Ұлы даланың жеті қыры




1 слайд
Ұлыдаланыңжетіқыры
1 слайд
Ұлыдаланыңжетіқыры

2 слайд
2 слайд

3 слайд
3 слайд

4 слайд
–
Қазақстан алмамен
қызғалдақтыңотаны
4 слайд
– Қазақстан алмамен қызғалдақтыңотаны

5 слайд
Сиверсалмасы
•Сиверс алмасы – Раушангүлдер тұқымдасына жататын, саны қысқарып бара жатқан
түр.
•Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік – шығысындағы тау сілемдерінде кездеседі.
Қазақстаннан тыс Қытайдың батыс бөлігі мен Орта Азияның оңтүстік тауларында
таралған. Жапырақты, сирек қылқан жапырақты ормандарда, тау өзені сайларында, тау
баурайларында өседі. Жиі шағын , дерлік иін тірескен тұтас тоғайлар, көбіне жекелеген
далалар мен жеке топтар болып кездеседі. Бағалы тағамдық ағаш, тау беткейлерін
бекітуші, көптеген мәдени сорттың жабайы туысы. Жақсы бал жинаушы, тығыз өскен
алма ағаштары 1 гектардан 25-40 кг бал береді. Түр пішінінің алуан түрлілігімен,
әсіресе мөлшерімен, түсімен және жемістің дәмімен ерекшеленеді. Алматы қаласының
ботаника бағынан А. Ж. Жанғалиев жетекшілігімен оқушылар бірнеше оңдаған
келешегі зор жабайы өсетін түрлерін жинады. Соңғы жарты ғасырда ауыл
шаруашылығы дақылдары мен саяжай құрылыстары әсерінен алма бақтарының көлемі
қатты қысқарды. Түр сонымен қатар малды шектен тыс жою мен өрттерден зардап
шегіп отыр. Табиғи популяцияның жағдайын өсіруді қолға алу керек. Популяцияның
біразы Алматы, Ақсу-Жабағылы, Қаратау қорықтарында, Тянь-Шань мен
Тарбағатайдың бірнеше қорықшыларында, сонымен қатар Іле-Алатау ұлттық паркінде
қорғалады.
5 слайд
Сиверсалмасы •Сиверс алмасы – Раушангүлдер тұқымдасына жататын, саны қысқарып бара жатқан түр. •Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік – шығысындағы тау сілемдерінде кездеседі. Қазақстаннан тыс Қытайдың батыс бөлігі мен Орта Азияның оңтүстік тауларында таралған. Жапырақты, сирек қылқан жапырақты ормандарда, тау өзені сайларында, тау баурайларында өседі. Жиі шағын , дерлік иін тірескен тұтас тоғайлар, көбіне жекелеген далалар мен жеке топтар болып кездеседі. Бағалы тағамдық ағаш, тау беткейлерін бекітуші, көптеген мәдени сорттың жабайы туысы. Жақсы бал жинаушы, тығыз өскен алма ағаштары 1 гектардан 25-40 кг бал береді. Түр пішінінің алуан түрлілігімен, әсіресе мөлшерімен, түсімен және жемістің дәмімен ерекшеленеді. Алматы қаласының ботаника бағынан А. Ж. Жанғалиев жетекшілігімен оқушылар бірнеше оңдаған келешегі зор жабайы өсетін түрлерін жинады. Соңғы жарты ғасырда ауыл шаруашылығы дақылдары мен саяжай құрылыстары әсерінен алма бақтарының көлемі қатты қысқарды. Түр сонымен қатар малды шектен тыс жою мен өрттерден зардап шегіп отыр. Табиғи популяцияның жағдайын өсіруді қолға алу керек. Популяцияның біразы Алматы, Ақсу-Жабағылы, Қаратау қорықтарында, Тянь-Шань мен Тарбағатайдың бірнеше қорықшыларында, сонымен қатар Іле-Алатау ұлттық паркінде қорғалады.

