2024-2025 оқу жылына арналған қыздар ұйымының жылдық жоспары. 2024-2025 оқу жылына арналған «Ерте жүктіліктің алдын алу» жұмыс жоспары

№

Жұмыстың  мазмұны

Өтілу  түрі

Өтетін  мерзімі

Өтілуіне  жауапты

1

  қыздар  ұйымының  жылдық  жұмыс  жоспарын 

жасау, бекітуге  ұсыну

Жоспар

Қыркүйек

2

«Қызыздарға кеңес»

Жадынама тарату

Қыркүйек

3

«Қыздарға әсемдік жарасады»

Дөңгелек үстел

Қазан

4

«Ерте жүктілік және оның жасөспірім қыз балалардың денсаулыққа зияны»

пікірлесу

Қараша

5

«Қыздарға нәзіктік жарасады»

Дөңгелек үстел

Желтоқсан

6

«Қыз инабаттылығымен әдемі,әдептілігімен сәнді»

тренинг

Қаңтар

7

«Қыз тәрбиесі-ұлт тәрбиесі»

Танымдық сабақ

пікірлесу

Ақпан

8

«Жылы  жүрек- жақсы тілек»

Тренингтер

Наурыз

9

«Қыздармен көңілді көңіл күй»\

флешмоб

Сәуір

10

«Артық  болмас  білгенің…» Қағазбен,матамен жұмыс

Іскерлік 

сабағы

Мамыр

11

Өткізілген іс шараларды әлеуметтік желіге жариялау

үнемі

қыздар  ұйымының  жылдық  жұмыс  жоспарының орындалуы туралы  есеп беру

Хабарлама

Мамыр

№

Жұмыстың  мазмұны

Өтілу  түрі

Өтетін  мерзімі

Өтілуіне  жауапты

1

«Ерте жастағы неке проблемасы»

Дөңгелек үстел

қыркүйек

2

Қыздар клубы жиналысы:

1.Жылдық жоспар құру,тағайындау

Жасөспірім шақтағы ерте жүктіліктің алдын алу»

2.Қыз болашақ ана

3.Ерте жуктіліктің ертеңі

Жиналыс

қыркүйек

3

«Ерте жастағы жүктілік-болашаққа балта шабу»

Түсінік жұмыстары

қазан

4

Қыздар клубы жиналысы:

1. Баяндама таныстырылым «Тазалық тәртіп басты талап»  

2. Тәртіп туралы  қыздарға арналған  кеңес   Психолог

Жиналыс

қараша

5

Қыздар клубы жиналысы:

1. «Қыз баланың ерте жастағы жүктілігінің қауіптары мен салдары» баяндама медбике Х.Шамиева 

2. Баяндама таныстырылым «Қыз тәрбиесі қоғам тәрбиесі»  

3.  Қыздарға арналған  кеңес   

Жиналыс

желтоқсан

6

«Жасөспірім жастағы жүктілік»

Түсінік жұмысы

қаңтар

7

«Ерте жүктіліктің ертеңі қандай?»

Дөңгелек үстел

ақпан

8

Қыздар клубы жиналысы:

1. « Әдеппен ар ұят қыздың көркі » баяндама  

2.  Қыздарға арналған  кеңес   Психолог   

жиналыс

Наурыз

9

«Қыздардың құқықтарын бұзуға жол бермеу»

Түсінік жұмыстары

Наурыз

10

«Жасөспірім жастағы жүктілік мәселелері бойынша ақпаратты кеңінен тарату

Түсінік жұмыстары

Сәуір

11

Ерте жүктіліктің нәтижесі»

Түсінік жұмыстары

Мамыр

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

Ерте жастағы неке бролемасы

Мақсаттары

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ерте неке психологиясы, проблемалар, абырой мен теріс аспектілер, жас неке қатынастарының мүмкін болатын салдары. Ерте неке - ұл мен қыз арасындағы ресми түрде заңдастырылған қарым -қатынас, олар психологиялық тұрғыдан әрқашан ересек тәуелсіз өмірге дайын емес және қаржылық жағынан ата -аналарына байланысты болуы мүмкін.

презентация

Сабақтың ортасы

Адамдардың көпшілігінде сіздің жартыңызды кездестіру оңай емес - бәрі жақсы және әдемі. Бірақ қазір Ол мен Ол көзге түсті, олардың арасында өзара тартымдылық ұшқыны пайда болды. Олар бейсаналық түрде бір -біріне қол созды. Махаббаттың басталуы жастарды дәлізден түсірді. Отбасылық одақ ыстық қарым -қатынастың логикалық қорытындысы болды.

