық Комитетінде жауапты қызметкер, • «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы, • Қазақстан Жазушылар одағының хатшысы, • «Жазушы» баспасының директоры, • ҚЖО-ның екінші хатшысы болған. XІ сайланған Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты . Дескриптор: • Жылдарға байланысты жауап береді Б. Басбармақ

3 слайд

4 слайд
 1-топ:  Әңгімеші бала  Тұржан  Садық  Бапай  Асылбек шал  2-топ:  Бапайдың кемпірі  Есікбай  Аян  Әңгімеші баланың анасы  Иманжанов  2-топ:  Бапайдың кемпірі  Есікбай  Аян  Әңгімеші баланың анасы  Иманжанов

4 слайд

5 слайд
 1.Кейіпкердің есімі  2.Кейіпкерді суреттейтін сөз  3.Кейіпкердің туыстық қатынасы  4.Кейіпкердің жақсы көретін нәрсесі  5.Кейіпкердің қандай жетістіктері бар?  6.Кейіпкердің қорқатын нәрсесі  7.Кейіпкердің өмірдегі мақсаты  8.Кейіпкердің басынан өткізген нәрсесі  9.Кейіпкердің басынан өткізгісі келетін нәрсесі  10.Кейіпкердің мекен-жайы Дескриптор: - Кейіпкер картасын талапқа сай талдайды - Постерді мазмұнды, көркем сызады Б. «Бесжұлдыз»

5 слайд

6 слайд
1 . - Әй, анау кім, ей?  2.-Барлық әріптерді неге тезірек үйретпейді екен?  3. - Апыр-ай, ә, жарайды, салып берейін қарағым. Үйге кіре бер. Әй, кемпір, мына жиен балаға тамақ берші, әлденіп алсын!  4.- Сынып тұр... Түнде тебуге жарамайды. Керек болса өзің бер шанаңды. 5.- Менен де жусанның иісі шығып тұрады, ағама тартқанмын.Міне, иіскеп көріңдерші. 1. Садықтың Аянды  ең алғаш атыспақ ойнап жүргенде көрген кезі 2. Аянның мектепке барып жүргендегі сөзі 3. Аян аяғын салдыруға барған дағы Асылбек шалдың айтқан сөзі 4. Шөпханада Қосымның Аянняң ертегісін тыңдап болғаннан кейінгі сөзі 5. Ат қорадағы шөпхананың үстінде отырып ертегі айтқан кезі Дескриптор: • Берілген үзінді қай кейіпкердің сөзінен кім, қашан, қайда екенін табады Б. «Бағдаршам»

6 слайд

7 слайд
«Кім?  Қашан?  Қайда?» 2-топ: 1. Үйбай, бетім –ай, бұ дүбірлеген не десем, мыналар екен ғой   2. Тұра ғой. Мына  жарты күрішкедегі сүтті Аянға апарып берейін 3. Әй, жетпегірлер , тұрыңдар!  4.Мен бүгін таң алдында түсімде ағамды көрдім. Рас айтам. 5.Кекілін қара-ей, өзінің, жаман әліне қарамай. 1. Бапайдың кемпірінің  ертегі тыңдап отырған балаларға айтқан сөзі 2. Есікбайдың анасы, Аянды Тұржан сабап тастағанда сүт апарып беретін кезі   3. Тұражанның жер жырту науқанындағы балаларға көрсеткен қорлығы 4. Аянның шөпханада кешке ертегі айтып отырып айтқан сөзі 5. Есікбайдың Аянды алғаш көргендегі сөзі Дескриптор: • Берілген үзінді қай кейіпкердің сөзінен кім, қашан, қайда екенін табады Б. «Бағдаршам» «Кім?  Қашан?  Қайда?» 2-топ:

7 слайд

8 слайд
Хикаяттан үзінді Кейіпкерге мінездеме Менің пікірім Ол бұл күні де жылаған жоқ. Қарлы топырақ араласқан жас қабірге жаутаңдап біраз қарап тұрды да, бір уыс топырақты іліп ап: «Топырағың жеңіл болсын, әже!» деп шашып жіберді. Онан соң қып-қызыл боп тоңған екі қолын аузымен кезек-кезек үрлеп қойып, ауылға қайтты. Кей күні Аян сирек тістерін көрсете отырып, жымың-жымың күліп қойып көңілді, күлдіргі ертегілерді бастайтын. Ондайда біз қыстың сайсүйектен өтіп дірдектеткен ызғарлы суығын ұмытып, ішекті түйнеген күлкіден қиқылдасып-шиқылдасып, көзіміз бен мұрнымыздан сорамыз бірдей ағып, әрқайсымыз әр жаққа ішімізді басып домалайтынбыз да қалатынбыз. Енді ол күнде кешкісін бізге сол күні ойлап шығарған жаңа ертегісін тездетіп айтып бітіреді де, біреуіміздің шанамызды сұрап ап, түннің бір уағына дейін сырғанақта жападан-жалғыз ойнайды . Онан бір кезде Аян: – Менен де жусанның иісі шығып тұрады, ағама тартқанмын.Міне, иіскеп көріңдерші, – деп өз омырауына тұмсығын тықты. Бас демей, көз демей былшылдатып тебе берді. Әуелде құлындағы даусы шығып шырқырап: «Ағатайлап» шыңғырған Аянның біраздан кейін үні өшті. Кирзі етіктің астында жансыз заттай илектеніп жата берді . Аян басын жастықтан әзер деп көтеріп, екі қолы дірілдеп пальтоның жағасына тұмсығын тығып жіберіп құшырлана иіскеп-иіскеп алды да: – Тез іліп қой, әйтпесе ұрсады, – деді. Дескриптор - Кейіпкерге мінездеме береді - Өз пікірін айтады. Қ.Б. «Бесжұлдыз