6 слайд
-
Көктемаруы қызғалдақ
6 слайд
- Көктемаруы қызғалдақ

7 слайд
–
Гүлпатшасы қызғалдақ
•Жылына бар болғаны 15 күн ғана гүлдейтін қызғалдақтар бүкіл алқапты қызыл кілемге
көмкеріп, жазиралы кең даланы одан сайын асқан сұлулық пен әсемдікке бөлейді. Және
қызғалдақтар сәуір айының соңғы күндерінде ғана өсіп шығатындықтан өзіміздің төл
мерекеміз – Наурыздың да символы іспетті.
•Наурыз мейрамы қарсаңында көше бойына ілінетін баннерлерге, телеарналар мен газет-журнал
беттерінде қызғалдақ фотосының жарияланып, бейнеленуі тегін емес. Себебі қазақ халқының
түсінігінде бұл гүл – көктемнің, жаңа өмірдің, көрікті тіршіліктің жаршысы болып есептеледі.
•Жер бетінде қызғалдақтың 120-дан астам түрі бар болса, олардың басым көпшілігі Шығыс
Азия мен Оңтүстік Еуропа елдерінде кездеседі. Гүл өндірушілердің кейбірі ол гүлді тек сату
үшін ғана өсірсе, қалғандары хош иісті парфюмериялық заттар жасауға пайдаланады екен. Ал
біздің отандық мамандар бұл гүлдің «грейг» деген түрін бауыр ауруларына қарсы дәрі-дәрмек
ретінде пайдалануға болатынын айтуда. «Грейгтің артықшылығы ол – 55 пайыз крахмал мен
қанттан тұрады. Ал ондай сұйықтық ағзаға аса пайдалы», – дейді олар. Ал Оңтүстік
Қазақстан облысы Түлкібас ауданындағы Қызыл төбешік нақ осы гүлдің ордасы саналады.
•Ал жалпы қазақ жерінде қызғалдақтың отыздан астам түрі бар. Қызғалдақ гүлдерін Іле,
Жетісу (Жоңғар) Алатауында, Кетпен (Ұзынқара) жотасы мен Шу атырабынан кездестіреміз.
Тіпті «Қызғалдақтар елі» атанып кеткен Нидерландтың өзінде нақ осы гүлдің түрлері
осыншалық әркелкі емес. Соған қарамастан қызғалдақ гүлi нидерландтықтар арасында, аса
қастерлі саналып, жоғары бағаланады. Себебі олар жыл сайын қызғалдақ сатудан 500 миллион
АҚШ доллар табыс табатынына қарағанда біз қолда бар мүмкіндікті пайдалана алмай
отырғандаймыз.
7 слайд
– Гүлпатшасы қызғалдақ •Жылына бар болғаны 15 күн ғана гүлдейтін қызғалдақтар бүкіл алқапты қызыл кілемге көмкеріп, жазиралы кең даланы одан сайын асқан сұлулық пен әсемдікке бөлейді. Және қызғалдақтар сәуір айының соңғы күндерінде ғана өсіп шығатындықтан өзіміздің төл мерекеміз – Наурыздың да символы іспетті. •Наурыз мейрамы қарсаңында көше бойына ілінетін баннерлерге, телеарналар мен газет-журнал беттерінде қызғалдақ фотосының жарияланып, бейнеленуі тегін емес. Себебі қазақ халқының түсінігінде бұл гүл – көктемнің, жаңа өмірдің, көрікті тіршіліктің жаршысы болып есептеледі. •Жер бетінде қызғалдақтың 120-дан астам түрі бар болса, олардың басым көпшілігі Шығыс Азия мен Оңтүстік Еуропа елдерінде кездеседі. Гүл өндірушілердің кейбірі ол гүлді тек сату үшін ғана өсірсе, қалғандары хош иісті парфюмериялық заттар жасауға пайдаланады екен. Ал біздің отандық мамандар бұл гүлдің «грейг» деген түрін бауыр ауруларына қарсы дәрі-дәрмек ретінде пайдалануға болатынын айтуда. «Грейгтің артықшылығы ол – 55 пайыз крахмал мен қанттан тұрады. Ал ондай сұйықтық ағзаға аса пайдалы», – дейді олар. Ал Оңтүстік Қазақстан облысы Түлкібас ауданындағы Қызыл төбешік нақ осы гүлдің ордасы саналады. •Ал жалпы қазақ жерінде қызғалдақтың отыздан астам түрі бар. Қызғалдақ гүлдерін Іле, Жетісу (Жоңғар) Алатауында, Кетпен (Ұзынқара) жотасы мен Шу атырабынан кездестіреміз. Тіпті «Қызғалдақтар елі» атанып кеткен Нидерландтың өзінде нақ осы гүлдің түрлері осыншалық әркелкі емес. Соған қарамастан қызғалдақ гүлi нидерландтықтар арасында, аса қастерлі саналып, жоғары бағаланады. Себебі олар жыл сайын қызғалдақ сатудан 500 миллион АҚШ доллар табыс табатынына қарағанда біз қолда бар мүмкіндікті пайдалана алмай отырғандаймыз.

8 слайд
« ,
Өткенінмақтантұтып бүгініннақтыбағалайбілу
–
жәнеболашаққаоңкөзқарастаныту еліміздің
»
табыстыболуыныңкепілідегенімізосы
8 слайд
« , Өткенінмақтантұтып бүгініннақтыбағалайбілу – жәнеболашаққаоңкөзқарастаныту еліміздің » табыстыболуыныңкепілідегенімізосы