Неке аспанда жасалады деп бекер айтылмаса керек. Божественный провидения бойынша, жүректер бір -біріне үйлену кезінде ұқсайтындарды тудыру үшін, яғни туыстарын жалғастыру үшін біріктірілген.

Дегенмен, отбасылық қарым -қатынасқа бәрі де риза емес. Күнделікті өмірде неке сирек кездеседі, оны жоғары салтанатты стильде айту мүмкін емес. Жақсы, біз үйлендік, Құдай сақтасын, бақытты өмір сүру жақсы. Мұндай мәжбүрлі одақтардың себептері бар.

Көптеген елдерде заң шығарушы неке қиюға болатын жасты белгіледі. «Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы» (16/2 -бап) және БҰҰ -ның «Неке, некенің жасы және некені тіркеу туралы конвенция» конвенциясына (1/1 -бап) сәйкес «Некесіз некеге тұруға болмайды. екі жақтың толық және еркін келісімі … ».

Ерте некенің негізгі себептері

Ерте некеге тұрудың жасы әр түрлі. Кәмелетке толмағандар арасында некеге тұруға болады. Ресейде ерекше жағдайларда жас 14 жастан бастап белгіленеді. Ересектер арасындағы неке сирек емес. Батыс стандарттары бойынша олар әлі ерте, өйткені жастар әлі толық тәуелсіздікке қол жеткізе алмады. Біздің қоғамда 18-20 жастағылардың неке қиюы қалыпты жағдай.

Кәмелетке толмағандардың некеге тұру себептері

Біз шығыс елдеріндегі балалар некесіне тоқталмаймыз, өмір мен әйелдердің отбасы мен қоғамдағы рөлі туралы мүлде басқа көзқарастар бар. Ол жерде 12 жасар қызды тіпті қарт адамға тұрмысқа шығуға болады, себебі отбасы кедей және аштықтан.

Біздің елде кәмелетке толмағандардың ерте некеге тұруының себебі, әдетте, жүктілік. Ол онымен бірге жүрді және «әзілдеді», ал ол алып, «шошып кетті». Мұндай жас кезінде сезімдер жалаңаш болады, қарым -қатынас ғасырлар бойы қалыптасқан сияқты, бәрін сезім көбірек қабылдайды.

Ал егер кездейсоқ кездесулер болмаса, мысалы, жасөспірімдер шарап немесе есірткі астында жыныстық қатынасқа түсе алатын кезде (біздің уақытта мұндай «махаббат» сирек емес), жас жұбайлар қарым -қатынастарын ресімдеуді қалайды. Әрине, бұл жас жұбайлардың ата -аналары үшін жағымсыз тосынсый, бірақ барар жер жоқ. Сіз қандай да бір түрде балаларыңызға көмектесуіңіз керек.

Интербелсенді тақта/ компьютер

Сабақтың соңы

Тағы бір себеп, махаббат болуы мүмкін. Ешқандай себепсіз ыстық сезім, бір -бірінсіз өмір сүре алмайтын сияқты. Ал ересектердің жас ғашықтарға айтатын уәждерінің бәрі ақылға қонымды емес. Жастық категориялық: не бәрі, не ештеңе! Ал ата -аналар балаларының үйленуіне келісуге мәжбүр.

Біздің уақытта мұндай ерте некені айыптайтын екіжүзділер әлдеқайда аз болды. Әрине, жас кезіндегі жүктілік қыздың әлі толық жетілмеген денесі үшін асқынуларға толы. Ал жастарды алдағы өмірлерінде басқа да көптеген мәселелер күтеді.

Баланың пайда болуымен күнделікті өмір басталады, өйткені біреу үшін махаббат қарапайым жүктеуге айналады, онда кенеттен жүктеме көрінеді. Мұндай ерте некенің бұзылуы сирек емес. Бұл факт болмаса да. Тек ата -ананың көмегі отбасын сақтауға көмектеседі.

презентация

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

Қыздарға әсемдік жарасады

Мақсаттары

қыз балалардың бойына қыз бейнесіне тән мінез – құлық сипатын қалыптастыру. Оқушыларды бір – бірімен, айналадағы ортамен үйлесімді қарым – қатынас жасауға дағдыландыру, мәдени сөйлеу біліктілігін дамытуға, өзара жағымды қарым – қатынасын арттыру, оларды адамгершілікке, шындыққа, достыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

«Амандасу» жаттығуы

Мақсаты:

Әрі қарай бірге жұмыс жасау үшін топқа ортақ, жағымды ауа райы (атмосферасын) құру. Қыз балаларға өз бойынан өмірде қолдануға қажетті жағымды қасиеттерін табуға көмектесу.