8 слайд

9 слайд
Хикаяттан үзінді Кейіпкерге мінездеме Менің пікірім Аян оған жасқаншақтай қарап: – Қойсаңшы енді, – деп күңкілдеген сайын, Есікбай ыржақтап кеп, қайта-қайта оның басынан тоқай алып, аяғынан шалып, мазасын кетірді. Ыза болған Аян ақырында: – Төбелесесің бе? – деген. Есікбай оны мазақтай түсіп: – Сенімен бе, қойшы-ей! – деп кеп, сілекейін Аянның бетіне жаға салды. Мұнан әрі шыдау мүмкін емес еді. . – Ойбай, болды, болды... – деп айқай салды Есікбай. Аян оның басынан аттап тұрып кетті. Ұшып тұрған Есікбай тағы да тап берген. Аян оны белдесуге жібермей екі қолынан ұстай алды да, жата беріс тастап ыңқ еткізді. Бірақ үстінен басып соққан жоқ. Қатты жығылған Есікбай біразға дейін тұра алмай ыңқылдап жатты. Аян болса бұлаққа барып бет-аузының қанын жуып, ақ жейдесін киіп түк білмеген, түк көрмегендей үйіне қайтты – Мен бүгін таң алдында түсімде ағамды көрдім. Рас айтам. Түнде жатарда ағамның пальтосын басыма жастап, көпке дейін иісін иіскеп жатқам. Ағамның иісі сіңіп қапты. Бір түрлі жусанның иісі сияқты жақсы иіс. Мен бүйтіп жағасына мұрнымды тығып алдым да ұзақ-ұзақ иіскедім... Біз, басқа балалар әлі де сөйлем құрап жаза алмайтынбыз. Сондықтан Аянға кеп: – Хат жазуды үйретші, – деп жата жабысатынбыз. Аян бәлденбейтін. Жымың-жымың етіп күлетін де: – Мә, мына менің хатымды көшіріп жаз, тек менің ағамның орнына өз ағаңның атын жаз, – деп қоятын. Өзі жетім болған соң ба, кім білсін, Аянның ертегілері көбіне жетім бала туралы болушы еді. Жетім баланың тағдырына байланысты үрейлі ертегіні бастаған кезде, ауылдың шетіндегі сай-саланы, жыра-құзды тегіс: жалмауыз кемпірлер, жезтырнақтар, жалғыз көзді дәулер, дию-перілер жайлап кеткендей болушы еді Аян қараңғы бұрышта бір уыс боп бүрісіп, екі алақанымен бетін басып солқылдап жылап отыр екен. Ұзақ жылады. Онан соң көзін сүртті де қорадан шықты. Сыртқа шыққан соң көрдім, көзі қып- қызыл боп кетіпті.

9 слайд

10 слайд
 4-тапсырма. «Венн диаграммасы»  1-топ: Соғыс жылдарындағы балалардың ойыны, ермегі және қазіргі балалардың ойыны, ермегі.  2-топ: Соғыс жылдарындағы балаладың еңбек етуі және қазаіргі балаларды еңбек етуі  Дескриптор:  Ұқсастықтары мен айырмашылықтарын дебат түрінде талдайды  Қ.Б. «Бесжұлдыз

10 слайд

11 слайд
 Оқушылар мына сұрақтарға жауап бере отырып, сабақта туындаған ойларын тізбектейді.  Алдымен біз былай деп ойладық...  Одан кейін біз мына проблемаға тап болдық...  Проблеманы шешу үшін біз ... жасадық.  Бұдан біз ... көрдік.  Демек, бұл мынаны білдіреді...  Сонымен біз ... деген шешімге келдік .

11 слайд

12 слайд
 ҮЙ тапсырмасы: 13-тапсырма. Мәтіндегі баланың әлеуметтік жағдайын білдіретін сөздерді пайдаланып, сыни хабарлаа жасау

12 слайд