Қатысушыларға ойыншық беріледі. Сағат тілі бойынша әрбір қыз өз – өзін таныстырып, ойыншықты бір – біріне беріп отырады. Таныстыру шарты келесідей: 1) өзінің есімін айтады. 2) өзінің есімінің алғашқы әрпінен басталатын сын есімді атау қажет (бұл сын есім әр адамның өзінің бойындағы сипаты, жағымды қасиеті, мінез – құлқының, жүріс – тұрысының қандай да бір ерекшеліктері болуы мүмкін) қатысушылар бір – біріне демеу бере алады.

«Автопортрет» жаттығуы. 

Нұсқау: әр қатысушыға қос беттен беріледі, өз сипаттамасын тек бір жағына ғана жазу керектігі және 2 минуттан кейін есімдері көрсетілген беттерді тренер жинап алынатындығын ескертеді. 

Жаттығу шарты: Сізді таныс емес адаммен кездесу күтіп тұр делік, ол бірден сізді тану үшін өзіңізді сипаттап жазыңыз. Көпшіліктен өзіңізді ерекшелендіріп тұратын белгілеріңізді табыңыз. Бет-әлпетіңізді, жүрісіңізді, сөйлеу мәнеріңізді, киім киісіңізді, зейінді аударарлықтай ым-ишараларыңыз болса т.б. Тренер алдыңғы жаттығуда алынған автопортреттерді кезекпен оқиды. Қатысушылар кімнің портреті екендігін табу керек. Табылған портрет иесі ортадағы орындыққа отырады.

«Өрмекші торы» жаттығуы. 
Нұсқау: Қатысушылар шеңбер құра отырады. Ойынға барлығы қатысуы тиіс. Жіп кімнен ілініп басталса, сонымен аяқталып өрмек жиналу керек. 
Жаттығу шарты: Топта бірін-бірі жақын танығандықтан, әр кім 1-ші өзінің достарына айтар тілегін, қошеметін, жағымды қылықтарын білдіріп жіпті саусағына іледі, өрмек тоқылды. 2-ші кері бағытта, бірақ сол ізбен достарының бойына қажет емес қасиеттерін, қылықтарын айту. Өрмекті жию. 
Рефлексия: Айтылған тілектер мен сынды қабылдаймыз ба? Сын орынды айтылды ма? Бұл жаттығудың мақсаты да сол, сын түзелмей, мін түзелмейді – дегендей, айтылған ескерте, сындарды түзете білейік. Болдырмайық.

Сабақтың ортасы

Қыздарға кеңес

Қай кезде де түзу болсын сәлемін

Қадір тұтар сонда сені бар елің

Білімді бол ісмерлікке бейімді

Өміріңе керек болар кейінгі.

Жан болмасаң жасында әдеп көрмеген,

Үлкен жолын кесіп өтпе көлдеңен.

Шектен шығып, сәнқойлыққа ұрынба,

Бетті бояп, қайшы салма бұрымға.

Ұятты бол, сақта арыңды жасыңнан

Сонда ғана бақ кетпейді басыңнан,

Қума босқа мақтан менен желікті,

Қыз дегенің қылығымен көрікті.

Ісің бітпей әңгіме айтпа көпіріп,

Содан шығар өсекпенен өтірік.

Түн ұйқысын төртке бөлген сен үшін

Ата – анаңды сыйлап өту борышың.

Биязылық сенен тапсын жарасым,

Сақта есіңе, сен болашақ анасың.

Жастан үйрен ұлттық әдеп – ғұрыпқа,

Қазақ қызы екеніңді ұмытпа!

Сабақтың соңы

«Сиқырлы қобдиша» жаттығуы. 
Нұсқау: Қатысушылар шеңбер құра отырады. Ортада сиқырлы қобдиша тұрады. Сыйлықтар – қағазға жазылған адамгершілік қасиеттер. 
Жаттығу шарты: Қобдишадан әр қатысушы кезекпен бір сыйлықты таңдап алып, ішінде жазылған сөзді лайықты деп санаған адамға сыйлайды. Сыйлықтар үлестірілгеннен кейін, шеңбер бойынша өзінің сыйлығын айтады. 
Рефлексия: сонымен, қоршаған орта да осы қасиетке сізді лайық деп таныса, жеке-жеке қошемет көрсетейік. Сыйлықтарыңыз құтты болсын! 

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

Ерте жүктілік және оның жасөспірім қыз балалардың денсаулыққа зияны

Мақсаттары

Ананың балаға деген махаббатының шексіздігі, оның арман-тілегі туралы түсіндіру, отбасындағы ана мен бала арасындағы қарым- қатынасты нығайту, оқушының шығармашылық ойын, тіл байлығын, сөздік қорын дамыту, балалардың аналарға деген сүйіспеншілік сезімін ояту, ана еңбегін ардақтап, құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ана әрбір адамның жарық дүниедегі ең жақыны, жанашыры, қадірлісі, қамқоршысы, ақ сүтін емізіп аялаған, жанын да аямаған ардақтысы. Мен ана деген сөзді қанша айтсам да жалықпаймын. Өйткені ол дүниедегі ең ардақты жан. Ана баланы тоғыз ай көтеріп, толғатып, дүниеге келтіріп қана қоймайды, оны көзінің қарашығындай қорғап, аялап өсіріп аяғынан тік тұрғызады. Өмір есігін жаңа ашқан баланың бойына елінің рухын сіңіретін, жылауын қойғызатын ана. Ана баланың амандығын бақытты, абыройлы болуын тілейді. Бойымыздағы ең жақсы қасиеттер бізге алдымен анадан тарайды. Қайран ана, өз перзентін әдемі не ұсқынсыз, ақылды не ақымақ, мейірімді не рақымсыз, кесір-қырсық болса да бәрібір шексіз сүйеді. Дүниеде ананың көз жасынан салмақты, одан ауыр таразы басын басатын ештеңе жоқ. Өйткені ананың көз жасы өзінің киесімен ауыр. Алайда «Ананың көңілі-балада, баланың көңілі -далада» демекші, өзінің перзентік борышын ұмытқан, сөйтіп ата-анасын сыйламайтын адамдарды да өмірден кездестіруге болады. Ана-тіршіліктің гүлі, отбасының берекесі, бүкіл адамзаттың тәрбиешісі. Анасы жоқ балалар да аз емес. Олар ананың мейірімін, аялағанын ешқашан сезген емес. Ендеше, анамызды сыйлап, құрметтейікші достар!

Қазақ халқы қызының жазылмас дертке ұшыраумауы үшін, жаза қадам баспауы үшін мынадай он түрлі талап қойған:
1. Әдепті болу.
2.Ар-ожданы пәк болу.
3.Кеңпейіл, кешірімді болу.
4.Мейір-шапағатты болу
5.Ақыл-парасатты болу
6.Сабырлы-салмақты болу
7.Адал,ақ жарқын болу
8.Моральді-мұратты болу
9. Өжет,батыл болу
10.Ұят намысты болу.
Жәмилә.
Инабатты қыз өсіру ниетімен тыйым сөздерді де пайдаланған,қызға 40 үйден тыйым болған.
Жарыса сөйлеуге.
Жалғыз қыдыруға
Жартақтап күліп,сыпсындап сөйлеуге
Орынсыз ұрынуға
Басқаларға қол тигізуге
Өтірік,өсекке
Суық жүріс,суман қылыққа
Кісіге қарай керіліп есінуге болмайды.
Азиза
Тамақты обырлана асауға
Ұрлық- қарлыққа
Ұятты мүшелерін ашып жүруге Бұрандап қылымсуға Қызыл іңірде жатуға
Түске дейін ұйықтауға
Еркежан
Кісі алдында қасынуға,киім ауыстыруға
Салт-дәстүрден аттауға
Елді ғайбаттауға
Үлкендердің жолын кесіп,атын атауға
Ішімдік пен шегімдікке
Ұрыс-керіске
Беттен алып,төске шабуға
Қараулыққа,ысырыпқа баруға болмайды.
Дариға
Рахымсыздық пен қатыгездікке
Түнде суға жалғыз баруға
Наргис
Әдепсіз сөзге
Тарас-тұрыс етуге
Адам мен жануарларды тебуге
Кісіні қорлап жәбірлеуге
Тәкәппарлық пен сайқымазақ жасауға
Ақерке
Айғай сүреңге
Шектен тыс сыланып жасануға
Қызғаншақтық пен күншілдікке
Менмендік пен өзімшілдікке
Алдап-арбауға
Көрсеқызарлыққа

презентация

Сабақтың ортасы

«Киіміне қарай қарсы алып, Ақылына қарай шығарып салады» деген.Әрбір қыз бала өзінін кейінгілерге үлгі болу керек. Үлкенді сыйлайтын,кішіні сипайтын-жақсы қыз,өнегелі,тәрбиелі қыз. Ақ жолға бастайтын жеті жетекші бар, бойына сіңіре білген,қалыптастыра білген адам-тәрбиелі адам.
1.Адамның басшысы-ақылы.
2.Жетекшісі-талап.
3.Жолаушысы-ой.
4.Жолдасы-кәсіп.
5.Қорғаны-сабыр.
6.Қорғаушысы-мінез.
7.Сынаушысы-халық

Интербелсенді тақта/ компьютер

Сабақтың соңы

Бұл тыйым сөздердің мағнасын түсініп есте сақтау қажет.Айтылған өнегелі тыйым сөздер ұстаздардың,сынып жетекшілерінің үйреткен ақыл-кеңесі,білімі,ата-анаың берген тәрбисі- бәрі-бәрі адамгершілікке тәрбиелеу болып табылады.
Сонымен қорытындылай келе қыздарымызға айтарым:
-ата-анаға сөз келтірмейтін,ананың мақтаны,тәртібімен,өнерімен ұлтыңның намысын қорғайтын қыздар болындар.

презентация

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

«Қыз инабаттылығымен әдемі,әдептілігімен сәнді»

Мақсаттары

Әдет-ғұрып, салт-дәстүрлерін қыз баланың бойына сіңіре отырып, қыз балаға келешекте ана, ақ босағаның аруы, шаңырақтың құт-берекесі екнін ұғындыру. Әдептілікке, сыпайлыққа, инабаттылыққа, мейірімділікке, төзімділікке, шыншылдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

пікір алмасуда ойларын дамыту мақсатында кезекті сұрақ—жауапқа біреміз.

1. Айша бибі мавзолейі қай жерде?

2. Күйші ана?

3. Сәндік бұйым жасайтын адамды қалай атайды.

4. Қонақтың қандай түрлері бар?

5. Келін түсіру, қыз ұзату дәстүрінде айтылатын қандай салт жырларын білесіздер?

6. «Сұлу»- деген сөздің синонимдары?

7. Қыздардың бас киіміне қадайтын құстың қауырсыны?

8. Үш байлықты атаңыз?

9. Бес дұшпанды атаңыз?

10. Асты қалай ұсыну керек?

11. Сақина мен жұзіктің айырмашылығы неде?

12. Бесік жырын айтатын адам?

Аналарға сұрақтар.

1. Қыз бен ана арасындағы байланыс қандай болу керек?

2. Қыз бала тәрбиесіндегі мақсатыңыз қандай?

3. Қыз балаға қатал болу керекпе?

4. Қызыңыздың денсаулығына, жеке бас гигиенасына көңіл бөлесіз бе?

5. Киім таңдауға сіздің көз қарасыңыз басымдаума?

6. Қызыңызға қандай ұлттық тәрбие бере аласыз?

7. Қыз тәрбиесіндегі басты құралыңыз.

8. Қызыңызға не үйреттіңіз?

9. Қыз тәрбиесіндегі әже жауапкершілігі қандай?

10. Қызыңыздың бойындағы екі жақсы қасиетін атаңыз?

11. Халқымыз қыз бала тәрбиесчінде қандай ұғымдарды пайдаланып және қандай талап қою арқылы жүзеге асырып отырған?

ІІ Шақырулы қонақтарға сөз беру. Ата-аналар, әжелер,қыздар төрайымы,мектеп медбикесі.

1. Тәрбие бастауы анада  деп қазіргі қыздарды болашақ аналар деп санаймыз, осы қазіргі қыздар тәрбиесіне қалай қарайсыздар?

2. Қыз бала инабатты, ибалы бала болу керек, қазіргі көп қыздардың бойында осы қасиет неге азайып барады?

3. Қазақ халқымыздың салт-дәстүрі бойынша қыз баланы қандай бағытта тәрбиелеген?

4. Ұлттық салт –дәстүрін білу, оның негізгі астарын түсініп, атадан балаға мирас ету қазіргі таңда әсіресе, қазақ қыздары үшін ауадай қажет нәрсе деп ойлайсыз ба? Неге?

презентация

Сабақтың ортасы

Тәннің ләззаты-саулығында

Жанның ләзаты-білімінде деп келесі  кезек мақал-мәтелге берейік.

Мында ата-аналар қазақ халқымыздың қыз тәрбиесіне қатысты мақал –мәтелдерді айтамыз.

Интербелсенді тақта/ компьютер

Сабақтың соңы

Адам баласы өзін тайсалмайтын табанды қажырлы етіп тәрбиелегісі келсе, қиыншылықтан қорықпай, онымен ұдайы күресіп, женіп отыру керек, келесі тренингіміз «Кездейсоқ жағдайлардан шығу»

1 жағдай.

Сізді кенеттен сенбі күні мектепке шақыртты не себепті шақыртқандары да белгісіз. Ал сіздің сол күнге жоспарлап қойған маңызды шаруаңыз бар еді.Сіз не істер едіңіз?

2 жағдай

Қызыңыз сізді жақсы көреді, бірақ сөйлескенде тіл табыса алмай тек ренжиді сіз қызыңызға қандай тәрбиелік шара қолданар едіңіз.

3 жағдай.

Қыз оқу үздігі бірақ үй жұмысына еш екемі жоқ. Қалай үй жұмысына тартар едіңіз?

Сәндік құпиялары 
Шаш-адамның, әсіресе әйелдің көркі. Жастықтың өзі сұлулықтың, нәзіктіктің белгісі. Бұрын, Шығыс қыздарының шаш өсіруі, әдемілігі бүкіл әлемге әйгілі 
болған. Абай арудың сұлулығын былай суреттеген: 
Білектей арқасында өрген бұрым 
Шолпысы сылдыр қағып жүрсе ақырын 
Кәмшәт бөрік, ақ тамақ, қара қасты 
Сұлу қыздың көріп пе ең мұндай түрін? 
Әрине ,әдемі шаш өсіруде оңай емес, шашты жақсы өсіру үшін оны жиі жуып, 
тарап, күту қажет. 

Шаш күтімі туралы кеңестер: (практикалық)
1.Жұмыртқаның сарысын әбден көпіргенше араластырып, оған аз ғана өсімдік майын қосып, шашты жуады. Мұнан кейін шаш талшықтары жалтырай түседі. 
2.Шашты бір рюмка ром құйып шайса, шаш кереметтей жарқырайды. 
3.Егер шаш жиі түсетін болса, жуар алдында 15-20 минутке сарымсақ шырынын шаштың түбіне жағу керек. 
4.Өте құрғақ және сезімтал шашты ашыған айранмен жуу керек. 

презентация

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

Қыз тәрбиесіұлт тәрбиесі

Мақсаттары

– қазақ қызының бойындағы ұлттық дәстүрімізге сай әдептілік, көріктілік, ептілік, инабаттылық, кішіпейілділік, сұлулық т.б жан-жақты ұлттық қасиеттерін таныта білу;

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

+ Қазақ халқы «Қыз» деген сөздің өзін әдеміліктің, инабаттылықтың, сұлулықтың белгісі деп таныған. Халқымыздың халық ауыз әдебиетінде көптеген ақындарымыз қызға көптеген керемет суреттемелер берген.Сондай-ақ қыз баланың ұқыптылығын, шеберлігін, сүйкімділігін, жанының нәзіктігін, өнер, білімге бейім тұратынын жоғары бағалап, оның ол қасиеттерін бейнелі сөздер арқылы ерекше көрсеткен. Мысалы: «Қыздың жиған жүгіндей», «Қыздың тіккен кестесіндей», «Қыз –елдің көркі, гүл жердің көркі», «Жақсы қыз – жағадағы құндыз», «Қызы бар үйдің қызығы бар» т.б.

Біз қыз баланың бойынан нені көргіміз келеді: нәзіктік пен сұлулықты, ұяңдық пен инабаттылықты, сыпайылықты, әдемілік пен ұялшақтықты, өнерлік пен іскерлікті, шеберлік пен ақ ниеттілікті, ақкөңіл қасиеттерді.

Қазақ халқында «Қыз – елдің көркі, гүл жердің көркі» деген мақал бар. Мақалдың мәні қыз баланың нәзіктігін, сүйкімділігін, салтқа беріктігін көрсетеді.

Қазақта ұл балаға ауыр жұмыстарды, яғни сырттағы жұмыстарды жүктеген.

Ал қыз балаға төсек жинау, үй жинау, ас әзірлеу, шай құю – жалпы үйдің ішіндегі жұмыстарды жүктеген.

Осы істердің барлығын қыз балаға ерте жастан үйретіп отырған. Олай болса қыздардың өнерін тамашалайық.( Слайд)

Ас әзірлеу, шай құю, тоқыма тоқу, ою-өрнек, төсек жинау.

презентация

Сабақтың ортасы

Қазақ отбасының маңызды қызметтерінің бірі –тәрбие. Ата-ананың міндеті –жас ұрпаққа аға ұрпақтың әдет-ғұрпын, адамшылық, адамгершілік, инабаттылық, сыйлау қасиеттерін сіңіру. Әсіресе қазақ отбасында басқа ұлттарға қарағанда қыз бала тәрбиесі ерекше орын алады. Қазақ халқы қыз баланы ардақтап ұстаған, оның көңілін қалдырмаған, оған қарсы сөйлемеген, оны мәпелеп өсірген және де қатал ұстап, оның тәрбиесіне ерекше көңіл бөліп қараған.

Қыз бала тәрбиесінде ананың орны ерекше. Ана қыз бала тәрбиесінде әкеге қарағанда ерекше қызмет етеді. Қыз бала анаға бір табан жақын ғой. Басқа ұлтқа қарағанда біздің қазақ келіншектерінің бойында ізеттілік, ар – ұят, ұялшақтық, үлкенге қызмет көрсету, үлкеннің алдын кесе – көлденең кесіп өтпеу, жаны ашу қасиеттері басымырақ сияқты. Осындай қыз балаға тән қасиеттерді қызының бойына сіңіретін ең бірінші – ол анасы. Қыз баланы жастайынан үй сыпыруды, яғни үйді таза ұстауға, төсек жинауға, ас пісіру, шай құю, кесте тігу, т.б. жанұяның үй жұмысын үйретуді анасы мен әжесі өз міндеттеріне алған.

Қыз баланы келешек ана, бала тәрбиешісі, жанұя ұйтқысы деп түсінген халқымыз оның еңбексүйгіш, өнерлі болып өсуімен қатар көрікті болып өсуіне де ерекше көңіл бөлген.

Әсіресе қыз баланың көрікті болып өсуіне анасы ерекше көңіл бөліп, «Аттың көркі – жалы, қыздың көркі - шашы» деп қыздың шашын күтіп өсіруді өнер санаған. Ол үшін оның шашын айранмен, қынамен жудырған. Шаштарын «қос бұрым» немесе «бестемше» етіп өру бойжеткен қыздың көркі болған. Қазақ халқының жырларында қазақ қыздарының шаштарын керемет суреттеген: «Шашының ұзындығы ізін басқан», «Шаштарын он күн тарап, бес күн өрген», «Қыпша бел, қиылған қас, қолаң шашты», «Қаз омырау кеудеге, құлап түссе қос бұрым». Ал ақын Абай атамыз қазақ қыздарының сұлулығын былай суреттепті:

Білектей арқасында өрген бұрым

Шолпысы сылдыр қағып жүрсе ақырын

Кәмшат бөрік, ақ тамақ, қара қасты

Сұлу қыздың көріп пе ең мұндай түрін.

Интербелсенді тақта/ компьютер

Сабақтың соңы

: Қыз баланың жақсы болып өсуіне оның өскен ортасының, бірге жүрген құрбы – құрдастарының, дос – жарандарының да әсері күшті. Қазақтың «Қызың өссе, қызы жақсымен ауылдас бол», «Қызға қырық үйден тыйым» деген нақыл сөздері сол өмір тәжірибесінен алынған. Сонымен қазіргі заманғы қыздардың бойынан ақылдылық, инабаттылық, сымбаттылық, көріктілік және де іскерлік қасиеттері де табылуға тиіс. Халық «Өнерсіз қыздан без, өнегесіз ұлдан без» деген. Ұлы Абай атамыз «Ары бар, ақылы бар, ұяты бар ата – ананың қызынан қапы қалма» деген екен

презентация

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

Жылы жүрек жақсы тілек

Мақсаттары

Балалардың «мейірімділік», «қайырымдылық» құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту;

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

- Балалар, бәріміз ортаға шығып, «жылылық шеңберін» құрайық. Әрбіріміз қасымызда тұрған досымыздың жақсы қасиеттерін ізгі сөздермен, көтеріңкі көңілмен, күлімдеген көзбен жеткізейік:

- Сен нағыз доссың; ең әдемі қызсың; мейірімдісің; өте ұқыпты баласың; адал доссың; қайырымдысың; әдептісің; өнерлісің; еңбекқорсың; ақкөңілсің және т.б.

Осындай сөздерді оқушылар бір-біріне кезекпен айтып шығады.

Мұғалім оқушыларға ризашылығын білдіріп:

• Жарайсыңдар, балалар! Әрбіріңнің достарыңа деген жылы лебіздеріңді естіп, қатты қуанып тұрмын. Енді бәріміз қосылып «Ризамыз әні» өлеңін айтайық.

Әңгімелесу

Мұғалім, оқушылармен төмендегідей сауалдар төңірегінде әңгімелеседі.

• Адамдарға жылы жүрекпен жақсы тілек тілеген сәтте қандай сезімде болдыңдар?

• Ал өздеріңе жылы сөз айтып, жақсы тілек тілеген кезде қандай сезімге бөлендіңдер?

Тыныштық сәті

Оқушыларға өз жүректерінің жылулығын сезіндіру мақсатында тыныштық сәті ұйымдастырылады. Мұғалім оны орындау жолын айтып өтеді:

• Әрқайсымыз оң қолымызбен жүрегімізді ұстап көрейік. Өз жүрегіміздің жылылығын сезініп, жүрек жылуымызды адамдарға, айналамызға жеткізу үшін іштей оларға жақсы тілектер тілейік.

Мәтінмен жұмыс

Жылы жүрек, жақсы тілектің адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру мақсатында әңгімелеу жұмысы ұйымдастырылады.

презентация

Сабақтың ортасы

Жақсы ата

Е. Шайқыұлы

Ерасыл биыл төртке толды. Оның туған күніне атасы Қуандық пен әжесі Күміс әдемі шана сыйлады. Бірақ ол өздігінен жүре бермейді. Міндетті түрде бір адам сүйреу қажет. Ал ондай адам көбіне-көп табыла бермесі Ерасылдың бір өзіне ғана аян.

Міне, бүгін де шанасын сүйретіп, өзін ойнататын адам таппай әлекке түсті. Мамасына айтып көріп еді. Ол:

• Қолым тимей жатыр, - дегеннен аса алмады.

Әкесі:

• Өзің ойнасаңшы, - деп сылап-сипап шығарып салды. Ендігі үміті әжесі Күмісте болатын. «Қырсыққанда қымыран іриді» дегендей, әншейінде айналып-толғанып отыратын әжесі есеп-қисап шығарып, өз бөлмесінен бой көрсете қоймады. Ерасыл ызасы келіп, жыларман болды. Мұның бәрін сырттай бақылап, көріп отырған атасы Қуандық:

• Ерасыл, жүре ғой, жүр, құлыным. Мен сені шанаға сүйретіп, мұзға сырғанатып, Аққала жасап ойнатып келейін, - деді.

Ерасыл мұндай қуанбас. Сол күні атасы екеуі әбден құмары қанғанша ойнады. Сырғанақ тепті, аққала соқты, шанаға мініп, қырдан оқша зулады. Үйге қайтып бара жатып атасына:

• Ата, бұл дүниеде Сізден өткен жақсы ата жоқ, - деді көңіліндегі қуанышын жасыра алмай.

• Құлыным, мен де әлемді жеті айналсам да сендей балдан тәтті немере таба алмаспын, — деді мейірленіп.

• Немересі атасына қандай жақсы тілек айтты?

• Атасының немересіне деген жылы жүрегі қалай байқалады?

• Өздерің жылы жүрекпен жақсы тілек айтқан кездеріңді еске түсіріп көріңдер.

Дәйексөз

Балалардың жауаптары мұғалім тарапынан дәйексөздің түсіндірілуімен түйінделеді.

Мұғалім тақтаға «Жақсы, сөз - жан семіртер» деген халық мақалын жазып қояды және оның мәнін түсіндіреді:

• Жақсы ой, жылы лебіз, жақсы тілек адамды шаттандырады, қуантады, бақытты етеді. Ауыр сөз, жағымсыз әрекеттер адамның көңілін түсіреді, мұңайтады, оны уайымға салады.

Оқушылар дәйексөзді дәптерлеріне жазып алады.

Тапсырма

Оқушылардың сабақта алған білім-біліктерін тиянақтау үшін, тапсырма беріледі. Тапсырмада оқулықта берілген суреттердегі кейіпкердің орнына өздерін қойып, жақсысөз, жылы тілек айту ұсынылады.

Интербелсенді тақта/ компьютер

Сабақтың соңы

Тілек

Б. Кірісбаев

Шөліркемей гүл тұрсын, (Сол қолын жайып көрсетеді.)

Жерім жайнап құлпырсын. (Оң қолын жайып көрсетеді. )

Нұрын сыйлап біздерге, (Екі қолын жоғары көтереді. )

Көкте мәңгі күн тұрсын. (Екі қолын екі жаққа жаяды. )

Ортақ бізге туыстық, (Екі қолын төбесіне көтереді. )

Нұр сыйлаған күн ыстық. (Қолдарын жаяды. )

Ыстық бізге кең өлке, (Оң жаққа қарайды. )

Ыстық бізге тыныштық. (Сол жаққа қарайды. )

Дәптермен жұмыс

Оқушылардың сабақтағы білімдерін бекіту үшін мынадай тапсырма беріледі.

Тапсырма: «Жылы жүректен шыққан жақсы тілектер күнделігін» арнап күн сайын өзіңнің өзгеге, айналаңа жасаған жақсы істерің мен олардың саған көрсеткен жақсылықтары мен айтқан жылы сөздерін, тілектерін жазып жүріңдер.

Қорытындылау

Мұғалім бүгінгі сабақты, қоржында берілген сөздерді пайдаланып қорытындылайды:

Бір-бірімізге жақсы, жылы сөздер көп айтылса, өмір мейірім мен қайырымға толы болып, қуаныш пен шаттыққа кенеледі. Сондықтан да барлық уақытта бір-бірімізге жүрекке жылы тиетін жақсы лебіздерді жиі айтып жүрейік.

Жүректен жүрекке

презентация